القاب حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۷

سؤال

القاب حضرت زهرا(س) و وجه تسمیه آن‌ها چیست؟

درگاه‌ها

حضرت فاطمه(س) دارای القاب بسیاری است. امام صادق(ع) نُه لقب برای ایشان نام برده است: فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه، زهرا.^[۱]

ائمه معصوم(ع) علت برخی از این القاب را ذکر کرده‌اند:

فاطمه: فاطمه وصفی است از مصدر فطم. فطم در زبان عرب به معنای بریدن، قطع کردن و جدا شدن آمده است. شیخ صدوق از امام صادق(ع) نقل می‌کند: «بدان جهت او را فاطمه گفتند که او از شرک، شرور و بدی‌ها جدا شده و بریده است.»^[۲] و همچنین در روایت دیگری، فاطمه و شیعیانش را بریده شده از جهنم معرفی می‌نمایند.^[۳]
طاهره: طاهره یعنی پاک و پاکیزه از هر پلیدی و زشتی، امام باقر(ع) از پدرانش نقل کرده است: فاطمه(س) دختر پیامبر اسلام(ص) به این جهت طاهره نامیده شد که از هر پلیدی پاکیزه بود.^[۴]
محدثه: اسحاق بن جعفر می‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: ملائکه از آسمان فرود می‌آمدند و مانند حضرت مریم دختر عمران با فاطمه(س) سخن می‌گفتند و فاطمه هم با آنها سخن می‌گفت.^[۵]

مطالعه بیشتر

پژوهشی پیرامون القاب و اسامی حضرت زهرا(س)، علیرضا سبحانی نسب.
نامها و القاب فاطمه زهرا(س)، لاهیجی.
زندگانی حضرت زهرا(س)، محمد عبده.

منابع

↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ج۴۳.
↑ جلاء العیون، ج۱، ص۱۲۵.
↑ بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱۱.
↑ بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹.
↑ بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۷.

[1] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ج۴۳.

[2] جلاء العیون، ج۱، ص۱۲۵.

[3] بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱۱.

[4] بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹.

