داوود(ع) خواننده اهل بهشت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۱۷

سؤال

آیا درست است که حضرت داوود در بهشت به خوانندگی مشغول است؟ آیا او دارای صدای خوشی بود و آیا مزمار می‌نواخت؟

«داوود در حال نواختن چنگ» (۱۶۲۲م) اثر خِرارْد فَن هونهورست نقاش اهل هلند. (بر اساس تَنَخ، کتاب مقدس یهودیان، داوود در جوانی چوپانی نوازنده بود.)

حضرت داوود(ع)، در خطبه ۱۶۰ نهج البلاغه، خواننده اهل بهشت معرفی شده است.^[۱] بر اساس روایات، داوود(ع) دارای صدای خوش بوده و این ویژگی، از شاخصه‌های وی میان پیامبران شمرده شده است.^[۲] به گفته ابن اَثیر تاریخ‌نگار قرن هفتم قمری نیز، خداوند به هیچ فردی صدایی مانند او نداده و زمانی که او کتاب زبور را می‌خواند، همه حیوانات به نزدیکش می‌آمدند و به صدایش گوش می‌دادند.^[۳]

امام علی(ع) در نهج البلاغه، وقتی افرادی را به‌عنوان الگو برمی‌شمرَد، یکی از آن‌ها را داوود(ع) دانسته و او را به «صاحب مَزامیر» و «خواننده اهل بهشت» توصیف کرده است.^[۱]

آیت‌الله مکارم شیرازی در شرح نهج البلاغه، خواننده اهل بهشت بودنِ داوود را به این معنا دانسته که داوود در بهشت با صدای خوش با خدا مناجات می‌کند و اولیاء الهی از صدای خوشش، لذت معنوی می‌برند.^[۴]

ابن‌میثم بَحرانی، عالم شیعه قرن هفتم قمری و شارح نهج البلاغه، دو احتمال برای اینکه داوود «خواننده اهل بهشت»‌ خوانده شده ذکر کرده است:‌

داوود دارای صدای خوشی بود و در عُرف، هر امر نیکویی به بهشت نسبت داده می‌شود؛ بنابراین «خواننده اهل بهشت» خواندنِ داوود، به این معنا است که دارای صدای خوشی بوده است.
صدای زیبای داوود انسان را به سوی بهشت جذب و به خدا دعوت می‌کرد و به همین جهت، خواننده اهل‌بهشت خوانده شد.^[۵]

درباره معنای مزامیر، میان شارحان نهج البلاغه اختلاف‌نظر است. آیت‌الله مکارم شیرازی در شرح نهج البلاغه، معتقد است مزامیر جمع مَزمور به معنای سرودهایی است که با آهنگ مخصوص خوانده می‌شود.^[۶] به گفته وی، داوود مجموعه‌ای از اشعار روحانی، مناجات‌ها و اندرزها را با صدای خوش می‌خواند.^[۶]

محمدتقی شوشتری، دیگر شارح نهج البلاغه (درگذشت ۱۳۷۴ش)، مزامیر را جمع مِزامر، نوعی آلت موسیقی،^[۷] دانسته است.^[۸] او معتقد است داوود دارای صدای خوشی بوده، آنقدر که گویا در حلق وی، صوت مزمار وجود داشته است.^[۸]

بر اساس تَنَخ، کتاب مقدس یهودیان، داوود در جوانی چوپانی نوازنده بود.^[۹] در منابع روایی^[۱۰] و فقهی شیعه^[۱۱] از نواختن مزمار نهی شده و در منابع روایی شیعه، حضرت داوود معصوم از گناه شمرده شده است.^[۱۲]

