شاگردی پیشوایان مذاهب اهل‌سنت نزد امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
ائمه مذاهب اربعه اهل سنّت (و بسیاری از شیوخ و بزرگان این مذاهب) بدون واسطه یا با واسطه از محضر مبارک امام صادق -علیه السلام- استفاده کرده‌اند. | ائمه مذاهب اربعه اهل سنّت (و بسیاری از شیوخ و بزرگان این مذاهب) بدون واسطه یا با واسطه از محضر مبارک امام صادق -علیه السلام- استفاده کرده‌اند. | ||
== ابوحنیفه | == ابوحنیفه == | ||
نعمان بن ثابت، مکنی به ابوحنیفه (۸۰-۱۵۰ق)، مؤسس مذهب فقهی حنفی در فقه اهل‌سنت از معاصران امام صادق (ع) بوده است. ابوحنیفه شاگرد امام صادق(ع) بوده است.<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق جواد قيومى اصفهانى، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref> در جامع المسانید ابوحنیفه، که در آن روایاتی که اسناد آنها به ابوحنیفه منتهی می‌شود جمع‌آوری شده، روایاتی وجود دارد که دلالت بر استفاده علمی ابوحنیفه از امام صادق(ع) دارد.<ref>خوارزمی، محمد بن محمود، جامع المسانید، بیروت، دار الکتب العلمية، بی‌تا، ج۲، ص۴۱۸.</ref> | نعمان بن ثابت، مکنی به ابوحنیفه (۸۰-۱۵۰ق)، مؤسس مذهب فقهی حنفی در فقه اهل‌سنت از معاصران امام صادق (ع) بوده است. ابوحنیفه شاگرد امام صادق(ع) بوده است.<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق جواد قيومى اصفهانى، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref> در جامع المسانید ابوحنیفه، که در آن روایاتی که اسناد آنها به ابوحنیفه منتهی می‌شود جمع‌آوری شده، روایاتی وجود دارد که دلالت بر استفاده علمی ابوحنیفه از امام صادق(ع) دارد.<ref>خوارزمی، محمد بن محمود، جامع المسانید، بیروت، دار الکتب العلمية، بی‌تا، ج۲، ص۴۱۸.</ref> | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
* {{عربی|لَولا السَّنَتان لَهَلک النُّعمان|ترجمه=اگر دو سال [شاگردی پيش امام صادق (ع)] نمى‌بود هر آينه نعمان هلاک مى‌شد}}.<ref>آلوسی، شهاب‌الدین محمود بن صلاح‌الدین، مختصر التحفة الاثنی عشرية، تحقیق محب‌الدين الخطيب، قاهرة، المطبعة السلفية، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۸.</ref> | * {{عربی|لَولا السَّنَتان لَهَلک النُّعمان|ترجمه=اگر دو سال [شاگردی پيش امام صادق (ع)] نمى‌بود هر آينه نعمان هلاک مى‌شد}}.<ref>آلوسی، شهاب‌الدین محمود بن صلاح‌الدین، مختصر التحفة الاثنی عشرية، تحقیق محب‌الدين الخطيب، قاهرة، المطبعة السلفية، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۸.</ref> | ||
== مالک بن انس | == مالک بن انس == | ||
مالک بن انس، مؤسس مذهب مالکی در فقه اهل‌سنت از کسانی است که از دانش امام صادق (ع) استفاده کرده است.<ref>مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۲.</ref> مالک در کتاب الموطاء چهل روایت از اهل‌بیت(ع) نقل کرده که تعدادی از این روایات مستقیماً از امام صادق (ع) نقل شده است.<ref>مالک بن انس، الموطأ، بیروت، دار احياء التراث العربی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۷۲.</ref> | مالک بن انس، مؤسس مذهب مالکی در فقه اهل‌سنت از کسانی است که از دانش امام صادق (ع) استفاده کرده است.<ref>مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۲.</ref> مالک در کتاب الموطاء چهل روایت از اهل‌بیت(ع) نقل کرده که تعدادی از این روایات مستقیماً از امام صادق (ع) نقل شده است.<ref>مالک بن انس، الموطأ، بیروت، دار احياء التراث العربی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۷۲.</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
