وجوب اطاعت از امامان در آیه اولی الامر: تفاوت میان نسخه‌ها
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
چرا قرآن که به پیروی از خدا و رسول و اولی الامر امر کرده، | چرا قرآن که به پیروی از خدا و رسول و اولی الامر امر کرده، به اهل بیت و نام امامان(ع) اشاره نکرده است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
در [[آیه اولی الامر]]، اطاعت و پیروی از [[خداوند]]، پیامبرش و اولی الامر بر مسلمانان واجب شده است. به اعتقاد [[شیعیان]]، مراد و منظور از اولی الامر، [[امامان]] دوازده‌گانه هستند. هرچند در [[قرآن]] به‌طور مستقیم نام امامان ذکر نشده است اما پیامبر در تفسیر آیه اولی الامر در [[حدیث جابر]]، اولی الامر را امامان و جانشینانش از نسل خویش معرفی و نام ایشان را ذکر می‌کند. | در [[آیه اولی الامر]]، اطاعت و پیروی از [[خداوند]]، پیامبرش و اولی الامر بر مسلمانان واجب شده است. به اعتقاد [[شیعیان]]، مراد و منظور از اولی الامر، [[امامان]] دوازده‌گانه هستند. هرچند در [[قرآن]] به‌طور مستقیم نام امامان(ع) ذکر نشده است اما پیامبر(ص) در تفسیر آیه اولی الامر در [[حدیث جابر]]، اولی الامر را امامان و جانشینانش از نسل خویش معرفی و نام ایشان را ذکر می‌کند. | ||
===نیاز جامعه به رهبر=== | ===نیاز جامعه به رهبر=== | ||
از اول خلقت تا امروز تمامی اجتماعات و جوامع بشری بدون رهبر و زمام‌دار | از اول خلقت تا امروز تمامی اجتماعات و جوامع بشری بدون رهبر و زمام‌دار نبوده‌اند چرا که این تقاضای فطری انسان‌ها بوده که احساس نیاز به وجود یک سرپرست اعم از عادل یا ستمگر را داشته و طبق همین نیاز فطری انسان، دین اسلام نیز برای این نیاز تدابیری انجام داده که از آن جمله آیه {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ.}}<ref>نساء / ۵۹.</ref>«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید». می‌باشد که خداوند اطاعت از سه دسته را بر مؤمنان واجب کرده است. ۱. خداوند ۲. پیامبر خدا ۳. اولی الامر. | ||
===مقصود از اولی الامر=== | ===مقصود از اولی الامر=== | ||
در مورد «اولی الامر»، نظرات مختلفی وجود دارد: | در مورد «اولی الامر»، نظرات مختلفی وجود دارد: | ||
====امامان معصوم==== | ====امامان معصوم(ع)==== | ||
اولی الامر باید معصوم باشد و از جانب خداوند انتخاب شده باشد؛ و برای مشخص شدن این شخص باید از روایات و [[احادیث]] استفاده کرد. [[رسول خدا(ص)]] در این مورد می‌فرماید: «هر کس بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناخته باشد به مرگ جاهلیت از دنیا | اولی الامر باید معصوم باشد و از جانب خداوند انتخاب شده باشد؛ و برای مشخص شدن این شخص باید از روایات و [[احادیث]] استفاده کرد. [[رسول خدا(ص)]] در این مورد می‌فرماید: «هر کس بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناخته باشد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است».<ref>توحید، رضا، قرآن وآخرین حجت، نشر سیمای آفتاب، چاپ اول، پائیز، ۸۴۱۳، ص۷۳۹.</ref> کیفیت استدلال به این حدیث آن است که چنین حکم قطعی مستلزم آن است که زمان هیچگاه خالی از امام نباشد؛ و همچنین امام صادق(ع) می‌فرماید: «هیچ وقت بر زمین نگذشته مگر آنکه حجتی از جانب پروردگار در آن وجود داشته تا حلال و حرام را معرفی کند و مردم را به سوی خداوند دعوت نماید».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۷۶.</ref> ابی‌حمزه می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم آیا ممکن است زمین بدون امام باقی بماند؟ ایشان فرمودند: اگر زمین بدون امام شود نابود شده و اهلش را فرو خواهد برد».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۷۸.</ref> | ||
