ثواب افطاری دادن در ماه رمضان: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
آیا افطاری دادن در ماه رمضان ثواب دارد؟ | آیا افطاری دادن در ماه رمضان ثواب دارد؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}افطاری دادن در ماه رمضان از فضیلت‌هایی است که در روایات و سنت اسلامی بدان سفارش شده است. ثواب افطاری دادن به یک روزه دار، مانند ثواب آزاد کردن بنده‌ای شمرده شده است و نیز سبب آمرزش گناهان می‌شود. | ||
== روایات درباره افطاری دادن == | == روایات درباره افطاری دادن == | ||
پیامبر فرموده هر کس از شما در این ماه روزه داری را افطار دهد؛ خدای تعالی پاداش عملش را ثواب یک بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته او قرار خواهد داد. فردی گفت: یا رسول‌الله! همه ما که توانایی افطار دادن نداریم. حضرت فرمود: از آتش جهنم بپرهیزید، گرچه به دادن نصف دانه خرما باشد (اگر این را هم ندارید) به دادن شربت آب ساده ای باشد.<ref> | پیامبر فرموده هر کس از شما در این ماه روزه داری را افطار دهد؛ خدای تعالی پاداش عملش را ثواب یک بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته او قرار خواهد داد. فردی گفت: یا رسول‌الله! همه ما که توانایی افطار دادن نداریم. حضرت فرمود: از آتش جهنم بپرهیزید، گرچه به دادن نصف دانه خرما باشد (اگر این را هم ندارید) به دادن شربت آب ساده ای باشد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، اسرار عبادات، الزهرا، ۱۳۷۲، بی‌جا، ص۱۶۵. و نیز غفاري، علي اکبر؛ غفاري، محمد جواد؛ بلاغي، صدر، ترجمه من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق، تهران، صدوق، ۱۳۶۷، ج۲، ص۴۷۳.</ref> | ||
امام صادق(ع) گفته است:هر مؤمنی که مؤمن دیگری را در شب ماه رمضان افطار دهد، خداوند برای او ثواب آزاد کردن سی بنده می‌نویسد، و در نزد خدا برای او یک دعا مستجاب خواهد بود.<ref>بحارالانوار، ج ۹۶، ص ۳۱۶؛ به نقل از [https://hawzah.net/fa/Question/View/65933/ثواب-افطاری-دادن ثواب افطاری دادن]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
بنا بر روایات و احادیث، افطاری دادن ثواب بزرگی دارد، چنان‌که به فرمودهٔ امام صادق(ع): «هرکس روزه‌داری را افطاری بدهد، برای او مثل اجر روزه‌دار است» یا در روایت منقول از حضرت امام کاظم(ع) آمده است: «افطاری دادن به برادر روزه‌دارت از روزه‌داری بهتر است».<ref>عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.</ref> | در اين ماه كثرت جود و بخشش، موجب اجر مضاعف است و افطار دادن به روزه‌داران استحباب دارد.<ref>الفيض الكاشاني، راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء)، آستان قدس رضوى، ۱۳۷۲، ج۲، ص۱۸۴.</ref> بنا بر روایات و احادیث، افطاری دادن ثواب بزرگی دارد، چنان‌که به فرمودهٔ امام صادق(ع): «هرکس روزه‌داری را افطاری بدهد، برای او مثل اجر روزه‌دار است» یا در روایت منقول از حضرت امام کاظم(ع) آمده است: «افطاری دادن به برادر روزه‌دارت از روزه‌داری بهتر است».<ref>عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.</ref> | ||
پیامبر (ص) خطاب به علی ع ای علی! مؤمن در دنیا سه خوش‌حالی دارد: دیدار برادران، افطاری دادن به روزه دار، و تهجّد در آخر شب. پیامبر خدا ص: هر کس مؤمنی را در ماه رمضان افطاری دهد، پاداش کارش [پاداشی برابر با پاداش]آزاد کردن بنده و [نیز] آمرزش گناهان گذشته اوست. پس اگر بجز جرعه ای شیر یا جرعه ای آب گوارا و خرما به روزه داری افطاری ندهد و بیش از این هم نتواند، خداوندْ همان پاداش را به او می‌دهد. امام باقر ع: اگر مرد مؤمنی را در خانه ام افطاری دهم، برایم محبوب تر از آن است که فلان تعداد بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کنم.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، مراقبات ماه رمضان، ص۱۸۵.