شأن نزول آیه ۱ سوره تحریم: تفاوت میان نسخه‌ها
(قسمتی از پاشخ به شبهه در باره همین آیه را که گروه داده بود به این مدخل اضافه کردم) |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
در باره اینکه رسول خدا چرا کاری رای برای بدست آوردن رضایت همسرانش بر خود حرام کرد و چه رازی در میان زنان حضرت وجود داشت که فاش شد، دیدگاه‌هایی وجود دارد که نمی‌توان بدان‌ها استناد کرد. به نظر می‌رسد مفسران به جای توجه به هدف اصلی آیات که نقش هدایتی دارد، به مطالبی پرداخته‌اند که روشن شدن‌شان اهمیت چندانی ندارد و برای همین قرآن کریم بدان نپرداخته است. | در باره اینکه رسول خدا چرا کاری رای برای بدست آوردن رضایت همسرانش بر خود حرام کرد و چه رازی در میان زنان حضرت وجود داشت که فاش شد، دیدگاه‌هایی وجود دارد که نمی‌توان بدان‌ها استناد کرد. به نظر می‌رسد مفسران به جای توجه به هدف اصلی آیات که نقش هدایتی دارد، به مطالبی پرداخته‌اند که روشن شدن‌شان اهمیت چندانی ندارد و برای همین قرآن کریم بدان نپرداخته است. | ||
===خلوت رسول خدا(ص) با ماريه قبطيه در نوبت حفصه=== | ===خلوت رسول خدا(ص) با ماريه قبطيه در نوبت حفصه=== | ||
برخی گفته‌اند که رسول خدا در روزی که نوبت [[حفصه]] با کنیز خود [[ماريه قبطيه]] خلوت كرد، حفصه چون اين را بدانست ناراحت شد، رسول خدا(ص) فرمود من ماريه را براى رضاى تو بر خود حرام كردم. <ref>مدرسى، محمدتقى، من هدى القرآن، تهران، دار محبي الحسين، چاپ اول، 1419ق، ج16، ص102 . فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .</ref> اين را به [[عائشه]] خبر نده، اما حفصه عائشه را از آن مطلع كرد. <ref>طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 44. مقاتل بن سليمان، تفسير مقاتل بن سليمان، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، 1423ق، ج4، ص 375.</ref> | برخی گفته‌اند که رسول خدا در روزی که نوبت [[حفصه]] با کنیز خود [[ماريه قبطيه]] خلوت كرد، حفصه چون اين را بدانست ناراحت شد، رسول خدا(ص) فرمود من ماريه را براى رضاى تو بر خود حرام كردم.<ref>مدرسى، محمدتقى، من هدى القرآن، تهران، دار محبي الحسين، چاپ اول، 1419ق، ج16، ص102 . فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .</ref> اين را به [[عائشه]] خبر نده، اما حفصه عائشه را از آن مطلع كرد.<ref>طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 44. مقاتل بن سليمان، تفسير مقاتل بن سليمان، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، 1423ق، ج4، ص 375.</ref> | ||
نقد | نقد | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
*این داستان با داستان قبلی در تناقض است. | *این داستان با داستان قبلی در تناقض است. | ||
===دوست داشتن رسول خدا(ص) از خوردن نوعی نوشیدنی=== | ===دوست داشتن رسول خدا(ص) از خوردن نوعی نوشیدنی=== | ||
طبق نقل ابن عباس، پیامبر شربتی خورد و از آن بیش از حد خوشش آمد و قسم خورد که دیگر از آن نخورد و خدا مورد عتابش قرار داد که چرا چنین کردی. <ref>طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 45.</ref> | طبق نقل ابن عباس، پیامبر شربتی خورد و از آن بیش از حد خوشش آمد و قسم خورد که دیگر از آن نخورد و خدا مورد عتابش قرار داد که چرا چنین کردی.<ref>طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 45.</ref> | ||
نقد | نقد | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
*خوش آمدن از خوردنی و نوشیدنی ایرادی ندارد تا حضرت قسم بخورد که دیگر از آن نخورد. | *خوش آمدن از خوردنی و نوشیدنی ایرادی ندارد تا حضرت قسم بخورد که دیگر از آن نخورد. | ||
===عسل خوردن رسول خدا(ص) در خانه همسرش زینب=== | ===عسل خوردن رسول خدا(ص) در خانه همسرش زینب=== | ||