جستارهای وابسته

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ شریف الرضی، محمد، نهج البلاغه، تحقیق و تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق، خطبه ۱۶۰، ص۲۲۷.
↑ برای نمونه نگاه کنید به ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۸۳.
↑ ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۳.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۲۳۷.
↑ بحرانی، میثم بن علی بن میثم، شرح نهج البلاغه، ترجمه سیدمحمد صادق عارف، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۰ش، ج۳، ص۵۲۰.
↑ ^۶٫۰ ^۶٫۱ مکارم شیرازی، ناصر با همکاری جمعی از فضلا، پیام امام امیرالمؤمنین، قم، علی بن ابیطالب، ۱۳۹۰ش، ص۲۳۶–۲۴۰.
↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه زمر، ج۴، ص۳۲۷.
↑ ^۸٫۰ ^۸٫۱ شوشتری، محمدتقی، بهج‌الصباغه فی‌شرح نهج البلاغه، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۷۷.
↑ اول سموئیل، باب ۱۶، آیات ۱۵-۲۱.
↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۱۲، ص۶۷۰.
↑ موسوی روضاتی، احمد، اجماعات فقها الامامیة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۳۲ق، ج۳، ص۵۷۹.
↑ هراتی، محمدجواد و سید رضا مؤدب، «بررسی تطبیقی روش‌های تفسیری فریقین در سازگاری عصمت حضرت داوود(ع) و خطای او»، شماره ۹، در مجله مطالعات تفسیری، بهار ۱۳۹۱ش، ص۶۴.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ شریف الرضی، محمد، نهج البلاغه، تحقیق و تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق، خطبه ۱۶۰، ص۲۲۷.

[2] برای نمونه نگاه کنید به ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۸۳.

[3] ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۳.

[4] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۲۳۷.

[5] بحرانی، میثم بن علی بن میثم، شرح نهج البلاغه، ترجمه سیدمحمد صادق عارف، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۰ش، ج۳، ص۵۲۰.

[:1-6] ۶٫۰ ^۶٫۱ مکارم شیرازی، ناصر با همکاری جمعی از فضلا، پیام امام امیرالمؤمنین، قم، علی بن ابیطالب، ۱۳۹۰ش، ص۲۳۶–۲۴۰.

[7] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه زمر، ج۴، ص۳۲۷.

[:2-8] ۸٫۰ ^۸٫۱ شوشتری، محمدتقی، بهج‌الصباغه فی‌شرح نهج البلاغه، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۷۷.

[9] اول سموئیل، باب ۱۶، آیات ۱۵-۲۱.

[10] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۱۲، ص۶۷۰.

[11] موسوی روضاتی، احمد، اجماعات فقها الامامیة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۳۲ق، ج۳، ص۵۷۹.

