رمل و کهانت

سؤال

رمل و کهانت را با توجه به آیات و روایات تبیین نمایید.

رمل و کهانت از علوم غریبه است. کهانت از جن ها اخباری را دریافت می کنند.

رمل

رمل علمی از علوم غریبه است که با آن آینده را پیشبینی می‌کنند. با توجه به اینکه در سابق از شن (رمل) استفاده می‌کردند به این اسم نامگذاری شده است. رمل از احکام نجوم هم برای پیشبینی استفاده می‌کند. رمل در گستره جغرافیایی وسیعی، از هند تا ایران، شام، بین النهرین، آسیای صغیر و شمال آفریقا به کار می رفته است.

رمل علمى است كه در آن از اشكال شانزده‌گانه بحث مى‌شود و نتيجه آن استعلام از مجهولات و وقوف به احوال عالم است. به دارنده چنين علمى «رمّال» گويند. علم رمل به حضرت دانيالِ پيغمبر عليه السّلام نسبت داده شده است. از آن به مناسبت در باب تجارت سخن‌گفته‌اند. آموختن و آموزش دادن علم رمل جايز است؛ ليكن حكم قطعى و يقينى به استناد آن حرام است، مانند آنكه حاصل رمل زدن، بهبود بيمار باشد، كه خبر جزمى دادن به بهبود يافتن بيمار به استناد آن جايز نيست.

کهانت

کهانت در لغه به معنی پیش‌گویی و غیب گویی آمده است و اصطلاحا: عملی است که سبب می‌شود، بعضی از جنّیان، شخص کاهن را اطاعت کنند، از این جهت که برای او اخباری را بیاورند، و این عمل نزدیک به سحر است. به تعبیر دیگر، کاهن، کسی است که، صاحب رأیی از طائفه جنّ به او امور مخفی را خبر می‌دهد مثلاً فلان مال دزدیده شده کجاست، یا از آن کیست، یا گمشده کجاست ـ یا او را نسبت به امور آینده خبر دهد از انواع پیشگوئی‌ها، و به اتفاق جمیع فقها حرام است. بنابراین طبق نظر فقها، یادگرفتن کهانت و یاد دادن آن به دیگری، رفتن کسی نزد شخص کاهن برای عمل به سحرش، حرام است.

رمل و کهانت در آینه آیات و روایات

مسئله کهانت از مسائلی است که آیات و روایات نسبت به آن سکوت نکرده و به‌طور صریح نسبت به آن موضوع گرفته‌اند که در زیر به برخی ادله اشاره می‌شود.

﴿وَلَا بِقَوْلِ کاهِنٍ قَلِیلًا مَا تَذَکرُونَ؛ و نيز سخن كاهنى نيست. چه اندك پند مى‌گيريد.﴾(حاقه:۴۲) در این آیه کاهن بودن قرآن و رسول خدا(ص) انکار شده است. كاهنان كسانى بودند كه بر اثر ارتباط با جن و شياطين گاه بعضى از اسرار غيب را بازگو می‌كردند.

از امام صادق(ع) نیز روایت شده است: «اربعه لا یدخلون الجنه: الکاهن و المنافق و مدمن الخمر و القتات و هو النمام؛ چهار گروه وارد بهشت نمی‌شوند: شخصی کاهن (پیشگو)، منافق، شخصی که شراب می‌خورد، شخص سخن چین.»

مطالعه بیشتر

۱ـ جامع الاحادیث الشیعه، معزی ملایری شیخ اسماعیل، مؤسسه واصف، قم، ۱۳۷۸ش، ج۲۳، ص۳۰۱.

۲ـ دائره المعارف القرن العشرین، وجدی محمد فرید، دارالمعرفه، بیروت، ۱۹۷۱م، ج۴، ص۵۱۴.