ساخت گنبد و ضریح طلا برای امامان شیعه(ع)
امامان(ع) ساده زیست بودند پس چرا مرقد ایشان را با طلا می سازند؟ آیا این تجمل گرایی نیست؟ بهتر نیست هزینه آن را به فقرا بدهند؟
احترام و بزرگداشت مکان‌های مقدس در فرهنگ اسلامی از شعائر الهی است. توجه خداوند به مرقد اهل بیت(ع) و امامزادگان است که به حرم ایشان حرمت و عظمت بخشیده و باعث می‌شود تا آن مکان محل عبادت و توجه به خدا قرار گیرد. هزینه توسعه و آراستگی حرم اعم از طلاکاری و غیره توسط هدایا، نذورات، و کمک مومنین و افراد خیّر و نیکوکار دوست‌دار اهل‌بیت(ع) و نیز درآمدهای خود آستان مقدس می‌باشد. بسیاری از هدایا و نذورات اهدایی به حرم اهل‌بیت مثل حرم امام رضا(ع) صرف ساخت بیمارستان، درمانگاه، مراکز فرهنگی و دستگیری از افراد نیازمند می‌شود که هزینه توسعه و تزئینات حرم در مقابل آن ناچیز است هرچند در مواردی ممکن است برخی از هزینه‌ها اسراف تلقی شود.
حرم اهل‌بیت(ع) نیایشگاه خدا
مکان‌های مقدسی که در فرهنگ اسلامی وجود دارند مانند حرم پیشوایان معصوم(ع)، خانه خدا، حرم امامزادگان و … جزء شعائر الهی به حساب می‌آیند. خداوند می‌فرماید: ﴿ذلِکَ وَ مَنْ یعَظِمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ؛﴾[۱] «این است (سخن حق) و هر کس شعائر دین خدا را بزرگ و محترم دارد (خوشا بر او) این صفت دل‌های پرهیزکار است».
شعائر جمع شعیره و به معنای علامت و نشانه است و در آیه مذکور، نشانه‌های دین خدا «معالم دین الله» منظور است و تمام آنچه در برنامه‌های دینی وارد شده و انسان را به یاد خدا و عظمت آیین او می‌اندازد شعائر الهی است و بزرگداشت آن نشانه تقوای دلهاست.
خداوند متعال در جایی دیگر می‌فرماید: ﴿فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیها بِالْغُدُوِّ وَ الاصال﴾؛[۲] «در خانه‌هایی که خدا اجازه داده که (قدر و منزلت) آنها رفعت یابد و نامش در آنها یاد شود، در آن (خانه‌ها) هر بامداد و شامگاه او را نیایش می‌کنند». این خانه‌ها همان مراکزی هستند که به فرمان خدا استحکام یافته و مرکز یاد خدایند و حقایق اسلام و معارف دینی و احکام الهی از آنها منتشر می‌شود و در این معنای وسیع و گسترده حرم پیشوایان معصوم و نوادگان آنها، مساجد، خانه‌های انبیاء و قبور آنها و به‌طور کلی هر کانونی که به فرمان خداوند متعال بر پا شود و یاد او در آن برده شود و هر صبح و شام مردان و زنان با ایمانی به تسبیح و تقدیس در آنها مشغول شوند، چنین مکان‌هایی مرکز انتشار انوار الهی، ایمان، هدایت و دارای تقدیس و احترام است و به‌طور طبیعی هزینه کردن و سرمایه‌گذاری برای توسعه، پاکیزه نگه داشتن، جذاب کردن و تلاش در راستای زیبایی چنین مکان‌هایی مفید و ثمربخش و بلکه با توجه به افزایش جمعیت و توسعه در زمینه‌های مختلف لازم و ضروری است.
تقدس حرم
تقدس و برکت چنین مکان‌هایی به خاطر عنایت خداوند به این مکان‌ها و وجود قبور پیشوایان معصوم و نوادگان آنها است وگرنه صرف گنبد و دیوار و … هیچ‌کدام تقدسی ندارند، و کسی هم به آن نمی‌بالد، بلکه همه این‌ها از انتساب به آن شخصیت الهی که با او نسبت پیدا کرده، کسب تقدس نموده و همگی نشانه عظمت دین خدا می‌باشند.[۳]
خرج درآمدهای حرم برای مردم
در جامعه و حکومت اسلامی بر اساس قوانین و تقسیم بودجه سالانه، هر بخشی بودجه و هزینه ویژه خود را دارد اما هزینه توسعه و آراستگی حرم امام هشتم(ع) و سایر امامان و امامزاده‌گان و… توسط نذورات، هدایا، و کمک افراد خیر و نیکوکار و نیز درآمدهای خود آستان مقدس می‌باشد و در بسیاری از موارد مردم به قصد توسعه و تجهیز حرم‌های مطهر نذورات و هدایای خویش را تقدیم می‌کنند. افزون بر آنچه گذشت با وجود آن که رسیدگی به امور فقرا و جوانان وظیفه آستان مقدس امام رضا(ع) و سایر حرم‌ها نیست ولی بخش قابل توجهی از بودجه خود را برای هزینه سرپرستی بسیاری از خانواده‌های یتیم و بی سرپرست و فقرا و مساکین به‌طور روزانه و سالیانه می‌پردازند و در امور خیریه و عام‌المنفعه مانند ساخت بیمارستان، مدارس، مساجد، و سایر خدمات رفاهی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به مردم و جوانان شرکت فعال دارند. در عین حال همه هزینه‌ها و مخارج در حرم‌های مختلف، مورد تأیید کامل نمی‌باشد و ممکن است در مواردی اسراف شود.
مطالعه بیشتر
- علامه مجلسی (ره)، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق، ج۹۷–۹۸ و ۹۹، کتاب المزار.
- سررسید قدس، آستان قدرس رضوی، ۱۳۸۳ش، انتشارات آستان قدس رضوی، تهران.