</ref> | پیامبر (ص) خطاب به علی ع ای علی! مؤمن در دنیا سه خوش‌حالی دارد: دیدار برادران، افطاری دادن به روزه دار، و تهجّد در آخر شب. پیامبر خدا ص: هر کس مؤمنی را در ماه رمضان افطاری دهد، پاداش کارش [پاداشی برابر با پاداش]آزاد کردن بنده و [نیز] آمرزش گناهان گذشته اوست. پس اگر بجز جرعه ای شیر یا جرعه ای آب گوارا و خرما به روزه داری افطاری ندهد و بیش از این هم نتواند، خداوندْ همان پاداش را به او می‌دهد. امام باقر (ع): اگر مرد مؤمنی را در خانه ام افطاری دهم، برایم محبوب تر از آن است که فلان تعداد بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کنم.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، مراقبات ماه رمضان، ص۱۸۵.</ref> | ||
[[آیت‌اللّه میرزا جواد ملکی تبریزی]] گفته است «از مهم‌ترین کارهای این ماه، افطاری دادن به روزه‌داران است. پاداش آن را در خطبه پیامبر(ص) شنیده‌ای. مهم‌تر، آن است که در این کار، نیّت خالص و مؤدّب شدن به ادب الهی باشد و این که انگیزه آن جز به دست آوردن رضای خدا نباشد، نه ابراز شرافت دنیا و نه شرافت آخرت، نه تقلید و نه رسم و عادت. باید بکوشد تا عمل خود را از این هدف‌ها خالص سازد و آن را با برخی آزمون‌ها بیازماید و از فریبکاری هوای نفْس و شیطان، خاطرجمع نباشد.»<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، مراقبات ماه رمضان، ص۱۸۵.</ref> | |||
امام رضا(ع) می‌فرماید: کسی که به هنگام افطار، گرده نانی را به نیازمندی بدهد، خداوند گناه او را می‌بخشد و پاداش آزادسازی | امام رضا(ع) می‌فرماید: کسی که به هنگام افطار، گرده نانی را به نیازمندی بدهد، خداوند گناه او را می‌بخشد و پاداش آزادسازی بنده‌ای از فرزندان اسماعیل را برای او می‌نویسد. امام صادق(ع) می‌فرماید: امام سجاد(ع) روزی که روزه می‌گرفت دستور می‌داد گوسفندی را سر بریده و آن را قطعه قطعه کرده و طبخ کنند. پس آنگاه که شب فرا می‌رسید، در حالی که روزه بود، دستور می‌داد کسانی که گوشت را قطعه قطعه می‌کنند حاضر شوند و آن را تقسیم کرده درب خانه‌ها بفرستند. این کار را ادامه می‌دادند تا آخرین دیگ نیز تمام شود. آنگاه شام حضرت را که نان و خرما بود، می‌آوردند.<ref>صالحی، ناد علی، «روزه در اسلام»، فصلنامه معارف اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۵.</ref>[[پرونده:افطار در مسجدالنبی.jpg|بندانگشتی| سفره افطار در مسجدالنبی|267x267پیکسل]] | ||
[[پرونده:افطاری در بین الحرمین.jpg|بندانگشتی|ضیافت افطاری در بین‌الحرمین|200x200پیکسل]] | |||
[[پرونده:افطاری در بین الحرمین.jpg|بندانگشتی|ضیافت افطاری در بین‌الحرمین]] | |||
== سنت افطاری دادن == | == سنت افطاری دادن == | ||
رسم افطاری دادن بنا بر سنت دینی مسلمانان از دیرباز در ایران رواج داشته است و این موضوع را در بسیاری از متون تاریخی، می‌توان پی گرفت؛ به‌طور مثال، در دورهٔ آل بویه، در بغداد، ضیافت‌هایی در همهٔ شبهای ماه رمضان بر پا بود و بیش از ۱۰۰۰ تن در این میهمانی‌ها شرکت می‌کردند. مهمانی افطاری در دورهٔ صفویه نیز رواج داشت.<ref>عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.</ref> | رسم افطاری دادن بنا بر سنت دینی مسلمانان از دیرباز در ایران رواج داشته است و این موضوع را در بسیاری از متون تاریخی، می‌توان پی گرفت؛ به‌طور مثال، در دورهٔ آل بویه، در بغداد، ضیافت‌هایی در همهٔ شبهای ماه رمضان بر پا بود و بیش از ۱۰۰۰ تن در این میهمانی‌ها شرکت می‌کردند. مهمانی افطاری در دورهٔ صفویه نیز رواج داشت.<ref>عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۶ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۵۵
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
آیا افطاری دادن در ماه رمضان ثواب دارد؟
افطاری دادن در ماه رمضان از فضیلت‌هایی است که در روایات و سنت اسلامی بدان سفارش شده است. ثواب افطاری دادن به یک روزه دار، مانند ثواب آزاد کردن بنده‌ای شمرده شده است و نیز سبب آمرزش گناهان می‌شود.
