اطاعت و امانت‌داری زن در مقابل شوهر

سؤال

طبق جمله: «فالصالحات قانتات حافظات للغيب» در آيه ۳۴ سوره نساء آیا اگر شوهر همسرش را به راه ناشايست فرمان دهد، زن بايد از او اطاعت كند؟ اگر براي شوهر مهم نباشد كه همسرش در غيبت او بي‌حجاب باشد، تكليف اين زن چيست؟

قرآن در آیه ۳۴ سوره نساء، دو ویژگی برجسته از صفات زنان نیکوکار را بیان می‌کند: ﴿فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ؛ پس، زنان درستكار، فرمانبردارند. در غیاب (همسر خود،) اسرار و حقوق او را، در مقابل حقوقی که خدا برای آنان قرار داده، حفظ می‌کنند.(نساء:۳۴)

ویژگی اول) قانِتاتٌ: در اصل به معنای اطاعت کردن است.[۱] گاهی به معنای اطاعت همراه با فروتنی نیز می‌آید. [۲] «قَنَتَتِ‏ المَرْأةُ لزَوْجِها؛ یعنی زنی همسرش را اطاعت کرد.» [۳]

قانتات در این آیه به معنای زني است كه مطیع شوهر باشد.[۴]

اطاعت شوهر فقط در جایی است که خواسته شوهر، خلاف شرع نباشد. در مواردی که شوهر از زنِ خود خواسته‌ای بر خلاف دستور شرع داشته باشد، زن نباید اطاعت کند. امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: «لَا طَاعَه لِمَخْلُوقٍ‏ فِي مَعْصِيَه الْخَالِقِ؛ هیچ فرمان‌بردنی از کسی که در آن نافرمانی خداوند باشد، جایز نیست.»[۵]

ویژگی دوم) حافِظاتٌ لِلْغَيْبِ: زن در غياب شوهر، عفت خودش و مال شوهرش را باید حفظ کند.[۶]

امانتداری زن در غیاب شوهر بدان معنا نیست که اگر شوهر اهمیتی ندهد زن می‌تواند خیانت‌کار باشد. این آیه، دو حکم الهی را بیان می‌کند و صفات دیگر زنان مومن از جمله حفظ عفت زن در آیات دیگر[۷] آمده است.

جستارهای وابسته

منابع

  1. ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاييس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۳۱.
  2. راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بيروت، دار الشاميه، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ص۴۸۴.
  3. صاحب بن عباد، إسماعيل بن عباد، المحيط في اللغه، بيروت، عالم الکتاب، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۳۶۶.
  4. بحرانى، هاشم، البرهان في تفسير القرآن‏، قم، مؤسسه بعثه‏، چاپ ۱، ۱۳۷۴ ش، ج‏۲، ص۷۴، حدیث ۲۳۵۲.
  5. شریف رضی، محمد، نهج البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم، هجرت، چاپ ۱، ۱۴۱۴ ق، حکمت ۱۶۵.
  6. طبرسى، فضل، مجمع البيان فى تفسير القرآن‏، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ ۳، ۱۳۷۲، ج‏۳، ص۶۹.
  7. سوره نور، آیه ۳۱. سوره احزاب، آیه۵۹.