تأثیرات چهار قل: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }} | {{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}} | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
خواندن چهارقل در ماه‌های رجب و شعبان و رمضان و نمازهای آن هم سفارش شده است و آثار آن را بخشش گناهان گفته‌اند.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ج۱، ص۱۳۸.</ref> | خواندن چهارقل در ماه‌های رجب و شعبان و رمضان و نمازهای آن هم سفارش شده است و آثار آن را بخشش گناهان گفته‌اند.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ج۱، ص۱۳۸.</ref> | ||
آیت‌الله | آیت‌الله بهجت، برای فرزندان و نوه‌های خود هنگامی که قصد خارج شدن از خانه را داشتند چهارقل را می‌خواندند و به آنها سفارش می‌کردند که آیت‌الکرسی و چهارقل بخوانند. همچنین در پاسخ به کسانی که برای محفوظ ماندن از جن و برطرف‌شدن ترس کودکان درخواست دستورالعمل داشتند، توصیه می‌کردند: «<small>'''مُعَوِّذَتَیْن'''</small>(سوره‌های فلق و ناس) زیاد بخوانید، چهار قل (سوره‌های کافرون، توحید، فلق و ناس) را وقت خواب زیاد بخوانید».<ref>«[https://bahjat.ir/fa/content/13552 عکس‌نوشت خواص چهارقل]»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله بهجت، ۱۴ دی ۱۴۰۱، بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۲.</ref> | ||
== تیتر == | == تیتر == | ||
چارقل، | چارقل، عنوانی برای چهار سوره کافرون، اخلاص، فَلَق و ناس. چارقل، مخفف چهارقل، به چهار سوره از قرآن کریم که با فعل امر «قل» آغاز می‌شوند، اشاره دارد که عبارت‌اند از: کافرون: «قل یا ایهاالکافرون»، اخلاص: «قل هو اللّه احد»، فلق: «قل اعوذ برب‌الفلق» و ناس: «قل اعوذ برب‌الناس». هر چند در قرآن کریم سوره جن نیز با قل آغاز می‌شود (رجوع کنید به جن: ۱)، ولی فقط این چهار سوره کوتاه را در شمار این عنوان گنجانده‌اند. از این چهار سوره بانامهای سُوَرقل (رامیار، ص ۵۹۷)، قَلاقِل و ذات القلاقِل نیز یاد شده است. در یک حدیث نبوی، مشهور به حدیث ذات‌القلاقل، برای تعویذ * و در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است (رجوع کنید به قطب راوندی، ص ۸۵؛ مجلسی، ج ۵۱، ص ۲۶۰، ج ۸۹، ص ۳۴۱؛ برای نسخه‌ای از روایت این حدیث رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ج ۶، ص ۳۷۶). خواندن این چهار سوره برای تعویذ در مناسبتهای مختلف، از قدیم‌الایام تاکنون در میان فارسی‌زبانان رایج بوده و در متون نظم و نثر گاهی این تعبیر به‌کار رفته است (برای نمونه رجوع کنید به سنایی، ص ۴۰۴، ۵۶۷؛ جامی، ج ۲، ص ۴۹۴؛ نظیری، ص ۳۱۷؛ آل‌احمد، ص ۱۹؛ کتیرائی، ص ۴۶). هرچند در حوزه فضائل‌القرآن*و خواص قرآن *هیچ‌گونه خواص، ثواب یا فضیلتی برای قرائت این چهار سوره باهم ذکر نشده اما در برخی احادیث خواندن سوره‌های اخلاص، فلق و ناس به همراه سوره حمد (حویزی، ج ۵، ص ۷۰۵) یا آیهالکرسی (همان، ج ۵، ص ۷۰۲) و این چهار سوره به همراه سوره نصر (طبرسی، ج۱۰، ص ۸۳۹؛ ابوالفتوح رازی، ج۲۰، ص ۴۳۳؛ سیوطی، ج ۸، ص۶۰۰) به عنوان حرز *و ذکر و تعویذ توصیه شده است. | ||
علاوه بر این، در برخی نمازها، مانند نماز شب و نمازهای مستحب در شبهای ماه رجب، خواندن این چهار سوره سفارش شده است (رجوع کنید به خطیب شربینی، ج ۱، ص ۲۲۱؛ حرّعاملی، ج ۸، ص ۹۲؛ دمیاطی، ج ۱، ص ۲۹۰). گفتنی است که ابن‌سینا در تفسیری با نام تفسیرالقلاقل به تفسیر سه سوره از چارقل (سوره‌های اخلاص، فلق و ناس) پرداخته است.<ref>محمدعلی لسانی فشارکی، «چارقل»، ج۱۱، ذیل مدخل. دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش،</ref> | |||
== تیتر == | == تیتر == | ||
