برتری و فضیلت پیامبران بر یکدیگر
در جایی خداوند می‌فرماید: بعضی از رسولان الهی را بر بعض دیگر برتری و فضیلت دادیم، و در جایی دیگر می‌فرماید: بین رسولان ما فرقی وجود ندارد، آیا پیامبران الهی با هم فرق دارند و این دو آیه با همدیگر چگونه قابل جمع است؟
همینطور که انبیای الهی در اصل رسالت و نبوت و بعثت با هم اشتراک دارند، در بعضی خصوصیات دیگر، بر یکدیگر برتری و فضیلت دارند و این منافی همدیگر نیست. قرآن صراحت دارد که برخی پیامبران را بر برخی دیگر برتری داریم.
اشتراک و برتری پیامبران در قرآن
انبیای الهی در اصل رسالت و نبوت با همدیگر مشترک‌اند، و همه انبیای الهی از جانب خدا مبعوث شده‌اند. آیاتی از قرآن کریم ناظر به این معناست:
﴿لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ؛ (و می‌گویند:) ما در میان هیچ‌یک از پیامبران او، فرق نمی‌گذاریم (و به همه ایمان داریم)﴾(بقره:۲۸۵)
و همینطور در سوره بقره آیه ۱۳۶ و سوره آل عمران آیه ۸۴ به این موضوع اشاره شده است.
مسئله دوم فضیلت و برتری برخی از انبیای الهی بر بعض دیگر است، این نیز حقیقتی انکارناپذیر است؛ زیرا هیچ تردیدی نیست که انبیای اولواالعزم بر انبیای دیگر فضیلت و بر تری دارند، و انبیای اولواالعزم نیز برخی بر برخی دیگر برترند، و این حقیقت منافات با اشتراک همه در اصل نبوت و رسالت ندارد. با توجه به همین فضیلت و برتری برخی از انبیای الهی بر برخی دیگر، قرآن کریم به این مطلب اشاره می‌کند:
﴿تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُس؛ بعضی از آن رسولان را بر بعضی دیگر برتری دادیم برخی از آنها، خدا با او سخن می‌گفت و بعضی را درجاتی برتر داد و به عیسی بن مریم، نشانه‌های روشن دادیم و او را با «روح القدس» تأیید نمودیم.﴾(بقره:۲۵۳)
علامه طباطبایی در مورد این آیه می‌گوید: آیه مبارکه دلالت دارد بر این که خدای سبحان انبیا را در یک درجه قرار نداده، بلکه بین آنان برتری نهاده است، بعضی برتر از بعضی دیگر هستند، و بعضی پائین‌تر از بعض دیگر، ولی همه آنها دارای فضیلت هستند، چون رسالت فی نفسه فضیلت است که در همه آنان هست. پس در بین انبیا اختلاف مقام و تفاضل در درجات هست، در عین اینکه همه آنان در اصل فضل رسالت مشترک هستند، و در مجمع کمالات که همان توحید باشد سهیم هستند.[۱]
برتری پیامبران بر یکدیگر در روایات
در روایتی امام علی(ع) می‌فرماید: سوگند به خدای متعال که خداوند هیچ نبی و رسولی را درجه و فضیلتی عطا نکرد، مگر آن که آن فضیلت و درجه را به پیامبر(ص) داده است، و او را بر سایر انبیا و مرسلین چند برابر آن افزوده است، و پیامبر هر گاه فضیلتی را برای خویش ذکر می‌نمود می‌فرمود: از باب تفاخر نیست، و من امروز فضایلی را ذکر می‌کنم تا چشم مؤمنان را روشن کنم بدون آن که قصد بیان منقصت سایر انبیا را داشته باشم، و خدای متعال را بر آنچه بر پیامبر عطا فرموده سپاس می‌گویم.[۲]
در روایت دیگر امام صادق(ع) می‌فرماید: خدای متعال هیچ پیامبری را برتر از پیامبر اسلام مبعوث نکرده است، و نه وصی بهتر از وصی او قرار داده است.[۳] در روایت دیگر نیز از امام کاظم(ع) آمده است: خدای متعال هیچ پیامبری را نفرستاده مگر آن که پیامبر اسلام اعلم از اوست.[۴]
منابع