حضرت مریم(س): تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|زن و خانواده}}'''حضرت مریم(س)''' تنها زنی که [[قرآن]] از او نام برده و او را الگو برای همه مؤمنان معرفی کرده است. حضرت مريم براساس آیات قرآن دارای مقاماتى مانند برگزیده شدن از طرف خداوند، صدیقه (بسیار راستگو)، دارای طهارت‌ و پاکدامنی و هم‌سخن شدن با فرشتگان برشمرده‌اند. برخی عالمان مسلمان، به نبوت حضرت مریم معتقد بودند.   
{{درگاه|زن و خانواده|واژه‌ها}}
'''حضرت مریم(س)''' تنها زنی که [[قرآن]] از او نام برده و او را الگو برای همه مؤمنان معرفی کرده است. حضرت مريم(س) براساس آیات قرآن دارای مقاماتى چون برگزیده شدن از طرف خداوند، صدیقه (بسیار راستگو)، دارای طهارت‌ و پاکدامنی و هم‌سخنِ با فرشتگان است. برخی عالمان مسلمان به نبوت حضرت مریم(س) معتقد بودند.   


مریم‌(س) بنابر نذر مادرش، برای خدمت و عبادت خداوند، به [[بیت‌المقدس|معبد بیت‌المقدس]] برده شد. مریم‌، از خانواده بزرگی بود و [[زکریا(ع)]] پس از قرعه، سرپرست مریم گشت. حضرت مریم‌ در قسمت شرقی بیت‌المقدس، به عبادت می‌پرداخت. مریم در نزد مردم به پرهیزگاری مشهور بود. براساس آیات قرآن، زکریا غذاهایی در نزد مریم می‌دید و وقتی از آن‌ها سوال کرد، مریم آن‌ها را از طرف خداوند دانست.  
مریم‌(س)، بنابر نذر مادرش، برای خدمت و عبادت خداوند به معبد [[بیت‌المقدس]] برده شد. کاهنان معبد برای سرپرستی مریم(ع) دچار اختلاف شدند. آنان برای فیصلهٔ اختلاف قرعه زدند و قرعه به نام [[زکریا(ع)]] افتاد و او سرپرست مریم(س) شد. حضرت مریم‌(س) در قسمت شرقی بیت‌المقدس به عبادت می‌پرداخت. مریم(س) نزد مردم به پرهیزگاری مشهور بود. براساس آیات قرآن، زکریا(ع) غذاهایی نزد مریم می‌دید و از فرستندهٔ این غذاها از او سؤال می‌کرد. مریم(س) در پاسخ آنها را فرستاده‌شده از سوی خدا بر می‌شمرد.  


حضرت مریم براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداری، باردار شد. قرآن در مورد مدت بارداری حضرت مریم سخنی نمی‌گوید. براساس نظر برخی مفسران دوره بارداری مریم(ع) به مانند دیگر زنان، نه ماه بوده و گروهی معتقدند دوره بارداری مریم(ع) [[معجزه]] بوده و مدت زمان بارداری او را یک ساعت گفته‌اند.  
حضرت مریم(س)، براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداریْ باردار شد. قرآن در مورد مدت بارداری او سخنی نمی‌گوید. براساس نظر برخی مفسران، دورهٔ بارداری مریم(ع) به مانند دیگر زنان نه ماه بوده است. گروهی معتقدند مدت زمان بارداری مریم(ع) معجزه‌آمیز بوده است. آنان این مدت را یک ساعت دانسته‌اند.  


