پیش نویس:واقعه غدیر در کتابهای تاریخی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
کتابهای تاریخی که درباره واقعه غدیر سخن گفتهاند، کدام منابع هستند؟{{پایان سوال}} | کتابهای تاریخی که درباره واقعه غدیر سخن گفتهاند، کدام منابع هستند؟{{پایان سوال}} | ||
{{درگاه|غدیر}}{{پاسخ}} | {{درگاه|غدیر}} | ||
==== {{پاسخ}} ==== | |||
== خلاصه واقعه غدیر == | |||
پیامبر(ص) در ذیقعده [[سال ۱۰ هجری قمری|سال ۱۰ قمری]] همراه هزاران نفر برای انجام [[مناسک حج]] از [[مدینه]] به طرف [[مکه]] حرکت کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الاحتجاج|سال=1403ق|نام خانوادگی=طبرسی|جلد=1|صفحه=56}}</ref>این سفر رسول خدا(ص)، حجةالوداع، حجةالاسلام و حجةالبلاغ نامیده میشود. در آن ماه [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] برای تبلیغ اسلام در [[یمن]] بود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=السيرة الحلبية|سال=1427ق|نام خانوادگی=حلبی|جلد=3|صفحهها=368-369}}</ref>و هنگامی که از تصمیم پیامبر(ص) برای سفر حج آگاه شد، همراه عدهای به سمت مکه حرکت نمود و پیش از آغاز [[مناسک حج]]، به رسول خدا(ص) پیوست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد|سال=1413ق|نام خانوادگی=شیخ مفید|جلد=1|صفحه=171}}</ref> | |||
مسلمانان حجگزار [[۱۸ ذیالحجه]] به [[غدیر خم]] رسیدند و پیش از جدایی اهالی [[شام]]، [[مصر]] و [[عراق]] از جمعیت، [[جبرئیل]] آیه تبلیغ را بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نازل کرد و از جانب خداوند، به رسول خدا(ص) امر نمود تا علی(ع) را به عنوان [[ولایت|ولی]] و وصی بعد از خود، به مردم معرفی کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر العیاشی|سال=1380ق|نام خانوادگی=عیاشی|جلد=1|صفحه=332}}</ref>پس از نزول این آیه، پیامبر(ص) دستور توقف کاروان را صادر نمود و گفت آنانی که پیشاپیش حرکت میکنند، به محل غدیر بازگردند و کسانی که عقب ماندهاند، به کاروان در [[غدیر خم]]، ملحق شوند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سنن الکبری|سال=1411ق|نام خانوادگی=نسائی|جلد=5|صفحه=135}}</ref> | |||
پیامبر(ص) پس از ادای [[نماز ظهر]]، خطبهای ایراد کرد که به [[خطبه غدیر]] مشهور شد و در ضمن آن فرمود که علی بن ابی طالب جانشین و مولای شما بعد از من است و ایشان را امام خود بدانید و از او پیروی کنید و برای پیروان او دعا کردند و بر دشمنان او نفرین کردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب التفسیر|سال=1380ق|نام خانوادگی=عیاشی|جلد=1|صفحه=4}}</ref> | |||
هنوز جمعیت متفرق نشده بودند که دوباره [[جبرئیل]] نازل شد و از جانب خداوند، آیه سوم سوره مائده نازل کرد که به آیه اکمال مشهور است. در بخشی از آیه آمده است: «الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و [[اسلام|دین اسلام]] را برای شما پسندیدم.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مجمع البیان|سال=1372ش|نام خانوادگی=طبرسی|جلد=3|صفحه=246}}</ref>منابع [[شیعه]]، [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیه اکمال را [[واقعه غدیر]] و ولایت امام علی(ع) بر مسلمانان میدانند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الغدیر|سال=1416ق|نام خانوادگی=امینی|جلد=1|صفحه=447}}</ref> | |||
==== تبریک صحابه و مسلمانان ==== | |||