* {{عربی|ما رَأتْ عینٌ وَ لا سَمِعَتْ أُذُنٌ و لا خَطرَ علی قَلْبِ بشر أفضَل مِنْ جَعْفرِ بن‌ِ محمّد|ترجمه=هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ انسانی خطور نکرده، که از حیث علم، عبادت و تقوی برتر از جعفر بن محمد باشد}}.<ref>مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۳.</ref> | * {{عربی|ما رَأتْ عینٌ وَ لا سَمِعَتْ أُذُنٌ و لا خَطرَ علی قَلْبِ بشر أفضَل مِنْ جَعْفرِ بن‌ِ محمّد|ترجمه=هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ انسانی خطور نکرده، که از حیث علم، عبادت و تقوی برتر از جعفر بن محمد باشد}}.<ref>مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۳.</ref> | ||
* {{عربی|كُنْتُ أَدْخُلُ عَلَى الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فَيُقَدِّمُ لِي مِخَدَّةَ وَ يَعْرِفُ لِي قَدْراً وَ يَقُولُ يَا مَالِک إِنِّي أُحِبُّک فَكُنْتُ أُسَرُّ بِذَلِک وَ أَحْمَدُ اللَّهَ عَلَيْهِ قَالَ وَ كَانَ (ع) رَجُلًا لَا يَخْلُو مِنْ إِحْدَى ثَلَاثِ خِصَالٍ إِمَّا صَائِماً وَ إِمَّا قَائِماً وَ إِمَّا ذَاكِراً وَ كَانَ مِنْ عُظَمَاءِ الْعُبَّادِ وَ أَكَابِرِ الزُّهَّادِ وَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ عَزَّ وَ جَلَّ وَ كَانَ كَثِيرَ الْحَدِيثِ طَيِّبَ الْمُجَالَسَةِ كَثِيرَ الْفَوَائِدِ فَإِذَا قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ اخْضَرَّ مَرَّةً وَ اصْفَرَّ مَرَّةً أُخْرَى حَتَّى يُنْكِرَهُ مَنْ يَعْرِفُهُ.|ترجمه=من مكرر به حضور امام صادق(ع) مى‌رسيدم و براى من تشكچه‌يى مى‌گسترد و حرمت مرا نگه مى‌داشت و مى‌فرمود: اى مالک! من تو را دوست دارم و من از اين جهت شاد مى‌شدم و شكر و ستايش خدا را به‌جا مى‌آوردم و امام صادق(ع) هيچ‌گاه از اين سه حالت بيرون نبود كه يا روزه داشت يا در حال نماز بود يا ذكر مى‌گفت و از بزرگان پارسايان و عابدان بود و از آن گروه بود كه از خداى خود بيم داشتند و بسيار حديث مى‌فرمود و خوش‌مجلس بود و نيک‌محضر و پر فايده. و هر گاه سخنى از قول رسول خدا(ص) بيان مى‌كرد، گاه رنگش زرد مى‌شد و گاه سبز، آنچنان كه شناخته نمى‌شد | * {{عربی|كُنْتُ أَدْخُلُ عَلَى الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فَيُقَدِّمُ لِي مِخَدَّةَ وَ يَعْرِفُ لِي قَدْراً وَ يَقُولُ يَا مَالِک إِنِّي أُحِبُّک فَكُنْتُ أُسَرُّ بِذَلِک وَ أَحْمَدُ اللَّهَ عَلَيْهِ قَالَ وَ كَانَ (ع) رَجُلًا لَا يَخْلُو مِنْ إِحْدَى ثَلَاثِ خِصَالٍ إِمَّا صَائِماً وَ إِمَّا قَائِماً وَ إِمَّا ذَاكِراً وَ كَانَ مِنْ عُظَمَاءِ الْعُبَّادِ وَ أَكَابِرِ الزُّهَّادِ وَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ عَزَّ وَ جَلَّ وَ كَانَ كَثِيرَ الْحَدِيثِ طَيِّبَ الْمُجَالَسَةِ كَثِيرَ الْفَوَائِدِ فَإِذَا قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ اخْضَرَّ مَرَّةً وَ اصْفَرَّ مَرَّةً أُخْرَى حَتَّى يُنْكِرَهُ مَنْ يَعْرِفُهُ.