== جایگاه ==
== جایگاه ==
{{نوشتار اصلی|الگو بودن حضرت مریم(س)|زنان اسوه در قرآن}}
{{نوشتار اصلی|الگو بودن حضرت مریم(س)|زنان اسوه در قرآن}}
قرآن، مریم(س) را الگو برای همه مؤمنان معرفی کرده است: {{قرآن||ترجمه=و خداوند برای مؤمنان به ... مریم دختر عمران مَثَل زده که دامان خود را پاک نگه داشت.|سوره=|آیه=}}<ref>سوره تحریم، آیات۱۱-۱۲.</ref> قرآن، آیه ۴۲ سوره آل‌عمران براى حضرت مريم(س) مقاماتى مانند برگزیده شدن و طهارت‌ را برشمرده است: {{نقل قول|{{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه={{سخ}}‍(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=۴۲}}}}در قرآن نام هیچ زنی جز مریم برده نشده است. براساس آیات قرآن، فرشتگان با مریم سخن گفتند.<ref>سوره آل‌عمران، آیه۴۲-۴۳.</ref> در دو جای قرآن خداوند به عفت و پاکدامنی حضرت مریم تصریح دارد.<ref>سورهٔ تحریم، آیه ۱۲ و سورهٔ انبیاء، آیه ۹۱.</ref> و همچنین او را صدیقه<ref>سوره مائده، آیه۷۵.</ref> به معنای بسیار راستگو، معرفی می‌کند.<ref>حضرت مریم(س)، نماد نیایش، ناهید طیبی، فرهنگ کوثر۱۳۷۷، شماره۲۲.</ref> خداوند در قرآن به مریم(س) دستور عبادت می‌دهد<ref>سوره آل عمران، آیهٔ ۴۳.</ref>و او را از قانتین می‌شمارد.<ref>سوره تحریم آیه ۱۲</ref> مفسران قانتین را پیوسته در طاعت خدا بودن، معنا کرده‌اند.<ref>تفسير احسن الحديث، علی اکبر قرشی، ج۱۱، ص: ۲۴۵</ref>
قرآن مریم(س) را الگویی برای همهٔ مؤمنان معرفی کرده است:{{قرآن||ترجمه=و خداوند برای مؤمنان به ... مریم دختر عمران مَثَل زده که دامان خود را پاک نگه داشت.|سوره=تحریم|آیه=۱۱-۱۲}} در آیهٔ ۴۲ سورهٔ آل‌عمران براى حضرت مريم(س) مقاماتى مانند برگزیدگی و طهارت‌ برشمرده است:  


قرطبی، مفسر [[قرن هفتم]]،<ref>قرطبی، الجامع لأحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۴، ص۸۳.</ref> و تقی الدین سُبْکی، از فقها و محدثان اهل‌سنت در قرن هشتم قمری،<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۴۹.</ref> به نبوت [[حضرت مریم]] معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطه [[فرشته]] به مانند دیگر پیامبران به او وحی رساند. توصیفات برجسته برای مریم در آیه ۴۲ سوره آل‌عمران و موارد دیگر از دلایل نبوت مریم شمرده شده است.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۴۹.</ref> در متون عرفانی،‌ مریم(س) را از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصه خوانده‌اند.<ref>بازتاب مقامات حضرت مریم در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن نهم، طاهره خوشحال دستجردی، زینب رضاپور، مجله علمی پژوهشی مطالعات عرفانی، شماره دوازدهم، ۱۳۸۹</ref>
{{قرآن بزرگ|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=۴۲}}
 
در قرآن، نام هیچ زنی جز مریم(س) برده نشده است. براساس آیات قرآن، فرشتگان با مریم(س) سخن می‌گفتند.<ref>سورهٔ آل‌عمران، آیات ۴۲-۴۳.</ref> در دو آیه، خداوند به عفت و پاکدامنی حضرت مریم(س) تصریح کرده است.<ref>سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲؛ نیز: سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۹۱.</ref> همچنین، او را صدیقه<ref>سورهٔ مائده، آیهٔ ۷۵.</ref>، به معنای بسیار راستگو، معرفی می‌کند.<ref>حضرت مریم(س) نماد نیایش، ناهید طیبی، فرهنگ کوثر، ۱۳۷۷، شمارهٔ ۲۲.</ref> خداوند در قرآن به مریم(س) دستور عبادت می‌دهد<ref>سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۴۳.</ref> و او را از قانتین می‌شمارد.<ref>سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲.</ref> مفسران قانتین را به کسانی که پیوسته در حال طاعت خدا هستند معنا کرده‌اند.<ref>تفسير احسن الحديث، علی‌اکبر قرشی، ج ۱۱، ص ۲۴۵.</ref>
 
محمد بن احمد قرطبی، مفسر قرن هفتم قمری،<ref>قرطبی، الجامع لأحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج ۴، ص ۸۳.</ref> و تقی‌الدین سُبْکی، از فقیهان و محدثان اهل‌سنت در قرن هشتم قمری،<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۲، ص ۱۴۹.</ref> به نبوت [[حضرت مریم|حضرت مریم(س)]] معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطهٔ [[فرشته]]، مانند دیگر پیامبران، به او وحی کرده است. آنها صفات برجستهٔ مریم(ع) در آیهٔ ۴۲ سورهٔ آل‌عمران را جزء دلایل نبوت او قلمداد کرده‌اند.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۲، ص ۱۴۹.</ref> در متون عرفانی،‌ مریم(س) از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصّه برشمرده شده است.<ref>بازتاب مقامات حضرت مریم(س) در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن نهم، طاهره خوشحال دستجردی و زینب رضاپور، مجلهٔ علمی پژوهشی مطالعات عرفانی، شمارهٔ دوازدهم، ۱۳۸۹.</ref>