روایات درباره افطاری دادن
پیامبر فرموده هر کس از شما در این ماه روزه داری را افطار دهد؛ خدای تعالی پاداش عملش را ثواب یک بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته او قرار خواهد داد. فردی گفت: یا رسول‌الله! همه ما که توانایی افطار دادن نداریم. حضرت فرمود: از آتش جهنم بپرهیزید، گرچه به دادن نصف دانه خرما باشد (اگر این را هم ندارید) به دادن شربت آب ساده ای باشد.[۱]
امام صادق(ع) گفته است:هر مؤمنی که مؤمن دیگری را در شب ماه رمضان افطار دهد، خداوند برای او ثواب آزاد کردن سی بنده می‌نویسد، و در نزد خدا برای او یک دعا مستجاب خواهد بود.[۲]
در اين ماه كثرت جود و بخشش، موجب اجر مضاعف است و افطار دادن به روزه‌داران استحباب دارد.[۳] بنا بر روایات و احادیث، افطاری دادن ثواب بزرگی دارد، چنان‌که به فرمودهٔ امام صادق(ع): «هرکس روزه‌داری را افطاری بدهد، برای او مثل اجر روزه‌دار است» یا در روایت منقول از حضرت امام کاظم(ع) آمده است: «افطاری دادن به برادر روزه‌دارت از روزه‌داری بهتر است».[۴]
پیامبر (ص) خطاب به علی ع ای علی! مؤمن در دنیا سه خوش‌حالی دارد: دیدار برادران، افطاری دادن به روزه دار، و تهجّد در آخر شب. پیامبر خدا ص: هر کس مؤمنی را در ماه رمضان افطاری دهد، پاداش کارش [پاداشی برابر با پاداش]آزاد کردن بنده و [نیز] آمرزش گناهان گذشته اوست. پس اگر بجز جرعه ای شیر یا جرعه ای آب گوارا و خرما به روزه داری افطاری ندهد و بیش از این هم نتواند، خداوندْ همان پاداش را به او می‌دهد. امام باقر (ع): اگر مرد مؤمنی را در خانه ام افطاری دهم، برایم محبوب تر از آن است که فلان تعداد بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کنم.[۵]
آیت‌اللّه میرزا جواد ملکی تبریزی گفته است «از مهم‌ترین کارهای این ماه، افطاری دادن به روزه‌داران است. پاداش آن را در خطبه پیامبر(ص) شنیده‌ای. مهم‌تر، آن است که در این کار، نیّت خالص و مؤدّب شدن به ادب الهی باشد و این که انگیزه آن جز به دست آوردن رضای خدا نباشد، نه ابراز شرافت دنیا و نه شرافت آخرت، نه تقلید و نه رسم و عادت. باید بکوشد تا عمل خود را از این هدف‌ها خالص سازد و آن را با برخی آزمون‌ها بیازماید و از فریبکاری هوای نفْس و شیطان، خاطرجمع نباشد.»[۶]
امام رضا(ع) می‌فرماید: کسی که به هنگام افطار، گرده نانی را به نیازمندی بدهد، خداوند گناه او را می‌بخشد و پاداش آزادسازی بنده‌ای از فرزندان اسماعیل را برای او می‌نویسد. امام صادق(ع) می‌فرماید: امام سجاد(ع) روزی که روزه می‌گرفت دستور می‌داد گوسفندی را سر بریده و آن را قطعه قطعه کرده و طبخ کنند. پس آنگاه که شب فرا می‌رسید، در حالی که روزه بود، دستور می‌داد کسانی که گوشت را قطعه قطعه می‌کنند حاضر شوند و آن را تقسیم کرده درب خانه‌ها بفرستند. این کار را ادامه می‌دادند تا آخرین دیگ نیز تمام شود. آنگاه شام حضرت را که نان و خرما بود، می‌آوردند.[۷]
سنت افطاری دادن
رسم افطاری دادن بنا بر سنت دینی مسلمانان از دیرباز در ایران رواج داشته است و این موضوع را در بسیاری از متون تاریخی، می‌توان پی گرفت؛ به‌طور مثال، در دورهٔ آل بویه، در بغداد، ضیافت‌هایی در همهٔ شبهای ماه رمضان بر پا بود و بیش از ۱۰۰۰ تن در این میهمانی‌ها شرکت می‌کردند. مهمانی افطاری در دورهٔ صفویه نیز رواج داشت.[۸]
