واقفیه
واقفیه چه کسانی هستند و دارای چه عقایدی می‌باشند؟
واقفیه نام فرقه‌ای است که در امامت حضرت امام موسی بن جعفر(ع) توقف کرده‌اند، بدین معنی که معتقدند امام موسی بن جعفر(ع) آخرین امام است و آن حضرت را خاتم الائمه و امام حی، غایب، و مهدی منتظر می‌دانند. بعضی از ایشان معتقدند آن حضرت مرده و لکن در آخر الزمان مبعوث خواهد شد. آنان پنج امام بعد از امام هفتم را به دلیل ادعای امامت گمراه می‌دانند. بعضی از آنان معتقدند امامان بعدی اصلاً دعوی امامت نکرده‌اند و همه خلفای حضرت امام موسی کاظم(ع) بوده‌اند. جمعی از ایشان حبس آن حضرت را نیز اساساً منکرند.[۱]
در کتاب الملل و النحل آیه الله سبحانی می‌فرماید: طائفه ای که در امامت امام موسی کاظم(ع) توقف کرده و به امامت فرزندش امام رضا قائل نیستند، این گروه را واقفیه گویند.[۲]
علامه سبحانی می‌فرمایند: «علت اساسی فکر توقف بین عده ای از شیعه این بود، چون تحت سلطه حکومت اموی و عباسی بودند، اگر تقیه نمی‌کردند از بین رفته بوند و در پناه تقیه محفوظ ماندند، حتی در برهه ای از زمان زندیق و ملحد بودن خطرش کمتر از تشیع بود، اینها باعث شد که شیعه به گروه‌های مختلف منشعب شود در صورتی که با هم اختلافی در اصول و فروع نداشتند مگر در مصداق امامت.»[۳]
شهرستانی در الملل و النحل نوشته است، بعد از شهادت امام موسی بن جعفر(ع) در بغداد شیعه اختلاف کردند عده ای در وفات امام تردید کردند، به اینها ممطوره می‌گویند و عده ای بطور جزم به موت امام یقین کردند به اینها قطعیه می‌گویند؛ و گروه سوم گفتند نه مرده بلکه غایب شده بعد از غیبت ظهور می‌نماید به این گروه واقفیه اطلاق شده است[۴]
برای مطالعهٔ بیشتر
- ریحانه الادب، تألیف استاد میرزا محمد علی مدرس، ج۵ و ۶، از انتشارات خیام.
- لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، ج۲۶، تهران ۱۳۴۱.
- ترجمه الملل و النحل شهرستانی ج۱، ص۱۷–۱۸، چاپ سوم، سال ۱۳۶۲، ناشر اقبال.
- ابو منصور عبدالقاهر البغدادی، ترجمه للفرق بین للفرق، مترجم دکتر مشکور، ص۳۳.