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
قرآن برخلاف کتاب مقدس، داستان مریم را پیش از تولدش آغاز می‌کند.<ref name=":3">سوره آل‌عمران، آیه۳۵.</ref> مادر مریم، فرزندی در شکم داشت و گمان می‌کرد، پسر خواهد بود.<ref>تفسير نمونه، ج۲، ص۵۲۳.</ref> و فرزند خود را [[نذر]] خداوند کرد.<ref name=":3" /> وقتی فرزند به دنیا آمد و دختر بود،‌ مادر بر سر نذر خود باقی ماند.<ref name=":3" /> دختر، مریم نامیده شد.<ref name=":3" /> طبق نذر، مریم‌(س) برای خدمت در معبد و عبادت خداوند، به [[بیت‌المقدس|معبد بیت‌المقدس]] برده شد.<ref name=":4" /> از علما و بزرگان [[بنی‌اسرائیل]] خواسته شد تا سرپرستی او را بر عهده گیرند.<ref name=":4">مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲2، ص۵۴۴، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.</ref> مریم‌ فرزند عمران، از خانواده بزرگی بود و برای سرپرستی او مدعیانی پیدا شد. پس از قرعه، [[زکریا(ع)]] که در آن زمان فرزندی نیز نداشت، سرپرست مریم گشت.<ref>آل عمران، ۴۴.</ref>  
قرآن، برخلاف کتاب مقدس، داستان مریم(س) را از پیش از تولدش آغاز می‌کند.<ref name=":3">سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۳۵.</ref> مادر مریم(س) فرزندی در شکم داشت و گمان می‌کرد که فرزند او پسر خواهد بود.<ref>تفسير نمونه، ج۲، ص۵۲۳.</ref> او فرزند خود را [[نذر]] خداوند کرد.<ref name=":3" /> نوزاد برخلاف گمان مادر دختر بود. با این حال، مادر بر سر نذر خود باقی ماند.<ref name=":3" /> نوزاد دختر مریم نامیده شد.<ref name=":3" /> طبق نذر، مریم‌(س) برای خدمت در معبد و عبادت خداوند به معبد بیت‌المقدس برده شد.<ref name=":4" /> از عالمان و بزرگان [[بنی‌اسرائیل]] خواسته شد تا سرپرستی او را بر عهده گیرند.<ref name=":4">مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۵۴۴، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.</ref> مریم‌(س)، فرزند عمران، از خانواده‌ای والامرتبه بود. به همین دلیل، مدعیان برای سرپرستی او به جدال پرداختند. پس از قرعه، [[زکریا(ع)]]، که در آن زمان فرزندی نداشت، به سرپرست مریم(س) انتخاب شد.<ref>سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۴۴.</ref>  


حضرت مریم‌ در قسمت شرقی بیت‌المقدس، به عبادت پرداخت.<ref>سوره مریم، آیه۱۶.</ref> مریم در نزد مردم به پرهیزگاری مشهور بود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۱.</ref> براساس آیات قرآن، زکریا غذاهایی در نزد مریم می‌دید و وقتی از آن‌ها سوال کرد، مریم گفت اینها از طرف خداوند است.<ref>سوره آل‌عمران، آیه۳۷.</ref>
حضرت مریم‌(س) در قسمت شرقی بیت‌المقدس به عبادت می‌پرداخت.<ref>سورهٔ مریم، آیهٔ ۱۶.</ref> مریم(س) نزد مردم به پرهیزگاری مشهور بود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۴۱.</ref> براساس آیات قرآن، زکریا(ع) غذاهایی نزد مریم(س) دید و وقتی از آنها سؤال کرد، مریم(س) گفت که اینها از طرف خداوند است.<ref>سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۳۷.</ref>