در این هنگام، مردم به [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] تهنیت گفتند. از جمله کسانی که پیشاپیش سایر [[صحابه]]، به امام علی(ع) تهنیت گفتند، [[عمر بن خطاب|عمر]] بود. او پیوسته خطاب به امیرمؤمنان(ع) میگفت: بر تو گوارا باد! ای پسر [[ابوطالب]]!، تو مولای من و مولای هر مرد و زن با ایمان گشتی.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ بغداد|سال=1417ق|نام خانوادگی=خطیب بغدادی|جلد=8|صفحه=284}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد|سال=1413ق|نام خانوادگی=مفید|جلد=1|صفحه=177}}</ref> | |||
پیامبر(ص) نیز دستور داد خیمهای برای علی(ع) برپا کردند و به مسلمانان فرمان داد دسته دسته خدمت ایشان برسند و به عنوان [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرمؤمنان]] به او سلام دهند و همه مردم حتی [[همسران پیامبر(ص)]] و همسران مسلمانان، دستور پیامبر(ص) را عملی ساختند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد|سال=1413ق|نام خانوادگی=مفید|جلد=1|صفحه=176}}</ref> | |||
== اسناد غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتب اهل تسنن و تشیع == | == اسناد غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتب اهل تسنن و تشیع == | ||
نسخهٔ ۵ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۵۲
خلاصه واقعه غدیر
پیامبر(ص) در ذیقعده سال ۱۰ قمری همراه هزاران نفر برای انجام مناسک حج از مدینه به طرف مکه حرکت کرد.[۱]این سفر رسول خدا(ص)، حجةالوداع، حجةالاسلام و حجةالبلاغ نامیده میشود. در آن ماه امام علی(ع) برای تبلیغ اسلام در یمن بود[۲]و هنگامی که از تصمیم پیامبر(ص) برای سفر حج آگاه شد، همراه عدهای به سمت مکه حرکت نمود و پیش از آغاز مناسک حج، به رسول خدا(ص) پیوست.[۳]
مسلمانان حجگزار ۱۸ ذیالحجه به غدیر خم رسیدند و پیش از جدایی اهالی شام، مصر و عراق از جمعیت، جبرئیل آیه تبلیغ را بر پیامبر(ص) نازل کرد و از جانب خداوند، به رسول خدا(ص) امر نمود تا علی(ع) را به عنوان ولی و وصی بعد از خود، به مردم معرفی کند.[۴]پس از نزول این آیه، پیامبر(ص) دستور توقف کاروان را صادر نمود و گفت آنانی که پیشاپیش حرکت میکنند، به محل غدیر بازگردند و کسانی که عقب ماندهاند، به کاروان در غدیر خم، ملحق شوند.[۵]
پیامبر(ص) پس از ادای نماز ظهر، خطبهای ایراد کرد که به خطبه غدیر مشهور شد و در ضمن آن فرمود که علی بن ابی طالب جانشین و مولای شما بعد از من است و ایشان را امام خود بدانید و از او پیروی کنید و برای پیروان او دعا کردند و بر دشمنان او نفرین کردند.[۶]
هنوز جمعیت متفرق نشده بودند که دوباره جبرئیل نازل شد و از جانب خداوند، آیه سوم سوره مائده نازل کرد که به آیه اکمال مشهور است. در بخشی از آیه آمده است: «الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»[۷]منابع شیعه، شأن نزول آیه اکمال را واقعه غدیر و ولایت امام علی(ع) بر مسلمانان میدانند.[۸]
تبریک صحابه و مسلمانان
در این هنگام، مردم به امام علی(ع) تهنیت گفتند. از جمله کسانی که پیشاپیش سایر صحابه، به امام علی(ع) تهنیت گفتند، عمر بود. او پیوسته خطاب به امیرمؤمنان(ع) میگفت: بر تو گوارا باد! ای پسر ابوطالب!، تو مولای من و مولای هر مرد و زن با ایمان گشتی.[۹][۱۰]
پیامبر(ص) نیز دستور داد خیمهای برای علی(ع) برپا کردند و به مسلمانان فرمان داد دسته دسته خدمت ایشان برسند و به عنوان امیرمؤمنان به او سلام دهند و همه مردم حتی همسران پیامبر(ص) و همسران مسلمانان، دستور پیامبر(ص) را عملی ساختند.[۱۱]
اسناد غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتب اهل تسنن و تشیع
اسناد حدیث غدیر در معتبرترین و قدیمی ترین کتابهای اهلسنت و شیعه وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.
