«اول المسلمین» بودن پیامبر اسلام(ص)

سؤال

قرآن از زبان پیامبر(ص) می‌فرماید: «انا اول المسلمین»، در حالی که قبل از پیامبر هم مسلمانانی، مانند پیامبران بوده‌اند، این اختلاف چگونه توجیه می‌شود؟

متن آیه

﴿ لَا شَرِيكَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ

او را شريكى نيست. به من چنين امر شده است، و من از نخستين مسلمانانم.

انعام:۱۶۳

﴾

انا اول المسلمین

برخی معتقد هستند جمله‏ «وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ» دلالت دارد بر اينكه مقصود از «اول»، اوليت به حسب درجه است نه اوليت به حسب زمان‏.

در قرآن كريم کسی که به «أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ» توصيف شده، تنها رسول خدا (ص) است كه در این آيه و آیه ۱۲ سوره زمر آمده است.

بعضى گفته‏‌اند: مقصود اين است كه آن جناب اول مسلمان از اين امت است‏

مسلمان بودن پیامبران پیشین

خداوند درباره حضرت نوح(ع) می‌فرماید: ﴿وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ﴾ مأمورم که از مسلمانان باشم. و ۱۳۱ بقره ابراهیم. ۴۲ ذاریات لوط. آیه ۴۴ نمل ملکه سبا.

درباره ابراهیم(ع) و فرزندش اسماعیل آمده است که: ﴿رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ﴾ خداوندا ما را برای خودت مسلمان قرار ده.}} و درباره حضرت یوسف آمده است که ﴿توفنی مسلماً﴾ مرا مسلمان بمیران و همچنین پیامبران دیگر.

در این آیات معنای «مسلم» به معنی کسی است که در برابر فرمان خدا تسلیم است و این معنی درباره همه پیامبران الهی و امت‌های مؤمن آنها صادق است، با این حال اولین مسلمان بودن پیامبر اسلام(ص) یا از نظر کیفیت و اهمیت اسلام او است، زیرا درجه تسلیم و اسلام او بالاتر از همگان بود. یا اولین فرد از این امت بود که آئین قرآن و اسلام را پذیرفت. در بعضی از روایات نیز وارد شده که منظور نخستین کسی است که در عالم ارواح به دعوت پروردگار و سؤال او در زمینه الوهیتش پاسخ مثبت داد.

مطالعه بیشتر

۱. مجمع البیان؛ فضل طبرسی، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران، فراهانی، اول، ج۹، ص۳۶.

۲. اثنی عشری؛ حسین حسینی؛ تهران، میقات، اول، ۱۳۶۳ه‍. ش، ج۳، ص۴۲۲.