جام باطل سحر، جامی است که سوره‌های قرآنی کافرون، اخلاص، فلق و ناس (اصطلاحاً چهار قُل)، آیةالکرسی (بقره / ۲ / ۲۵۵) و آیات دیگر تغویذ و باطل سحر بر روی آن کنده‌اند<ref>بلوکباشی، علی، «باطل | جام باطل سحر، جامی است که سوره‌های قرآنی کافرون، اخلاص، فلق و ناس (اصطلاحاً چهار قُل)، آیةالکرسی (بقره / ۲ / ۲۵۵) و آیات دیگر تغویذ و باطل سحر بر روی آن کنده‌اند<ref>بلوکباشی، علی، «باطل سحر»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ذیل مدخل.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۰ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۴۰
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
چهارقل چه آثاری دارد؟
تأثیرات چارقل
معرفی
چارْقُل، یا چهارقل، عنوان ۴ سورهٔ کافرون، اخلاص، فلق و ناس که با فعل امر «قُل: بگو» آغاز می‌شوند: کافرون (۱۰۹) با «قُلْ یا اَیُّها الکافِرونَ»، اخلاص (۱۱۲) با «قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ»، فلق (۱۱۳) با «قُلْ اَعوذُ بِرَبِّ الفَلَقِ» و ناس (۱۱۴) با «قُلْ اَعوذُ بِرَبِّ النّاسِ». افزون بر این ۴ سوره، سورهٔ جن (۷۲) نیز با فعل امر «قل» آغاز می‌شود، اما در کتب تفسیر و حدیث و حتی در باورهای مردم این سوره همراه با چارقل نیامده است.
افزون بر چارقل، به این سوره‌ها «ذاتُ القَلاقِل» هم می‌گویند.[۱]
آثار گفته‌شده درباره چهارقل
در روایتی از فرد سال‌خورده‌ای آمده است که از سن هفت‌سالگی پیش عمویم زندگی می‌کردم. روزی عمویم پیش پیامبر(ص) آمد و گفت: یا رسول‌الله! حِرزی (دعایی برای حفظ جان و دفع چشم‌زخم) به من تعلیم کن که به فرزند برادرم بیاموزم. پیامبر(ص) در پاسخ، «ذات القلاقل» یعنی سوره‌های کافرون، اخلاص، فلق و ناس را به او یاد می‌دهد (راوندی، ۸۵).
در باب فضایل قرائت این ۴ سوره به‌طور هم‌زمان روایتهای اندکی وجود دارد، ازجمله روایتی که از جُبَیر مُطعِم نقل شده است که در آن پیامبر خطاب به جبیر می‌فرماید: «ای جبیر، اگر می‌خواهی در سفر نسبت به همراهانت موفق‌تر باشی، سوره‌های کافرون، اخلاص، فلق، ناس (چارقل) و نصر را بخوان و در ابتدای هر سوره <بسم اللّٰه الرحمٰن الرحیم> را بخوان» (ابوالفتوح، ۱۹ / ۴۳۳؛ طبرسی، ۱۶ / ۱۴۴۳؛ سیوطی، ۵ / ۴۰۶؛ تفسیر …، ۲۷ / ۳۸۱–۳۸۲).
چارقل در فرهنگ باورها و معتقدات مردم مناطق مختلف ایران جایگاهی ویژه دارد. قرائت چارقل یا حک آن بر ظروف و اشیاء، قدرت شرزدایی و باطل‌السحری یا رمانندگی دارد. همچنین از چارقل برای برآوردن حاجات و آسانی سختیها و رفع بیماریها نیز استفاده می‌شود.[۲]
تیتر
از پیری سال‌خورده، نقل شده است که برای پدرش، فرزندی نمی‌مانْد و خداوند، مرا در پیری به او داد و از تولّد من، خوش‌حال شد؛ امّا هفت ساله بودم که پدرم مُرد و عمویم سرپرستم شد. وی، روزی مرا خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله برد و گفت: ای پیامبر خدا! این، برادرزاده من است و پدرش مُرده است. پس به من تعویذی بیاموز که او را با آن، حفظ کنم. پیامبر ص فرمود: «با سوره‌های با «قُلْ» آغاز شده، پیرمرد سال‌خورده گفت: تا به امروز، خود را با اینها تعویذ می‌کنم. نه داغِ فرزندی دیده‌ام، نه صدمه مالی خورده‌ام، نه بیمار شده‌ام، نه فقیر گشته‌ام، و سنّم به این‌جا رسیده است که می‌بینید.[۳]
چهار قل: چهار سوره پایان قرآن که با کلمه قل آغاز می‌شود. نام سوره‌ها (فاتحة الکتاب، بقره، آل عمران، نساء، تا آخر) توقیفی یعنی به تعیین رسول اللّه(ص) بوده است.[۴]
خواندن چهارقل در ماه‌های رجب و شعبان و رمضان و نمازهای آن هم سفارش شده است و آثار آن را بخشش گناهان گفته‌اند.[۵]
