ستایش خداوند از خود در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (۱ نسخه واردشده)
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
در بیانات قرآنی، خداوند چند بار خود را ستوده و تمجید کرده است؟
ستایش خداوند از خود در قرآن برای چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
خداوند در چندین مورد، از خود تعریف و تمجید نموده است:
خداوند در چندین آیه، بعد از خلقت [[انسان]] و آسمان‌ها و زمین خود را ستایش کرده است. اما نه از نوع ستایش انسانی، بلکه هدف از این کار، توصیف قدرت خدایی‌اش است تا انسان‌ها را متوجه خالقیت و ربوبیت خود سازد و از عبادت غیر خودش بازدارد.


'''بعد از خلقت انسان'''
== ستایش پس از آفرینش انسان و آسمان و زمین ==
خداونددر چندین آیه قرآن،<ref>سوره غافر، آیه ۶۴، سوره مؤمنون، آیه ۱۴، سوره اعراف، آیه ۵۴، سوره فرقان، آیه ۱، سوره ملک، آیه ۱.</ref> پس و پیش از بیان خلقت انسان و مراحل آن و نیز آفرینش آسمان و زمین، واژه «تبارک» را برای خود به کار می‌برد و خود و خالقیت خود را ستایش می‌کند: {{قرآن|تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ|ترجمه=بزرگوار [و خجسته] است آنکه فرمانروایی به دست اوست و او بر هر چیزی تواناست.|سوره=ملک|آیه=۱}}


{{قرآن|ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَه عَلَقَه فَخَلَقْنَا الْعَلَقَه مُضْغَه فَخَلَقْنَا الْمُضْغَه عِظاماً فَکسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَک اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقینَ|ترجمه=سپس نطفه را به صورت علقه (خون بسته)، و علقه را به صورت مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده شدهو مضغه را به صورت استخوان‌هایی درآوردیم و بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم سپس آن را آفرینش تازه‌ای دادیم پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است!|سوره=مومنون|آیه=۱۴}}
«تبارک» از ماده «برکت» به معنی دوام و بقاء و زوال‌ناپذیری آمده، و در مورد هر نعمتی که پایدار و با دوام باشد گفته شده است. در آیه فوق در حقیقت دلیل مبارک بودن ذات پاک خدا ذکر شده و آن مالکیت و حاکمیت او بر جهان و قدرت او بر همه چیز است، و به همین دلیل وجودی است زوال‌ناپذیر و پربرکت.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۳۱۶.</ref>


'''به خاطر زیبا آفریدن انسان‌ها'''
مفسران گفته‌اند لایقترین وجود برای صفت «مبارک» همان وجود خدا است؛ او وجودی است مبارک ازلی، ابدی و سرچشمه همه برکات و نیکی‌ها و خیر مستمر.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۰۸.</ref> کلمه «تبارک» در باره هر چیزی استعمال شود از کثرت صدور خیرات و برکات از آن چیز خبر می‌دهد و به معنای ثبوت خیر در هر چیز است.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۱۹، ص ۵۸۴. و ج۱۵، ص۲۳۸.</ref> برخی هم گفته‌اند به معنای تعظّم و تمجّد: بزرگوار و مجید است‏.<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ص۱۹۲.</ref>
 
{{قرآن|اللَّهُ الَّذی جَعَلَ لَکمُ الْأَرْضَ قَراراً وَ السَّماءَ بِناءً وَ صَوَّرَکمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکمْ وَ رَزَقَکمْ مِنَ الطَّیِّباتِ ذلِکمُ اللَّهُ رَبُّکمْ فَتَبارَک اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ|ترجمه=خداوند کسی است که زمین را برای شما جایگاه امن و آرامش قرار داد و آسمان را همچون سقفی (بالای سرتان) و شما را صورتگری کرد، و صورتتان را نیکو آفرید و از چیزهایی پاکیزه به شما روزی داد این است خداوند پروردگار شما! جاوید و پربرکت است خداوندی که پروردگار عالمیان است!|سوره=غافر|آیه=۶۴}}
 
'''بعد از خلقت آسمان و زمین'''
 
{{قرآن|إِنَّ رَبَّکمُ اللَّهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فی سِتَّه أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثیثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَک اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ|ترجمه=پروردگار شما، خداوندی است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز (شش دوران) آفرید سپس به تدبیر جهان هستی پرداخت با (پرده تاریک) شب، روز را می‌پوشاند و شب به دنبال روز، به سرعت در حرکت است و خورشید و ماه و ستارگان را آفرید، که مسخّر فرمان او هستند. آگاه باشید که آفرینش و تدبیر (جهان)، از آن او (و به فرمان او) است! پر برکت (و زوال ناپذیر) است خداوندی که پروردگار جهانیان است!}}<ref>اعراف / ۵۴.</ref>  
 
به ظاهر خداوند متعال در این آیات خود را تمجید و تحسین فرموده است، اما نه از نوع ستایش انسانی، بلکه هدف از این کار، توصیف قدرت خدایی‌اش است تا انسان‌ها را متوجه خالقیت و ربوبیت خود سازد و از عبادت غیر او بازدارد.
 
