باردار شدن حضرت مریم(س)

سؤال

حضرت عیسی چگونه از حضرت مریم متولد شد؟ آیا از طریق نکاحِ ملک با حضرت مریم یا از طریق دمیدنِ فرشته حضرت عیسی به وجود آورد؟

قرآن کریم داستان تولد حضرت عیسی را در سوره مریم این گونه بیان می‌کند: وقتی حضرت مریم در گوشه‌ای از بیت‌المقدس مشغول عبادت شد، ما روح خود را به سوی او فرستادیم، او در شکل انسان خوش‌اندام و بی عیب و نقص بر مریم ظاهر شد، و او ترسید و گفت: من از تو به خدای رحمان پناه می‌برم اگر پرهیزگار هستی، گفت: من فرستاده‌ پروردگارت هستم، آمده‌ام تا پسر پاکیزه‌ای به تو ببخشم، گفت: چگونه ممکن است فرزندی برای من باشد، در حالی که تا کنون دست بشری به من نرسیده است، گفت: امر الهی چنین است، و پروردگارت فرمود: این کار بر من آسان است، و برای این است که او را آیتی برای مردم قرار دهم و رحمتی از جانب ما باشد و این امر حتمی است.

از آیات قرآن کریم به خوبی استفاده می‌شود که نحوه خلقت حضرت عیسی با سایر انسان‌ها متفاوت است و حضرت عیسی اعجاز گونه بوجود آمده است، گرچه در تحقق این اعجاز نطفه زن (مادر عیسی = مریم) نقش خود را به‌طور کامل ایفا کرده است؛ اما در عین حال بدون تماس با جنس مرد آن نطفه به بار نشسته است و این جنبه اعجازی مسئله است.

دمیدن فرشته

آیا عیسی از طریق نکاح فرشته با مریم به دنیا آمده یا فرشته در او دمیده است؟ بر اساس روایات نکاحی صورت نگرفته است؛ بلکه جبرئیل در او دمیده است. لذا در روایتی از امام باقر(ع) رسیده است که فرمود: جبرئیل گریبان مریم را گرفت و در آن دمید. دمیدنی که با آن فرزند در رحم مریم در یک ساعت به حد کمال رسید.

برخی از بزرگان اهل عرفان می‌گویند: وقتی اراده الهی بر خلقت عیسی تعلق گرفت، شهوت نهفته در مریم به حرکت درآمد، و جبرئیل در حالی که به صورت بشری برای مریم متمثل شده بود، در او نفح کرد و در آن نفخ آبی بود مشابه بخار و از آن جسم عیسی آفریده شد.

به علاوه این که با تمثل ملک به صورت انسان، فرشته به حال فرشته بودن خود باقی است، و نکاح موجود روحانی با موجود جسمانی متصور نیست. در صورت نکاح قابل تصور است که هر طرف جسمانی باشد، اما اگر یک طرف از عالم ورای جسمانی باشد، دیگر لوازم جسمانی که نکاح از جمله آن امور است متصور نیست. آنان موجود جسمانی نیستند تا نکاح جسمانی داشته باشند، لذا تنها فرض قابل قبول القای روح الهی در وجود حضرت مریم از طریق دمیدن است. شاهد بر این مسئله هم روایاتی است که در دلالت بر این امر می‌کند.

مطالعه بیشتر

• قیصری، داود، شرح فصوص الحکم، فص عیسوی، ص۳۱۴، نشر بیدار، قم، بی تا.

• ابوالعلاء عفیفی، تعلیقه فصوص الحکم، فص عیسوی، نشر انتشارات الزهرا، ۱۳۶۶ ش.