نجاست سگ

سؤال

آیا سگ نجس است؟

فقهای شیعه و اهل‌سنت اغلب فتوا به نجاست سگ داده‌اند. این فتوا برخاسته از روایات و اجماع است و در قرآن به آن اشاره‌ای وجود ندارد. سید مرتضی برخلاف دیگر فقهای شیعه، فتوا بر پاک بودن موی سگ داده است. با این حال در میان اهل‌سنت فقه مالکی، معتقد به طهارت سگ است.

نجاست سگ در روایات

اصلی‌ترین دلیل برای حکم نجاست سگ، احادیثِ مرتبط با این حکم است. یکی از احکامی که در قرآن بیان نشده ولی در احادیث پیامبر اسلام(ص) و یا ائمه معصوم(ع) بیان گردیده است، نجاست سگ است. به عنوان نمونه، در روایتی ابی‌سهل قریشی از امام صادق(ع) در مورد گوشت سگ سؤال کرد. ایشان فرمودند: سگ نجس است.

شیخ حر عاملی از علمای شیعه در کتاب وسائل الشیعه بخشی را به نجاست پوست، مو و پشم سگ و خوک اختصاص داده است و در آن سگ را نجس و خرید و فروش آن را حرام می‌داند. تمامی فقها، سگ را نجس العین می‌دانند. و از ادله احکام این فتوا را برداشت کرده‌اند.

البته خرید و فروش سگ برای استفاده مفید مانند صید، نگهداری گله و خانه و … اشکال ندارد.

نجاست سگ از منظر سید مرتضی و مالکیه

تمامی فقهای شیعه سگ را عین نجس می‌دانند. سید مرتضی (درگذشته ۴۳۶ق) تنها فقیهی است که موی سگ را پاک می‌داند. و اعتقاد دارد مذهب شیعه هم چنین نظری دارد. و این نسبت را به ابوحنیفه هم می‌دهد. وی دلیل فتوای خود را بی روح بودن مو و نیز آیه ۸۰ سوره نحل می‌داند:﴿وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ ۙ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَىٰ حِينٍ؛ و خدا براى شما خانه‌هايتان را مايه آرامش قرار داد، و از پوست دامها براى شما خانه‌هايى نهاد كه آن‌[ها] را در روز جابجا شدنتان و هنگام ماندنتان سبك مى‌يابيد، و از پشمها و كُركها و موهاى آنها وسايل زندگى كه تا چندى مورد استفاده است [قرار داد].﴾(نحل:۸۰)

مذهب مالکیه هم اعتقاد بر عدم نجاست سگ دارد. در روایتی آمده است که پیامبر(ص) گفته است ظرفی که سگ آن را لیسیده را هفت بار بشویید. مالکی با استناد به آیه﴿فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ؛ از آن صيد كه برايتان مى‌گيرند و نگه مى‌دارند بخوريد﴾(مائده:۴) به این روایت اشکال می‌کند.