پیش نویس:اعمال و دعای روز اول ماه رمضان: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی پاسخ
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۷: خط ۷:
    {{ماه رمضان|1}}
    {{ماه رمضان|1}}
    {{درگاه|سنت}}
    {{درگاه|سنت}}
    == دعای روز اول ==
    == اعمال و دعاهای روز اول ماه رمضان ==
    دعای مخصوصی برای روز اول [[ماه رمضان]] ذکر شده است. [[علامه مجلسی]] (درگذشت ۱۱۱۰ق) در [[زاد المعاد]] این دعا را چنین نقل کرده:  
    [[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[مفاتیح الجنان]]، برای روز اول ماه رمضان اعمالی بیان کرده است که عبارت‌اند از:
    {{دعا|اللَّهُمَ‏ اجْعَلْ‏ صِيَامِي‏ فِيهِ‏ صِيَامَ‏ الصَّائِمِينَ‏ وَ قِيَامِي‏ فِيهِ‏ قِيَامَ‏ الْقَائِمَيْنِ‏ وَ نَبِّهْنِي فِيهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِينَ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ<ref>مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۴۲۳ق، ص۱۴۴.</ref>
    # [[غسل]] در آب جاری؛
    # پاشیدن گلاب بر صورت؛
    # دو رکعت [[نماز]] اول ماه و [[صدقه]] دادن؛
    # دو رکعت نماز که در زکعت اول بعد از [[سوره حمد]]، [[سوره فتح]] بخواند؛
    # پس از طلوع فجر این [[دعا]] را بخواند: {{عربی|اَللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ اِفْتَرَضْتَ عَلَيْنَا صِيَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِيهِ اَلْقُرْآنَ هُدىً لِلنّٰاسِ وَ بَيِّنٰاتٍ مِنَ اَلْهُدىٰ وَ اَلْفُرْقٰانِ اَللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ إِنَّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ<ref>ابن‌طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، گردآورنده: آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۸۸.</ref>|ترجمه=خدایا ماه رمضان آمد، و تو روزه آن را بر ما واجب کرده‌ای، و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل نازل نموده‌ای. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از من بپذیر، و ما را در آن و از آن سالم بدار، و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هرچیز توانایی.}}؛
    # خواندن دعای 44 [[صحیفه سجادیه]] اگر در شب اول نخوانده است؛
    # خواندن دعایی که از [[امام کاظم(ع) وارد شده است و یا عبارت {{عربی|اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک الَّذِی دَانَ لَهُ کلُّ شَی ءٍ...}} آغاز می‌شود.<ref>قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان‏، قم، اسوه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۰.</ref>
    # دعای مخصوصی برای روز اول [[ماه رمضان]] ذکر شده است. [[علامه مجلسی]] (درگذشت ۱۱۱۰ق) در [[زاد المعاد]] این دعا را چنین نقل کرده: {{عربی|اللَّهُمَ‏ اجْعَلْ‏ صِيَامِي‏ فِيهِ‏ صِيَامَ‏ الصَّائِمِينَ‏ وَ قِيَامِي‏ فِيهِ‏ قِيَامَ‏ الْقَائِمَيْنِ‏ وَ نَبِّهْنِي فِيهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِينَ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ<ref>مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۴۲۳ق، ص۱۴۴.</ref>
    |ترجمه= خدایا روزه مرا در این روز مانند روزه روزه‌داران حقیقی و نمازم را مانند نمازگزاران واقعی قرار ده و مرا از خواب غافلان هوشیار ساز. ای پروردگار عالم، در این روز گناهم را ببخش و از زشتی‌هایم عفو فرما. ای عفو کننده از گناهکاران.}}
    |ترجمه= خدایا روزه مرا در این روز مانند روزه روزه‌داران حقیقی و نمازم را مانند نمازگزاران واقعی قرار ده و مرا از خواب غافلان هوشیار ساز. ای پروردگار عالم، در این روز گناهم را ببخش و از زشتی‌هایم عفو فرما. ای عفو کننده از گناهکاران.}}


    [[کفعمی]] از عالمان شیعه قرن نهم در [[کتاب البلد الأمين و الدرع الحصين|کتاب «البلد الأمين و الدرع الحصين‏»]] دعای روز اول را کمی کوتاه‌تر نقل کرده است: {{عربی|اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِيَامِي‏ فِيهِ‏ صِيَامَ‏ الصَّائِمِينَ‏ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ}}.<ref name=":0" /> اثر دعای روز اول ماه رمضان را ثواب بسیار، درجات رفیع و پاک شدن گناهان دانسته‌اند.<ref name=":0">کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۹.</ref>
    [[کفعمی]] از عالمان شیعه قرن نهم در [[کتاب البلد الأمين و الدرع الحصين|کتاب «البلد الأمين و الدرع الحصين‏»]] دعای روز اول را کمی کوتاه‌تر نقل کرده است: {{عربی|اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِيَامِي‏ فِيهِ‏ صِيَامَ‏ الصَّائِمِينَ‏ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ}}.<ref name=":0" /> اثر دعای روز اول ماه رمضان را ثواب بسیار، درجات رفیع و پاک شدن گناهان دانسته‌اند.<ref name=":0">کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۹.</ref>


