خود تربیتی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (Rezapour صفحهٔ تربیت خود را به خود تربیتی که تغییرمسیر بود منتقل کرد)
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
 
{{نیازمند گسترش}}
{{سوال}}
{{سوال}}
شیوه «خود تربیتی» و مراحل آن چیست؟
شیوه «خود تربیتی» و مراحل آن چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}خود تربیتی، شیوه‌ای تربیتی است که در آن فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش می‌کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و ویژگی‌های خوب او از میان نرود.  
{{پاسخ}}
'''خود تربیتی'''، شیوه‌ای است که در آن فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش می‌کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و ویژگی‌های خوب او از میان نرود.  


این شیوه دارای سه مرحله است که طی آن فرد به رفتارهای جزئی خود دقت کرده، با الگوهای ایده‌آل مقایسه کرده، برای رفتارهای خوب [[پاداش]] و برای رفتارهای بد [[مجازات]] در نظر می‌گیرد.
این شیوه را دارای سه مرحله دانسته‌اند که در آن، فرد به رفتارهای جزئی خود دقت کرده و آن‌‌ها را با الگوهای ایده‌آل مقایسه می‌کند و در نهایت برای رفتارهای خوب، [[پاداش]] و برای رفتارهای بد، [[مجازات]] در نظر می‌گیرد.


== تعریف ==
==تعریف==
«خود تربیتی» یکی از روش‌های تربیت اخلاقی در [[اسلام]] است، که به آن «خود کنترلی» یا «نظارت بر خود» نیز گفته می‌شود.<ref>نگاه کنید به فرهنگ شیوه‌های رفتار درمانی، ترجمه ایزدی، دکتر سیروس، تهران، نشر رشد، شیوه درمانی کنترل خود، ص۲۷۷.</ref> مراد آن است که فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و باعث از میان رفتن ویژگی‌های خوب خود نشود.
«خود تربیتی» یکی از روش‌های تربیت اخلاقی در [[اسلام]] است، که به آن «خود کنترلی» یا «نظارت بر خود» نیز گفته می‌شود.<ref>فرهنگ شیوه‌های رفتار درمانی، ترجمه ایزدی، دکتر سیروس، تهران، نشر رشد، شیوه درمانی کنترل خود، ص۲۷۷.</ref> در این روش، فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و باعث از میان رفتن ویژگی‌های خوب خود نشود.


== مراحل ==
== مراحل==
برای خود کنترلی، سه مرحله گفته شده است:
برای خود کنترلی، سه مرحله گفته شده است:


* '''مشاهده خود''': فرد در این مرحله، به ثبت و ضبط رفتارهای خود به صورت جزئی می‌پردازد.
*'''مشاهده خود''': فرد در این مرحله، به ثبت رفتارهای خود به صورت جزئی می‌پردازد.
* '''خود سنجی''': در مرحله خودسنجی، رفتارهای فرد با الگوهای ایده‌آل مقایسه و ارزیابی می‌شود.
*'''خود سنجی''': در مرحله خودسنجی، رفتارهای فرد با الگوهای ایده‌آل، مقایسه و ارزیابی می‌شود.
* '''خود تقویتی''': در این مرحله، به رفتارهایی که هدف را نزدیک‌تر می‌کند پاداش داده می‌شود؛ و رفتارهای بد، با تنبیه کنترل می‌شوند. بدین ترتیب، فرد با استفاده از پیامدهای رفتاری ([[پاداش]] و تنبیه) یک نظارت و مراقبت دائمی بر خود، به عمل می‌آورد.
*'''خود تقویتی''': در این مرحله، به رفتارهایی که هدف را نزدیک‌تر می‌کند، پاداش داده می‌شود؛ و رفتارهای بد، با تنبیه کنترل می‌شوند. بدین ترتیب، فرد با استفاده از پیامدهای رفتاری ([[پاداش]] و تنبیه) یک نظارت و مراقبت دائمی بر خود، به عمل می‌آورد.


