حکم شکنجه متهم

سؤال

آیا شکنجه و ضرب و شتم متهمی که دستگیر می‌شوند، جایز است؟ نظر مراجع تقلید در این زمینه چیست؟

شکنجه متهم به هر نحوی که باشد حرام است. مطابق قوانین اسلام شکنجه یا ضرب و شتم افرادی که متهم به ارتکاب جرم هستند جایز نیست.

تعریف شکنجه

آزار، ایذاء، رنج، عقوبت، تعذیب، سیاست، از معانی لغوی شکنجه است. در اصطلاح حقوقی، شکنجه را تحمیل رنج فیزیکی یا روحی بر شخص به منظور اخذ اقرار از او تعریف کرده‌اند.

حرمت شکنجه در اسلام

ادله چهارگانه (کتاب، سنت، عقل، اجماع) به روشنی بر تحریم تعذیب و شکنجه و هتک حرمت انسان دلالت دارد. در قرآن آیات فروانی وجود دارد که کرامت انسان را نشان می دهد. و نیز در آیه ۲۷ سوره احزاب آزار کسانی که کاری انجام نداده اند را محکوم می کند. علاوه بر آن در روایات متعددی از شکنجه متهم نهی شده است. در روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده: «إنَّ أبغَضَ النّاسِ إلَى اللّهِ عز و جل رَجُلٌ جَرَّدَ ظَهرَ مُسلِمٍ بِغَيرِ حَقٍّ؛ مبغوض‌ترین مردم به سوی خداوند کسی است که پشت مسلمانی را بدون حق مضروب نماید»

جواز شکنجه حتی به طور محدود و مقید، خلاف اصول مرجع و بنیادین مانند اصل احترام انسان و اصل عدم ولایت کسی بر دیگری است. اصول و ادله‌ای مانند اصل کرامت انسانی، قاعده احترام، ادله منع تعذیب و ایذای غیر، فرض برائت و قاعده درأ، بی‌اعتباری اقرار ناشی از شکنجه، از عمومات و اطلاقاتی است که در فرض شک باید به انها رجوع کرد.

ممنوعیت شکنجه در قانون

شکنجه، ضرب و شتم افراد جایز نیست؛ از این رو در قانون اساسی آمده است: «هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت اقرار یا سوگند مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است. متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می‌شود». همچنین «هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است».

مطابق قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری چنین اعمالی جایز نیست و اگر کسی مرتکب چنین اعمالی شود و از این قانون تخلف نماید باید مجازات شود. از این رو اگر کسانی خودسرانه اقدام به چنین اعمالی نمایند باید برخورد قانونی با آنها صورت بگیرد و با شکایت افراد این مسئله در دادگاه‌های نظامی و مانند آن قابل پیگیری است.