    [[احمد مجتهدی تهرانی]] عالم و مدرس اخلاق در حوزه علمیه تهران معتقد است؛ شخص در ابتدای دعای روز اول ماه رمضان، [[دعا]] می‌کند روزه‌اش مانند روزه‌داران خاص الخاص باشد که در آن، جز [[خداوند]] چیزی در نظر نباشد. [[روزه]] خاص الخاص، عالی‌ترین نوع روزه بوده و در مقابل روزه عام{{یادداشت|روزۀ عموم مردم که فقط نمی‌خورند و نمی‌آشامند، اما اعضای دیگر بدن از گناه خودداری نمی‌کنند.}} و روزه خاص{{یادداشت|روزه‌ای است که روزه‌دار، علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند، اعضاء و جوارحش هم روزه دارد.}} است.<ref name=":1" /> مجتهدی تهرانی همچنین یکی از موارد قائمین که در این دعا مانند آن‌ها بودن خواسته شده، کسانی می‌داند که در نماز از [[خوف|خوف خدا]]، گریه می‌کنند.<ref name=":1">«[https://www.ziaossalehin.ir/fa/content/1725/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85%D8%8C-%D8%B5%D9%88%D8%AA%D8%8C-%D9%85%D8%AA%D9%86 شرح دعای روز اول ماه رمضان از آیت الله مجتهدی]» پایگاه ضیاء الصالحین، تاریخ بازدید:۱۳ اسفند ۱۴۰۱ش.</ref>
    [[احمد مجتهدی تهرانی]] عالم و مدرس اخلاق در حوزه علمیه تهران معتقد است؛ شخص در ابتدای دعای روز اول ماه رمضان، [[دعا]] می‌کند روزه‌اش مانند روزه‌داران خاص الخاص باشد که در آن، جز [[خداوند]] چیزی در نظر نباشد. [[روزه]] خاص الخاص، عالی‌ترین نوع روزه بوده و در مقابل روزه عام{{یادداشت|روزۀ عموم مردم که فقط نمی‌خورند و نمی‌آشامند، اما اعضای دیگر بدن از گناه خودداری نمی‌کنند.}} و روزه خاص{{یادداشت|روزه‌ای است که روزه‌دار، علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند، اعضاء و جوارحش هم روزه دارد.}} است.<ref name=":1" /> مجتهدی تهرانی همچنین یکی از موارد قائمین که در این دعا خواسته شده مانند آنها باشد، کسانی می‌داند که در نماز از [[خوف|خوف خدا]]، گریه می‌کنند.<ref name=":1">«[https://www.ziaossalehin.ir/fa/content/1725/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85%D8%8C-%D8%B5%D9%88%D8%AA%D8%8C-%D9%85%D8%AA%D9%86 شرح دعای روز اول ماه رمضان از آیت الله مجتهدی]» پایگاه ضیاء الصالحین، تاریخ بازدید:۱۳ اسفند ۱۴۰۱ش.</ref>
     
    == اعمال روز اول ==
    [[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[مفاتیح الجنان]]، برای روز اول ماه رمضان اعمالی مانند [[غسل]] در آب جاری، پاشیدن گلاب بر صورت، دو رکعت [[نماز]] اول ماه و [[صدقه دادن]] را ذکر کرده است.<ref>قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان‏، قم، اسوه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۰.</ref> برخی منابع به نماز خاصی برای شب اول ماه رمضان اشاره کرده‌اند که علامه مجلسی آن‌ را نامعتبر دانسته است.<ref>مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۴۲۳ق، ص۱۴۱.</ref>
     
    برخی کتاب‌ها به خواندن دعایی پس از طلوع فجر در روز اول ماه رمضان توصیه کرده‌اند: {{عربی|اَللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ اِفْتَرَضْتَ عَلَيْنَا صِيَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِيهِ اَلْقُرْآنَ هُدىً لِلنّٰاسِ وَ بَيِّنٰاتٍ مِنَ اَلْهُدىٰ وَ اَلْفُرْقٰانِ اَللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ إِنَّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ يَا رَحْمَنُ يَا رَحِيمُ<ref>ابن‌طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، گردآورنده: آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۸۸.</ref>|ترجمه=خدایا ماه رمضان آمد، و تو روزه آن را بر ما واجب کرده‌ای، و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل نازل نموده‌ای. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از من بپذیر، و ما را در آن و از آن سالم بدار، و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هرچیز توانایی، ای بخشنده، ای مهربان.}}