برای شناخت این فرد که در قرآن از ایشان به اولی الامر تعبیر شده می‌توان از حدیث ثقلین استفاده کرد که این روایت هم درمنابع دست اول و معتبر شیعه | برای شناخت این فرد که در قرآن از ایشان به اولی الامر تعبیر شده است می‌توان از حدیث ثقلین استفاده کرد که این روایت هم درمنابع دست اول و معتبر شیعه و هم در کتب مهم اهل سنت یعنی همان صحاح سته آمده است. طبق این حدیث پیامبر اکرم(ص) در اواخر عمر شریف خویش فرمودند: «انی قد ترکت فیکم الثقلین، کتاب الله و اهل بیتی و انهما لن یفترقا حتی یرد علی الحوض؛ من در میان شما دو چیز به یادگار می‌گذارم، دو چیز بزرگ و گرانبها، کتاب خدا و اهل بیتم، و آن دو از هم جدا نمی‌شوند تا کنار حوض کوثر هر دو با هم بر من وارد شوند».<ref>حسینی طهرانی، سید محمد حسین، امام‌شناسی، انتشارات طباطبائی، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۴۵.</ref> | ||
====حاکمان و پادشاهان==== | ====حاکمان و پادشاهان==== | ||
برخی معتقدند اولی الامر پادشاهان و امرا هستند. در نقد این نظر گفته شده [[خداوند]] پیامبر اسلام را با هزاران احکام آسمانی فرستاد و ایشان نیز پایه حکومت خود را بر اصل [[توحید]] و عدالت بنا نهاد و پس از کوشش‌های فراوان و آن همه فداکاری‌های مسلمانان برای مبارزه با ظلم و فساد و اجرای دستورات خداوند برای برپایی [[عدل]]، آیا خداوند به مردم امر می‌کند که همه باید از حکام ظالم اطاعت کنید؟ | برخی معتقدند اولی الامر پادشاهان و امرا هستند. در نقد این نظر گفته شده [[خداوند]] پیامبر اسلام را با هزاران احکام آسمانی فرستاد و ایشان نیز پایه حکومت خود را بر اصل [[توحید]] و عدالت بنا نهاد و پس از کوشش‌های فراوان و آن همه فداکاری‌های مسلمانان برای مبارزه با ظلم و فساد و اجرای دستورات خداوند برای برپایی [[عدل]]، آیا خداوند به مردم امر می‌کند که همه باید از حکام ظالم اطاعت کنید؟ مسلما که این چنین نمی‌باشد چرا که خداوند پیامبرش را برای اقامه قسط و برپایی عدل و داد فرستاده و هرگز شخص ظالم نمی‌تواند جانشین ایشان باشد پس همان‌طور که اطاعت از خداوند و رسولش مطلقاً واجب شمرده شده است، اطاعت از اولی الامر که در ردیف آنها قرار گرفته نیز به صورت مطلق [[واجب]] است بنابراین باید اولی الامر [[معصوم]] باشند. چون اطاعت بی قید و شرط جز از معصوم ممکن نیست. | ||
==روایت جابر در بیان مقصود از اولی الامر== | ==روایت جابر در بیان مقصود از اولی الامر== | ||
جابر بن عبدالله انصاری نقل می‌کند: زمانی که آیه شریفه «اطیعوالله و…» نازل شد به رسول اکرم (ص) عرض کردم: ما خدا و رسولش را شناخته‌ایم، ولی «اولی الامر» چه کسانی هستند که اطاعتشان در | جابر بن عبدالله انصاری نقل می‌کند: زمانی که آیه شریفه «اطیعوالله و…» نازل شد به رسول اکرم(ص) عرض کردم: ما خدا و رسولش را شناخته‌ایم، ولی «اولی الامر» چه کسانی هستند که اطاعتشان در ردیف اطاعت شما قرار داده شده است. حضرت فرمود: آنان جانشینان و امامان بعد از من هستند. از [[علی بن ابی طالب]] آغاز می‌شود و بعد به ترتیب، [[حسن بن علی]]، [[حسین بن علی]]، [[علی بن حسین]]، [[محمد بن علی]] که در تورات به باقر معروف است و تو زمانش را درک خواهی کرد و هر زمان او را ملاقات نمودی سلام مرا به او برسان پس از وی امام صادق [[جعفر بن محمد]]، [[موسی بن جعفر]]، [[علی بن موسی]]، [[محمد بن علی]]، [[علی بن محمد]]، [[حسن بن علی]]، و بعد از او فرزندش که نام و کنیه او با نام و کنیه من یکی است که او حجت خدا در زمین و [[ذخیره الهی]] در میان بندگانش است و خداوند او را بر سراسر جهان مسلط می‌سازد.<ref>صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، انتشارات مؤسسه السیده المعصومه، چاپ اول، ۱۴۱۹ق، باب ۸، ح۴.</ref> | ||
