غفلت: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}غفلت به چه معنا است؟ عوامل و پیامدهای آن چیست؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}غفلت به چه معنا است؟ عوامل و پیامدهای آن چیست؟{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}غفلت یکی از [[رذائل اخلاقی]] است و به سه نوعِ غفلت از [[یاد خدا]]، غفلت از نشانه‌های خدا و غفلت از [[آخرت]] تقسیم شده است.
 
عوامل غفلت پیروی از [[وسوسه|وسوسه شیطان]]، [[دلبستگی به دنیا]]، افراط در امور معنوی و ضعف در [[اعتقادات]] است. از دست دادن قابلیت انسان برای پیشرفت معنوی، یکی دیگر از عوامل غفلت است که بر اثر [[گناه|ارتکاب گناهان]] و [[توبه|توبه نکردن]] رخ می‌دهد.
 
پیامدهای غفلت [[دوری از خدا]]، [[ناامیدی]] هنگام سختی‌ها، از دست دادن [[آرامش]]، تسلط [[شیطان]] بر [[انسان]] و محروم شدن از [[نعمت‌های الهی]] است.


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
غفلت به معنای فراموش کردن،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه غفلت.</ref> یکی از [[رذائل اخلاقی]] است و به سه نوع تقسیم شده است:
غفلت به معنای فراموش کردن،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه غفلت.</ref> یکی از [[رذائل اخلاقی]] است و در [[قرآن]] سه نوع از آن، مورد نکوهش قرار گرفته است:
* غفلت از [[یاد خدا]]؛
* غفلت از [[یاد خدا]]؛
* غفلت از [[آیات]] و نشانه‌های خدا؛
* غفلت از [[آیات]] و نشانه‌های خدا؛
* غفلت از [[آخرت]].<ref>شیروانی، علی؛ چکیده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹ش، چاپ دوم، ج۲، ص۶۰.</ref>
* غفلت از [[آخرت]].<ref>شیروانی، علی؛ چکیده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹ش، چاپ دوم، ج۲، ص۶۰.</ref>


غفلت گاهی اختیاری و گاهی بدون اختیار است. آنچه مورد نکوهش است غفلت اختیاری است. غفلت اختیاری جایی است که انسان امکان و توانایی توجه را دارد ولی توجه نمی‌کند.
غفلت گاهی [[اختیار|اختیاری]] و گاهی بدون اختیار است. آنچه مورد نکوهش است غفلت اختیاری است.  
 
غفلت اختیاری جایی است که انسان امکان و توانایی توجه را دارد ولی توجه نمی‌کند.


== عوامل ==
== عوامل ==

نسخهٔ ‏۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۵۲

سؤال
غفلت به چه معنا است؟ عوامل و پیامدهای آن چیست؟

غفلت یکی از رذائل اخلاقی است و به سه نوعِ غفلت از یاد خدا، غفلت از نشانه‌های خدا و غفلت از آخرت تقسیم شده است.

عوامل غفلت پیروی از وسوسه شیطان، دلبستگی به دنیا، افراط در امور معنوی و ضعف در اعتقادات است. از دست دادن قابلیت انسان برای پیشرفت معنوی، یکی دیگر از عوامل غفلت است که بر اثر ارتکاب گناهان و توبه نکردن رخ می‌دهد.

پیامدهای غفلت دوری از خدا، ناامیدی هنگام سختی‌ها، از دست دادن آرامش، تسلط شیطان بر انسان و محروم شدن از نعمت‌های الهی است.

مفهوم‌شناسی

غفلت به معنای فراموش کردن،[۱] یکی از رذائل اخلاقی است و در قرآن سه نوع از آن، مورد نکوهش قرار گرفته است:‌

غفلت گاهی اختیاری و گاهی بدون اختیار است. آنچه مورد نکوهش است غفلت اختیاری است.

غفلت اختیاری جایی است که انسان امکان و توانایی توجه را دارد ولی توجه نمی‌کند.

عوامل

عوامل غفلت گوناگون است که برخی از آنها چنین شمرده شده است:

  • افراط در امور معنوی: انسان در کنار امور عبادی باید به تفریح، کار، خواب و دیگر امور زندگی نیز رسیدگی کند؛ چراکه افراط در امور معنوی، تأثیر عکس گذاشته و فرد را دچار دلزدگی و غفلت می‌کند.
  • ضعف در اعتقادات: نداشتن اعتقادات قوی انسان را در امور معنوی دچار تزلزل کرده، درنتیجه فرد از یاد خدا و معنویت غافل می‌شود.
  • ضعف در اراده: ضعف اراده انسان را از ادامه عمل بازمی‌دارد و موجب می‌شود که زمینه نفوذ و سیطره شیطان در انسان فراهم شود.

پیامدها

غفلت پیامدهای مختلفی دارد که برخی از آنها چنین است:

  • دوری از خدا: زمانی که انسان خدا را فراموش می‌کند و نسبت به یاد او غافل می‌شود، به‌تدریج از خداوند دور می‌شود.[۴]
  • ناامیدی هنگام سختی‌ها: انسانی که در زندگی، خدا را فراموش کرده است، در برابر مشکلات خود را تنها می‌بیند و توان مقاومت در برابر آن را ندارد.[۵]
  • از دست دادن آرامش: بر اساس آیه ۲۹ سوره رعد، تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش پیدا می‌کند.
  • تسلط شیطان بر انسان: در صورت غفلت از یاد خدا، رابطه انسان با خدا ضعیف شده و شیطان بر روح او تسلط پیدا می‌کند.[۶]
  • محروم شدن از نعمت‌های الهی: فرد با غفلت نشان می‌دهد شایسته نعمت‌های بیشتری از جانب خدا نیست و همین امر موجب محروم ماندن او از نعمت‌های الهی می‌شود.[۷]

جستارهای وابسته

منابع

  1. دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه غفلت.
  2. شیروانی، علی؛ چکیده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹ش، چاپ دوم، ج۲، ص۶۰.
  3. بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۷۳، ص۹۰.
  4. اقتباس از: مصباح یزدی، محمد تقی، به سوی خود سازی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۲۶۷.
  5. برگرفته از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۳، ص۳۲۷–۳۲۸.
  6. شجاعی، محمد صادق، توکل به خدا، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۸۷.
  7. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۰، ص۲۷۸.