پرش به محتوا

پیش نویس:واقعه غدیر در کتاب‌های تاریخی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
Hrohallah (بحث | مشارکت‌ها)
۲۸۸ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hrohallah (بحث | مشارکت‌ها)
۲۸۸ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱: خط ۲۱:


== اسناد غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتب اهل تسنن و تشیع ==
== اسناد غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتب اهل تسنن و تشیع ==
اسناد حدیث غدیر در معتبرترین و قدیمی­ ترین کتاب­‌های اهل‌سنت و شیعه وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.
اسناد حدیث [[غدیر]] در معتبرترین و قدیمی­ ترین کتاب­‌های [[اهل‌سنت]] و [[شیعه]] وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.


حدیث غدیر از نظر سند متواتر است و به بیش از سیصد طریق از صد و شصت صحابه پیامبر و هشتاد و شش نفر از تابعین روایت شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صحیح بخاری|نام خانوادگی=بخاری|جلد=5|صفحه=236}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الغدیر|نام خانوادگی=علامه امینی|جلد=1|صفحه‌ها=50-60}}</ref>
حدیث غدیر از نظر سند [[متواتر]] است و به بیش از سیصد طریق از صد و شصت [[صحابه]] پیامبر و هشتاد و شش نفر از [[تابعین]] روایت شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صحیح بخاری|نام خانوادگی=بخاری|جلد=5|صفحه=236}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الغدیر|نام خانوادگی=علامه امینی|جلد=1|صفحه‌ها=50-60}}</ref>


متن کامل حدیث غدیر به همراه خطبه­‌ی پیامبر اعظم (صلّی­ الله علیه و آله) در غدیر خم، به سند صحیح و معتبر در کتاب­‌های شیعه آمده است و بخش­‌هایی از آن به نقل از اسامة بن زیاد در منابع اهل‌سنت وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الغدیر|نام خانوادگی=علامه امینی|جلد=1|صفحه‌ها=150-160}}</ref>
متن کامل حدیث غدیر به همراه خطبه­‌ی پیامبر اعظم (صلّی­ الله علیه و آله) در غدیر خم، به سند صحیح و معتبر در کتاب­‌های شیعه آمده است و بخش­‌هایی از آن به نقل از اسامة بن زیاد در منابع اهل‌سنت وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الغدیر|نام خانوادگی=علامه امینی|جلد=1|صفحه‌ها=150-160}}</ref>


== منابع اهل سنت درباره غدیر ==
== برخی منابع شیعه و اهل سنت درباره غدیر ==
برخی از معتبرترین و قدیمی‌ترین کتاب‌های اهل‌سنت که حدیث غدیر را نقل کرده­‌اند، عبارت است از:<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سایت امام علی|کد زبان=https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9|وبگاه=سایت امام علی|نشانی=https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9|عنوان=منابع واقعه غدیر}}</ref>
برخی از معتبرترین و قدیمی‌ترین کتاب‌های اهل‌سنت که حدیث غدیر را نقل کرده­‌اند، عبارت است از:<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سایت امام علی|کد زبان=https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9|وبگاه=سایت امام علی|نشانی=https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9|عنوان=منابع واقعه غدیر}}</ref>
[[پرونده:تمثال نمادین واقعه غدیر.jpg|جایگزین=تمثال نمادین واقعه غدیر|بندانگشتی|تمثال نمادین واقعه غدیر]]
[[پرونده:تمثال نمادین واقعه غدیر.jpg|جایگزین=تمثال نمادین واقعه غدیر|بندانگشتی|تمثال نمادین واقعه غدیر]]
1. صحیح مسلم 261 ﻫ . ق،
1. [[الکافی]]: محمدبن یعقوب کلینی 328 ﻫ . ق ،