==چرا نام امامان در قرآن نیست؟== | ==چرا نام امامان در قرآن نیست؟== | ||
ابی بصیر نقل کرده که از امام صادق(ع) در مورد آیه۵۹ سوره نساء: «از خدا اطاعت کنید و از رسولش و اولی الامر خودتان اطاعت کنید» پرسیدم. ایشان فرمود: درباره علی بن ابی‌طالب و حسن و حسین(ع) نازل شده، من به او گفتم: به راستی مردم می‌گویند: چرا نام علی و خاندانش در کتاب خداوند نیست؟ فرمود: در پاسخ آنها بگویید که: برای پیامبر آیه نماز نازل شد و خدا در آن، از سه رکعت و چهار رکعت بودن توضیحی نداد تا | ابی بصیر نقل کرده که از امام صادق(ع) در مورد آیه۵۹ سوره نساء: «از خدا اطاعت کنید و از رسولش و اولی الامر خودتان اطاعت کنید» پرسیدم. ایشان فرمود: درباره علی بن ابی‌طالب و حسن و حسین(ع) نازل شده، من به او گفتم: به راستی مردم می‌گویند: چرا نام علی و خاندانش در کتاب خداوند نیست؟ فرمود: در پاسخ آنها بگویید که: برای پیامبر(ص) آیه نماز نازل شد و خدا در آن، از سه رکعت و چهار رکعت بودن توضیحی نداد تا اینکه رسول خدا(ص) آن را شرح داد. آیه زکات نازل شد خدا نام نبرد که باید از چهل درهم یک درهم زکات داد تا اینکه رسول خدا(ص) آن را شرح داد و آیه حج نازل شد. خداوند نفرمود هفت دور طواف کنید تا آنکه رسول خدا(ص) بود که آن را شرح کرد. «اطیعوالله…» درباره علی و حسن و حسین نازل شد و رسول خدا(ص) درباره علی(ع) فرمود: هر که را من مولا و آقایم، علی(ع) مولا و آقای او است و فرمود من به شما وصیت می‌کنم درباره کتاب خدا و خاندانم، زیرا من از خداوند عزوجل خواسته‌ام که میان آنها جدایی نیفکند تا آنها را بر سر حوض به من رساند».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، کتاب الحجه، ص۳۹۰.</ref> | ||
بنابراین در قرآن غیر مستقیم | بنابراین در قرآن به طور غیر مستقیم از امامان(ع) یاد شده است که شرح آن توسط پیامبر و امامان صورت گرفته است. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = کلام | | شاخه اصلی = کلام | ||
|شاخه فرعی۱ = امامت عامه | | شاخه فرعی۱ = امامت عامه | ||
|شاخه فرعی۲ = تعداد امامان | | شاخه فرعی۲ = تعداد امامان | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
| نمایه = شد | | نمایه = شد | ||
| تغییر مسیر =شد | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی =شد | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۱: | ||
[[ps:د امامانو د اطاعت وجوب د اولی الامر په آيت کي]] | |||
[[رده:اولو الامر]] | [[رده:اولو الامر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۱۸
چرا قرآن که به پیروی از خدا و رسول و اولی الامر امر کرده، به اهل بیت و نام امامان(ع) اشاره نکرده است؟
در آیه اولی الامر، اطاعت و پیروی از خداوند، پیامبرش و اولی الامر بر مسلمانان واجب شده است. به اعتقاد شیعیان، مراد و منظور از اولی الامر، امامان دوازده‌گانه هستند. هرچند در قرآن به‌طور مستقیم نام امامان(ع) ذکر نشده است اما پیامبر(ص) در تفسیر آیه اولی الامر در حدیث جابر، اولی الامر را امامان و جانشینانش از نسل خویش معرفی و نام ایشان را ذکر می‌کند.
