خلق عظیم پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:


== سجایای اخلاقی پیامبر(ص) ==
== سجایای اخلاقی پیامبر(ص) ==
مهمترین تفسیر از خلق عظیم، سجایای اخلاقی است که استقامت بر حق، وسعت سخاوت، تدبير امور، مدارا، تحمل بر مصائب، [[تواضع]] و [[عفو]] را شامل می‌شود.<ref>تفسير احسن الحديث، قرشی، ج۱۱، ص: ۲۷۹
مهمترین تفسیر از خلق عظیم، سجایای اخلاقی است که استقامت بر حق، وسعت سخاوت، تدبير امور، مدارا، تحمل بر مصائب، [[تواضع]] و [[عفو]] را شامل می‌شود.<ref>قرشی علی اکبر، احسن الحديث، قم، دفتر نشر نوید اسلام‌، ۱۳۹۱، ج۱۱، ص ۲۷۹.
 
</ref>
</ref>


خلق عظیم پیامبر برای این است که همه صفات نیک اخلاقی در او جمع است. مفسران «خلق عظیم» را دارنده صبر بر حق، بخشش وسيع و تدبير امور بر مقتضاى عقل‏، كوشش در يارى مؤمنان و ترک [[حسد]] و حرص معنا کرده‌اند.<ref>ترجمه تفسير مجمع البيان، طبرسی، ج۲۵، ص: ۲۱۲
خلق عظیم پیامبر برای این است که همه صفات نیک اخلاقی در او جمع است. مفسران «خلق عظیم» را دارنده صبر بر حق، بخشش وسيع و تدبير امور بر مقتضاى عقل‏، كوشش در يارى مؤمنان و ترک [[حسد]] و حرص معنا کرده‌اند.<ref>طَبرِسی، فضل بن حسن'''،''' ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، مترجم محمد بیستونی، بی‌جا، انتشارات آستان قدس رضوی، بی‌تا، ج۲۵، ص۲۱۲.
</ref> برخی خلق عظیم را دین معرفی کرده‌اند.<ref>ميزان الحكمه، المحمدي الري‌شهري، الشيخ محمد، ج۳، ص۴۷۷.
</ref> برخی خلق عظیم را دین معرفی کرده‌اند.<ref>المحمدي الري‌شهري، الشيخ محمد، ميزان الحكمه، قم، دار الحديث، ۱۳۷۵، ج۳، ص۴۷۷؛


تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين، كاشانى، ملا فتح الله، ج۹، ص۳۶۹</ref>
كاشانى، ملا فتح الله، منهج الصادقين فى الزام المخالفين، تهران، كتابفروشى محمد حسن علمى‌، ۱۳۳۶، ج۹، ص ۳۶۹.</ref>


[[علامه طباطبایی]] خلق عظیم را به معنای سجاياى اخلاقى دانسته است.<ref>ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص: ۶۱۹
[[علامه طباطبایی]] خلق عظیم را به معنای سجاياى اخلاقى دانسته است.<ref>طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمدباقر، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی،۱۳۸۷، ج۱۹، ص ۶۱۹.
</ref> یکی از مصادیقِ خلق عظیم را به معنای تحملِ قومی خوانده‌اند که دیگران نمی‌توانند آن را تحمل کنند.<ref>التفسير الصافي،  الفيض الكاشاني، ج۷، ص۲۵۹.</ref> برخی خلق عظیم را به حسن خلق، خوش رفتاری و نرمی در رفتار تعبیر کرده‌اند.<ref>اسلام دين فطرت، منتظری، حسينعلی، ص۳۶۶.</ref> در [[رساله قشیریه]] در معنای خُلق عظیم آمده كه جفاى خَلق در او اثر نكند پس از آن که حق‌ را بشناخت.<ref>ترجمه رساله قشيريه، عثمانی، حسن بن احمد، ج۱، ص۳۹۰.</ref>
</ref> یکی از مصادیقِ خلق عظیم را به معنای تحملِ قومی خوانده‌اند که دیگران نمی‌توانند آن را تحمل کنند.<ref>التفسير الصافي،  الفيض الكاشاني، ج۷، ص۲۵۹.</ref> برخی خلق عظیم را به حسن خلق، خوش رفتاری و نرمی در رفتار تعبیر کرده‌اند.<ref>اسلام دين فطرت، منتظری، حسينعلی، ص۳۶۶.</ref> در [[رساله قشیریه]] در معنای خُلق عظیم آمده كه جفاى خَلق در او اثر نكند پس از آن که حق‌ را بشناخت.<ref>ترجمه رساله قشيريه، عثمانی، حسن بن احمد، ج۱، ص۳۹۰.</ref>



نسخهٔ ‏۱ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۲

سؤال

خلق عظیم در آیه ۴ سوره قلم درباره پیامبر یعنی چی؟

خداوند پیامبر اسلام را به‌جهت داشتن کامل‌ترین وجهِ اخلاق انسانی دارنده «خُلُق عظیم؛ اخلاق والا» خوانده است. علامه طباطبایی خلق عظیم را به معنای سجاياى اخلاقى و برخی دیگر آن‌را به حسن خلق، خوش رفتاری و نرمی در رفتار تعبیر کرده‌اند. معانی دیگری نیز برای خلق عظیم نقل شده که آن‌را به دارنده دین یا تحملِ قومی که دیگران نمی‌توانند آن را تحمل کنند،‌ دانسته‌اند.