2. صحیح­ اِبن حبّان 354 ﻫ . ق،
2. [[قرب الإسناد]]: ابوالعباس حمیری 310 ﻫ . ق،  


3. سنن بزاز 292 ﻫ . ق، معروف به مسند البزّاز،
3. [[تفسیر عیاشی]] 320 ﻫ . ق،  


4. سنن ترمزی 295 ﻫ . ق،
4. تفسیر علی ­بن ابراهیم قمی 307 ﻫ . ق ،


5 . سنن ابن ماجه­‌ی قزوینی 273 ﻫ . ق،
5 . مروج الذهب: مسعودی 346 ﻫ . ق ،


6 . المستدرک علی الصحیحین: حاکم نیشابوری 405 ﻫ . ق،
6 . صحیفة الرضا(علیه السلام): امام علی ­بن موسی، 203 ﻫ . ق ،


7. مسند الصّحابه: رویانی 397 ﻫ . ق،
7. [[تحف العقول]]: ابن شعبه حرانی، 335 ﻫ . ق ،


8 . انساب الاشراف: بلاذری 279 ﻫ . ق،
8 . [[عیون اخبار الرضا|عیون اخبارالرضا]](علیه السلام): شیخ صدوق. 381 ﻫ . ق ،


9. الکنی والاسمء: محمدبن احمدبن حماد دولابی 320 ﻫ . ق،
9. [[الخصال]]: شیخ صدوق،


10. مسند احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،
10.معانی الاخبار: شیخ صدوق،


11. فضائل الصحابة: احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،
11. [[أمالی]]: شیخ صدوق،


12. خصائص امیرالمؤمنین: نسایی 303 ﻫ . ق،  
12. الشافی فی الامامة: سیّد مرتضی 436 ﻫ . ق،  


13. مشکل الآثار: ابوجعفر احمد طحاوی 321 ﻫ . ق،  
13. [[رجال کشّی]] قبل 350 ﻫ . ق،  


14. المعجم الکبیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،  
14. عیون المعجزات: حسین ­بن عبدالوهاب بعد 448 ﻫ . ق،  


15. امالی محاملی 330 ﻫ . ق،  
15. [[أمالی]]: طوسی 460 ﻫ . ق،  


16. المصنّف: عبدالرزاق صنعانی 211 ﻫ . ق،  
16. [[أمالی]]: شیخ مفید 413 ﻫ . ق،  


17. التاریخ الکبیر: بخاری 256 ﻫ . ق،
17. [[الاختصاص]]: شیخ مفید


18. ریاض النفوس: عبدالله­ بن محمد مالکی مغربی 449 ﻫ . ق،
18. [[الارشاد]]: شیخ مفید،


19. صحیح ابن خزیمة 311 ﻫ . ق،
19. دلائل الامامة: ابوجعفر طبری،


20. الموفقیات: زبیربن بکار 256 ﻫ . ق،
20. [[الاحتجاج]]: طبرسی 522 ﻫ . ق ،


21. کتاب الکنی: بخاری 256 ﻫ . ق،  
21. [[مناقب]] ابن شهرآشوب 588 ﻫ . ق،  


22. موضح أوهام الجمع والتفریق: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،  
22. کشف الغمة: محقق اربلی 694 ﻫ . ق،  


23. الذریة الطاهره: ابوبشر دولابی 310 ﻫ . ق،
23. تفسیر [[مجمع‌البیان|مجمع البیان]]: ابوعلی طبرسی،


24. تلخیص المتشابه فی الرسم: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،
24. اعلام الوری: ابوعلی طبرسی 520 ﻫ . ق،  


25. تفسیر طبری 310 ﻫ . ق جامع البیان فی تفسیر القرآن،
25. تقریب المعارف: ابوالصّلاح حلبی بعد از 374 ﻫ . ق،


26. الکامل فی الرجال: ابن عدی جرجانی 364 ﻫ . ق،
26. کتاب الغیبة: اِبن ابی زینب نعمانی 342 ﻫ . ق.