    {{پایان پاسخ}}
    {{پایان پاسخ}}

    نسخهٔ ‏۱۸ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۵۰

    سؤال

    برای روز اول ماه رمضان چه اعمال و دعاهایی سفارش شده است؟


    درگاه‌ها
    درگاه سنت.png


    اعمال و دعاهای روز اول ماه رمضان

    شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان، برای روز اول ماه رمضان اعمالی بیان کرده است که عبارت‌اند از:

    1. غسل در آب جاری؛
    2. پاشیدن گلاب بر صورت؛
    3. دو رکعت نماز اول ماه و صدقه دادن؛
    4. دو رکعت نماز که در زکعت اول بعد از سوره حمد، سوره فتح بخواند؛
    5. پس از طلوع فجر این دعا را بخواند: «اَللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ اِفْتَرَضْتَ عَلَيْنَا صِيَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِيهِ اَلْقُرْآنَ هُدىً لِلنّٰاسِ وَ بَيِّنٰاتٍ مِنَ اَلْهُدىٰ وَ اَلْفُرْقٰانِ اَللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ إِنَّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ[۱]؛ خدایا ماه رمضان آمد، و تو روزه آن را بر ما واجب کرده‌ای، و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل نازل نموده‌ای. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از من بپذیر، و ما را در آن و از آن سالم بدار، و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هرچیز توانایی.»؛
    6. خواندن دعای 44 صحیفه سجادیه اگر در شب اول نخوانده است؛
    7. خواندن دعایی که از [[امام کاظم(ع) وارد شده است و یا عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک الَّذِی دَانَ لَهُ کلُّ شَی ءٍ...» آغاز می‌شود.[۲]
    8. دعای مخصوصی برای روز اول ماه رمضان ذکر شده است. علامه مجلسی (درگذشت ۱۱۱۰ق) در زاد المعاد این دعا را چنین نقل کرده: «اللَّهُمَ‏ اجْعَلْ‏ صِيَامِي‏ فِيهِ‏ صِيَامَ‏ الصَّائِمِينَ‏ وَ قِيَامِي‏ فِيهِ‏ قِيَامَ‏ الْقَائِمَيْنِ‏ وَ نَبِّهْنِي فِيهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِينَ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ[۳]؛ خدایا روزه مرا در این روز مانند روزه روزه‌داران حقیقی و نمازم را مانند نمازگزاران واقعی قرار ده و مرا از خواب غافلان هوشیار ساز. ای پروردگار عالم، در این روز گناهم را ببخش و از زشتی‌هایم عفو فرما. ای عفو کننده از گناهکاران.»

    کفعمی از عالمان شیعه قرن نهم در کتاب «البلد الأمين و الدرع الحصين‏» دعای روز اول را کمی کوتاه‌تر نقل کرده است: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِيَامِي‏ فِيهِ‏ صِيَامَ‏ الصَّائِمِينَ‏ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ».[۴] اثر دعای روز اول ماه رمضان را ثواب بسیار، درجات رفیع و پاک شدن گناهان دانسته‌اند.[۴]

    احمد مجتهدی تهرانی عالم و مدرس اخلاق در حوزه علمیه تهران معتقد است؛ شخص در ابتدای دعای روز اول ماه رمضان، دعا می‌کند روزه‌اش مانند روزه‌داران خاص الخاص باشد که در آن، جز خداوند چیزی در نظر نباشد. روزه خاص الخاص، عالی‌ترین نوع روزه بوده و در مقابل روزه عام[یادداشت ۱] و روزه خاص[یادداشت ۲] است.[۵] مجتهدی تهرانی همچنین یکی از موارد قائمین که در این دعا خواسته شده مانند آنها باشد، کسانی می‌داند که در نماز از خوف خدا، گریه می‌کنند.[۵]


    منابع

    1. ابن‌طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، گردآورنده: آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۸۸.
    2. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان‏، قم، اسوه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۰.
    3. مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۴۲۳ق، ص۱۴۴.
    4. ۴٫۰ ۴٫۱ کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۹.
    5. ۵٫۰ ۵٫۱ «شرح دعای روز اول ماه رمضان از آیت الله مجتهدی» پایگاه ضیاء الصالحین، تاریخ بازدید:۱۳ اسفند ۱۴۰۱ش.
    1. روزۀ عموم مردم که فقط نمی‌خورند و نمی‌آشامند، اما اعضای دیگر بدن از گناه خودداری نمی‌کنند.
    2. روزه‌ای است که روزه‌دار، علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند، اعضاء و جوارحش هم روزه دارد.