حدیث «ذکر علی عباده»
 | این مقاله نیازمند گسترش است. لطفاً اگر تخصص و توانایی گسترش این مقاله را دارید، آن را بهبود بخشید. |
طبق روایت «ذکرُ علیٍ عبادَه» تنها ذکر نام امام علی(ع) عبادت است؟ یا منظور الگو قرار دادن و ذکر فضایل ایشان است؟
 قطعه خوشنویسی از حدیث ذکر علی عباده، اثر مسعود محسنی‌فر | |
| اطلاعات حدیث | |
|---|---|
| موضوع | امام علی(ع) |
| به نقل از | پیامبر(ص) |
ذِکْرُ عَلیٍ عِبادَة روایتی در منابع حدیثی شیعه و اهل‌ست که «سرمشق قرار دادن امام علی(ع) در رفتار و گفتار» و «معرفی و ذکر فضایل امام علی(ع)» از معانی این روایت دانسته شده است. همچنین گفته شده بعد از پیامبر(ص)، امام علی(ع) کامل‌ترین انسان و مظهر حق است، به همین جهت، نام او و یاد او، یاد کردن حق و بزرگداشت کمالات و صفات نیکو است.
روایت در منابع شیعه
شیخ مفید در کتاب اختصاص حدیثی از پیامبر نقل کرده که ذکر پیامبر، ذکر امام علی و دیگر ائمه را عبادت دانسته است.[۱]
ابن‌شهر آشوب در مناقب آل ابی‌طالب نیز این روایت را نقل کرده است.[۲] کتاب‌های دیگر شیعی نیز این روایت را نقل کرده‌اند.[۳]
روایت در منابع اهل سنت
حدیث ذکر علی عباده مورد سؤال در کتاب ارزشمند (فضائل الخمسه من الصّحاح الستّه) از چندین منبع مهم اهل سنّت با سندهای متعددی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است از جمله این که عایشه از حضرت نقل کرده که فرمود: «خیر اخوتی علیٌّ و ذکر علیٍّ عباده»[۴] یعنی بهترین برادران من علی(ع) است و یاد علی عبادت است.
منظور از یاد کردن علی(ع)
عالمان در تبیین این روایت، جلوه‌ها و مصادیق متعددی برای یاد امام علی(ع) ذکر کرده‌اند. اینان معتقدند کسی که به یاد علی(ع) باشد؛ کارهای او را سرمشق قرار داده و بکوشد تا حد امکان همانند او عمل کند، این عمل جلوه‌ای از ذکر علی(ع) است. علی(ع) به پیروانشان فرموده‌اند که برای هر پیرو، امامی وجود دارد که باید از او تبعیت و پیروی کند. امام همچنین اذعان می‌دارد که پیروانش توانایی ندارند کاملا همانند وی عمل کنند، لکن توصیه می‌کند که با به‌دست آوردن تقوا، پاکدامنی و درستکاری وی را یاری کنند.[۵]
ذکر مناقب و بیان فضایل و کمالات وجودی آن حضرت، به هر نحوی که باشد، در جهت معرفی آن حضرت و بیان کلمات او و مانند آن، می‌تواند از مصادیق یاد علی(ع) باشد.
نکته دیگری که به آن توجه داده‌اند، آن است که علی(ع) بعد از پیامبر اسلام(ص)، کامل‌ترین انسان، مظهر حق و دارای کمالات برتر انسانی و الهی است و مقصود از ذکر علی، یاد حق و ذکر کمالات برای الگوگیری و سرمشق زندگی قرار دادن است.
منابع
- ↑ شیخ مفید، الإختصاص، ص۲۲۴.
- ↑ این‌شهر آشوب، مناقب آل أبی‌طالب، ج۳، ص۲۰۲.
- ↑ علامه حلی، كشف اليقين في فضائل أمير المؤمنين عليه السلام، ص۴۴۹؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج۹۱، ص۶۹.
- ↑ الحسنی الفیروز آبادی، السید مرتضی، فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج۲، ص۱۴۵، نشر مجمع جهانی اهل بیت، چ اول، سال ۱۴۲۲ ق.
- ↑ نهج البلاغه، نامه ۴۵.