نیاز جامعه به رهبر
از اول خلقت تا امروز تمامی اجتماعات و جوامع بشری بدون رهبر و زمام‌دار نبوده‌اند چرا که این تقاضای فطری انسان‌ها بوده که احساس نیاز به وجود یک سرپرست اعم از عادل یا ستمگر را داشته و طبق همین نیاز فطری انسان، دین اسلام نیز برای این نیاز تدابیری انجام داده که از آن جمله آیه ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ.﴾[۱]«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید». می‌باشد که خداوند اطاعت از سه دسته را بر مؤمنان واجب کرده است. ۱. خداوند ۲. پیامبر خدا ۳. اولی الامر.
مقصود از اولی الامر
در مورد «اولی الامر»، نظرات مختلفی وجود دارد:
امامان معصوم(ع)
اولی الامر باید معصوم باشد و از جانب خداوند انتخاب شده باشد؛ و برای مشخص شدن این شخص باید از روایات و احادیث استفاده کرد. رسول خدا(ص) در این مورد می‌فرماید: «هر کس بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناخته باشد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است».[۲] کیفیت استدلال به این حدیث آن است که چنین حکم قطعی مستلزم آن است که زمان هیچگاه خالی از امام نباشد؛ و همچنین امام صادق(ع) می‌فرماید: «هیچ وقت بر زمین نگذشته مگر آنکه حجتی از جانب پروردگار در آن وجود داشته تا حلال و حرام را معرفی کند و مردم را به سوی خداوند دعوت نماید».[۳] ابی‌حمزه می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم آیا ممکن است زمین بدون امام باقی بماند؟ ایشان فرمودند: اگر زمین بدون امام شود نابود شده و اهلش را فرو خواهد برد».[۴]
برای شناخت این فرد که در قرآن از ایشان به اولی الامر تعبیر شده است می‌توان از حدیث ثقلین استفاده کرد که این روایت هم درمنابع دست اول و معتبر شیعه و هم در کتب مهم اهل سنت یعنی همان صحاح سته آمده است. طبق این حدیث پیامبر اکرم(ص) در اواخر عمر شریف خویش فرمودند: «انی قد ترکت فیکم الثقلین، کتاب الله و اهل بیتی و انهما لن یفترقا حتی یرد علی الحوض؛ من در میان شما دو چیز به یادگار می‌گذارم، دو چیز بزرگ و گرانبها، کتاب خدا و اهل بیتم، و آن دو از هم جدا نمی‌شوند تا کنار حوض کوثر هر دو با هم بر من وارد شوند».[۵]
حاکمان و پادشاهان
برخی معتقدند اولی الامر پادشاهان و امرا هستند. در نقد این نظر گفته شده خداوند پیامبر اسلام را با هزاران احکام آسمانی فرستاد و ایشان نیز پایه حکومت خود را بر اصل توحید و عدالت بنا نهاد و پس از کوشش‌های فراوان و آن همه فداکاری‌های مسلمانان برای مبارزه با ظلم و فساد و اجرای دستورات خداوند برای برپایی عدل، آیا خداوند به مردم امر می‌کند که همه باید از حکام ظالم اطاعت کنید؟ مسلما که این چنین نمی‌باشد چرا که خداوند پیامبرش را برای اقامه قسط و برپایی عدل و داد فرستاده و هرگز شخص ظالم نمی‌تواند جانشین ایشان باشد پس همان‌طور که اطاعت از خداوند و رسولش مطلقاً واجب شمرده شده است، اطاعت از اولی الامر که در ردیف آنها قرار گرفته نیز به صورت مطلق واجب است بنابراین باید اولی الامر معصوم باشند. چون اطاعت بی قید و شرط جز از معصوم ممکن نیست.