برخی بر این باورند که پیامبر در خانه [[زینب بنت جحش]] شربت عسل خورد و مدتی پیش همسرش ماند و عائشه و حفصه حسودی کرده و نقشه کشیدند و به پیامبر گفتند چه چیزی خورده‌‌ای که دهانت بوی بدی می‌دهد؟ او گفت شربت عسل خورده‌ام؛ آنها گفتند زنبورها از گیاهی خورده‌اند که بوی بد می‌دهد، حضرت بر خودش حرام کرد که در خانه زینب شربت بخورد. <ref>طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 45. فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .</ref> | برخی بر این باورند که پیامبر در خانه [[زینب بنت جحش]] شربت عسل خورد و مدتی پیش همسرش ماند و عائشه و حفصه حسودی کرده و نقشه کشیدند و به پیامبر گفتند چه چیزی خورده‌‌ای که دهانت بوی بدی می‌دهد؟ او گفت شربت عسل خورده‌ام؛ آنها گفتند زنبورها از گیاهی خورده‌اند که بوی بد می‌دهد، حضرت بر خودش حرام کرد که در خانه زینب شربت بخورد.<ref>طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 45. فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .</ref> | ||
نقد | نقد | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
*این نقل با دیگر نقل‌هایی که می‌گوید رسول خدا(ص) در خانه حفصه شربت خورد<ref>ابوالفتوح رازى، حسين، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، 1408ق، ج19، ص287. قمى مشهدى، محمد، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول، 1368ش، ج13، ص 324.</ref> یا در خانه [[ام سلمه]] بود<ref>كاشانى، فتحالله، زبدة التفاسير، قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، چاپ اول، 1423ق، ج7، ص 107.</ref> یا حضرت از خوردن عسل خوشش آمده بود و زنان نقشی نداشتند، در تناقض می‌باشد. | *این نقل با دیگر نقل‌هایی که می‌گوید رسول خدا(ص) در خانه حفصه شربت خورد<ref>ابوالفتوح رازى، حسين، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، 1408ق، ج19، ص287. قمى مشهدى، محمد، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول، 1368ش، ج13، ص 324.</ref> یا در خانه [[ام سلمه]] بود<ref>كاشانى، فتحالله، زبدة التفاسير، قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، چاپ اول، 1423ق، ج7، ص 107.</ref> یا حضرت از خوردن عسل خوشش آمده بود و زنان نقشی نداشتند، در تناقض می‌باشد. | ||
===ازدواج رسول خدا(ص) با زنی بدون اطلاع دیگر زنانش=== | ===ازدواج رسول خدا(ص) با زنی بدون اطلاع دیگر زنانش=== | ||
عده‌ای گفته‌اند پیامبر مخفیانه با زنی ازدواج کرد و زنانش فهمیدند قسم خورد که دیگر با آن زن همبستر نشود. <ref>صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، 1406ق، ج28، ص 427.</ref> | عده‌ای گفته‌اند پیامبر مخفیانه با زنی ازدواج کرد و زنانش فهمیدند قسم خورد که دیگر با آن زن همبستر نشود.<ref>صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، 1406ق، ج28، ص 427.</ref> | ||
نقد | نقد | ||
نسخهٔ ۸ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۴
شأن نزول آیه ۱ از سوره تحریم چیست؟ و آیا منافاتی با عظمت پیامبر(ص) دارد؟
آیه یک سوره تحریم ناظر بر موضوعی است که پیامبر حلالی را بر خود حرام کرد تا خشنودی همسرانش را به دست آورد و خداوند او را در عتابی از این کار نهی می‌کند.
پیامبر(ص) قسم می‌خورد که فعل مباحی را ترک کند. این تحریم ، تحریم شرعی نبوده است و با عصمت رسول خدا(ص) ناسازگار نیست.
متن آیه
| ﴿ | يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ ۖ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
اى پيامبر، چرا براى خشنودى همسرانت، آنچه را خدا براى تو حلال گردانيده حرام مى‌كنى؟ خدا[ست كه] آمرزنده مهربان است. تحریم:۱ |
﴾ |
شأن نزول
در باره اینکه رسول خدا چرا کاری رای برای بدست آوردن رضایت همسرانش بر خود حرام کرد و چه رازی در میان زنان حضرت وجود داشت که فاش شد، دیدگاه‌هایی وجود دارد که نمی‌توان بدان‌ها استناد کرد. به نظر می‌رسد مفسران به جای توجه به هدف اصلی آیات که نقش هدایتی دارد، به مطالبی پرداخته‌اند که روشن شدن‌شان اهمیت چندانی ندارد و برای همین قرآن کریم بدان نپرداخته است.
خلوت رسول خدا(ص) با ماريه قبطيه در نوبت حفصه
برخی گفته‌اند که رسول خدا در روزی که نوبت حفصه با کنیز خود ماريه قبطيه خلوت كرد، حفصه چون اين را بدانست ناراحت شد، رسول خدا(ص) فرمود من ماريه را براى رضاى تو بر خود حرام كردم.[۱] اين را به عائشه خبر نده، اما حفصه عائشه را از آن مطلع كرد.[۲]
نقد
خلوت کردن با کنیز در نوبت زنان آزاد حرام نیست به خصوص در صدر اسلام که چند همسری و نیز خلوت با کنیز امری عادی تلقی می‌شد.