27. الفتوح: اِبن اعثم کوفی 314 ﻫ . ق،  
27. طرق حدیث الغدیر: عبیدالله انباری واسطی 356 ﻫ . ق،


28. مناقب الائمة: باقلانی 403 ﻫ . ق،  
28. [[صحیح مسلم]] 261 ﻫ . ق،  


29. الغریبین: هروی 224 ﻫ . ق،  
29. [[صحیح­ اِبن حبّان]] 354 ﻫ . ق،


30. عقد الفرید: ابن عبد ربّه اندلسی 328 ﻫ . ق،  
30. [[سنن بزاز]] 292 ﻫ . ق، معروف به مسند البزّاز،


31. الجرح والتعدیل: ابن ادریس رازی 327 ﻫ . ق، ابن ابی حاتم،
31. [[سنن ترمزی]] 295 ﻫ . ق،  


32. الامامة والسیاسة: ابن قتیبه‌­ی دینوری 276 ﻫ . ق،  
32 . [[سنن ابن ماجه­‌ی]] قزوینی 273 ﻫ . ق،  


33. المعارف: ابن قتیبه­‌ی دینوری،
33 . [[المستدرک علی الصحیحین]]: حاکم نیشابوری 405 ﻫ . ق،


34. ثمار القلوب: ثعالبی 429 ﻫ . ق،  
34. مسند الصّحابه: رویانی 397 ﻫ . ق،  


35. شرف النبی(صلی­الله علیه و آله): خرگوشی 406 ﻫ . ق،  
35 . انساب الاشراف: بلاذری 279 ﻫ . ق،  


36. الاستیعاب: ابن عبدالبرّ 463 ﻫ . ق،  
36. الکنی والاسمء: محمدبن احمدبن حماد دولابی 320 ﻫ . ق،  


37. اخبار اصبهان: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،  
37. [[مسند احمدبن حنبل]] 241 ﻫ . ق،  


38. تاریخ بغداد خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،  
38. فضائل الصحابة: احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،  


39. شواهد التنزیل: حافظ حسکانی بعد 407 ﻫ . ق،
39. خصائص امیرالمؤمنین: نسایی 303 ﻫ . ق،  


40. تفسیر ثعلبی 427 ﻫ . ق،  
40. مشکل الآثار: ابوجعفر احمد طحاوی 321 ﻫ . ق،  


41. المصنف: ابن ابی شیبه 335 ﻫ . ق،  
41. المعجم الکبیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،  


42. اسباب النزول: واحدی نیشابوری 468 ﻫ . ق،  
42. امالی محاملی 330 ﻫ . ق،  


43. امالی احمدبن حسین زیدی 411 ﻫ . ق،  
43. المصنّف: عبدالرزاق صنعانی 211 ﻫ . ق،  


44. کتاب الشفء: قاضی عیاض 554 ﻫ . ق،  
44. التاریخ الکبیر: بخاری 256 ﻫ . ق،  


45. التمهید قاضی ابوبکر باقلانی 403 ﻫ . ق،  
45. ریاض النفوس: عبدالله­ بن محمد مالکی مغربی 449 ﻫ . ق،  


46. مناقب ابن مردویة 352 ﻫ . ق،  
46. صحیح ابن خزیمة 311 ﻫ . ق،  


47. حیلة الاولیء: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،  
47. الموفقیات: زبیربن بکار 256 ﻫ . ق،  


48. مناقب امیرالمؤمنین: ابن مغازلی 483 ﻫ . ق،  
48. کتاب الکنی: بخاری 256 ﻫ . ق،  


49. مصابیح السّنّة: بغوی 516 ﻫ . ق،  
49. موضح أوهام الجمع والتفریق: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،  


50 . تاریخ دمشق: ابن عساکر 577 ﻫ . ق،  
50. الذریة الطاهره: ابوبشر دولابی 310 ﻫ . ق،  


51 . صفة الصفوه: سبط اِبن جوزی 597 ﻫ . ق،  
51. تلخیص المتشابه فی الرسم: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،


52 . الامالی: ابن الشجری 499 ﻫ . ق،
52. تفسیر طبری 310 ﻫ . ق جامع البیان فی تفسیر القرآن،


53 . المعجم الصغیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،  
53. الکامل فی الرجال: ابن عدی جرجانی 364 ﻫ . ق،  


54 . المسند عبدبن حمید 249 ﻫ . ق،  
54. الفتوح: اِبن اعثم کوفی 314 ﻫ . ق،  


55 . جمهرةاللغة: ابن درید عضدی بصری 321 ﻫ . ق،  
55. مناقب الائمة: باقلانی 403 ﻫ . ق،  