پیامبر را دارنده صفات اخلاقی مانند صبر، گذشت، عفو، استقامت بر حق و تدبیر امور بر مقتضای عقل معرفی کرده‌اند. پیامبر همچنین از صفات بد اخلاقی نیز دور بوده است. برخی محققان بروز همین اخلاقیات پیامبر را مصداق «خلق عظیم» تفسیر کرده‌اند.

متن آیه

سجایای اخلاقی پیامبر(ص)

مهمترین تفسیر از خلق عظیم، سجایای اخلاقی است که استقامت بر حق، وسعت سخاوت، تدبير امور، مدارا، تحمل بر مصائب، تواضع و عفو را شامل می‌شود.[۱]

خلق عظیم پیامبر برای این است که همه صفات نیک اخلاقی در او جمع است. مفسران «خلق عظیم» را دارنده صبر بر حق، بخشش وسيع و تدبير امور بر مقتضاى عقل‏، كوشش در يارى مؤمنان و ترک حسد و حرص معنا کرده‌اند.[۲] برخی خلق عظیم را دین معرفی کرده‌اند.[۳]

علامه طباطبایی خلق عظیم را به معنای سجاياى اخلاقى دانسته است.[۴] یکی از مصادیقِ خلق عظیم را به معنای تحملِ قومی خوانده‌اند که دیگران نمی‌توانند آن را تحمل کنند.[۵] برخی خلق عظیم را به حسن خلق، خوش رفتاری و نرمی در رفتار تعبیر کرده‌اند.[۶] در رساله قشیریه در معنای خُلق عظیم آمده كه جفاى خَلق در او اثر نكند پس از آن که حق‌ را بشناخت.[۷]

اخلاق اجتماعی پیامبر(ص)

شهید مطهری معتقد است دارای خلق عظیم بودن پیامبر، بیشتر ناظر به اخلاق اجتماعی ایشان است. او معتقد بود اخلاقی را که ناشی از عظمت روح باشد، اخلاق عظیم می‌گویند. و خداوند پیامبر را به سبب عکس‌العمل‌هایی که در مقابل کافران و مشرکان از خود بروز می‌داد به خلق عظیم یاد کرد.[۸]

پيامبر به تصريح قرآن از نظر نرمش و انعطاف، آنجا كه بايد از خود گذشت و نرمش نشان دهد، در حد اعلاى اين شيوه اخلاقى بود. وحى الهى، يكى از علل پيروزى پيامبر را عطوفت و مهربانى او مى‌شمرد[۹]: ﴿به سبب رحمت خداست كه تو با آنها اينچنين خوشخوى و مهربان هستى. اگر تندخو و سخت‌دل مى‌بودى از گرد تو پراكنده مى‌شدند.(آل عمران:۱۵۹)

منابع

  1. قرشی علی اکبر، احسن الحديث، قم، دفتر نشر نوید اسلام‌، ۱۳۹۱، ج۱۱، ص ۲۷۹.
  2. طَبرِسی، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، مترجم محمد بیستونی، بی‌جا، انتشارات آستان قدس رضوی، بی‌تا، ج۲۵، ص۲۱۲.
  3. المحمدي الري‌شهري، الشيخ محمد، ميزان الحكمه، قم، دار الحديث، ۱۳۷۵، ج۳، ص۴۷۷؛ كاشانى، ملا فتح الله، منهج الصادقين فى الزام المخالفين، تهران، كتابفروشى محمد حسن علمى‌، ۱۳۳۶، ج۹، ص ۳۶۹.
  4. طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمدباقر، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی،۱۳۸۷، ج۱۹، ص ۶۱۹.
  5. التفسير الصافي، الفيض الكاشاني، ج۷، ص۲۵۹.
  6. اسلام دين فطرت، منتظری، حسينعلی، ص۳۶۶.
  7. ترجمه رساله قشيريه، عثمانی، حسن بن احمد، ج۱، ص۳۹۰.
  8. مجموعه آثار، مطهری، مرتضی، ج۲۷، ص۵۸۳.
  9. سبحانى، شیخ جعفر، منشور جاويد، ج۷، ص۳۴۵.