حدیث غدیر از نظر سند متواتر است و به بیش از سیصد طریق از صد و شصت صحابه پیامبر و هشتاد و شش نفر از تابعین روایت شده است.[۱۲][۱۳]
متن کامل حدیث غدیر به همراه خطبهی پیامبر اعظم (صلّی الله علیه و آله) در غدیر خم، به سند صحیح و معتبر در کتابهای شیعه آمده است و بخشهایی از آن به نقل از اسامة بن زیاد در منابع اهلسنت وجود دارد که در ادامه بیان خواهد شد.[۱۴]
منابع اهل سنت درباره غدیر
برخی از معتبرترین و قدیمیترین کتابهای اهلسنت که حدیث غدیر را نقل کردهاند، عبارت است از:[۱۵]
1. صحیح مسلم 261 ﻫ . ق،
2. صحیح اِبن حبّان 354 ﻫ . ق،
3. سنن بزاز 292 ﻫ . ق، معروف به مسند البزّاز،
4. سنن ترمزی 295 ﻫ . ق،
5 . سنن ابن ماجهی قزوینی 273 ﻫ . ق،
6 . المستدرک علی الصحیحین: حاکم نیشابوری 405 ﻫ . ق،
7. مسند الصّحابه: رویانی 397 ﻫ . ق،
8 . انساب الاشراف: بلاذری 279 ﻫ . ق،
9. الکنی والاسمء: محمدبن احمدبن حماد دولابی 320 ﻫ . ق،
10. مسند احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،
11. فضائل الصحابة: احمدبن حنبل 241 ﻫ . ق،
12. خصائص امیرالمؤمنین: نسایی 303 ﻫ . ق،
13. مشکل الآثار: ابوجعفر احمد طحاوی 321 ﻫ . ق،
14. المعجم الکبیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،
15. امالی محاملی 330 ﻫ . ق،
16. المصنّف: عبدالرزاق صنعانی 211 ﻫ . ق،
17. التاریخ الکبیر: بخاری 256 ﻫ . ق،
18. ریاض النفوس: عبدالله بن محمد مالکی مغربی 449 ﻫ . ق،
19. صحیح ابن خزیمة 311 ﻫ . ق،
20. الموفقیات: زبیربن بکار 256 ﻫ . ق،
21. کتاب الکنی: بخاری 256 ﻫ . ق،
22. موضح أوهام الجمع والتفریق: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،
23. الذریة الطاهره: ابوبشر دولابی 310 ﻫ . ق،
24. تلخیص المتشابه فی الرسم: خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،
25. تفسیر طبری 310 ﻫ . ق جامع البیان فی تفسیر القرآن،
26. الکامل فی الرجال: ابن عدی جرجانی 364 ﻫ . ق،
27. الفتوح: اِبن اعثم کوفی 314 ﻫ . ق،
28. مناقب الائمة: باقلانی 403 ﻫ . ق،
29. الغریبین: هروی 224 ﻫ . ق،
30. عقد الفرید: ابن عبد ربّه اندلسی 328 ﻫ . ق،
31. الجرح والتعدیل: ابن ادریس رازی 327 ﻫ . ق، ابن ابی حاتم،
32. الامامة والسیاسة: ابن قتیبهی دینوری 276 ﻫ . ق،
33. المعارف: ابن قتیبهی دینوری،
34. ثمار القلوب: ثعالبی 429 ﻫ . ق،
35. شرف النبی(صلیالله علیه و آله): خرگوشی 406 ﻫ . ق،
36. الاستیعاب: ابن عبدالبرّ 463 ﻫ . ق،
37. اخبار اصبهان: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،
38. تاریخ بغداد خطیب بغدادی 463 ﻫ . ق،
39. شواهد التنزیل: حافظ حسکانی بعد 407 ﻫ . ق،
40. تفسیر ثعلبی 427 ﻫ . ق،
41. المصنف: ابن ابی شیبه 335 ﻫ . ق،
42. اسباب النزول: واحدی نیشابوری 468 ﻫ . ق،
43. امالی احمدبن حسین زیدی 411 ﻫ . ق،
44. کتاب الشفء: قاضی عیاض 554 ﻫ . ق،
45. التمهید قاضی ابوبکر باقلانی 403 ﻫ . ق،
46. مناقب ابن مردویة 352 ﻫ . ق،
47. حیلة الاولیء: ابونعیم اصفهانی 430 ﻫ . ق،
48. مناقب امیرالمؤمنین: ابن مغازلی 483 ﻫ . ق،
49. مصابیح السّنّة: بغوی 516 ﻫ . ق،
50 . تاریخ دمشق: ابن عساکر 577 ﻫ . ق،
51 . صفة الصفوه: سبط اِبن جوزی 597 ﻫ . ق،
52 . الامالی: ابن الشجری 499 ﻫ . ق،
53 . المعجم الصغیر: ابوالقاسم طبرانی 360 ﻫ . ق،
54 . المسند عبدبن حمید 249 ﻫ . ق،
55 . جمهرةاللغة: ابن درید عضدی بصری 321 ﻫ . ق،
56 . مسند ابویعلی الموصلی،
57 . مسند ابن راهویه مروزی 327 ﻫ . ق،
58 . مسند ابن ابی عاصم 287 ﻫ . ق معروف به کتاب السّنة،
59 . مسند الکبیر: ابوالعباس شیبانی نسوی 303 ﻫ . ق،
