عوامل ریا

سؤال

عوامل ریا چیست؟ برای درمان آنها چه باید کرد؟

ستایش خواهی و جلب منفعت

یکی از عوامل ریا، ستایش‌خواهیِ انسان است. میل به خودنمایی، جلب توجه، مقبولیت اجتماعی و سرشناس شدن، از نیازهای عاطفی و روانی انسان به شمار رفته که در سن جوانی، زنده‌تر و فعال‌تر است.

کسب منفعت و دفع ضرر نیز،‌ از عوامل ریا شمرده شده است. گاهی انسان برای دفع ضرری از خود یا به دست آوردن منفعتی، خودنمایی و ریا می‌کند.

احساس حقارت

یکی از عوامل خودنمایی، احساس حقارت دانسته شده است. گاهی احساس حقارت، چه احساس حقارتِ خیالی و یا واقعی، باعث می‌شود فرد برای رهایی از این احساس، خود را به دیگران بزرگ نشان دهد. فرد در این حالت تلاش می‌کند به دیگران بنمایاند که او چیزی کم ندارد. خودنمایی او ممکن است در لباس، رفتار، گفتار، کارهای نیک و عبادات بروز کند. بر اساس روایتی، امام علی(ع) نیز،‌ علت دورویی را احساس حقارت دانسته است.

اگر احساس حقارت درمان نشود، فرد آن را پذیرفته و به عقده حقارت تبدیل می‌شود. از منظر روان‌شناسی، عقده حقارت از وجود نقص در بدن، محرومیت روحی و مادی، رفتار خشن اطرافیان، لغزش‌های اخلاقی و تداعی خاطرات آنها و یا وجود یک خاطره تلخ رخ می‌دهد.

ارزیابی استعدادها، فراموشی خاطرات تلخ گذشته، تلقین مثبت و کاردرمانی از راه‌های درمان احساس حقارت شمرده شده است.

اختلال شخصیت نمایشی

اختلال شخصیت نمایشی، نوعی اختلال رفتاری است که فرد در آن رفتاری توجه‌طلبانه از خود نشان داده و هیجان‌پذیریِ افراطی و فراگیر دارد. این اختلال یکی از عوامل خودنمایی و ریا دانسته شده است.

از جمله اختلال‌های دیگری که جنبه خودنمایی دارد، اختلال شخصیت خودشیفته و اختلال ساختگی (تمارض) است.

این بیماری‌ها با مراجعه به مشاوره‌های روان‌شناسی و انجام تمرین‌های خودیاری که مشاور به فرد می‌دهد، درمان می‌شود.