[12] هراتی، محمدجواد و سید رضا مؤدب، «بررسی تطبیقی روش‌های تفسیری فریقین در سازگاری عصمت حضرت داوود(ع) و خطای او»، شماره ۹، در مجله مطالعات تفسیری، بهار ۱۳۹۱ش، ص۶۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{سوال}}آیا درست است که حضرت داوود دارای صدای خوشی بود؟ آیا وی در بهشت به خوانندگی مشغول است؟ {{پایان سوال}}
+{{سوال}}آیا درست است که حضرت داوود در بهشت به خوانندگی مشغول است؟  آیا او دارای صدای خوشی بود و آیا مزمار می‌نواخت؟{{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-یکی از منحصر به فردترین ویژگی‌های حضرت داود «ع» صدای زیبای ایشان بوده، به نحوی که هنگام قرائت مزامیر، حتی پرندگان و حیوانات نیز تحت تأثیر قرار می‌گرفتند؛ از این رو، بهشتیانی که در انواع نعمت‌های الهی غرق هستند، از صدای زیبای ایشان بهره‌مند می‌شوند.
+[[پرونده:داوود در حال نواختن چنگ.jpg|بندانگشتی|170px|«داوود در حال نواختن چنگ» (۱۶۲۲م) اثر خِرارْد فَن هونهورست نقاش اهل هلند. (بر اساس تَنَخ، کتاب مقدس یهودیان، داوود در جوانی چوپانی نوازنده بود.)]]
+[[حضرت داوود(ع)]]، در خطبه ۱۶۰ [[نهج البلاغه]]، خواننده [[اهل بهشت]] معرفی شده است.<ref name=":0">شریف الرضی، محمد، نهج البلاغه، تحقیق و تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق، خطبه ۱۶۰، ص۲۲۷.</ref> بر اساس روایات، [[حضرت داوود(ع)|داوود(ع)]] دارای صدای خوش بوده و این ویژگی، از شاخصه‌های وی میان [[پیامبران]] شمرده شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۸۳.</ref> به گفته ابن اَثیر تاریخ‌نگار قرن هفتم قمری نیز، خداوند به هیچ فردی صدایی مانند او نداده و زمانی که او [[کتاب زبور]] را می‌خواند، همه حیوانات به نزدیکش می‌آمدند و به صدایش گوش می‌دادند.<ref>ابن اثیر، عزالدین، [https://noorlib.ir/book/view/2368 الکامل فی التاریخ]، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۳.</ref>
-پاسخ تفصیلی:
+[[امام علی(ع)]] در نهج البلاغه، وقتی افرادی را به‌عنوان الگو برمی‌شمرَد، یکی از آن‌ها را داوود(ع) دانسته و او را به «صاحب مَزامیر» و «خواننده اهل بهشت» توصیف کرده است.<ref name=":0" />
-حضرت داود «ع» از معدود پیامبرانی است که در عین نبوّت، مدتی نیز در مقام حاکم و فرمانروا بوده است:
+[[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] در شرح نهج البلاغه، خواننده اهل بهشت بودنِ داوود را به این معنا دانسته که داوود در [[بهشت]] با صدای خوش با خدا [[مناجات]] می‌کند و [[اولیاء‌الله|اولیاء الهی]] از صدای خوشش، لذت معنوی می‌برند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۲۳۷.</ref>
-«اذْکُرْ عَبْدَنَا دَاوُدَ ذَا الْأَیْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ، إِنَّا سَخَّرْنَا الجِبَالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشیِ‌ِّ وَ الْاشْرَاقِ، وَ الطَّیرَ محْشُورَه کلُ‌ٌّ لَّهُ أَوَّابٌ، وَ شَدَدْنَا مُلْکَهُ وَ ءَاتَیْنَهُ الْحِکْمَه وَ فَصْلَ الخِطَابِ»؛<ref>ص / ۱۷–۲۰</ref> «و به خاطر بیاور بنده ما داود صاحب قدرت را، که او بسیار توبه‌کننده بود. ما کوه‌ها را مسخّر او ساختیم که هر شامگاه و صبحگاه با او تسبیح می‌گفتند. پرندگان را نیز دسته جمعی مسخّر او کردیم (تا همراه او تسبیح خدا گویند) و همه اینها بازگشت‌کننده به سوی او بودند. و حکومت او را استحکام بخشیدیم، (هم) دانش به او دادیم و (هم) داوری عادلانه».
+[[ابن میثم بحرانی|ابن‌میثم بَحرانی]]، عالم شیعه قرن هفتم قمری و شارح نهج البلاغه، دو احتمال برای اینکه داوود «خواننده اهل بهشت»‌ خوانده شده ذکر کرده است:‌
+*داوود دارای صدای خوشی بود و در [[عرف|عُرف]]، هر امر نیکویی به بهشت نسبت داده می‌شود؛ بنابراین «خواننده اهل بهشت» خواندنِ داوود، به این معنا است که دارای صدای خوشی بوده است.