56 . مسند ابویعلی الموصلی،
56. الغریبین: هروی 224 ﻫ . ق،


57 . مسند ابن راهویه مروزی 327 ﻫ . ق،  
57. عقد الفرید: ابن عبد ربّه اندلسی 328 ﻫ . ق،  


58 . مسند ابن ابی عاصم 287 ﻫ . ق معروف به کتاب السّنة،
58. الجرح والتعدیل: ابن ادریس رازی 327 ﻫ . ق، ابن ابی حاتم،


59 . مسند الکبیر: ابوالعباس شیبانی نسوی 303 ﻫ . ق،  
59. الامامة والسیاسة: ابن قتیبه‌­ی دینوری 276 ﻫ . ق،  


60 . تذکره الخواص: سبط ابن جوزی 597 ﻫ . ق،
60. المعارف: ابن قتیبه­‌ی دینوری،


61 . جامع الاصول: ابن اثیر جزری 606 ﻫ . ق،  
61. ثمار القلوب: ثعالبی 429 ﻫ . ق،  


62 . تفسیر فخر رازی 606 ﻫ . ق،  
62. شرف النبی(صلی­الله علیه و آله): خرگوشی 406 ﻫ . ق،  


63 . کفایة الطالب: گنجی شافعی 658 ﻫ . ق،  
63. الاستیعاب: ابن عبدالبرّ 463 ﻫ . ق،  


64 . الریاض النضره: محب الدین طبری 694 ﻫ . ق،  
64. اخبار اصبهان: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،  


65 . فرائد السّمطین: حموینی 722 ﻫ . ق،  
65. تاریخ بغداد خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،  


66 . مسند الفردوس: ابن شیرویه دیلمی 509 ﻫ . ق،  
66. شواهد التنزیل: حافظ حسکانی بعد 407 ﻫ . ق،


67 . فضائل الصحابة: سمعانی 562 ﻫ . ق،  
67. تفسیر ثعلبی 427 ﻫ . ق،  


68 . الرّد علی الحرقوصیّه: ابن جریر طبری 310 ﻫ . ق،  
68. المصنف: ابن ابی شیبه 335 ﻫ . ق،  


69 . الاعتصام: ابومحمد شاطبی 590 ﻫ . ق،  
69. اسباب النزول: واحدی نیشابوری 468 ﻫ . ق،  


70. الشذرات الذهبیة: ابن طولون 270 ﻫ . ق،  
70. امالی احمدبن حسین زیدی 411 ﻫ . ق،  


71. النقض علی العثمانیة: جاحظ 255 ﻫ . ق،  
71. کتاب الشفء: قاضی عیاض 554 ﻫ . ق،  


72. طرق حدیث الغدیر: عبیدالله انباری واسطی 356 ﻫ . ق،
72. التمهید قاضی ابوبکر باقلانی 403 ﻫ . ق،  


== منابع شیعه درباره غدیر ==
73. مناقب ابن مردویة 352 ﻫ . ق،
برخی از معتبرترین و قدیمی­ ترین کتاب‌­های شیعه که حدیث غدیر را نقل کرده­‌اند، عبارت است از :<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سایت امام علی|کد زبان=https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9|وبگاه=سایت امام علی|نشانی=https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9|عنوان=منابع واقعه غدیر}}</ref>


1. الکافی: محمدبن یعقوب کلینی 328 ﻫ . ق ،
74. حیلة الاولیء: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،


2. قرب الإسناد: ابوالعباس حمیری 310 ﻫ . ق،  
75. مناقب امیرالمؤمنین: ابن مغازلی 483 ﻫ . ق،  


3. تفسیر عیاشی 320 ﻫ . ق،  
76. مصابیح السّنّة: بغوی 516 ﻫ . ق،  


4. تفسیر علی ­بن ابراهیم قمی 307 ﻫ . ق ،
77 . تاریخ دمشق: ابن عساکر 577 ﻫ . ق،


5 . مروج الذهب: مسعودی 346 ﻫ . ق ،
78 . صفة الصفوه: سبط اِبن جوزی 597 ﻫ . ق،


6 . صحیفة الرضا(علیه السلام): امام علی ­بن موسی، 203 ﻫ . ق ،
79 . الامالی: ابن الشجری 499 ﻫ . ق،