خلوت رسول خدا(ص) با ماریه در نوبت عایشه
پیامبر در نوبت عایشه با کنیز خود خلوت نمود و حفصه این را فهمید و حضرت ماریه را بر خود حرام کرد، حفصه راز را آشکار کرد و به عایشه گفت.[۳]
نقد
- خلوت کردن با کنیز در نوبت زنان آزاد حرام نیست به خصوص در صدر اسلام که چند همسری و نیز خلوت با کنیز امری عادی تلقی می‌شد.
- این داستان با داستان قبلی در تناقض است.
دوست داشتن رسول خدا(ص) از خوردن نوعی نوشیدنی
طبق نقل ابن عباس، پیامبر شربتی خورد و از آن بیش از حد خوشش آمد و قسم خورد که دیگر از آن نخورد و خدا مورد عتابش قرار داد که چرا چنین کردی.[۴]
نقد
- این تفسیر با خود آیه ناسازگار است، چون آیه می‌گوید پیامبر بخاطر دلخوشی زنانش این کار را کرد نه بخاطر خوش آمدن از شربت.
- خوش آمدن از خوردنی و نوشیدنی ایرادی ندارد تا حضرت قسم بخورد که دیگر از آن نخورد.
عسل خوردن رسول خدا(ص) در خانه همسرش زینب
برخی بر این باورند که پیامبر در خانه زینب بنت جحش شربت عسل خورد و مدتی پیش همسرش ماند و عائشه و حفصه حسودی کرده و نقشه کشیدند و به پیامبر گفتند چه چیزی خورده‌‌ای که دهانت بوی بدی می‌دهد؟ او گفت شربت عسل خورده‌ام؛ آنها گفتند زنبورها از گیاهی خورده‌اند که بوی بد می‌دهد، حضرت بر خودش حرام کرد که در خانه زینب شربت بخورد.[۵]
نقد
- آیه می‌رساند که رازی توسط همسران رسول خدا فاش شده است در این داستان رازی وجود ندارد تا فاش شود و خداوند فاش کننده را ملامت کند.
- این نقل با دیگر نقل‌هایی که می‌گوید رسول خدا(ص) در خانه حفصه شربت خورد[۶] یا در خانه ام سلمه بود[۷] یا حضرت از خوردن عسل خوشش آمده بود و زنان نقشی نداشتند، در تناقض می‌باشد.
ازدواج رسول خدا(ص) با زنی بدون اطلاع دیگر زنانش
عده‌ای گفته‌اند پیامبر مخفیانه با زنی ازدواج کرد و زنانش فهمیدند قسم خورد که دیگر با آن زن همبستر نشود.[۸]
نقد
- رسول خدا فرد ناشناخته‌ای نبود که مخفیانه ازدواج کند و کسی متوجه نشود.
- مگر می‌شود شخصیتی همانند پیامبر خدا بخاطر تهدید زنانش، به یکی از همسرانش ظلم کند و او را بلاتکلیف بگذارد؟!
عتاب به پیامبر
برخی می‌گویند پیامبر چیزی را بر خود حرام نکرد، بلکه برای خشنودی همسرش وعده به ترک انجام کاری داد[۹]. مفسران گفته‌اند خطاب اول آیه عتاب و سرزنش نیست بلکه یک نوع دلسوزی و شفقت است.[۱۰] برخی هم گفته‌اند اصل عتاب به همسران پیامبر برمی‌گردد.
مطالعه بیشتر
۱. علامه طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، (تهران، دارالکتب الاسلامیه)، ج۱۹، ص۳۸۲.
۲. ابراهیم امینی، آیین همسرداری.
۳. طبرسی، ابوعلی‌الفضل بن الحسن، مجمع‌البیان، (بیروت، دارمکتبه الحیاه)، ج۶، ص۱۱۹.
۴. عروسی هویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج۵.
منابع
- ↑ مدرسى، محمدتقى، من هدى القرآن، تهران، دار محبي الحسين، چاپ اول، 1419ق، ج16، ص102 . فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .
- ↑ طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 44. مقاتل بن سليمان، تفسير مقاتل بن سليمان، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، 1423ق، ج4، ص 375.
- ↑ طبرى، محمد، ترجمه تفسير طبرى، تهران، توس، چاپ دوم، 1356ش، ج7، ص 1896. فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .
- ↑ طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 45.
- ↑ طوسى، محمد، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج10، ص 45. فخر رازى، محمد، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص 568 .
- ↑ ابوالفتوح رازى، حسين، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، 1408ق، ج19، ص287. قمى مشهدى، محمد، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول، 1368ش، ج13، ص 324.
- ↑ كاشانى، فتحالله، زبدة التفاسير، قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، چاپ اول، 1423ق، ج7، ص 107.
- ↑ صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، 1406ق، ج28، ص 427.
- ↑ ترجمه تفسیر کاشف، مغنیه، ج۷، ص۶۰۵
- ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۷۲