== بارداری و فرزندی به نام عیسی(ع) ==
== بارداری مریم(س) و تولد عیسی(ع) ==
{{نوشتار اصلی|مدت بارداری حضرت مریم(س)|باردار شدن حضرت مریم(س)}}
{{نوشتار اصلی|مدت بارداری حضرت مریم(س)|باردار شدن حضرت مریم(س)}}
حضرت مریم براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداری، باردار شد.<ref>طبرسى فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۸۹.</ref> [[قرآن]] باردار شدن حضرت مریم را با تعبیر «فَنَفَخْنا؛ دمیدیم» یاد کرده<ref>سوره تحریم، آیه۱۲.</ref> و خلقت [[حضرت عیسی(ع)]] را به مانند [[حضرت آدم]] با [[معجزه]] دانسته است.<ref>سوره آل‌عمران، آیه۵۹.</ref>  
حضرت مریم(س)، براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداری باردار شد.<ref>طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ۱۳۷۲ش، ج ۶، ص ۷۸۹.</ref> [[قرآن]] از نحوهٔ باردار شدن حضرت مریم(س) با تعبیر فَنَفَخْنا (دمیدیم) یاد کرده<ref>سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲.</ref> و خلقت [[حضرت عیسی(ع)]] را به مانند [[حضرت آدم|حضرت آدم(ع)]] مبتنی بر [[معجزه]] دانسته است.<ref>سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۵۹.</ref>  


نوید باردار شدن حضرت مریم توسط موجودی که قرآن با تعبیر «روح» از آن یاد کرده<ref name=":02">سوره مریم، آیه۱۷.</ref> و مفسران آن‌را جبرئیل دانسته‌اند،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۶.</ref> به او داده شد.
نوید باردار شدن حضرت مریم(س) توسط موجودی، که قرآن با تعبیر «روح» از آن یاد کرده، به او داده شد؛<ref name=":02">سورهٔ مریم، آیهٔ ۱۷.</ref> مفسران روح را همان جبرئیل(ع) دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج ۱۳، ص ۳۶.</ref>  


قرآن در مورد مدت بارداری حضرت مریم سخنی نمی‌گوید.<ref name=":03">مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‏۱۳، ص۴۰، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.</ref> براساس نظر برخی مفسران دوره بارداری مریم(ع) به مانند دیگر زنان، نه ماه بوده است.<ref name=":23" /> این افراد معتقدند خداوند مَدح مریم در این واقعه آورده و اگر دوره بارداری مریم نیز معجزه بوده، باید در قرآن می‌آمد.<ref name=":23">ابن‌کثیر دمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج۵، ص۱۹۶، بیروت، دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، ۱۴۱۹ق.</ref>
قرآن در مورد مدت بارداری حضرت مریم(س) سخنی نمی‌گوید.<ref name=":03">مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‏ ۱۳، ص ۴۰، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.</ref> براساس نظر برخی مفسران، دورهٔ بارداری مریم(ع) مانند دیگر زنان نه ماه بوده است.<ref name=":23" /> این افراد معتقدند خداوند در این واقعه در صدد مدح مریم(س) بوده است و اگر طول دوران بارداری مریم(س) نیز امری معجزه‌آسا می‌بود باید در این آیات به آن اشاره می‌شد.<ref name=":23">ابن‌کثیر دمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج ۵، ص ۱۹۶، بیروت، دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، ۱۴۱۹ق.</ref>


گروهی معتقدند دوره بارداری مریم(ع) نیز [[معجزه]] بوده و مدت زمان بارداری او را یک ساعت گفته‌اند.<ref name=":12">مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۱۴، ص۲۲۵، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، ۱۴۱۰ق.</ref> این افراد معتقدند خداوند بلافاصله پس از گفتن داستان بارداری مریم در قرآن به ماجرای زایمان پرداخته و در اینجا از حرف فاء استفاده کرده که به معنای تعقیب و پشت سرهم بودن است.<ref name=":12" /> برخی روایات نیز این قول را تأیید می‌کند.<ref name=":12" />
گروهی معتقدند دورهٔ بارداری مریم(ع) نیز معجزه‌آسا بوده است؛ آنان مدت زمان بارداری او را یک ساعت گفته‌اند.<ref name=":12">مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۴، ص ۲۲۵، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۱۰ق.</ref> این افراد معتقدند که چون در این آیات بلافاصله پس از داستان بارداری مریم(س) با استفاده از فاء، که برای افادهٔ معنای تعقیب و پشت سرهم بودن می‌آید، به ماجرای زایمان پرداخته شده، دوران بارداری او کوتاه و معجزه‌آسا بوده است.<ref name=":12" /> برخی روایات این قول را تأیید می‌کنند.<ref name=":12" />