7. تحف العقول: ابن شعبه حرانی، 335 ﻫ . ق ،
80 . المعجم الصغیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،


8 . عیون اخبارالرضا(علیه السلام): شیخ صدوق. 381 ﻫ . ق ،
81 . المسند عبدبن حمید 249 ﻫ . ق،


9. الخصال: شیخ صدوق،
82 . جمهرةاللغة: ابن درید عضدی بصری 321 ﻫ . ق،


10.معانی الاخبار: شیخ صدوق،
83 . مسند ابویعلی الموصلی،


11. أمالی: شیخ صدوق،
84 . مسند ابن راهویه مروزی 327 ﻫ . ق،


12. الشافی فی الامامة: سیّد مرتضی 436 ﻫ . ق،
85 . مسند ابن ابی عاصم 287 ﻫ . ق معروف به کتاب السّنة،


13. رجال کشّی قبل 350 ﻫ . ق،  
86 . مسند الکبیر: ابوالعباس شیبانی نسوی 303 ﻫ . ق،  


14. عیون المعجزات: حسین ­بن عبدالوهاب بعد 448 ﻫ . ق،  
87 . تذکره الخواص: سبط ابن جوزی 597 ﻫ . ق،  


15. أمالی: طوسی 460 ﻫ . ق،  
88 . جامع الاصول: ابن اثیر جزری 606 ﻫ . ق،  


16. أمالی: شیخ مفید 413 ﻫ . ق،  
89 . تفسیر فخر رازی 606 ﻫ . ق،  


17. الاختصاص: شیخ مفید
90 . کفایة الطالب: گنجی شافعی 658 ﻫ . ق،


18. الارشاد: شیخ مفید،
91 . الریاض النضره: محب الدین طبری 694 ﻫ . ق،


19. دلائل الامامة: ابوجعفر طبری،
92 . فرائد السّمطین: حموینی 722 ﻫ . ق،


20. الاحتجاج: طبرسی 522 ﻫ . ق ،
93 . مسند الفردوس: ابن شیرویه دیلمی 509 ﻫ . ق،


21. مناقب ابن شهرآشوب 588 ﻫ . ق،  
94 . فضائل الصحابة: سمعانی 562 ﻫ . ق،  


22. کشف الغمة: محقق اربلی 694 ﻫ . ق،  
95 . الرّد علی الحرقوصیّه: ابن جریر طبری 310 ﻫ . ق،  


23. تفسیر مجمع البیان: ابوعلی طبرسی،
96 . الاعتصام: ابومحمد شاطبی 590 ﻫ . ق،


24. اعلام الوری: ابوعلی طبرسی 520 ﻫ . ق،  
97. الشذرات الذهبیة: ابن طولون 270 ﻫ . ق،  


25. تقریب المعارف: ابوالصّلاح حلبی بعد از 374 ﻫ . ق،  
98. النقض علی العثمانیة: جاحظ 255 ﻫ . ق،  


26. کتاب الغیبة: اِبن ابی زینب نعمانی 342 ﻫ . ق.
7 


==منابع==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه

نسخهٔ ‏۵ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۳۳

سؤال
کتاب‌های تاریخی که درباره واقعه غدیر سخن گفته‌اند،‌ کدام منابع هستند؟
درگاه‌ها


خلاصه واقعه غدیر

پیامبر(ص) در ذی‌قعده سال ۱۰ قمری همراه هزاران نفر برای انجام مناسک حج از مدینه به طرف مکه حرکت کرد.[۱]این سفر رسول خدا(ص)، حجةالوداع، حجةالاسلام و حجةالبلاغ نامیده می‌شود. در آن ماه امام علی(ع) برای تبلیغ اسلام در یمن بود[۲]و هنگامی که از تصمیم پیامبر(ص) برای سفر حج آگاه شد، همراه عده‌ای به سمت مکه حرکت نمود و پیش از آغاز مناسک حج، به رسول‌ خدا(ص) پیوست.[۳]

