شغل انبیاء: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا در قرآن کریم سفارش به کار و تلاش شده است؟
شغل انبیاء الهی، که از طریق آن معیشت خود را تأمین می‌کردند، چه بوده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}آیات متعدد [[قرآن]]، شغل و تلاش را با اهمیت دانسته و به آن تشویق کرده‌اند. خداوند در آیات گوناگون، به جستجو در زمین، بهره‌مندی از منافع آن، آباد کردن و برطرف ساختن نیازهای معیشتی، تأکید کرده است.
{{پاسخ}}
شغل [[انبیاء]] معمولاً به کشاورزی، دامداری و تجارت مرتبط بوده است. بسیاری از انبیاء در تاریخ به عنوان کشاورز یا چوپان شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، [[حضرت نوح(ع)]] به کشاورزی مشغول بود و [[حضرت داوود(ع)]] نیز به عنوان آهنگر و سازنده سلاح شناخته می‌شود. همچنین، [[حضرت محمد(ص)]] قبل از بعثت به تجارت مشغول بودند. این مشاغل نه تنها به تأمین معیشت آنها کمک می‌کرد، بلکه به عنوان ابزاری برای ارتباط با مردم و انتقال پیام‌های الهی نیز عمل می‌کرد.


== اهمیت کار ==
شغل انبیاء الهی به طور کلی به فعالیت‌هایی مرتبط است که به تأمین معیشت آنها کمک می‌کرد و در عین حال به عنوان ابزاری برای ارتباط با مردم و انتقال پیام‌های الهی عمل می‌کرد.
آیات بسیاری از عمل و ارزش عمل سخن گفته که در حقیقت، تلاش و سعی انسان برای تحقق امور، است. خداوند می‌فرماید: {{قرآن|وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعی|ترجمه=و اینکه برای انسان بهره‌ای جز سعی و کوشش او نیست.|سوره=نجم|آیه=۳۹}}؛ به این معنا که آنچه در نگرش و بینش قرآنی از ارزش و اهمیت برخوردار است، سعی و تلاش انسان است که نوعی از مفهوم کار را با خود به همراه دارد.


== کار و شغل پیامبران ==
این فعالیت‌ها و شغل‌ها نه تنها به تأمین نیازهای مادی انبیاء کمک می‌کرد، بلکه به عنوان الگوهایی برای پیروانشان در زمینه‌های مختلف زندگی، از جمله [[صداقت]]، کار و تلاش، و خدمت به جامعه، محسوب می‌شدند. انبیاء با زندگی خود نشان دادند که چگونه می‌توان با [[ایمان به معنای امید|ایمان]] و تلاش، به اهداف عالی [[حقیقت انسان|انسانی]] دست یافت و در خدمت به بشریت بود.
کار حضرت موسی برای شعیب پیامبر
 
{{قرآن||ترجمه=(شعیب) گفت: «من می‌خواهم یکی از این دو دخترم را به همسری تو (موسی) درآورم به این شرط که هشت سال برای من کار کنی و اگر آن را تا ده سال افزایش دهی، محبّتی از ناحیه توست من نمی‌خواهم کار سنگینی بر دوش تو بگذارم و ان شاء اللَّه مرا از صالحان خواهی یافت.|سوره=قصص|آیه=۲۷}}
 
براساس این آیه، میزان و مزد کار  در ابتدا توسط دو طرف مشخص می‌گردد و در این آیه  کار [[حضرت موسی]] به عنوان مهریه دخترِ [[شعیب]] قرار داده شده است.
 
کار یوسف در خزانه داری مصر
 
{{قرآن|قالَ اجْعَلْنی عَلی خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفیظٌ عَلیمٌ|ترجمه=(یوسف) گفت: مرا سرپرست خزائن سرزمین (مصر) قرار ده، که نگهدارنده و آگاهم!|سوره=یوسف|آیه=۵۵}}.
 
این آیه نیز نشان می‌دهد که [[حضرت یوسف]] به خاطر احساس مسئولیت از خطر قحطی که جان مردم را تهدید می‌کرد این پیشنهاد را داد و یک کار و مسئولیت اقتصادی مهمی را بر عهده گرفت و به خوبی از عهده آن برآمد.
 