مریم(س)، [[عیسی(ع)]] را به دنیا آورد و به سمت قومش بازگشت.<ref>سوره مریم، آیه۲۷.</ref> به دستور خداوند روزه سکوت گرفت.<ref>سوره مریم، آیه۲۶.</ref> او وقتی با تهمت بنی‌اسرائیل مواجه شد،<ref>سوره مریم، آیه ۲۷-۲۸.</ref> خداوند طفل او را به سخن در آورده و عیسی(ع) خود را معرفی کرد<ref>سوره مریم، آیه۳۰- ۳۳.</ref> و از پاکی مادرش دفاع نمود.<ref>تفسير نمونه، ج‏13، ص۴۵.</ref>
پس از تولد عیسی(ع)، مریم(س) به سوی قومش بازگشت.<ref>سورهٔ مریم، آیهٔ ۲۷.</ref> او به دستور خداوند روزهٔ سکوت گرفت.<ref>سورهٔ مریم، آیهٔ ۲۶.</ref> مریم(س) از سوی بنی اسرائیل به دلیل به دنیاآوردن فرزندی بدون پدر متهم به فحشا شد.<ref>سورهٔ مریم، آیات ۲۷-۲۸.</ref> خداوند برای دفع این اتهام نوزاد او را به سخن در آورد. نوزاد خود را معرفی کرد<ref>سورهٔ مریم، آیات ۳۰- ۳۳.</ref> و از پاکی مادرش دفاع کرد.<ref>تفسير نمونه، ج ‏۱۳، ص ۴۵.</ref>
== آرزوی مرگ از حضرت مریم(س) ==
== آرزوی مرگ از حضرت مریم(س) ==
{{نوشتار اصلی|آرزوی مرگ از حضرت مریم(س)}}
{{نوشتار اصلی|آرزوی مرگ از حضرت مریم(س)}}
براساس آیات قرآن، حضرت مریم(س) در شرایط سخت زایمان<ref>طیب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۸، ص۴۳۱، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.</ref>، آرزوی مرگ کرد: {{قرآن||ترجمه=«اى كاش، پيش از اين مرده بودم و يكسر فراموش‌شده بودم».|سوره=مریم|آیه=۲۳}} [[محمدجواد مغنیه]] از مفسران معاصر شیعی معتقد است این نوع کلمات و تعابیر برای هر انسانی که در شرايط سخت قرار گرفته، طبیعی است و تا زمانی که از روی شک در دین نباشد، اشکالی ندارد.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ج۵، ص۱۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۲۴ق.</ref>
براساس آیات قرآن، حضرت مریم(س) در شرایط سخت زایمان<ref>طیب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۸، ص ۴۳۱، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.</ref> آرزوی مرگ کرد:{{قرآن||ترجمه=«اى كاش، پيش از اين مرده بودم و يكسر فراموش‌شده بودم».|سوره=مریم|آیه=۲۳}} [[محمدجواد مغنیه]]، مفسر معاصر شیعه، معتقد است که برزبان آوردن چنین تعابیری برای هر انسانی، که در شرايط سخت قرار گرفته، طبیعی است و تا زمانی که از روی شک در دین نباشد اشکالی ندارد.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ج ۵، ص ۱۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۲۴ق.</ref>


قرآن تنها کلام مریم را نقل کرده و در مورد علت آرزوی مرگ از طرف او، سخنی نمی‌گوید.<ref name=":1">فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج۲۱، ص۵۲۵، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.</ref> مفسران معتقدند عوامل مختلفی وجود داشته که مجموع آن‌ها شرايطی برای مریم(س) فراهم آورده که او چنین آرزویی داشته باشد<ref name=":2">مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۱، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.</ref>:
قرآن فقط کلام مریم(س) را نقل کرده و در مورد علت آرزوی مرگ کردن او سخنی نمی‌گوید.<ref name=":1">فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج ۲۱، ص ۵۲۵، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.</ref> مفسران برای این آرزوی مریم دلایلی برشمرده‌اند<ref name=":2">مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۴۱، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.</ref>:
*مریم در میان [[بنی‌اسرائیل]] مشهور به [[زهد]] بود که [[کسانی که خداوند دوست می‌دارد|خداوند]] رزق بهشتی برای او می‌فرستاد. او با موقعیت اجتماعی و شهرتی که داشت از اینکه بدون شوهر، دارای فرزند شده، می‌ترسید<ref name=":1" /> و از تهمت‌های آنان بیم داشت.<ref name=":2" />
*مریم(س) در میان بنی‌اسرائیل مشهور به [[زهد]] بود؛ به طوری که خداوند رزق بهشتی برای او می‌فرستاد. او با این موقعیت اجتماعی که داشت از اینکه بدون شوهر دارای فرزند شده می‌ترسید<ref name=":1" /> و از تهمت‌های قوم خود بیم داشت.<ref name=":2" />
*مریم همیشه در حال [[عبادت]]، رها از دنیا و مشغله‌های آن بود. او تا آن زمان، مسئولیت جدی در زندگی نداشت. به یکباره به دوران زایمان رسید در حالی که تنها بود و فردی برای کمک در زایمان او وجود نداشت.<ref name=":0">مدرسی، محمدتقی، من هدی القرآن، ج۷، ص۳۲، تهران، دار محبی الحسین، ۱۴۱۹ق.</ref>
*مریم(س) همیشه در حال [[عبادت]] رها از دنیا و مشغله‌های آن بود. او، که تا آن زمان از مسئولیت‌های جدی زندگی فارغ بود، یکباره باردار شد و به دوران وضع حمل رسید. احساس تنهایی و بی‌کسی در این زمان موجب شد تا مریم(س) آرزوی مرگ کند.<ref name=":0">مدرسی، محمدتقی، من هدی القرآن، ج ۷، ص۳۲ ، تهران، دار محبی‌ الحسین، ۱۴۱۹ق.</ref>
==منابع==
==منابع==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
خط ۵۷: خط ۶۲:
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =   
  | بازبینی نویسنده =   
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۷