آیت‌الله بهجت، برای فرزندان و نوه‌های خود هنگامی که قصد خارج شدن از خانه را داشتند چهارقل را می‌خواندند و به آنها سفارش می‌کردند که آیت‌الکرسی و چهارقل بخوانند. همچنین در پاسخ به کسانی که برای محفوظ ماندن از جن و برطرف‌شدن ترس کودکان درخواست دستورالعمل داشتند، توصیه می‌کردند: «مُعَوِّذَتَیْن(سوره‌های فلق و ناس) زیاد بخوانید، چهار قل (سوره‌های کافرون، توحید، فلق و ناس) را وقت خواب زیاد بخوانید».[۶]
تیتر
چارقل، عنوانی برای چهار سوره کافرون، اخلاص، فَلَق و ناس. چارقل، مخفف چهارقل، به چهار سوره از قرآن کریم که با فعل امر «قل» آغاز می‌شوند، اشاره دارد که عبارت‌اند از: کافرون: «قل یا ایهاالکافرون»، اخلاص: «قل هو اللّه احد»، فلق: «قل اعوذ برب‌الفلق» و ناس: «قل اعوذ برب‌الناس». هر چند در قرآن کریم سوره جن نیز با قل آغاز می‌شود (رجوع کنید به جن: ۱)، ولی فقط این چهار سوره کوتاه را در شمار این عنوان گنجانده‌اند. از این چهار سوره بانامهای سُوَرقل (رامیار، ص ۵۹۷)، قَلاقِل و ذات القلاقِل نیز یاد شده است. در یک حدیث نبوی، مشهور به حدیث ذات‌القلاقل، برای تعویذ * و در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است (رجوع کنید به قطب راوندی، ص ۸۵؛ مجلسی، ج ۵۱، ص ۲۶۰، ج ۸۹، ص ۳۴۱؛ برای نسخه‌ای از روایت این حدیث رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ج ۶، ص ۳۷۶). خواندن این چهار سوره برای تعویذ در مناسبتهای مختلف، از قدیم‌الایام تاکنون در میان فارسی‌زبانان رایج بوده و در متون نظم و نثر گاهی این تعبیر به‌کار رفته است (برای نمونه رجوع کنید به سنایی، ص ۴۰۴، ۵۶۷؛ جامی، ج ۲، ص ۴۹۴؛ نظیری، ص ۳۱۷؛ آل‌احمد، ص ۱۹؛ کتیرائی، ص ۴۶). هرچند در حوزه فضائل‌القرآن*و خواص قرآن *هیچ‌گونه خواص، ثواب یا فضیلتی برای قرائت این چهار سوره باهم ذکر نشده اما در برخی احادیث خواندن سوره‌های اخلاص، فلق و ناس به همراه سوره حمد (حویزی، ج ۵، ص ۷۰۵) یا آیهالکرسی (همان، ج ۵، ص ۷۰۲) و این چهار سوره به همراه سوره نصر (طبرسی، ج۱۰، ص ۸۳۹؛ ابوالفتوح رازی، ج۲۰، ص ۴۳۳؛ سیوطی، ج ۸، ص۶۰۰) به عنوان حرز *و ذکر و تعویذ توصیه شده است.
علاوه بر این، در برخی نمازها، مانند نماز شب و نمازهای مستحب در شبهای ماه رجب، خواندن این چهار سوره سفارش شده است (رجوع کنید به خطیب شربینی، ج ۱، ص ۲۲۱؛ حرّعاملی، ج ۸، ص ۹۲؛ دمیاطی، ج ۱، ص ۲۹۰). گفتنی است که ابن‌سینا در تفسیری با نام تفسیرالقلاقل به تفسیر سه سوره از چارقل (سوره‌های اخلاص، فلق و ناس) پرداخته است.[۷]
تیتر
جام باطل سحر، جامی است که سوره‌های قرآنی کافرون، اخلاص، فلق و ناس (اصطلاحاً چهار قُل)، آیةالکرسی (بقره / ۲ / ۲۵۵) و آیات دیگر تغویذ و باطل سحر بر روی آن کنده‌اند[۸]
منابع
- ↑ سمیه متقی، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳،
- ↑ سمیه متقی، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳،
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، شناخت نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، مترجم: شیخی، حمیدرضا، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۱۳۳.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، قرآن و قرآن پژوهی، ج۱، ص۱۶.
- ↑ قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ج۱، ص۱۳۸.
- ↑ «عکس‌نوشت خواص چهارقل»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله بهجت، ۱۴ دی ۱۴۰۱، بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ محمدعلی لسانی فشارکی، «چارقل»، ج۱۱، ذیل مدخل. دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش،
- ↑ بلوکباشی، علی، «باطل سحر»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ذیل مدخل.