نفخ صور
منظور از نفخ صور چیست؟
نفخه صور به معنای دمیدن در شیپور است. دمیدن در شیپور، کنایه از پایان دنیا و آغاز آخرت است. در قرآن جریان نفخ صور و پایان دنیا با عبارات مختلفی همانند صیحه، ناقور، زجره و موارد دیگر آمده است.
معنای لغوی و اصطلاحی
نفخه در لغت به معنای دمیدن است.[۱] صور به معنای «صورت» و «شیپور» است و اینطور گفته‌اند که صور شاخی است که در آن می‌دمند.[۲] علامه طباطبایی می‌فرمایند: «در آیات قرآن چیزی که با آن بتوان «صور» را از لحاظ لفظی تفسیر نمود نیامده است، امّا معنای لغوی آن یعنی شاخی که گاهی نیز آن را سوراخ می‌کرده‌اند و در آن می‌دمیدند، همانند شیپور».[۳] بنابر این معنای لغوی نفخه صور، دمیدن در شیپور می‌باشد.
نفخه صور در اصطلاح قرآنی، به پایان حیات این دنیا و آغاز حیات در آخرت گفته می‌شود. استفاده از این عبارت برای این امر در واقع از جنگ‌ها گرفته شده است که معمولاً اتفاقات مهم مثل آغاز و پایان نبردها توسط شیپوری اعلام می‌شد؛ بنابراین می‌توان گفت که نفخ صور، کنایه از اعلام دستور توقف زندگی دنیا و حرکت برای زندگی اخروی است. حضرت اسرافیل به اذن خدا خطاب به مخلوقات می‌گوید: «بمیرید» و بار دیگر می‌گوید: «زنده شوید»[۴]
در قرآن
قرآن در مورد نفخ صور اینطور آمده است: ﴿وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ۖ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرَیٰ فَإِذَا هُمْ قِیَامٌ یَنْظُرُونَ؛ و در صور دمیده می‌شود، پس هر که در آسمان‌ها و زمین است می‌میرد، مگر کسی را که خدا بخواهد، آن گاه بار دیگر در صور دمیده می‌شود، ناگاه همه آنان بر پای ایستاده می‌نگرند﴾(زمر:۶۸)
کلمه نفخ در ۱۲ بار در آیات دیگر تکرار شده است و کلمات دیگری به معنای صور نیز آمده است مانند:
- کلمه «صیحه» به معنای فریاد و صدای بلند
- «ندای منادی» به معنای صدای بلند
- «ناقور» به معنای کوبیدن به چیزی مثل طبل
- «زجره» به معنای راندن با صدا
- «صافه» به معنای فریاد گوشخراش
علامه طباطبایی می‌فرماید: «صور» حقیقتی است موجود که دارای دو گونه صیحه است، صیحه میراننده و صیحه زنده کننده… بنابراین «صیحه» یا «نفخه» چیزی جز کلمه‌ای الهی نیست که آنان را می‌می‌راند و زنده می‌کند.
مطالعه بیشتر
- آموزش عقاید، آیت الله مصابح یزدی.
- معاد در قرآن، ج۴، آیت الله جوادی آملی.
- معادشناسی، ج۴، سید محمد حسین، تهرانی.