خداوند متعال در تعریف و تمجید از خودش همواره لفظ «تبارک» را به کار برده، زیرا همه چیز خدا خیر و برکت و پرسود است و این یعنی انسان‌های الهی بایستی همواره دنبال خیر و برکت باشند، نه این‌که با پیروی از هوی و هوس شیطانی، خود را به هلاکت بکشانند که هیچ برکتی و خیری در پیروی‌های شیطانی نبوده و همه به خسارت و ضرر منتهی می‌شود.
 
خداوند متعال در آیات دیگر قرآن نیز بارها لفظ «تبارک» بیان کرده است، از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
 
۱. مبارک بودن نام پروردگار: {{قرآن|تَبارَک اسْمُ رَبِّک ذِی الْجَلالِ وَ الْإِکرامِ}}<ref>الرحمن / ۷۸.</ref>
 
۲. مبارک بودن خدا چون مالک همه هستی است: {{قرآن|تَبارَک الَّذی بِیَدِهِ الْمُلْک وَ هُوَ عَلی کلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ}}<ref>ملک / ۱.</ref>
 
۳. مبارک بودن قرآن کریم: {{قرآن|تَبارَک الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ لِیَکونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً}}<ref>فرقان / ۱.</ref>
 
<span></span>


== جستارهای وابسته ==
*[[توصیف خداوند در انتهای برخی آیات قرآن]]
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = خداشناسی در قرآن
| شاخه فرعی۱ = خداشناسی در قرآن
|شاخه فرعی۲ = اسماء و صفات الهی
| شاخه فرعی۲ = اسماء و صفات الهی
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =-
  | تیترها =
  | تیترها =-
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =شد
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
| بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۲۴

سؤال

ستایش خداوند از خود در قرآن برای چیست؟

خداوند در چندین آیه، بعد از خلقت انسان و آسمان‌ها و زمین خود را ستایش کرده است. اما نه از نوع ستایش انسانی، بلکه هدف از این کار، توصیف قدرت خدایی‌اش است تا انسان‌ها را متوجه خالقیت و ربوبیت خود سازد و از عبادت غیر خودش بازدارد.

ستایش پس از آفرینش انسان و آسمان و زمین

خداونددر چندین آیه قرآن،[۱] پس و پیش از بیان خلقت انسان و مراحل آن و نیز آفرینش آسمان و زمین، واژه «تبارک» را برای خود به کار می‌برد و خود و خالقیت خود را ستایش می‌کند: ﴿تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ؛ بزرگوار [و خجسته] است آنکه فرمانروایی به دست اوست و او بر هر چیزی تواناست.(ملک:۱)

«تبارک» از ماده «برکت» به معنی دوام و بقاء و زوال‌ناپذیری آمده، و در مورد هر نعمتی که پایدار و با دوام باشد گفته شده است. در آیه فوق در حقیقت دلیل مبارک بودن ذات پاک خدا ذکر شده و آن مالکیت و حاکمیت او بر جهان و قدرت او بر همه چیز است، و به همین دلیل وجودی است زوال‌ناپذیر و پربرکت.[۲]

مفسران گفته‌اند لایقترین وجود برای صفت «مبارک» همان وجود خدا است؛ او وجودی است مبارک ازلی، ابدی و سرچشمه همه برکات و نیکی‌ها و خیر مستمر.[۳] کلمه «تبارک» در باره هر چیزی استعمال شود از کثرت صدور خیرات و برکات از آن چیز خبر می‌دهد و به معنای ثبوت خیر در هر چیز است.[۴] برخی هم گفته‌اند به معنای تعظّم و تمجّد: بزرگوار و مجید است‏.[۵]

جستارهای وابسته

منابع

  1. سوره غافر، آیه ۶۴، سوره مؤمنون، آیه ۱۴، سوره اعراف، آیه ۵۴، سوره فرقان، آیه ۱، سوره ملک، آیه ۱.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۳۱۶.
  3. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۰۸.
  4. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۱۹، ص ۵۸۴. و ج۱۵، ص۲۳۸.
  5. ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ص۱۹۲.