کارگری دو پیامبر برای دو یتیم
 
{{قرآن||ترجمه=(موسی و خضر) باز به راه خود ادامه دادند تا به مردم قریه‌ای رسیدند از آنان خواستند که به ایشان غذا دهند ولی آنان از مهمان کردنشان خودداری نمودند (با این حال) در آن جا دیواری یافتند که می‌خواست فرو ریزد و (آن مرد عالم) آن را برپا داشت. (موسی) گفت: «(لا اقل) می‌خواستی در مقابل این کار مزدی بگیری»!|سوره=کهف[۱۸]|آیه=۷۷}}
 
زره‌بافی حضرت داود(ع)
 
{{قرآن|... وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدیدَ|۱۰|ترجمه=و آهن را برای او نرم کردیم (و به او گفتیم:) زره‌های کامل و فراخ بساز، و حلقه‌ها را به اندازه و متناسب کن! و عمل صالح بجا آورید که من به آنچه انجام می‌دهید بینا هستم!|سوره=سبأ|آیه=۱۰-۱۱|أَنِ اعْمَلْ سابِغاتٍ وَ قَدِّرْ فِی السَّرْدِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ|۱۱}}.
 
[[شیخ طبرسی]] در [[مجمع البیان]] می‌فرماید: خداوند آهن را برای [[حضرت داود|داود]] نرم ساخت برای آنکه دوست داشت از زحمت و دست‌رنج خود بخورد و زندگی کند؛ پس برای او آهن را نرم کرد و صنعت زره‌سازی را به او آموخت. و از درآمد آن خودش و عیالش استفاده کرده و زیادی آن را صدقه می‌داد.
 
[[امام صادق(ع)]] فرمود: «خدا به داود وحی کرد، تو خوب بنده‌ای هستی مگر آنکه تو از بیت المال می‌خوری، پس داود چهل روز گریه کرد، پس خدا آهن را برای او چون موم نرم ساخت و هر روز یک زره می‌ساخت و به هزار درهم می‌فروخت… و از بیت‌المال بی‌نیاز گشت».<ref>طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه تفسیر مجمع البیان، گروهی از مترجمان، تهران، انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش، ج۲۰، ص۲۲۵.</ref>
 
همکاری با ذوالقرنین برای ساختن سد و نجات از دست یاجوج و ماجوج
 
{{قرآن|قالَ ما مَکَّنِّی فیهِ رَبِّی خَیْرٌ فَأَعینُونی بِقُوَّه أَجْعَلْ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ رَدْماً|ترجمه=(ذو القرنین) گفت: آنچه پروردگارم در اختیار من گذارده، بهتر است (از آنچه شما پیشنهاد می‌کنید)! مرا با نیرویی یاری دهید، تا میان شما و آنها سدّ محکمی قرار دهم!|سوره=کهف[۱۸]|آیه=۹۵}}
 
مردم آن منطقه در ابتدا می‌خواستند که فقط پول و کمک مالی بدهند تا [[ذوالقرنین]] برای آنها سدی در برابر دشمنان بسازد ولی ذوالقرنین کار کردن و کمک جسمی را بهتر از کمک مالی عنوان کرد و از نیروی خود مردم برای ساخت سد استفاده نمود. او با تلاش و مدیریت صحیح برای مردم سد بسیار محکمی در برابر هجوم دشمنان ساخت.
 
 
{{مطالعه بیشتر}}
 
== مطالعه بیشتر ==
۱ـ توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث، محمّد محمدی ری شهری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۲ش.
 
۲. فرهنگ کار در اسلام، علی محمد ولوی، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۸۱ش.