مسلمانان حج‌گزار ۱۸ ذی‌الحجه به غدیر خم رسیدند و پیش از جدایی اهالی شام، مصر و عراق از جمعیت، جبرئیل آیه تبلیغ را بر پیامبر(ص) نازل کرد و از جانب خداوند، به رسول خدا(ص) امر نمود تا علی(ع) را به عنوان ولی و وصی بعد از خود، به مردم معرفی کند.[۴]پس از نزول این آیه، پیامبر(ص) دستور توقف کاروان را صادر نمود و گفت آنانی که پیشاپیش حرکت می‌کنند، به محل غدیر بازگردند و کسانی که عقب مانده‌اند، به کاروان در غدیر خم، ملحق شوند.[۵]

پیامبر(ص) پس از ادای نماز ظهر، خطبه‌ای ایراد کرد که به خطبه غدیر مشهور شد و در ضمن آن فرمود که علی بن ابی طالب جانشین و مولای شما بعد از من است و ایشان را امام خود بدانید و از او پیروی کنید و برای پیروان او دعا کردند و بر دشمنان او نفرین کردند.[۶]

هنوز جمعیت متفرق نشده بودند که دوباره جبرئیل نازل شد و از جانب خداوند، آیه سوم سوره مائده نازل کرد که به آیه اکمال مشهور است. در بخشی از آیه آمده است: «الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»[۷]منابع شیعه، شأن نزول آیه اکمال را واقعه غدیر و ولایت امام علی(ع) بر مسلمانان می‌دانند.[۸]

تبریک صحابه و مسلمانان

در این هنگام، مردم به امام علی(ع) تهنیت گفتند. از جمله کسانی که پیشاپیش سایر صحابه، به امام علی(ع) تهنیت گفتند، عمر بود. او پیوسته خطاب به امیرمؤمنان(ع) می‌گفت: بر تو گوارا باد‌! ای پسر ابوطالب!، تو مولای من و مولای هر مرد و زن با ایمان گشتی.[۹][۱۰]

پیامبر(ص) نیز دستور داد خیمه‌ای برای علی(ع) برپا کردند و به مسلمانان فرمان داد دسته دسته خدمت ایشان برسند و به عنوان امیرمؤمنان به او سلام دهند و همه مردم حتی همسران پیامبر(ص) و همسران مسلمانان، دستور پیامبر(ص) را عملی ساختند.[۱۱]

اسناد غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتب اهل تسنن و تشیع

اسناد حدیث غدیر در معتبرترین و قدیمی­ ترین کتاب­‌های اهل‌سنت و شیعه وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.

حدیث غدیر از نظر سند متواتر است و به بیش از سیصد طریق از صد و شصت صحابه پیامبر و هشتاد و شش نفر از تابعین روایت شده است.[۱۲][۱۳]

متن کامل حدیث غدیر به همراه خطبه­‌ی پیامبر اعظم (صلّی­ الله علیه و آله) در غدیر خم، به سند صحیح و معتبر در کتاب­‌های شیعه آمده است و بخش­‌هایی از آن به نقل از اسامة بن زیاد در منابع اهل‌سنت وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.[۱۴]

برخی منابع شیعه و اهل سنت درباره غدیر

برخی از معتبرترین و قدیمی‌ترین کتاب‌های اهل‌سنت که حدیث غدیر را نقل کرده­‌اند، عبارت است از:[۱۵]