==شیوه‌ها==
==شیوه‌ها==
برای خود تربیتی، شیوه‌هایی گفته شده که برخی از آنها چنین‌اند:
برای خود تربیتی، شیوه‌هایی گفته شده است:
{{ستون-شروع|۲}}
{{ستون-شروع|۲}}
* تضییق و تسهیل شرایط و وسایل، مانند اینکه فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد؛
* سخت یا آسان گرفتن شرایط و وسایل زندگی. برای نمونه فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد.
* محرومیت؛
* محرومیت از برخی امور که نیاز است.
* تسلط بر شرایط عاطفی؛
* تسلط بر شرایط عاطفی.
* استفاده از محرک رنج آور، مانند استفاده از ساعت زنگ دار؛
* استفاده از محرک رنج آور، مانند استفاده از ساعت زنگ‌دار.<ref>دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵، ص۲۲۳.</ref>
* مشغول شدن به کار دیگر.<ref>دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵، ص۲۲۳.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


== جستارهای وابسته ==
==جستارهای وابسته==
 
*[[برنامه عملی محاسبه نفس]]
* [[برنامه عملی محاسبه نفس]]
*[[مجازات خود]]
* [[مجازات خود]]
==منابع==
== مطالعه بیشتر ==
* دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف.
* حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
 
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = اخلاق
| شاخه اصلی = اخلاق
|شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس
| شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس
|شاخه فرعی۲ = محاسبه نفس
| شاخه فرعی۲ = محاسبه نفس
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =  
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =
| شناسه = -
| تیترها =
| تیترها = -
| ویرایش =
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی =
| لینک‌دهی = شد
| ناوبری =
| ناوبری =  
| نمایه =شد
| نمایه = شد
| تغییر مسیر =
| تغییر مسیر = شد
| ارجاعات =
| ارجاعات =  
| بازبینی نویسنده =  
| بازبینی نویسنده =  
| بازبینی =
| بازبینی = شد
| تکمیل =
| تکمیل =  
| اولویت =
| اولویت = ج
| کیفیت =
| کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[ar:تربیة الذات]]
[[es:Autoeducación]]
[[fr:Éducation de l'âme]]


[[رده:فضایل اخلاقی]]
[[رده:فضایل اخلاقی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۳۷

سؤال

شیوه «خود تربیتی» و مراحل آن چیست؟

خود تربیتی، شیوه‌ای است که در آن فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش می‌کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و ویژگی‌های خوب او از میان نرود.

این شیوه را دارای سه مرحله دانسته‌اند که در آن، فرد به رفتارهای جزئی خود دقت کرده و آن‌‌ها را با الگوهای ایده‌آل مقایسه می‌کند و در نهایت برای رفتارهای خوب، پاداش و برای رفتارهای بد، مجازات در نظر می‌گیرد.

تعریف

«خود تربیتی» یکی از روش‌های تربیت اخلاقی در اسلام است، که به آن «خود کنترلی» یا «نظارت بر خود» نیز گفته می‌شود.[۱] در این روش، فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و باعث از میان رفتن ویژگی‌های خوب خود نشود.

مراحل

برای خود کنترلی، سه مرحله گفته شده است:

  • مشاهده خود: فرد در این مرحله، به ثبت رفتارهای خود به صورت جزئی می‌پردازد.
  • خود سنجی: در مرحله خودسنجی، رفتارهای فرد با الگوهای ایده‌آل، مقایسه و ارزیابی می‌شود.
  • خود تقویتی: در این مرحله، به رفتارهایی که هدف را نزدیک‌تر می‌کند، پاداش داده می‌شود؛ و رفتارهای بد، با تنبیه کنترل می‌شوند. بدین ترتیب، فرد با استفاده از پیامدهای رفتاری (پاداش و تنبیه) یک نظارت و مراقبت دائمی بر خود، به عمل می‌آورد.

شیوه‌ها

برای خود تربیتی، شیوه‌هایی گفته شده است:

  • سخت یا آسان گرفتن شرایط و وسایل زندگی. برای نمونه فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد.
  • محرومیت از برخی امور که نیاز است.
  • تسلط بر شرایط عاطفی.
  • استفاده از محرک رنج آور، مانند استفاده از ساعت زنگ‌دار.[۲]


جستارهای وابسته

منابع

  1. فرهنگ شیوه‌های رفتار درمانی، ترجمه ایزدی، دکتر سیروس، تهران، نشر رشد، شیوه درمانی کنترل خود، ص۲۷۷.
  2. دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵، ص۲۲۳.