== شغل انبیاء الهی ==
[[پرونده:IMG 20221114 124449 046.jpg|بندانگشتی|تصویری از یک یادداشت دربارهٔ شغل انبیاء پشت یک نسخهٔ خطی.]]
در منابع مختلفی چون [[قرآن کریم]]، احادیث [[معصومان(ع)]] و اخبار تاریخی گاهی به این مشاغل اشاره شده است:
* شغل [[حضرت آدم(ع)]]: کشاورزی،<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار|سال=1403|نام=محمدباقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=مؤسسة الوفاء|جلد=103|صفحه=56|مکان=بیروت}}</ref> آهنگری<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ الامم و الملوک|سال=۱۳۸۷|نام=محمد بن جریر|نام خانوادگی=طبری|ناشر=روائع التراث العربی|جلد=1|صفحه=130|کوشش=تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم}}</ref> و نانوایی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ الامم و الملوک|سال=1387|نام=محمد بن جریر|نام خانوادگی=طبری|ناشر=روائع التراث العربی|جلد=1|صفحه=129|کوشش=تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم}}</ref> برشمرده شده است.
* کار [[حضرت انوش(ع)]]: اولین کسی بود که درخت خرما نشاند و زراعت کرد.
* شغل حضرت [[ادریس(ع)]]: خیاطی(مخترع سوزن و خیاطی) برشمرده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مروج الذهب|نام=أبو الحسن|نام خانوادگی=المسعودی|جلد=1|صفحه=31}}</ref>
* کار [[حضرت نوح(ع)]]: نجاری و کشتی سازی دانسته شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار|سال=1403|نام=محمدباقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=مؤسسة الوفاء|جلد=103|صفحه=56|مکان=بیروت}}</ref><ref>سوره هود، آیه ۳۷</ref><ref>سوره قصص، آیه ۲۷</ref><ref>سوره انبیاء، آیه ۸۰</ref> 
* کار [[حضرت ابراهیم(ع)]]: کشاورزی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک|سال=۱۹۹۲–۱۹۹۳|نام=عبدالرحمن بن علی|نام خانوادگی=ابن‌الجوزی|ناشر=دارالکتب العلمیة|جلد=2|صفحه=146|مکان=بیروت|کوشش=تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا}}</ref> و بنایی<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> عنوان شده است. 
* شغل [[حضرت اسماعیل(ع)]]: بنایی و خادم مسجد دانسته شده است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> 
* کار [[حضرت یعقوب(ع)]]: چوپانی و دامداری دانسته شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مروج الذهب و معادن الجوهر|نام=علی بن الحسین|نام خانوادگی=مسعودی|ناشر=الشرکة العلمیة للکتاب|جلد=1|صفحه=41|مکان=بیروت}}</ref> 
* شغل [[حضرت ایوب(ع)]]: زراعت و گله داری و دامداری تلقی شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ الامم و الملوک|تاریخ=1387|نام=محمد بن جریر|نام خانوادگی=طبری|ناشر=روائع التراث العربی|جلد=1|صفحه=323|کوشش=محمد ابوالفضل ابراهیم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|جلد=13|صفحه=436}}</ref> 
* کار [[حضرت شعیب(ع)]]: شبانی و دامداری و بنایی قلمداد شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحاراالنوار|جلد=103}}</ref><ref>''سوره قصص، آیه23.''</ref> 
* کار [[حضرت موسی(ع)]]: شبانی،<ref>سوره قصص، آیه ۲۷.</ref> کشاورزی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک|سال=۱۹۹۲–۱۹۹۳|نام=عبدالرحمن بن علی|نام خانوادگی=ابن‌الجوزی|ناشر=دارالکتب العلمیة|جلد=2|صفحه=146|مکان=بیروت|کوشش=محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا}}</ref> و بنایی<ref>سوره کهف، آیه ۷۷.</ref> عنوان شده است.
* شغل [[حضرت خضر(ع)]]: بنایی برشمرده شده است.<ref>سوره کهف، آیه33.</ref>
* کار [[حضرت داوود(ع)]]: آهنگری،<ref>سوره سبأ، آیه ۱۰.</ref> زره‌سازی<ref>سوره انبیاء، آیه ۸۰.</ref> و زنبیل‌بافی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نهج البلاغه|سال=1414|نام=محمد بن الحسین|نام خانوادگی=شریف رضی|ناشر=دارالهجرة|صفحه=227|مکان=قم|کوشش=تحقیق صبحی الصالح|فصل=خطبه ۱۶۰}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نهج البالغه|فصل=خطبه 150}}</ref> عنوان شده است.
* شغل [[حضرت هود(ع)]]: تجارت عنوان شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ مدینة دمشق|سال=1995|نام=أبوالقاسم علی بن الحسن|نام خانوادگی=ابن عساکر|ناشر=دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع|جلد=7|صفحه=443|مکان=بیروت|کوشش=تحقیق عمرو بن غرامة العمروی}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|نام=محمدباقر بن محمدقی|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=11|صفحه=359}}</ref>
* شغل [[حضرت صالح(ع)]]: تجارت برشمرده شده است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ مدینة دمشق|سال=1995|نام=أبوالقاسم علی بن الحسن|نام خانوادگی=ابن عساکر|ناشر=دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع|جلد=7|صفحه=443|مکان=بیروت|کوشش=تحقیق عمرو بن غرامة العمروی}}</ref>
* شغل [[حضرت لوط(ع)]]: کشاورزی دانسته شده است.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار|سال=1403|نام=محمدباقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=مؤسسه الوفاء|جلد=103|صفحه=56|مکان=بیروت}}</ref>
* شغل [[حضرت سلیمان(ع)]]: نظامی‌گری،<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء|نام=أبو العباس|نام خانوادگی=قلقشندی|جلد=1|صفحه=488}}</ref> پادشاهی،<ref>سوره انبیاء، آیه ۸۱.</ref> حصیربافی<ref name=":1" /> و صابون‌سازی<ref name=":3">قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء، تحقیق محمدحسین شمس‌الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا، ج ۱، ص ۴۸۶.</ref> آمده است.
* کار [[حضرت عیسی(ع)]]: جهانگردی بیان شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ مدینة دمشق|نام=علی بن حسن|نام خانوادگی=ابن عساکر|جلد=7|صفحه=443}}</ref>
* کار [[حضرت زکریاء(ع)]]: نجاری خوانده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الدر المنثور فی تفسیر المأثور|نام=عبدالرحمن بن أبی‌بکر|نام خانوادگی=سیوطی|ناشر=بیروت دارالفکر|جلد=6|صفحه=479}}</ref>
* شغل [[حضرت یوسف(ع)]]: خزانه‌داری،<ref>سوره یوسف، آیه ۵۵.</ref> پادشاهی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|نام=ابواسحاق ابراهیم بن منصور|نام خانوادگی=نیشابوری|ناشر=شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|صفحه=114|مکان=تهران|کوشش=حبیب یغمایی}}</ref> و کاغذسازی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء|نام=احمد بن علی|نام خانوادگی=قلقشندی|ناشر=دارالکتب العلمیة|جلد=1|صفحه=486|مکان=بیروت|کوشش=محمدحسین شمس‌الدین}}</ref> عنوان شده است.
* شغل [[پیامبر اسلام(ص)]]: شبانی،<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک|سال=۱۹۹۲–۱۹۹۳|نام=عبدالرحمن بن علی|نام خانوادگی=ابن‌الجوزی|ناشر=دارالکتب العلمیة|جلد=2|صفحه=146|مکان=بیروت|کوشش=تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا}}</ref> بازرگانی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=البدایة و النهایة|سال=1988|نام=اسماعیل بن کثیر|نام خانوادگی=الدمشقی|ناشر=داراحیاء التراث العربی|جلد=2|صفحه=386|مکان=بیروت|کوشش=تحقیق علی شیری}}</ref> عنوان شده است.
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
خط ۵۷: خط ۴۲:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = شد
  | شناسه =-
  | تیترها = شد
  | تیترها =-
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | اولویت = ج
  | کیفیت = ج
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۴