تمثال نمادین واقعه غدیر
تمثال نمادین واقعه غدیر

1. الکافی: محمدبن یعقوب کلینی 328 ﻫ . ق ،

2. قرب الإسناد: ابوالعباس حمیری 310 ﻫ . ق،

3. تفسیر عیاشی 320 ﻫ . ق،

4. تفسیر علی ­بن ابراهیم قمی 307 ﻫ . ق ،

5 . مروج الذهب: مسعودی 346 ﻫ . ق ،

6 . صحیفة الرضا(علیه السلام): امام علی ­بن موسی، 203 ﻫ . ق ،

7. تحف العقول: ابن شعبه حرانی، 335 ﻫ . ق ،

8 . عیون اخبارالرضا(علیه السلام): شیخ صدوق. 381 ﻫ . ق ،

9. الخصال: شیخ صدوق،

10.معانی الاخبار: شیخ صدوق،

11. أمالی: شیخ صدوق،

12. الشافی فی الامامة: سیّد مرتضی 436 ﻫ . ق،

13. رجال کشّی قبل 350 ﻫ . ق،

14. عیون المعجزات: حسین ­بن عبدالوهاب بعد 448 ﻫ . ق،

15. أمالی: طوسی 460 ﻫ . ق،

16. أمالی: شیخ مفید 413 ﻫ . ق،

17. الاختصاص: شیخ مفید

18. الارشاد: شیخ مفید،

19. دلائل الامامة: ابوجعفر طبری،

20. الاحتجاج: طبرسی 522 ﻫ . ق ،

21. مناقب ابن شهرآشوب 588 ﻫ . ق،

22. کشف الغمة: محقق اربلی 694 ﻫ . ق،

23. تفسیر مجمع البیان: ابوعلی طبرسی،

24. اعلام الوری: ابوعلی طبرسی 520 ﻫ . ق،

25. تقریب المعارف: ابوالصّلاح حلبی بعد از 374 ﻫ . ق،

26. کتاب الغیبة: اِبن ابی زینب نعمانی 342 ﻫ . ق.

27. طرق حدیث الغدیر: عبیدالله انباری واسطی 356 ﻫ . ق،

28. صحیح مسلم 261 ﻫ . ق،

29. صحیح­ اِبن حبّان 354 ﻫ . ق،

30. سنن بزاز 292 ﻫ . ق، معروف به مسند البزّاز،

31. سنن ترمزی 295 ﻫ . ق،

32 . سنن ابن ماجه­‌ی قزوینی 273 ﻫ . ق،

33 . المستدرک علی الصحیحین: حاکم نیشابوری 405 ﻫ . ق،

34. مسند الصّحابه: رویانی 397 ﻫ . ق،

35 . انساب الاشراف: بلاذری 279 ﻫ . ق،

36. الکنی والاسمء: محمدبن احمدبن حماد دولابی 320 ﻫ . ق،

37. مسند احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،

38. فضائل الصحابة: احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،

39. خصائص امیرالمؤمنین: نسایی 303 ﻫ . ق،

40. مشکل الآثار: ابوجعفر احمد طحاوی 321 ﻫ . ق،

41. المعجم الکبیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،

42. امالی محاملی 330 ﻫ . ق،

43. المصنّف: عبدالرزاق صنعانی 211 ﻫ . ق،

44. التاریخ الکبیر: بخاری 256 ﻫ . ق،

45. ریاض النفوس: عبدالله­ بن محمد مالکی مغربی 449 ﻫ . ق،

46. صحیح ابن خزیمة 311 ﻫ . ق،

47. الموفقیات: زبیربن بکار 256 ﻫ . ق،

48. کتاب الکنی: بخاری 256 ﻫ . ق،

49. موضح أوهام الجمع والتفریق: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،

50. الذریة الطاهره: ابوبشر دولابی 310 ﻫ . ق،

51. تلخیص المتشابه فی الرسم: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،