روایت جابر در بیان مقصود از اولی الامر
جابر بن عبدالله انصاری نقل می‌کند: زمانی که آیه شریفه «اطیعوالله و…» نازل شد به رسول اکرم(ص) عرض کردم: ما خدا و رسولش را شناخته‌ایم، ولی «اولی الامر» چه کسانی هستند که اطاعتشان در ردیف اطاعت شما قرار داده شده است. حضرت فرمود: آنان جانشینان و امامان بعد از من هستند. از علی بن ابی طالب آغاز می‌شود و بعد به ترتیب، حسن بن علی، حسین بن علی، علی بن حسین، محمد بن علی که در تورات به باقر معروف است و تو زمانش را درک خواهی کرد و هر زمان او را ملاقات نمودی سلام مرا به او برسان پس از وی امام صادق جعفر بن محمد، موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی، علی بن محمد، حسن بن علی، و بعد از او فرزندش که نام و کنیه او با نام و کنیه من یکی است که او حجت خدا در زمین و ذخیره الهی در میان بندگانش است و خداوند او را بر سراسر جهان مسلط می‌سازد.[۶]
چرا نام امامان در قرآن نیست؟
ابی بصیر نقل کرده که از امام صادق(ع) در مورد آیه۵۹ سوره نساء: «از خدا اطاعت کنید و از رسولش و اولی الامر خودتان اطاعت کنید» پرسیدم. ایشان فرمود: درباره علی بن ابی‌طالب و حسن و حسین(ع) نازل شده، من به او گفتم: به راستی مردم می‌گویند: چرا نام علی و خاندانش در کتاب خداوند نیست؟ فرمود: در پاسخ آنها بگویید که: برای پیامبر(ص) آیه نماز نازل شد و خدا در آن، از سه رکعت و چهار رکعت بودن توضیحی نداد تا اینکه رسول خدا(ص) آن را شرح داد. آیه زکات نازل شد خدا نام نبرد که باید از چهل درهم یک درهم زکات داد تا اینکه رسول خدا(ص) آن را شرح داد و آیه حج نازل شد. خداوند نفرمود هفت دور طواف کنید تا آنکه رسول خدا(ص) بود که آن را شرح کرد. «اطیعوالله…» درباره علی و حسن و حسین نازل شد و رسول خدا(ص) درباره علی(ع) فرمود: هر که را من مولا و آقایم، علی(ع) مولا و آقای او است و فرمود من به شما وصیت می‌کنم درباره کتاب خدا و خاندانم، زیرا من از خداوند عزوجل خواسته‌ام که میان آنها جدایی نیفکند تا آنها را بر سر حوض به من رساند».[۷]
بنابراین در قرآن به طور غیر مستقیم از امامان(ع) یاد شده است که شرح آن توسط پیامبر و امامان صورت گرفته است.
مطالعه بیشتر
- امامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی، نشر و تهیه، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- امام‌شناسی و پاسخ به شبهات (امامت در قرآن)، علی اصغر رضوانی.
- آیات الولایه، مکارم شیرازی.
- آیات الولایه، سید کاظم ارفع.
- شیعه در اسلام، علامه طباطبائی.
- دادگستر جهان، ابراهیم امینی.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ نساء / ۵۹.
- ↑ توحید، رضا، قرآن وآخرین حجت، نشر سیمای آفتاب، چاپ اول، پائیز، ۸۴۱۳، ص۷۳۹.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۷۶.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۷۸.
- ↑ حسینی طهرانی، سید محمد حسین، امام‌شناسی، انتشارات طباطبائی، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۴۵.
- ↑ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، انتشارات مؤسسه السیده المعصومه، چاپ اول، ۱۴۱۹ق، باب ۸، ح۴.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، کتاب الحجه، ص۳۹۰.