سؤال

شغل انبیاء الهی، که از طریق آن معیشت خود را تأمین می‌کردند، چه بوده است؟

شغل انبیاء معمولاً به کشاورزی، دامداری و تجارت مرتبط بوده است. بسیاری از انبیاء در تاریخ به عنوان کشاورز یا چوپان شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، حضرت نوح(ع) به کشاورزی مشغول بود و حضرت داوود(ع) نیز به عنوان آهنگر و سازنده سلاح شناخته می‌شود. همچنین، حضرت محمد(ص) قبل از بعثت به تجارت مشغول بودند. این مشاغل نه تنها به تأمین معیشت آنها کمک می‌کرد، بلکه به عنوان ابزاری برای ارتباط با مردم و انتقال پیام‌های الهی نیز عمل می‌کرد.

شغل انبیاء الهی به طور کلی به فعالیت‌هایی مرتبط است که به تأمین معیشت آنها کمک می‌کرد و در عین حال به عنوان ابزاری برای ارتباط با مردم و انتقال پیام‌های الهی عمل می‌کرد.

این فعالیت‌ها و شغل‌ها نه تنها به تأمین نیازهای مادی انبیاء کمک می‌کرد، بلکه به عنوان الگوهایی برای پیروانشان در زمینه‌های مختلف زندگی، از جمله صداقت، کار و تلاش، و خدمت به جامعه، محسوب می‌شدند. انبیاء با زندگی خود نشان دادند که چگونه می‌توان با ایمان و تلاش، به اهداف عالی انسانی دست یافت و در خدمت به بشریت بود.

شغل انبیاء الهی

تصویری از یک یادداشت دربارهٔ شغل انبیاء پشت یک نسخهٔ خطی.