|ترجمه=من مكرر به حضور امام صادق(ع) مى‌رسيدم و براى من تشكچه‌يى مى‌گسترد و حرمت مرا نگه مى‌داشت و مى‌فرمود: اى مالک! من تو را دوست دارم و من از اين جهت شاد مى‌شدم و شكر و ستايش خدا را به‌جا مى‌آوردم و امام صادق(ع) هيچ‌گاه از اين سه حالت بيرون نبود كه يا روزه داشت يا در حال نماز بود يا ذكر مى‌گفت و از بزرگان پارسايان و عابدان بود و از آن گروه بود كه از خداى خود بيم داشتند و بسيار حديث مى‌فرمود و خوش‌مجلس بود و نيک‌محضر و پر فايده. و هر گاه سخنى از قول رسول خدا(ص) بيان مى‌كرد، گاه رنگش زرد مى‌شد و گاه سبز، آنچنان كه شناخته نمى‌شد}} | ||
== شافعی و احمد بن حنبل == | |||
محمد بن ادریس شافعی، مؤسس مکتب شافعی در فقه اهل‌سنت، شاگرد مالک بن انس بوده است.<ref>ابن‌عثمان، الدرر المنظم، موفق‌الدین بن، الدرر المنظم فی زیارة الجبل المقطم، تحقیق محمد فتحی ابوبکر، قاهرة، الدار المصریة اللبنانیة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۴۸۴.</ref> او از طریق او و برخی محدثان دیگر از امام صادق(ع) روایت نقل می‌کند.<ref>برای نمونه ن.ک: شافعی، محمد بن ادریس، المسند، بیروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۰۰ق، ص۳۵۶؛ نیز: شافعی، المسند، ص۳۶۱.</ref> | |||
امام احمد بن حنبل (م ۲۴۱ هـ) مؤسس مذهب حنبلی هم شاگرد امام شافعی است و به وسیله او از امام صادق -علیه السلام- با واسطه استفاده کرده است. | |||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
نسخهٔ ۱۵ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۶
 | این مقاله هماکنون به دست Shamloo در حال ویرایش است. |
سؤال
پیشوایان مذاهب چهارگانهٔ اهل‌سنت چگونه درمحضر امام صادق(ع) شاگردی کرده‌اند؟
ائمه مذاهب اربعه اهل سنّت (و بسیاری از شیوخ و بزرگان این مذاهب) بدون واسطه یا با واسطه از محضر مبارک امام صادق -علیه السلام- استفاده کرده‌اند.
ابوحنیفه
نعمان بن ثابت، مکنی به ابوحنیفه (۸۰-۱۵۰ق)، مؤسس مذهب فقهی حنفی در فقه اهل‌سنت از معاصران امام صادق (ع) بوده است. ابوحنیفه شاگرد امام صادق(ع) بوده است.[۱] در جامع المسانید ابوحنیفه، که در آن روایاتی که اسناد آنها به ابوحنیفه منتهی می‌شود جمع‌آوری شده، روایاتی وجود دارد که دلالت بر استفاده علمی ابوحنیفه از امام صادق(ع) دارد.[۲]
جملاتی از ابوحنیفه در مدح امام صادق نقل شده است؛ ازجمله:
- «مَا رَأَيْتُ أَفْقَهَ مِنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ؛ من فقیه‌تر از جعفر بن محمد ندیدم».[۳]
- «لَولا السَّنَتان لَهَلک النُّعمان؛ اگر دو سال [شاگردی پيش امام صادق (ع)] نمى‌بود هر آينه نعمان هلاک مى‌شد».[۴]
مالک بن انس
مالک بن انس، مؤسس مذهب مالکی در فقه اهل‌سنت از کسانی است که از دانش امام صادق (ع) استفاده کرده است.[۵] مالک در کتاب الموطاء چهل روایت از اهل‌بیت(ع) نقل کرده که تعدادی از این روایات مستقیماً از امام صادق (ع) نقل شده است.[۶]
از مالک بن انس جملاتی در مدح امام صادق(ع) نقل شده است؛ از جمله:
- «ما رَأتْ عینٌ وَ لا سَمِعَتْ أُذُنٌ و لا خَطرَ علی قَلْبِ بشر أفضَل مِنْ جَعْفرِ بن‌ِ محمّد؛ هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ انسانی خطور نکرده، که از حیث علم، عبادت و تقوی برتر از جعفر بن محمد باشد».[۷]