در دورهٔ قاجار هنگام افطار در دربار، وزرا، امرا، اشراف و اعیان در محضر شاه، افطار می‌کردند. همچنین بیشتر اعیان در همهٔ شبهای ماه رمضان افطاری می‌دادند، بدین‌ترتیب که در بیرونی خانه ۵ الی ۱۵ نفر حاشیه، سپس خدمهٔ منزل افطار می‌کردند و کسانی که توانایی این‌گونه اطعامها را نداشتند، در مسجد میان روزه‌داران خرما خیرات می‌کردند و خرمای نذری را همهٔ روزه‌داران در مسجد می‌پذیرفتند، زیرا به روایتی منقول از حضرت رسول(ص) بر این باور بودند که هم خود و هم فرد نذرکننده به ثواب می‌رسند. تمایل به درک این ثواب چندان بود که آشنایان گاه بی‌دعوت بر سر افطار یکدیگر وارد می‌شده‌اند و همچون اهل خانه افطار می‌کردند. همچنین هنگام افطار مستمندی یافت نمی‌شد که کسی داوطلب دادن افطاری به او نباشد. به‌طورکلی برپایی ضیافتهای افطار در این دوره بسیار مرسوم بود.[۹]
یکی از موضوعات قابل توجه در ماه رمضان، سفره ها و مهمانی‌های افطاری است. تقریبا در همه ادوار اسلامی این رسم رایج بوده که امرا و خلفا و همچنین کسانی که نذوراتی داشتند، در مساجد یا مکان‌هایی خاص، سفره‌های افطاری و گاه سحری می‌گسترده‌اند، به همین دلیل، در برخی از مساجد آشپزخانه‌هایی برای پخت غذا در ماه رمضان وجود داشت یا برخی از فرمانروایان در آغاز رمضان، مکان‌هایی را برای تهیه غذاهای افطاری و سحری درنظر می گرفتند. در مصرِ دوره فاطمی، «دارالفطرة» مکانی بود که در آنجا، انواع غذاها و شیرینی‌ها و نیز ارزاق و مایحتاج موردنیاز مردم در ماه رمضان فراهم و میان مردم تقسیم می‌شد. [۱۰]
قائل بودن به ثواب بسیار در افطاری دادن طبق توصیه های مؤکد دینی و باور عمومی مبنی بر اینکه با این عمل ثواب روزه مهمانان به میزبان نیز می رسد، باعث می شد که بسیاری از اغنیا و مردمی که توانایی مالی بیشتر داشتند افطاری بدهند. ابن بطوطه در سفر به دمشق، از امرا و قضات و بزرگانی یاد می کند که گروه کثیری از مردم را برای سفره های افطاری دعوت می کردند، چنان که هیچ فردی در شبهای رمضان به تنهایی افطار نمی کرد.[۱۱]
منابع
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، اسرار عبادات، الزهرا، ۱۳۷۲، بی‌جا، ص۱۶۵. و نیز غفاري، علي اکبر؛ غفاري، محمد جواد؛ بلاغي، صدر، ترجمه من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق، تهران، صدوق، ۱۳۶۷، ج۲، ص۴۷۳.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۶، ص ۳۱۶؛ به نقل از ثواب افطاری دادن، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
- ↑ الفيض الكاشاني، راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء)، آستان قدس رضوى، ۱۳۷۲، ج۲، ص۱۸۴.
- ↑ عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، مراقبات ماه رمضان، ص۱۸۵.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، مراقبات ماه رمضان، ص۱۸۵.
- ↑ صالحی، ناد علی، «روزه در اسلام»، فصلنامه معارف اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۵.
- ↑ عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.
- ↑ عظیمی‌پور، نسیم، «افطاری»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل.
- ↑ رحیمی، فاطمه، «رمضان»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ج۲۰، ذیل مدخل.
- ↑ رحیمی، فاطمه، «رمضان»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ج۲۰، ذیل مدخل.