+*صدای زیبای داوود انسان را به سوی بهشت جذب و به خدا دعوت می‌کرد و به همین جهت، خواننده اهل‌بهشت خوانده شد.<ref>بحرانی، میثم بن علی بن میثم، شرح نهج البلاغه، ترجمه سیدمحمد صادق عارف، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۰ش، ج۳، ص۵۲۰.</ref>
+درباره معنای مزامیر، میان شارحان نهج البلاغه اختلاف‌نظر است. آیت‌الله مکارم شیرازی در شرح نهج البلاغه، معتقد است مزامیر جمع مَزمور به معنای سرودهایی است که با آهنگ مخصوص خوانده می‌شود.<ref name=":1" /> به گفته وی، داوود مجموعه‌ای از اشعار روحانی، مناجات‌ها و اندرزها را با صدای خوش می‌خواند.<ref name=":1">مکارم شیرازی، ناصر با همکاری جمعی از فضلا، پیام امام امیرالمؤمنین، قم، علی بن ابیطالب، ۱۳۹۰ش، ص۲۳۶–۲۴۰.</ref>
-داشتن کتاب آسمانی یکی دیگر از امتیازات ایشان است: «لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً»؛<ref>اسراء/ ۵۵</ref> «در حقیقت، بعضی از انبیا را بر بعضی برتری بخشیدیم و به داوود زبور دادیم».
+[[محمدتقی شوشتری]]، دیگر شارح نهج البلاغه (درگذشت ۱۳۷۴ش)، مزامیر را جمع مِزامر، نوعی آلت موسیقی،<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه زمر، ج۴، ص۳۲۷.</ref> دانسته است.<ref name=":2" /> او معتقد است داوود دارای صدای خوشی بوده، آنقدر که گویا در حلق وی، صوت مزمار وجود داشته است.<ref name=":2">شوشتری، محمدتقی، بهج‌الصباغه فی‌شرح نهج البلاغه، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۷۷.</ref>
-از دیگر ویژگی‌های ایشان خوش‌صدایی است که در برخی از روایات نیز به آن اشاره شده است، و داشتن صدای خوش یکی از ویژگی‌های بسیار شاخص ایشان در میان پیامبران الهی است.<ref>ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۸۳.</ref>
+بر اساس تَنَخ، کتاب مقدس یهودیان، داوود در جوانی چوپانی نوازنده بود.<ref>اول سموئیل، باب ۱۶، آیات ۱۵-۲۱.</ref> در منابع روایی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۱۲، ص۶۷۰.</ref> و فقهی [[شیعه]]<ref>موسوی روضاتی، احمد، اجماعات فقها الامامیة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۳۲ق، ج۳، ص۵۷۹.</ref> از نواختن مزمار نهی شده و در منابع روایی شیعه، حضرت داوود [[عصمت انبیا|معصوم از گناه]] شمرده شده است.<ref>هراتی، محمدجواد و سید رضا مؤدب، «بررسی تطبیقی روش‌های تفسیری فریقین در سازگاری عصمت حضرت داوود(ع) و خطای او»، شماره ۹، در مجله مطالعات تفسیری، بهار ۱۳۹۱ش، ص۶۴.</ref>
-امیرالمؤمنین «ع» در توصیف حضرت داود و معرفی ایشان به عنوان یک الگو در دوری گزینی از دنیا، می‌فرماید:
+==جستارهای وابسته ==
+*[[اتهام به داوود(ع) در تورات]]
-«.... وَ إِنْ شِئْتَ ثَلَّثْتُ بِدَاوُدَ صَاحِبِ الْمَزَامِیرِ وَ قَارِئِ أَهْلِ الْجَنَّه فَلَقَدْ کَانَ یَعْمَلُ سَفَائِفَ الْخُوصِ بِیَدِهِ وَ یَقُولُ لِجُلَسَائِهِ أَیُّکُمْ یَکْفِینِی بَیْعَهَا وَ یَأْکُلُ قُرْصَ الشَّعِیرِ مِنْ ثَمَنِهَا…»<ref>شریف الرضی، محمد؛ نهج البلاغه (للصبحی صالح)، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق، خطبه ۱۶۰، ص۲۲۷.</ref>؛ «... و چنانچه بخواهی سوّمین نفر داوود ـ که درود خدا بر او باد ـ صاحب «مزامیر» و قاری بهشتیان را به تو معرفی می‌کنم؛ او با دست خویش از برگ درخت خرما زنبیل می‌بافت و به دوستانش می‌گفت کدام یک از شما حاضر است این‌ها را برای من بفروشد، از بهای آن قرص نان جویی تهیه می‌کرد و تناول می‌نمود…».
+*[[داوری حضرت داود(ع) بین دو برادر]]
-در این روایت حضرت داود با دو وصف، توصیف می‌شوند. ۱- صاحب المزامیر ۲- قاری اهل الجنه.