- «كُنْتُ أَدْخُلُ عَلَى الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فَيُقَدِّمُ لِي مِخَدَّةَ وَ يَعْرِفُ لِي قَدْراً وَ يَقُولُ يَا مَالِک إِنِّي أُحِبُّک فَكُنْتُ أُسَرُّ بِذَلِک وَ أَحْمَدُ اللَّهَ عَلَيْهِ قَالَ وَ كَانَ (ع) رَجُلًا لَا يَخْلُو مِنْ إِحْدَى ثَلَاثِ خِصَالٍ إِمَّا صَائِماً وَ إِمَّا قَائِماً وَ إِمَّا ذَاكِراً وَ كَانَ مِنْ عُظَمَاءِ الْعُبَّادِ وَ أَكَابِرِ الزُّهَّادِ وَ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ عَزَّ وَ جَلَّ وَ كَانَ كَثِيرَ الْحَدِيثِ طَيِّبَ الْمُجَالَسَةِ كَثِيرَ الْفَوَائِدِ فَإِذَا قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ اخْضَرَّ مَرَّةً وَ اصْفَرَّ مَرَّةً أُخْرَى حَتَّى يُنْكِرَهُ مَنْ يَعْرِفُهُ.؛ من مكرر به حضور امام صادق(ع) مى‌رسيدم و براى من تشكچه‌يى مى‌گسترد و حرمت مرا نگه مى‌داشت و مى‌فرمود: اى مالک! من تو را دوست دارم و من از اين جهت شاد مى‌شدم و شكر و ستايش خدا را به‌جا مى‌آوردم و امام صادق(ع) هيچ‌گاه از اين سه حالت بيرون نبود كه يا روزه داشت يا در حال نماز بود يا ذكر مى‌گفت و از بزرگان پارسايان و عابدان بود و از آن گروه بود كه از خداى خود بيم داشتند و بسيار حديث مى‌فرمود و خوش‌مجلس بود و نيک‌محضر و پر فايده. و هر گاه سخنى از قول رسول خدا(ص) بيان مى‌كرد، گاه رنگش زرد مى‌شد و گاه سبز، آنچنان كه شناخته نمى‌شد»
شافعی و احمد بن حنبل
محمد بن ادریس شافعی، مؤسس مکتب شافعی در فقه اهل‌سنت، شاگرد مالک بن انس بوده است.[۸] او از طریق او و برخی محدثان دیگر از امام صادق(ع) روایت نقل می‌کند.[۹]
امام احمد بن حنبل (م ۲۴۱ هـ) مؤسس مذهب حنبلی هم شاگرد امام شافعی است و به وسیله او از امام صادق -علیه السلام- با واسطه استفاده کرده است.
مطالعه بیشتر
- حیات امام صادق(ع) نویسنده:جعفر مرتضی عاملی.
- امام صادق ومذاهب اربعه نویسنده:اسدحیدر.
منابع
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق جواد قيومى اصفهانى، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.
- ↑ خوارزمی، محمد بن محمود، جامع المسانید، بیروت، دار الکتب العلمية، بی‌تا، ج۲، ص۴۱۸.
- ↑ خوارزمی، جامع المسانید، ج۱، ص۲۲۲؛ نیز: ذهبی، شمس‌الدین محمد بن أحمد، سیر اعلام النبلاء، قاهرة، دارالحدیث، ۱۴۲۷ق، ج۶، ص۳۶۴.
- ↑ آلوسی، شهاب‌الدین محمود بن صلاح‌الدین، مختصر التحفة الاثنی عشرية، تحقیق محب‌الدين الخطيب، قاهرة، المطبعة السلفية، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۸.
- ↑ مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۲.
- ↑ مالک بن انس، الموطأ، بیروت، دار احياء التراث العربی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۳.
- ↑ ابن‌عثمان، الدرر المنظم، موفق‌الدین بن، الدرر المنظم فی زیارة الجبل المقطم، تحقیق محمد فتحی ابوبکر، قاهرة، الدار المصریة اللبنانیة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۴۸۴.
- ↑ برای نمونه ن.ک: شافعی، محمد بن ادریس، المسند، بیروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۰۰ق، ص۳۵۶؛ نیز: شافعی، المسند، ص۳۶۱.