سؤال

حضرت مریم چه جایگاه و مقام و منزلتی داشته است؟

درگاه‌ها
زن-و-خانواده.png
واژه-ها.png


حضرت مریم(س) تنها زنی که قرآن از او نام برده و او را الگو برای همه مؤمنان معرفی کرده است. حضرت مريم(س) براساس آیات قرآن دارای مقاماتى چون برگزیده شدن از طرف خداوند، صدیقه (بسیار راستگو)، دارای طهارت‌ و پاکدامنی و هم‌سخنِ با فرشتگان است. برخی عالمان مسلمان به نبوت حضرت مریم(س) معتقد بودند.

مریم‌(س)، بنابر نذر مادرش، برای خدمت و عبادت خداوند به معبد بیت‌المقدس برده شد. کاهنان معبد برای سرپرستی مریم(ع) دچار اختلاف شدند. آنان برای فیصلهٔ اختلاف قرعه زدند و قرعه به نام زکریا(ع) افتاد و او سرپرست مریم(س) شد. حضرت مریم‌(س) در قسمت شرقی بیت‌المقدس به عبادت می‌پرداخت. مریم(س) نزد مردم به پرهیزگاری مشهور بود. براساس آیات قرآن، زکریا(ع) غذاهایی نزد مریم می‌دید و از فرستندهٔ این غذاها از او سؤال می‌کرد. مریم(س) در پاسخ آنها را فرستاده‌شده از سوی خدا بر می‌شمرد.

حضرت مریم(س)، براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداریْ باردار شد. قرآن در مورد مدت بارداری او سخنی نمی‌گوید. براساس نظر برخی مفسران، دورهٔ بارداری مریم(ع) به مانند دیگر زنان نه ماه بوده است. گروهی معتقدند مدت زمان بارداری مریم(ع) معجزه‌آمیز بوده است. آنان این مدت را یک ساعت دانسته‌اند.

جایگاه

مقاله‌های اصلی: الگو بودن حضرت مریم(س) و زنان اسوه در قرآن

قرآن مریم(س) را الگویی برای همهٔ مؤمنان معرفی کرده است:﴿و خداوند برای مؤمنان به ... مریم دختر عمران مَثَل زده که دامان خود را پاک نگه داشت.﴾(تحریم:۱۱-۱۲) در آیهٔ ۴۲ سورهٔ آل‌عمران براى حضرت مريم(س) مقاماتى مانند برگزیدگی و طهارت‌ برشمرده است:

در قرآن، نام هیچ زنی جز مریم(س) برده نشده است. براساس آیات قرآن، فرشتگان با مریم(س) سخن می‌گفتند.[۱] در دو آیه، خداوند به عفت و پاکدامنی حضرت مریم(س) تصریح کرده است.[۲] همچنین، او را صدیقه[۳]، به معنای بسیار راستگو، معرفی می‌کند.[۴] خداوند در قرآن به مریم(س) دستور عبادت می‌دهد[۵] و او را از قانتین می‌شمارد.[۶] مفسران قانتین را به کسانی که پیوسته در حال طاعت خدا هستند معنا کرده‌اند.[۷]