60 . تذکره الخواص: سبط ابن جوزی 597 ﻫ . ق،
61 . جامع الاصول: ابن اثیر جزری 606 ﻫ . ق،
62 . تفسیر فخر رازی 606 ﻫ . ق،
63 . کفایة الطالب: گنجی شافعی 658 ﻫ . ق،
64 . الریاض النضره: محب الدین طبری 694 ﻫ . ق،
65 . فرائد السّمطین: حموینی 722 ﻫ . ق،
66 . مسند الفردوس: ابن شیرویه دیلمی 509 ﻫ . ق،
67 . فضائل الصحابة: سمعانی 562 ﻫ . ق،
68 . الرّد علی الحرقوصیّه: ابن جریر طبری 310 ﻫ . ق،
69 . الاعتصام: ابومحمد شاطبی 590 ﻫ . ق،
70. الشذرات الذهبیة: ابن طولون 270 ﻫ . ق،
71. النقض علی العثمانیة: جاحظ 255 ﻫ . ق،
72. طرق حدیث الغدیر: عبیدالله انباری واسطی 356 ﻫ . ق،
منابع شیعه درباره غدیر
برخی از معتبرترین و قدیمی ترین کتابهای شیعه که حدیث غدیر را نقل کردهاند، عبارت است از :[۱۶]
1. الکافی: محمدبن یعقوب کلینی 328 ﻫ . ق ،
2. قرب الإسناد: ابوالعباس حمیری 310 ﻫ . ق،
3. تفسیر عیاشی 320 ﻫ . ق،
4. تفسیر علی بن ابراهیم قمی 307 ﻫ . ق ،
5 . مروج الذهب: مسعودی 346 ﻫ . ق ،
6 . صحیفة الرضا(علیه السلام): امام علی بن موسی، 203 ﻫ . ق ،
7. تحف العقول: ابن شعبه حرانی، 335 ﻫ . ق ،
8 . عیون اخبارالرضا(علیه السلام): شیخ صدوق. 381 ﻫ . ق ،
9. الخصال: شیخ صدوق،
10.معانی الاخبار: شیخ صدوق،
11. أمالی: شیخ صدوق،
12. الشافی فی الامامة: سیّد مرتضی 436 ﻫ . ق،
13. رجال کشّی قبل 350 ﻫ . ق،
14. عیون المعجزات: حسین بن عبدالوهاب بعد 448 ﻫ . ق،
15. أمالی: طوسی 460 ﻫ . ق،
16. أمالی: شیخ مفید 413 ﻫ . ق،
17. الاختصاص: شیخ مفید
18. الارشاد: شیخ مفید،
19. دلائل الامامة: ابوجعفر طبری،
20. الاحتجاج: طبرسی 522 ﻫ . ق ،
21. مناقب ابن شهرآشوب 588 ﻫ . ق،
22. کشف الغمة: محقق اربلی 694 ﻫ . ق،
23. تفسیر مجمع البیان: ابوعلی طبرسی،
24. اعلام الوری: ابوعلی طبرسی 520 ﻫ . ق،
25. تقریب المعارف: ابوالصّلاح حلبی بعد از 374 ﻫ . ق،
26. کتاب الغیبة: اِبن ابی زینب نعمانی 342 ﻫ . ق.
منابع
- ↑ طبرسی (1403ق). الاحتجاج. ج۱. ص۵۶. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ حلبی (1427ق). السيرة الحلبية. ج۳. صص۳۶۸–۳۶۹. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ شیخ مفید (1413ق). الارشاد. ج۱. ص۱۷۱. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ عیاشی (1380ق). تفسیر العیاشی. ج۱. ص۳۳۲. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ نسائی (1411ق). سنن الکبری. ج۵. ص۱۳۵. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ عیاشی (1380ق). کتاب التفسیر. ج۱. ص۴. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ طبرسی (1372ش). مجمع البیان. ج۳. ص۲۴۶. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ امینی (1416ق). الغدیر. ج۱. ص۴۴۷. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ خطیب بغدادی (1417ق). تاریخ بغداد. ج۸. ص۲۸۴. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مفید (1413ق). الارشاد. ج۱. ص۱۷۷. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مفید (1413ق). الارشاد. ج۱. ص۱۷۶. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ بخاری. صحیح بخاری. ج۵. ص۲۳۶.
- ↑ علامه امینی. الغدیر. ج۱. صص۵۰–۶۰.
- ↑ علامه امینی. الغدیر. ج۱. صص۱۵۰–۱۶۰.
- ↑ سایت امام علی. «منابع واقعه غدیر». سایت امام علی (به https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9).
- ↑ سایت امام علی. «منابع واقعه غدیر». سایت امام علی (به https://imamali.wiki/content/72/%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%AA%D8%B3%D9%86%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9).