صفحهٔ اصلی

به ویکی‌پاسخ خوش آمدید

دانشنامه مجازی پاسخ به سؤالات و شبهات، وابسته به
مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات (حوزه‌های علمیه)

با ۲٬۵۲۵ مقاله به زبان فارسی

سؤال برگزیده

تواتر در احادیث به چه معناست و چه شرایط و ملاکی دارد؟

تواتر در اصطلاح خبر جماعتی را گویند که انسان از شنیدن آن قطع به راستی مضمون حدیث پیدا کند. راویان اینگونه باید به تعدادی باشد که انسان یقین کند این مقدار افراد، به‌طور معمول بر دروغی همسو نمی‌شوند. برخی ملاک تواتر را عدد معینی بین ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۷۰ ذکر کرده‌اند، ولی باید گفت! عدد در تحقق آن معتبر نیست. بلکه ملاک تواتر حصول اطمینان و قطع به مضمون خبر و ایمنی از عدم تبانی مخبرین بر کذب است. از این جهت عدد بر حسب مورد و موضوع تفاوت پیدا می‌کند. چه بسا عددی در موضوعی کافی باشد و در مورد موضوع دیگر کفایت نکند و اطمینان حاصل نشود. درباره شرایط خبر دهندگان گفته شده است که عدد خبر دهندگان به حدّی برسد که نتوانند تبانی بر دروغ کرده باشند؛ خبر دهنده به آنچه خبر می‌دهد، علم داشته باشد و از روی ظن روایت نکند؛ مستند خبر دهنده، حس (شنیدن یا مشاهده) باشد نه دلیل عقلی بر مفاد خبر. تواتر سه قسم است: لفظی؛ معنوی و اجمالی.