در منابع مختلفی چون قرآن کریم، احادیث معصومان(ع) و اخبار تاریخی گاهی به این مشاغل اشاره شده است:

منابع

  1. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳). بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. ج. ۱۰۳. بیروت: مؤسسة الوفاء. ص. ۵۶.
  2. طبری، محمد بن جریر (۱۳۸۷). تاریخ الامم و الملوک. ج. ۱. به کوشش تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. روائع التراث العربی. ص. ۱۳۰.
  3. طبری، محمد بن جریر (۱۳۸۷). تاریخ الامم و الملوک. ج. ۱. به کوشش تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. روائع التراث العربی. ص. ۱۲۹.
  4. المسعودی، أبو الحسن. مروج الذهب. ج. ۱. ص. ۳۱.
  5. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳). بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. ج. ۱۰۳. بیروت: مؤسسة الوفاء. ص. ۵۶.
  6. سوره هود، آیه ۳۷
  7. سوره قصص، آیه ۲۷
  8. سوره انبیاء، آیه ۸۰
  9. ابن‌الجوزی، عبدالرحمن بن علی (۱۹۹۲–۱۹۹۳). المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک. ج. ۲. به کوشش تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتب العلمیة. ص. ۱۴۶.
  10. سوره بقره، آیه ۱۲۷.
  11. سوره بقره، آیه ۱۲۷.
  12. مسعودی، علی بن الحسین. مروج الذهب و معادن الجوهر. ج. ۱. بیروت: الشرکة العلمیة للکتاب. ص. ۴۱.
  13. طبری، محمد بن جریر (۱۳۸۷). تاریخ الامم و الملوک. ج. ۱. به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم. روائع التراث العربی. ص. ۳۲۳.
  14. مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه. ج. ۱۳. ص. ۴۳۶.
  15. بحاراالنوار. ج. ۱۰۳.
  16. سوره قصص، آیه23.
  17. سوره قصص، آیه ۲۷.
  18. ابن‌الجوزی، عبدالرحمن بن علی (۱۹۹۲–۱۹۹۳). المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک. ج. ۲. به کوشش محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتب العلمیة. ص. ۱۴۶.
  19. سوره کهف، آیه ۷۷.
  20. سوره کهف، آیه33.
  21. سوره سبأ، آیه ۱۰.
  22. سوره انبیاء، آیه ۸۰.
  23. شریف رضی، محمد بن الحسین (۱۴۱۴). «خطبه ۱۶۰». نهج البلاغه. به کوشش تحقیق صبحی الصالح. قم: دارالهجرة. ص. ۲۲۷.
  24. «خطبه ۱۵۰». نهج البالغه.
  25. ابن عساکر، أبوالقاسم علی بن الحسن (۱۹۹۵). تاریخ مدینة دمشق. ج. ۷. به کوشش تحقیق عمرو بن غرامة العمروی. بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع. ص. ۴۴۳.
  26. مجلسی، محمدباقر بن محمدقی. بحار الانوار. ج. ۱۱. ص. ۳۵۹.
  27. ابن عساکر، أبوالقاسم علی بن الحسن (۱۹۹۵). تاریخ مدینة دمشق. ج. ۷. به کوشش تحقیق عمرو بن غرامة العمروی. بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع. ص. ۴۴۳.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳). بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. ج. ۱۰۳. بیروت: مؤسسه الوفاء. ص. ۵۶.
  29. قلقشندی، أبو العباس. صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء. ج. ۱. ص. ۴۸۸.
  30. سوره انبیاء، آیه ۸۱.
  31. قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء، تحقیق محمدحسین شمس‌الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا، ج ۱، ص ۴۸۶.
  32. ابن عساکر، علی بن حسن. تاریخ مدینة دمشق. ج. ۷. ص. ۴۴۳.
  33. سیوطی، عبدالرحمن بن أبی‌بکر. الدر المنثور فی تفسیر المأثور. ج. ۶. بیروت دارالفکر. ص. ۴۷۹.
  34. سوره یوسف، آیه ۵۵.
  35. نیشابوری، ابواسحاق ابراهیم بن منصور. قصص الانبیاء. به کوشش حبیب یغمایی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ص. ۱۱۴.
  36. قلقشندی، احمد بن علی. صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء. ج. ۱. به کوشش محمدحسین شمس‌الدین. بیروت: دارالکتب العلمیة. ص. ۴۸۶.
  37. ابن‌الجوزی، عبدالرحمن بن علی (۱۹۹۲–۱۹۹۳). المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک. ج. ۲. به کوشش تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتب العلمیة. ص. ۱۴۶.
  38. الدمشقی، اسماعیل بن کثیر (۱۹۸۸). البدایة و النهایة. ج. ۲. به کوشش تحقیق علی شیری. بیروت: داراحیاء التراث العربی. ص. ۳۸۶.