محمد بن احمد قرطبی، مفسر قرن هفتم قمری،[۸] و تقی‌الدین سُبْکی، از فقیهان و محدثان اهل‌سنت در قرن هشتم قمری،[۹] به نبوت حضرت مریم(س) معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطهٔ فرشته، مانند دیگر پیامبران، به او وحی کرده است. آنها صفات برجستهٔ مریم(ع) در آیهٔ ۴۲ سورهٔ آل‌عمران را جزء دلایل نبوت او قلمداد کرده‌اند.[۱۰] در متون عرفانی،‌ مریم(س) از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصّه برشمرده شده است.[۱۱]

زندگی‌نامه

قرآن، برخلاف کتاب مقدس، داستان مریم(س) را از پیش از تولدش آغاز می‌کند.[۱۲] مادر مریم(س) فرزندی در شکم داشت و گمان می‌کرد که فرزند او پسر خواهد بود.[۱۳] او فرزند خود را نذر خداوند کرد.[۱۲] نوزاد برخلاف گمان مادر دختر بود. با این حال، مادر بر سر نذر خود باقی ماند.[۱۲] نوزاد دختر مریم نامیده شد.[۱۲] طبق نذر، مریم‌(س) برای خدمت در معبد و عبادت خداوند به معبد بیت‌المقدس برده شد.[۱۴] از عالمان و بزرگان بنی‌اسرائیل خواسته شد تا سرپرستی او را بر عهده گیرند.[۱۴] مریم‌(س)، فرزند عمران، از خانواده‌ای والامرتبه بود. به همین دلیل، مدعیان برای سرپرستی او به جدال پرداختند. پس از قرعه، زکریا(ع)، که در آن زمان فرزندی نداشت، به سرپرست مریم(س) انتخاب شد.[۱۵]

حضرت مریم‌(س) در قسمت شرقی بیت‌المقدس به عبادت می‌پرداخت.[۱۶] مریم(س) نزد مردم به پرهیزگاری مشهور بود.[۱۷] براساس آیات قرآن، زکریا(ع) غذاهایی نزد مریم(س) دید و وقتی از آنها سؤال کرد، مریم(س) گفت که اینها از طرف خداوند است.[۱۸]

بارداری مریم(س) و تولد عیسی(ع)

مقاله‌های اصلی: مدت بارداری حضرت مریم(س) و باردار شدن حضرت مریم(س)

حضرت مریم(س)، براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداری باردار شد.[۱۹] قرآن از نحوهٔ باردار شدن حضرت مریم(س) با تعبیر فَنَفَخْنا (دمیدیم) یاد کرده[۲۰] و خلقت حضرت عیسی(ع) را به مانند حضرت آدم(ع) مبتنی بر معجزه دانسته است.[۲۱]

نوید باردار شدن حضرت مریم(س) توسط موجودی، که قرآن با تعبیر «روح» از آن یاد کرده، به او داده شد؛[۲۲] مفسران روح را همان جبرئیل(ع) دانسته‌اند.[۲۳]

قرآن در مورد مدت بارداری حضرت مریم(س) سخنی نمی‌گوید.[۲۴] براساس نظر برخی مفسران، دورهٔ بارداری مریم(ع) مانند دیگر زنان نه ماه بوده است.[۲۵] این افراد معتقدند خداوند در این واقعه در صدد مدح مریم(س) بوده است و اگر طول دوران بارداری مریم(س) نیز امری معجزه‌آسا می‌بود باید در این آیات به آن اشاره می‌شد.[۲۵]

گروهی معتقدند دورهٔ بارداری مریم(ع) نیز معجزه‌آسا بوده است؛ آنان مدت زمان بارداری او را یک ساعت گفته‌اند.[۲۶] این افراد معتقدند که چون در این آیات بلافاصله پس از داستان بارداری مریم(س) با استفاده از فاء، که برای افادهٔ معنای تعقیب و پشت سرهم بودن می‌آید، به ماجرای زایمان پرداخته شده، دوران بارداری او کوتاه و معجزه‌آسا بوده است.[۲۶] برخی روایات این قول را تأیید می‌کنند.[۲۶]

پس از تولد عیسی(ع)، مریم(س) به سوی قومش بازگشت.[۲۷] او به دستور خداوند روزهٔ سکوت گرفت.[۲۸] مریم(س) از سوی بنی اسرائیل به دلیل به دنیاآوردن فرزندی بدون پدر متهم به فحشا شد.[۲۹] خداوند برای دفع این اتهام نوزاد او را به سخن در آورد. نوزاد خود را معرفی کرد[۳۰] و از پاکی مادرش دفاع کرد.[۳۱]