[5] بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی = کلام
- |شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
- |شاخه فرعی۲ = حضرت زهرا(س)
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
-وجه تسميه القاب حضرت زهرا ـ عليها السلام ـ چيست؟
+القاب حضرت زهرا(س) و وجه تسمیه آن‌ها چیست؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-در آيين پر شکوه اسلام در مورد انتخاب نام زيبا و خوش آهنگ و معني دار، سفارش و تأکيد بسيار شده است. اين امر را نه تنها برعهده پدر و مادر گذاشته بلکه داشتن نام و لقب پسنديده را يکي از حقوق مشروع فرزندان به حساب مي آورد، با توجه به چنين زمينه اي در اسلام، به هر کدام از اسامي و القاب حضرت زهرا ـ عليها السلام ـ که توجه شود علاوه بر معاني زيبا و پسنديده، داراي نکات آموزنده و هدفي ارزنده هم بوده است.
+{{درگاه|فاطمی}}
+[[حضرت فاطمه(س)]] دارای القاب بسیاری است. [[امام صادق(ع)]] نُه لقب برای ایشان نام برده است: فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه، زهرا.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ج۴۳.</ref>
-در اينجا بايد توجه به اين مطلب داشته باشيم که لقب و کنيه در ادبيات عرب نقش خاصي دارد. زيرا در واقع، وسيله يا عاملي است که توصيف و تشخيص خصوصيات اخلاقي و روحي هر فرد را نشان مي دهد. و از سوي ديگر در آن روزها مسأله لقب و کنيه و نام افراد از اهميت به خصوص و حسّاسي برخوردار بوده است.
+ائمه معصوم(ع) علت برخی از این القاب را ذکر کرده‌اند:
+* فاطمه: فاطمه وصفی است از مصدر فطم. فطم در زبان عرب به معنای بریدن، قطع کردن و جدا شدن آمده است. [[شیخ صدوق]] از امام صادق(ع) نقل می‌کند: «بدان جهت او را فاطمه گفتند که او از شرک، شرور و بدی‌ها جدا شده و بریده است.»<ref>جلاء العیون، ج۱، ص۱۲۵.</ref> و همچنین در روایت دیگری، فاطمه و شیعیانش را بریده شده از جهنم معرفی می‌نمایند.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱۱.</ref>
+* طاهره: طاهره یعنی پاک و پاکیزه از هر پلیدی و زشتی، [[امام باقر(ع)]] از پدرانش نقل کرده است: فاطمه(س) دختر پیامبر اسلام(ص) به این جهت طاهره نامیده شد که از هر پلیدی پاکیزه بود.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹.</ref>
+* محدثه: اسحاق بن جعفر می‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: [[ملائکه]] از آسمان فرود می‌آمدند و مانند [[حضرت مریم]] دختر عمران با فاطمه(س) سخن می‌گفتند و فاطمه هم با آنها سخن می‌گفت.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۷.</ref>
-بنابراين تعمق در نام فاطمه (سلام الله عليها) و ساير القاب حضرت، ما را با ابعاد مختلف شخصيت زهراي اطهر(س) آشنا مي سازد که به بررسي کوتاه القاب آن بزرگ بانوي اسلام مي پردازيم.
+==مطالعه بیشتر==
+* پژوهشی پیرامون القاب و اسامی حضرت زهرا(س)، علیرضا سبحانی نسب.
+* نامها و القاب فاطمه زهرا(س)، لاهیجی.
+* زندگانی حضرت زهرا(س)، محمد عبده.
-امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «حضرت فاطمه را ۹ نام است: فاطمه، صديقه، مبارکه، طاهره، زکيه، راضيه، مرضيه، محدثه، زهرا.<ref>مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، ج۴۳.</ref>
-۱) فاطمه: پيش از ظهور اسلام سه تن از زنان بدين نام موسوم بوده اند که در اسلام به فواطم مشهورند مانند: فاطمه دختر اسد بن هاشم و فاطمه دختر عتيه بن ربيعه و فاطمه دختر عمر بن عائذ. فاطمه وصفي است که از مصدر فطم و فطم در زبان عرب به معناي بريدن، قطع کردن و جدا شدن آمده است. شيخ صدوق در خصال صدوق و امالي در توضيح نام مبارک فاطمه از امام صادق عليه السلام نقل می‌کند که: بدان جهت او را فاطمه گفتند که او از شرک و شرور و بديها جدا شده و بريده است.<ref>جلاء العيون، ج۱، ص۱۲۵.</ref> و همچنين در جاي ديگر فاطمه و شيعيانش را از جهنم بريده شده معرفي مي نمايند.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱۱.</ref>
-۲) صديقه: صديقه يعني بسيار راستگو. کسي که در راستگويي کامل است و هرگز دروغ نگفته است و سخن خود را بعمل خود تصديق مي نمايد نمونه و مظهر اعلاي چنين شخصيتي است و مَثَل روشن صديقه بودن است صدق در رفتار و گفتار از مراحل عاليه ايمان و صفاي نفس و دل است به طوري که دارندگان چنين خصوصيتي از امتيازات ويژه اي برخوردار است و در رديف انبياي الهي توصيف شده اند.<ref>نساء/ ۶۸؛ مريم/ ۳۹ و ۵۶.</ref>
-۳) مبارکه: برکت يعني نمو و سعادت و افزايش. راغب در توضيح اين کلمه مي نويسد: جايي که خير الهي به صورتي که قابل نگهداري و شمارش و اندازه گيري و محدود کردن نباشد و هر کس به آن بنگرد فزوني محسوس در آن خير بيند، گويند در آن برکت است و مبارک است.<ref>مفردات راغب، بيروت، ص۱۱۹.</ref>
-برکت، رشد و نمو، سعادت و هر آنچه خير خوبي است، همه و همه را خداوند متعال در نسل پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) قرار داد و اين همه را نيز منحصر و مخصوص به وجود مبارک زهراي اطهر و سلاله پاک و ذريه او قرار داد. لذا بخاطر همين برکات که نمونه بارز آن فرزندان آن حضرت هستند آن حضرت را مبارکه لقب دادند.
-۴) طاهره: طاهره يعني پاک و پاکيزه از هر پليدي و زشتي، امام باقر عليه السلام به نقل از پدران بزرگوارش عليهم السلام مي فرمايد: فاطمه دختر محمد صلي الله عليه و آله بدين جهت طاهر ناميده شد که از هر پليدي پاکيزه بود.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹.</ref> شخصيت حضرت زهرا عليها السلام نمونه بارز اهل بيت در آيه شريفه تطهير است.
-۵) زکيه: مشتق از زکات است که به معناي نمو و زيادتي و برکت است که از برکت الهي حاصل شده لذا آن حضرت زکيه مبارکه هستند که اين برکت و فزوني همراه با برکت هم در دنيا و هم در آخرت مي باشد.<ref>مفردات، ص۳۸۸.</ref>
-۶) مرضيه: درجه مرضيين در نزد پروردگار درجه اي عالي است و چه کم و اندکند از بندگان خدا که مورد رضاي حق قرار گرفته اند و مسلّما قرار گرفتن در زمره افراد مرضيّ به خاطر عدالت ورزيدن و استقامت و پايمردي انجام پذير است. و از جمله کساني که به اين درجه و مقام بزرگ نائل شده اند حضرت زهرا سلام الله عليها است.
-۷) محدثه: اسحاق بن جعفر مي گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم که فرمود: ملائکه از آسمان فرود مي آمدند و مانند حضرت مريم دختر عمران با فاطمه سخن مي گفتند و فاطمه هم با آنها سخن مي گفت.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۷.</ref> به همين خاطر لقب محدثه يکي از القاب حضرت فاطمه عليها السلام مي باشد.
-۸) زهرا: زهرا در لغت به معناي درخشنده و روشن و اين لقب از هر جهت برازنده اين بانوي پاک است زيرا او چهره درخشان زن مسلمان، فروغ تابان معرفت و نمونه روشن پرهيزگاري و خداپرستي است. اين درخشندگي به ساعتي مخصوص و روزي معين اختصاص ندارد، از آن روز که وظيفه خود را تعهد کرد تا امروز و براي هميشه چون گوهري بر پيشاني تربیت اسلامي مي درخشد. به هر صورت مقام و منزلت حضرت زهرا عليها السلام آنقدر بلند است که تنها بخشي از مقام و منزلت او را در قالب القاب مي توان شناخت.
-{{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
-==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
-۱ـ پژوهشي پيرامون القاب و اسامي حضرت زهرا سلام الله عليها، عليرضا سبحاني نسب.
-۲ـ نامها و القاب فاطمه زهرا سلام الله عليها، لاهيجي.
-۳ـ زندگاني حضرت زهرا سلام الله عليها، محمد عبده.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
-<references />
+== منابع ==
+{{پانویس}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی = کلام
+ | شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
+ | شاخه فرعی۲ = حضرت فاطمه(س)
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = -
-  | تیترها =
+  | تیترها = -
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه = شد
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
-  | بازبینی =
+ | ارجاعات =
-  | تکمیل =
+  | بازبینی نویسنده =
-  | اولویت =
+ | ارزیابی کمی = شد
-  | کیفیت =
+  | تکمیل =
+  | اولویت = ج
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:فضائل حضرت فاطمه]]
+[[رده:فضایل حضرت فاطمه(س)]]