... مطالعه بیشتر

گفتار برگزیده

۲۰۲۵
نوبت	مقاله	تاریخ
۱	– (ویرایش • تاریخچه)	۳۰ دسامبر ۲۰۲۴	۵ ژانویه ۲۰۲۵
۲	– (ویرایش • تاریخچه)	۶ ژانویه ۲۰۲۵	۱۲ ژانویه ۲۰۲۵
۳	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۳ ژانویه ۲۰۲۵	۱۹ ژانویه ۲۰۲۵
۴	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۰ ژانویه ۲۰۲۵	۲۶ ژانویه ۲۰۲۵
۵	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۷ ژانویه ۲۰۲۵	۲ فوریه ۲۰۲۵
۶	– (ویرایش • تاریخچه)	۳ فوریه ۲۰۲۵	۹ فوریه ۲۰۲۵
۷	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۰ فوریه ۲۰۲۵	۱۶ فوریه ۲۰۲۵
۸	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۷ فوریه ۲۰۲۵	۲۳ فوریه ۲۰۲۵
۹	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۴ فوریه ۲۰۲۵	۲ مارس ۲۰۲۵
۱۰	– (ویرایش • تاریخچه)	۳ مارس ۲۰۲۵	۹ مارس ۲۰۲۵
۱۱	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۰ مارس ۲۰۲۵	۱۶ مارس ۲۰۲۵
۱۲	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۷ مارس ۲۰۲۵	۲۳ مارس ۲۰۲۵
۱۳	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۴ مارس ۲۰۲۵	۳۰ مارس ۲۰۲۵
۱۴	– (ویرایش • تاریخچه)	۳۱ مارس ۲۰۲۵	۶ آوریل ۲۰۲۵
۱۵	– (ویرایش • تاریخچه)	۷ آوریل ۲۰۲۵	۱۳ آوریل ۲۰۲۵
۱۶	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۴ آوریل ۲۰۲۵	۲۰ آوریل ۲۰۲۵
۱۷	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۱ آوریل ۲۰۲۵	۲۷ آوریل ۲۰۲۵
۱۸	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۸ آوریل ۲۰۲۵	۴ مه ۲۰۲۵
۱۹	– (ویرایش • تاریخچه)	۵ مه ۲۰۲۵	۱۱ مه ۲۰۲۵
۲۰	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۲ مه ۲۰۲۵	۱۸ مه ۲۰۲۵
۲۱	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۹ مه ۲۰۲۵	۲۵ مه ۲۰۲۵
۲۲	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۶ مه ۲۰۲۵	۱ ژوئن ۲۰۲۵
۲۳	– (ویرایش • تاریخچه)	۲ ژوئن ۲۰۲۵	۸ ژوئن ۲۰۲۵
۲۴	– (ویرایش • تاریخچه)	۹ ژوئن ۲۰۲۵	۱۵ ژوئن ۲۰۲۵
۲۵	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۶ ژوئن ۲۰۲۵	۲۲ ژوئن ۲۰۲۵
۲۶	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۳ ژوئن ۲۰۲۵	۲۹ ژوئن ۲۰۲۵
۲۷	– (ویرایش • تاریخچه)	۳۰ ژوئن ۲۰۲۵	۶ ژوئیه ۲۰۲۵
۲۸	– (ویرایش • تاریخچه)	۷ ژوئیه ۲۰۲۵	۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵
۲۹	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۴ ژوئیه ۲۰۲۵	۲۰ ژوئیه ۲۰۲۵
۳۰	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۱ ژوئیه ۲۰۲۵	۲۷ ژوئیه ۲۰۲۵
۳۱	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۸ ژوئیه ۲۰۲۵	۳ اوت ۲۰۲۵
۳۲	– (ویرایش • تاریخچه)	۴ اوت ۲۰۲۵	۱۰ اوت ۲۰۲۵
۳۳	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۱ اوت ۲۰۲۵	۱۷ اوت ۲۰۲۵
۳۴	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۸ اوت ۲۰۲۵	۲۴ اوت ۲۰۲۵
۳۵	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۵ اوت ۲۰۲۵	۳۱ اوت ۲۰۲۵
۳۶	– (ویرایش • تاریخچه)	۱ سپتامبر ۲۰۲۵	۷ سپتامبر ۲۰۲۵
۳۷	– (ویرایش • تاریخچه)	۸ سپتامبر ۲۰۲۵	۱۴ سپتامبر ۲۰۲۵
۳۸	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵	۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵
۳۹	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۲ سپتامبر ۲۰۲۵	۲۸ سپتامبر ۲۰۲۵
۴۰	(ویرایش • تاریخچه)	۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵	۵ اکتبر ۲۰۲۵
۴۱	(ویرایش • تاریخچه)	۶ اکتبر ۲۰۲۵	۱۲ اکتبر ۲۰۲۵
۴۲	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۳ اکتبر ۲۰۲۵	۱۹ اکتبر ۲۰۲۵
۴۳	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۰ اکتبر ۲۰۲۵	۲۶ اکتبر ۲۰۲۵
۴۴	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۷ اکتبر ۲۰۲۵	۲ نوامبر ۲۰۲۵
۴۵	– (ویرایش • تاریخچه)	۳ نوامبر ۲۰۲۵	۹ نوامبر ۲۰۲۵
۴۶	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۰ نوامبر ۲۰۲۵	۱۶ نوامبر ۲۰۲۵
۴۷	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۷ نوامبر ۲۰۲۵	۲۳ نوامبر ۲۰۲۵
۴۸	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۴ نوامبر ۲۰۲۵	۳۰ نوامبر ۲۰۲۵
۴۹	– (ویرایش • تاریخچه)	۱ دسامبر ۲۰۲۵	۷ دسامبر ۲۰۲۵
۵۰	– (ویرایش • تاریخچه)	۸ دسامبر ۲۰۲۵	۱۴ دسامبر ۲۰۲۵
۵۱	– (ویرایش • تاریخچه)	۱۵ دسامبر ۲۰۲۵	۲۱ دسامبر ۲۰۲۵
۵۲	– (ویرایش • تاریخچه)	۲۲ دسامبر ۲۰۲۵	۲۸ دسامبر ۲۰۲۵
۵۳	– (ویرایش • تاریخچه)