آرزوی مرگ از حضرت مریم(س)

مقالهٔ اصلی: آرزوی مرگ از حضرت مریم(س)

براساس آیات قرآن، حضرت مریم(س) در شرایط سخت زایمان[۳۲] آرزوی مرگ کرد:﴿«اى كاش، پيش از اين مرده بودم و يكسر فراموش‌شده بودم».﴾(مریم:۲۳) محمدجواد مغنیه، مفسر معاصر شیعه، معتقد است که برزبان آوردن چنین تعابیری برای هر انسانی، که در شرايط سخت قرار گرفته، طبیعی است و تا زمانی که از روی شک در دین نباشد اشکالی ندارد.[۳۳]

قرآن فقط کلام مریم(س) را نقل کرده و در مورد علت آرزوی مرگ کردن او سخنی نمی‌گوید.[۳۴] مفسران برای این آرزوی مریم دلایلی برشمرده‌اند[۳۵]:

  • مریم(س) در میان بنی‌اسرائیل مشهور به زهد بود؛ به طوری که خداوند رزق بهشتی برای او می‌فرستاد. او با این موقعیت اجتماعی که داشت از اینکه بدون شوهر دارای فرزند شده می‌ترسید[۳۴] و از تهمت‌های قوم خود بیم داشت.[۳۵]
  • مریم(س) همیشه در حال عبادت رها از دنیا و مشغله‌های آن بود. او، که تا آن زمان از مسئولیت‌های جدی زندگی فارغ بود، یکباره باردار شد و به دوران وضع حمل رسید. احساس تنهایی و بی‌کسی در این زمان موجب شد تا مریم(س) آرزوی مرگ کند.[۳۶]

منابع

  1. ↑ سورهٔ آل‌عمران، آیات ۴۲-۴۳.
  2. ↑ سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲؛ نیز: سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۹۱.
  3. ↑ سورهٔ مائده، آیهٔ ۷۵.
  4. ↑ حضرت مریم(س) نماد نیایش، ناهید طیبی، فرهنگ کوثر، ۱۳۷۷، شمارهٔ ۲۲.
  5. ↑ سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۴۳.
  6. ↑ سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲.
  7. ↑ تفسير احسن الحديث، علی‌اکبر قرشی، ج ۱۱، ص ۲۴۵.
  8. ↑ قرطبی، الجامع لأحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج ۴، ص ۸۳.
  9. ↑ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۲، ص ۱۴۹.
  10. ↑ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۲، ص ۱۴۹.
  11. ↑ بازتاب مقامات حضرت مریم(س) در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن نهم، طاهره خوشحال دستجردی و زینب رضاپور، مجلهٔ علمی پژوهشی مطالعات عرفانی، شمارهٔ دوازدهم، ۱۳۸۹.
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۳۵.
  13. ↑ تفسير نمونه، ج۲، ص۵۲۳.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۵۴۴، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
  15. ↑ سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۴۴.
  16. ↑ سورهٔ مریم، آیهٔ ۱۶.
  17. ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۴۱.
  18. ↑ سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۳۷.
  19. ↑ طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ۱۳۷۲ش، ج ۶، ص ۷۸۹.
  20. ↑ سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲.
  21. ↑ سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ ۵۹.
  22. ↑ سورهٔ مریم، آیهٔ ۱۷.
  23. ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج ۱۳، ص ۳۶.
  24. ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‏ ۱۳، ص ۴۰، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ابن‌کثیر دمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج ۵، ص ۱۹۶، بیروت، دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، ۱۴۱۹ق.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۴، ص ۲۲۵، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۱۰ق.
  27. ↑ سورهٔ مریم، آیهٔ ۲۷.
  28. ↑ سورهٔ مریم، آیهٔ ۲۶.
  29. ↑ سورهٔ مریم، آیات ۲۷-۲۸.
  30. ↑ سورهٔ مریم، آیات ۳۰- ۳۳.
  31. ↑ تفسير نمونه، ج ‏۱۳، ص ۴۵.
  32. ↑ طیب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۸، ص ۴۳۱، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.
  33. ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ج ۵، ص ۱۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۲۴ق.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج ۲۱، ص ۵۲۵، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
  35. ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۴۱، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.
  36. ↑ مدرسی، محمدتقی، من هدی القرآن، ج ۷، ص۳۲ ، تهران، دار محبی‌ الحسین، ۱۴۱۹ق.
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=حضرت_مریم(س)&oldid=73780»