-مزامیر، جمع مزمار است و در اینکه مقصود اصطلاحی از آن در این عبارت چیست اختلاف نظر وجود دارد. برخی این واژه را به معنای نی دانسته‌اند. مؤلف «بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه» بیان می‌کند که دلیل اینکه به ایشان صاحب مزامیر گفته شده این است که گویا در حلقشان صوت زیبای مزمار (از آلات موسیقی)<ref>از آلات موسیقی بادی شبیه به سرنا که بیشتر در بین اعراب متداول است. فرهنگ معین، واژه مزمار.</ref> وجود داشت.<ref>شوشتری، محمدتقی، بهج‌الصباغه فی‌شرح نهج‌البلاغه، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۷۶ ش، ج۲، ص۷۷.</ref> همچنین برخی چنین گفته‌اند که حضرت داود نی می‌نواخته، که البته دلیل قابل قبول و مستندی برای این سخن ارائه نشده است. آنچه درست‌تر به نظر می‌رسد آن است که، مقصود از مزامیر همان زبور، کتاب آسمانی حضرت داود است. آیت الله مکارم شیرازی در شرح نهج البلاغه، معتقدند که «صاحب المزامیر و قاریء أهل الجنه» اشاره به مقامات برجسته معنوی حضرت داود، در دنیا و آخرت است. ایشان بیان می‌کنند که مزامیر جمع «مزمور» به معنای سرودهایی است که با آهنگ مخصوص خوانده می‌شود. این مجموعه که شامل اشعار روحانی، مناجات‌ها و پند و اندرزها است، الآن نیز جزء کتب اهل عتیق است و از پنج کتاب تشکیل شده است. حضرت داود «ع» با صدای بسیار زیبایی که داشت آن‌ها را می‌خواند، تا بر دل‌ها بهتر نشیند. از بعضی آیات و روایات استفاده می‌شود که نه تنها انسان‌ها مجذوب صوت زیبای او می‌شدند، بلکه هنگامی که در محراب عبادت مشغول مناجات می‌شد، حتی طبق روایتی پرندگان و حیوانات نیز می‌آمدند و در کنار یا بر بدن او می‌نشستند.
-قاری اهل بهشت بودن اشاره به مقام اخروی ایشان است، که در آن جا نیز اولیاء الله را با صدای زیبایش و مناجات پرمحتوایش به لذّت قرب پروردگار و عشق و شوق به ذات پاک او می‌رساند و از آن جا که بهشت، کانون بهترین‌هاست در خطبه مزبور نقل شده که داود «ع» قاری اهل بهشت است.<ref>ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر با همکاری جمعی از فضلاء، پیام امام امیرالمؤمنین، قم، علی بن ابیطالب، ۱۳۹۰ ش، ص۲۳۶–۲۴۰ با تصرف و تلخیص.</ref>
-در میان دیگر شارحان نهج البلاغه ابن میثم بحرانی نیز چنین نظری را پذیرفته‌اند؛ ایشان در توضیح این فراز چنین می‌گوید: «داود «ع» قاری بهشتیان است چنان‌که در اخبار نیز وارد شده است؛ زیرا هر امر نیکویی در عرف مردم، به بهشت نسبت داده می‌شود، یا به این مناسبت است که صدای زیبا و دلنشین حضرت داود «ع»، انسان را به سوی بهشت جذب و به خدا دعوت می‌کرد.»<ref>بحرانی، میثم بن علی بن میثم؛ شرح نهج البلاغه، مترجم: ترجمه سیدمحمد صادق عارف، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰ش، ج۳، ص۵۲۰.</ref>
-نکته پایانی:
-بر اساس برخی از روایات، یکی از نعمت‌هایی که بهشتیان از آن بهره‌منداند، نغمه‌های بسیار زیبا و آهنگ‌های دلنوازی است که به طرق مختلف در بهشت نواخته شده و باعث شادی و نشاط اهل بهشت می‌شود.<ref>ر. ک. بحارالانوار، ج۸، ص۱۹۶.</ref>
-== جستارهای وابسته ==
-* [[اتهام به داوود(ع) در تورات]]
-* [[داوری حضرت داود(ع) بین دو برادر]]
 {{پایان پاسخ}}
-== منابع ==
+==منابع==
 {{پانویس|۲}}
 {{شاخه
- | شاخه اصلی =
+| شاخه اصلی = کلام
- | شاخه فرعی۱ =
+| شاخه فرعی۱ = نبوت
- | شاخه فرعی۲ =
+| شاخه فرعی۲ = انبیای الهی
- | شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
- | شناسه =
+| شناسه = -
- | تیترها =
+| تیترها = -
- | ویرایش =
+| ویرایش = شد
- | لینک‌دهی =
+| لینک‌دهی = شد
- | ناوبری =
+| ناوبری =
- | نمایه =
+| نمایه =
- | تغییر مسیر =
+| تغییر مسیر = شد
- | ارجاعات =
+| ارجاعات =
- | بازبینی =
+| بازبینی = شد
- | تکمیل =
+| تکمیل =
- | اولویت =
+| اولویت = ج
- | کیفیت =
+| کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}