52. تفسیر طبری 310 ﻫ . ق جامع البیان فی تفسیر القرآن،

53. الکامل فی الرجال: ابن عدی جرجانی 364 ﻫ . ق،

54. الفتوح: اِبن اعثم کوفی 314 ﻫ . ق،

55. مناقب الائمة: باقلانی 403 ﻫ . ق،

56. الغریبین: هروی 224 ﻫ . ق،

57. عقد الفرید: ابن عبد ربّه اندلسی 328 ﻫ . ق،

58. الجرح والتعدیل: ابن ادریس رازی 327 ﻫ . ق، ابن ابی حاتم،

59. الامامة والسیاسة: ابن قتیبه‌­ی دینوری 276 ﻫ . ق،

60. المعارف: ابن قتیبه­‌ی دینوری،

61. ثمار القلوب: ثعالبی 429 ﻫ . ق،

62. شرف النبی(صلی­الله علیه و آله): خرگوشی 406 ﻫ . ق،

63. الاستیعاب: ابن عبدالبرّ 463 ﻫ . ق،

64. اخبار اصبهان: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،

65. تاریخ بغداد خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،

66. شواهد التنزیل: حافظ حسکانی بعد 407 ﻫ . ق،

67. تفسیر ثعلبی 427 ﻫ . ق،

68. المصنف: ابن ابی شیبه 335 ﻫ . ق،

69. اسباب النزول: واحدی نیشابوری 468 ﻫ . ق،

70. امالی احمدبن حسین زیدی 411 ﻫ . ق،

71. کتاب الشفء: قاضی عیاض 554 ﻫ . ق،

72. التمهید قاضی ابوبکر باقلانی 403 ﻫ . ق،

73. مناقب ابن مردویة 352 ﻫ . ق،

74. حیلة الاولیء: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،

75. مناقب امیرالمؤمنین: ابن مغازلی 483 ﻫ . ق،

76. مصابیح السّنّة: بغوی 516 ﻫ . ق،

77 . تاریخ دمشق: ابن عساکر 577 ﻫ . ق،

78 . صفة الصفوه: سبط اِبن جوزی 597 ﻫ . ق،

79 . الامالی: ابن الشجری 499 ﻫ . ق،

80 . المعجم الصغیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،

81 . المسند عبدبن حمید 249 ﻫ . ق،

82 . جمهرةاللغة: ابن درید عضدی بصری 321 ﻫ . ق،

83 . مسند ابویعلی الموصلی،

84 . مسند ابن راهویه مروزی 327 ﻫ . ق،

85 . مسند ابن ابی عاصم 287 ﻫ . ق معروف به کتاب السّنة،

86 . مسند الکبیر: ابوالعباس شیبانی نسوی 303 ﻫ . ق،

87 . تذکره الخواص: سبط ابن جوزی 597 ﻫ . ق،

88 . جامع الاصول: ابن اثیر جزری 606 ﻫ . ق،

89 . تفسیر فخر رازی 606 ﻫ . ق،

90 . کفایة الطالب: گنجی شافعی 658 ﻫ . ق،

91 . الریاض النضره: محب الدین طبری 694 ﻫ . ق،

92 . فرائد السّمطین: حموینی 722 ﻫ . ق،

93 . مسند الفردوس: ابن شیرویه دیلمی 509 ﻫ . ق،

94 . فضائل الصحابة: سمعانی 562 ﻫ . ق،

95 . الرّد علی الحرقوصیّه: ابن جریر طبری 310 ﻫ . ق،

96 . الاعتصام: ابومحمد شاطبی 590 ﻫ . ق،

97. الشذرات الذهبیة: ابن طولون 270 ﻫ . ق،

98. النقض علی العثمانیة: جاحظ 255 ﻫ . ق،

7

منابع

  1. ↑ طبرسی (1403ق). الاحتجاج. ج۱. ص۵۶. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. ↑ حلبی (1427ق). السيرة الحلبية. ج۳. صص۳۶۸–۳۶۹. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  3. ↑ شیخ مفید (1413ق). الارشاد. ج۱. ص۱۷۱. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  4. ↑ عیاشی (1380ق). تفسیر العیاشی. ج۱. ص۳۳۲. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ نسائی (1411ق). سنن الکبری. ج۵. ص۱۳۵. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  6. ↑ عیاشی (1380ق). کتاب التفسیر. ج۱. ص۴. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  7. ↑ طبرسی (1372ش). مجمع البیان. ج۳. ص۲۴۶. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  8. ↑ امینی (1416ق). الغدیر. ج۱. ص۴۴۷. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  9. ↑ خطیب بغدادی (1417ق). تاریخ بغداد. ج۸. ص۲۸۴. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  10. ↑ مفید (1413ق). الارشاد. ج۱. ص۱۷۷. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  11. ↑ مفید (1413ق). الارشاد. ج۱. ص۱۷۶. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  12. ↑ بخاری. صحیح بخاری. ج۵. ص۲۳۶.
  13. ↑ علامه امینی. الغدیر. ج۱. صص۵۰–۶۰.
  14. ↑ علامه امینی. الغدیر. ج۱. صص۱۵۰–۱۶۰.
  15. ↑ سایت امام علی. «منابع واقعه غدیر». سایت امام علی (به https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9).
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=پیش_نویس:واقعه_غدیر_در_کتاب‌های_تاریخی&oldid=86264»