پنج‌تن آل عبا

سؤال

نج تن آل عبا به پنج نفر از اهل بیت پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) اطلاق می‌شود که در تاریخ اسلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این پنج نفر عبارتند از: حضرت محمد (ص)، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، حضرت حسن (ع)، و حضرت حسین (ع). این شخصیت‌ها نه‌تنها در تاریخ اسلام بلکه در باورهای دینی مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، جایگاهی بسیار رفیع دارند. پنج تن آل عبا در قرآن کریم و روایات پیامبر و اهل بیت، جایگاه معنوی و حقوقی ویژه‌ای دارند.

آیه تطهیر (احزاب، 33:33) که در آن از تطهیر اهل بیت پیامبر سخن به میان آمده است، بیانگر فضیلت و پاکی ویژه این پنج نفر است. در این آیه، خداوند از اهل بیت پیامبر خواسته است که از هر گونه آلودگی دور بمانند، که نشان‌دهنده منزلت و جایگاه خاص آن‌ها در تاریخ اسلام است.

آیه تطهیر

آیه تطهیر در قرآن کریم، در سوره احزاب (آیه ۳۳)، به این‌گونه بیان شده است:

﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّـهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾

﴿همانا خدا می‌خواهد که از شما اهل بیت هر گونه آلودگی را دور کند و شما را تطهیر کند.﴾

ت

این آیه در تفسیر و دیدگاه‌های بسیاری از علمای مسلمان، به‌ویژه شیعیان، به عنوان دلیلی بر تقدس و طهارت اهل بیت پیامبر مطرح شده است. در تفسیر آیه، بیشتر به «پنج تن آل عبا» اشاره می‌شود که شامل پیامبر اسلام حضرت محمد (ص)، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، حضرت حسن (ع)، و حضرت حسین (ع) می‌باشند.

علمای شیعه و اهل سنت هر یک به تفسیر این آیه پرداخته‌اند، ولی شیعه به‌ویژه در تأکید بر تطهیر اهل بیت و جایگاه ویژه آن‌ها، نظر خاصی دارد. در بسیاری از روایات از پیامبر (ص) نقل شده است که در مورد آیه تطهیر، این پنج نفر را به‌طور خاص مورد تطهیر الهی قرار داده است.

حضرت محمد

حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام و بنیان‌گذار دین اسلام، برای مسلمانان نه‌تنها یک پیشوای دینی، بلکه یک الگوی اخلاقی و معنوی است. او در 12 ربیع‌الاول سال 570 میلادی در مکه به دنیا آمد و در سن 40 سالگی به پیامبری منصوب شد. وی در طول 23 سال پیامبری، با آموزه‌های وحیانی که به او داده شد، اسلام را به‌عنوان دین جهانی به مردم معرفی کرد.

پیامبر اسلام در بسیاری از احادیث از اهل بیت خود به‌ویژه حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، حضرت حسن (ع)، و حضرت حسین (ع) یاد کرده است و رابطه خاصی با این پنج نفر داشته است. در بسیاری از روایات، پیامبر (ص) اهل بیت خود را به عنوان "یازده چراغ هدایت" معرفی کرده است.

از دیدگاه مسلمانان، حضرت محمد (ص) انسان کامل و بهترین الگوی اخلاقی و دینی است و تمام مسلمانان وظیفه دارند که آموزه‌های ایشان را در زندگی روزمره خود به کار بندند.

همچنین ببینید: اسوه حسنه در آیه ۲۱ سوره احزاب

امام علی

حضرت علی (ع)، امام اول شیعیان، پسر عموی پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و همسر حضرت فاطمه (س) است. علی (ع) در تمامی میدان‌های جنگ، به‌ویژه در جنگ‌های بدر، احد و خندق، نقش مؤثری ایفا کرد و به‌عنوان یکی از بهترین و شجاع‌ترین جنگجویان اسلام شناخته می‌شود. حضرت علی به دلیل شجاعت، حکمت، عدالت و دیانتش در تاریخ اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. او نخستین فردی است که پس از پیامبر اسلام در دیدگاه شیعیان به‌عنوان امام شناخته می‌شود و در طول زندگی‌اش همیشه از آموزه‌های پیامبر پیروی کرد. در روز غدیر خم، پیامبر اسلام در مراسمی رسمی اعلام کرد که علی (ع) پس از او ولی و جانشین او خواهد بود.

همچنین ببینید: جایگاه عید غدیر

حضرت فاطمه

حضرت فاطمه (س)، دختر پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و همسر حضرت علی (ع)، در تاریخ اسلام به‌عنوان نمونه‌ای از زنان بافضیلت و الهی شناخته می‌شود. او در برابر سختی‌ها و مشکلات زندگی، همواره ثابت‌قدم و مقاوم بود. حضرت فاطمه به عنوان مادر دو امام بزرگ، حضرت حسن (ع) و حضرت حسین(ع)، در تاریخ اسلام نقشی برجسته ایفا کرد. ایشان در پی شهادت پدر بزرگوارش، پیامبر اسلام، در حمایت از همسر و فرزندانش نقش مهمی ایفا کرد. روایات مختلفی درباره مقام و فضیلت حضرت فاطمه وجود دارد و او یکی از بزرگترین زنان تاریخ اسلام به شمار می‌رود.

امام حسن

حضرت حسن (ع)، امام دوم شیعیان، در تاریخ اسلام به‌عنوان یک شخصیت بزرگ، فاضل و متقی شناخته می‌شود. او در کودکی در کنار پدر و مادرش در مکه و مدینه پرورش یافت و پس از شهادت پدرش امام علی (ع)، به‌عنوان امام مسلمانان منصوب شد. ایشان در دوران کوتاه امامتش، به‌ویژه در مواجهه با فتنۀ معاویه و جنگ‌های داخلی، نقش بزرگی در حفظ وحدت مسلمانان ایفا کرد. او نهایتاً در پی فشارها و تهدیدهای سیاسی، صلح را با معاویه پذیرفت تا خون مسلمانان محفوظ بماند.

امام حسین

حضرت حسین (ع)، امام سوم شیعیان، بزرگترین شخصیت تاریخ اسلام در مبارزه برای عدالت و آزادی است. او در واقعه عاشورا در کربلا، در برابر ظلم یزید قیام کرد و با فدای جان خود، پیام مقاومت و دفاع از اصول انسانی را به دنیا رساند. شهادت حضرت حسین (ع) در کربلا در 61 هجری، یکی از مهم‌ترین حوادث تاریخ اسلام است که تأثیر عمیقی بر تاریخ مسلمانان داشته است.

پس از صلح امام حسن (ع) و معاویه، بنی‌امیه تلاش کرد تا سلطه خود را بر جهان اسلام تثبیت کند. یزید که پس از معاویه به خلافت رسید، با فساد، بی‌عدالتی، و پایمال کردن اصول اسلامی، وضعیت نگران‌کننده‌ای را ایجاد کرده بود. یزید از امام حسین (ع) درخواست بیعت کرد، اما امام به دلیل ناسازگاری با سیره و رفتار غیر اسلامی یزید، بیعت با او را نپذیرفت. امام حسین (ع) در نامه‌ای به برادر خود محمد بن حنفیه، دلیل قیام خود را اصلاح امت و بازگشت به آموزه‌های پیامبر اسلام و امیرالمؤمنین علی (ع) بیان می‌کند: «من برای ایجاد اصلاح در امت جدم و امر به معروف و نهی از منکر قیام کرده‌ام.»