شهادت

سؤال

شهادت را تعريف كنيد و بگوئيد كشته شدن افراد در ساير كشورها كه براي دفاع از كشورشان انجام مي شود شهادت محسوب مي شود يا خير؟ و آيا اين كار اجري دارد يا خير؟

«شهادت مرگي است كه انسان با توجه به خطرات احتمالي يا ظني يا يقيني فقط به خاطر هدفي مقدس و انساني و به تعبير قرآن في سبيل الله از آن استقبال كنند»}}. لذا به كسي كه در راه خدا كشته مي شود شهيد گفته مي شود. گاهي نيز مراد از شهيد كسي است كه در ميدان نبرد به هنگام جهاد به امر امام يا نائب خاص او كشته شود يا كسي كه در ميدان نبرد به هنگام دفاع از اصل اسلام (و سرزمين اسلامي) كشته شود. که اين تعريف مصداق هاي راه خدا را روشن مي کند. چنين كسي به شرطي كه روحش در معركه نبرد خارج شود نياز به غسل و كفن ندارد. چون اطاعت از امام و نائب خاص او به حكم {{قرآن|اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولي الأمر منكم واجب است و نيز چون دفاع از اسلام و سرزمينهاي اسلامي واجب است؛ لذا عمل به واجبات و دستورات الهي مصداق في سبيل الله است و جنگيدن در چنين مواردي جنگيدن در راه خدا است و طبق تعريف كسي كه در راه خدا بجنگد و كشته شود شهيد است.

پس صدق نام شهيد مشروط بر جان دادن در راه كشور خاصي نيست، بلكه هر کسي که در دفاع از سرزمين اسلامي در راه خدا جانش را تقديم کند شهيد است. سرزمين اسلامي منحصر به ايران نيست و تمام مسلمانان نيز در ايران زندگي نمي كنند. اما افرادي که در ساير كشورها براي دفاع از كشورشان كشته مي شوند بايد گفت ساير كشورها دو جورند: يا كشور، اسلامي است يا غير اسلامي. اگر كشور، اسلامي است و سرزمين هاي آن مورد تجاوز دشمني قرار گرفت كه از او نسبت به اسلام و جامعه اسلامي بيمناك باشيم بايد به هر وسيله ممكن دفاع كنيم و اگر كشته شويم شهيديم. اما اگر كشور، غير اسلامي بود و فرد غير مسلمان در دفاع از كشورش جنگيد و كشته شد، دو صورت دارد: الف) يا فرد غير مسلمان به خدا و قيامت اعتقاد دارد و دفاع از كشورش را به دستور خدا و به خاطر او انجام مي دهد. ب) يا چنين نيست بلكه يا به خدا و قيامت اعتقاد ندارد يا اعتقاد دارد ولي دفاع را به خاطر خدا انجام نمي دهد بلكه مثلاً براي شهرت و محبوبيت مردم انجام مي دهد. اگر صورت دوم باشد اميد ثواب براي او نمي رود. چون شرط ثواب، ايمان و عمل صالح است.

اما اگر صورت اول باشد، غير مسلماني كه به خدا و قيامت اعتقاد دارد مثل يهود و نصاري چون به خدا اعتقاد دارد مصداق كسي است که ايمان به خدا و قيامت دارد و چون دفاع را _ واقعاً دفاع باشد نه آن كه متجاوز باشند مثل اسرائيل _ به خاطر خدا انجام مي دهد مصداق كسي است كه عمل صالح انجام مي دهد. چنين كسي اگر در زمان پيامبر خود از سرزمين خود دفاع مي كرد و كشته مي شد قطعاً اجر و پاداش داشت چون طبق تفسير آيه ۶۲، سوره بقره كه مي گويد: «كساني كه ايمان آوردند (مسلمانان) و يهود و نصاري و صائبان آنها كه ايمان به خدا و روز رستاخيز آورده اند و ايمان و عمل صالح انجام داده اند، پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است». مؤمنين به خدا و قيامت در زمان پيامبر خود، كه عمل صالح انجام دهند مستحق پاداش مي باشند, البته شرطش ضمن ايمان به خدا و قيامت، ايمان به پيامبر زمان خود مي باشد.

اما كسي كه در زمان ما به پيامبر اسلام ايمان نياورده است و فقط ايمان به خدا و قيامت دارد، ممكن است تحت شرايطي اگر عمل صالح انجام دهد، كه در مورد بحث ما، دفاع از كشور و كشته شدن در اين راه باشد، به پاداش الهي برسد. مثل اين كه اصلاً اسم پيامبر اسلام و دين اسلام به گوشش نخورده باشد يا اگر خورده باشد واقعاً برايش ثابت نشده باشد كه حضرت محمّد _ صلّي الله عليه و آله _ همان پيامبر موعود در دين آنها مي باشد. در اين صورت امكان ثواب براي او هست.

مطالعه بيشتر

۱. عدل الهي، شهيد مرتضي مطهري، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۳۶۱ ش، فصل ۸، عمل خير از غير مسلمان.

۲. تسنيم، ج۵، آيت الله جوادي آملي، مرکز نشر اسراء.