عقاید خاص شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
عقایدی که اختصاص به مذهب شیعه امامیه دارند کدامند؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
از عقایدی که | از عقایدی که اختصاص به شیعه دارند می‌توان به [[ولایت]]، بداء، [[رجعت]]، و استمرار امامت اشاره کرد. عقاید دیگری مانند امامت، [[شفاعت]]، عدالت خدا، [[توسل]] و مهدویت از اعتقادات مشترک اسلامی هستند امّا در معنا و تفسیر آن اختلاف وجود دارد یا تطبیق آن بر خارج و پیدا کردن مصادیق آن مورد مناقشه و اختلاف است. | ||
== ولایت == | == ولایت == | ||
شهید مطهری می‌گوید: «امامت [نزد شیعه علاوه بر رهبری اجتماع و مرجعیت دینی] درجه و مرتبه سومی دارد که اوج مفهوم امامت است و کتاب‌های شیعه پر است از این مطلب و آن امامت به معنای ولایت [است، یعنی] در هر دوره یک انسان کامل (امام) که حامل معنویت کلّی انسانیت است وجود دارد… بدین معنا که او یک روح کلّی است و محیط بر همه روحها (و امور عالم). | شهید مطهری می‌گوید: «امامت [نزد شیعه علاوه بر رهبری اجتماع و مرجعیت دینی] درجه و مرتبه سومی دارد که اوج مفهوم امامت است و کتاب‌های شیعه پر است از این مطلب و آن امامت به معنای ولایت [است، یعنی] در هر دوره یک [[انسان کامل]] (امام) که حامل معنویت کلّی انسانیت است وجود دارد… بدین معنا که او یک روح کلّی است و محیط بر همه روحها (و امور عالم). | ||
مسئله ولایت در شیعه به معنای حجت زمان است و بنابر آموزه‌های شیعه | مسئله ولایت در شیعه به معنای حجت زمان است و بنابر آموزه‌های شیعه زمین خالی از حجت نیست: «و لولا الحجة لساخت الارض باهلها» (اگر حجت نباشد زمین ساکنانش را فرومی‌بلعد) یعنی هیچ وقت نبوده و نخواهد بود که زمین از یک انسان کامل (و خلیفه الهی) خالی باشد؛ و برای آن انسان کامل مقامات و درجات زیادی قائل اند و ما در اغلب زیارت‌ها که می‌خوانیم به چنین ولایت و امامتی اقرار و اعتراف می‌کنیم، یعنی معتقدیم که امام دارای چنین روح کلی است.»<ref>امامت و رهبری، علامّه شهید مطهری، ص۵۶، انتشارات صدرا.</ref> | ||
== بداء == | == بداء == | ||
قرآن کریم در این آیه از بداء یاد کرده است: {{قرآن|یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ ۖ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ|ترجمه=خداوند هر چه را بخواهد (که قبلاً ثبت نشده است) ثبت می‌کند و کتاب مادر، (اصل و مادر همه کتاب‌ها و نوشته‌ها) منحصراً نزد اوست.|سوره=رعد (۱۳)|آیه= ۳۹}}. | قرآن کریم در این آیه از [[بداء]] یاد کرده است: {{قرآن|یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ ۖ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ|ترجمه=خداوند هر چه را بخواهد (که قبلاً ثبت نشده است) ثبت می‌کند و کتاب مادر، (اصل و مادر همه کتاب‌ها و نوشته‌ها) منحصراً نزد اوست.|سوره=رعد (۱۳)|آیه= ۳۹}}. | ||
بداء در اصل به معنای «آشکار شدن چیزی از کسی» است، و معنای اصطلاحی بداء آشکار شدن امری از خداوند متعال است که برای انسان‌ها مجهول بوده و خلاف آن را تصوّر می‌کردند<ref>اوائل المقالات، شیخ مفید قدس سرّه، ص۸۰.</ref> (اظهار بعد الخفاء) | بداء در اصل به معنای «آشکار شدن چیزی از کسی» است، و معنای اصطلاحی بداء آشکار شدن امری از خداوند متعال است که برای انسان‌ها مجهول بوده و خلاف آن را تصوّر می‌کردند<ref>اوائل المقالات، شیخ مفید قدس سرّه، ص۸۰.</ref> (اظهار بعد الخفاء) | ||
شهید مطهری می‌گوید: «معنی بداء (در اصطلاح کلام شیعه) این است که در برنامه قضا و قدر الهی تجدید نظر رخ بدهد. مقصود این است که در حوادث تاریخی بشر، خدا برای پیش و پس رفتن تاریخ بشر صورت قطعی معیّن نکرده است. یعنی ای انسان تو خودت مجری قضا و قدر الهی هستی، این تو هستی که تاریخ را می‌توانی جلو ببری، می‌توانی عقب ببری. می‌توانی نگاه داری، هیچ چیزی، نه از ناحیه طبیعت، نه از نظر ابزارهای زندگی و نه از نظر مشیّت الهی بر تاریخ حکومت نمی‌کند.»<ref>تکامل اجتماعی انسان، علامه مطهری، ص۱۶.</ref> | شهید مطهری می‌گوید: «معنی بداء (در اصطلاح کلام شیعه) این است که در برنامه [[قضا و قدر]] الهی تجدید نظر رخ بدهد. مقصود این است که در حوادث تاریخی بشر، خدا برای پیش و پس رفتن تاریخ بشر صورت قطعی معیّن نکرده است. یعنی ای انسان تو خودت مجری قضا و قدر الهی هستی، این تو هستی که تاریخ را می‌توانی جلو ببری، می‌توانی عقب ببری. می‌توانی نگاه داری، هیچ چیزی، نه از ناحیه طبیعت، نه از نظر ابزارهای زندگی و نه از نظر مشیّت الهی بر تاریخ حکومت نمی‌کند.»<ref>تکامل اجتماعی انسان، علامه مطهری، ص۱۶.</ref> | ||
== رجعت == | == رجعت == | ||
رجعت به معنای بازگشت است و در کلام شیعی معنای رجعت این است که پیش از قیام قیامت در ادامه حکومت حضرت مهدی(ع) دوران رجعت فرا می‌رسد و جمعی از نیکان و هم چنین گروهی از بدان از هر زمان به دنیا بر می‌گردند، نیکان برای دیدن دولت کریمه اهل بیت و رسیدن به آرزوی حکومت عدل و دریافت برخی از پاداش‌هایی که خداوند مقدر کرده در دنیا به آنها عطا کند، و بدکاران و کفار معاند، برای عقوبت و عذاب در دنیا. | رجعت به معنای بازگشت است و در کلام شیعی معنای رجعت این است که پیش از قیام [[قیامت]] در ادامه حکومت [[حضرت مهدی(ع)]] دوران رجعت فرا می‌رسد و جمعی از نیکان و هم چنین گروهی از بدان از هر زمان به دنیا بر می‌گردند، نیکان برای دیدن دولت کریمه اهل بیت و رسیدن به آرزوی حکومت [[عدل الهی|عدل]] و دریافت برخی از پاداش‌هایی که خداوند مقدر کرده در دنیا به آنها عطا کند، و بدکاران و کفار معاند، برای عقوبت و عذاب در دنیا. | ||
امام صادق(ع) می‌فرماید: «إنّ | امام صادق(ع) می‌فرماید: «إنّ الرجعة لیست بعامة و هی خاصة لا یرجع الا من محض الایمان محضا او محض الشرک محضا»<ref>میزان الحکمه، ری شهری، ج۴، ص۱۹۸۴.</ref> رجعت همگانی نیست بلکه خاص است و فقط کسانی به دنیا بازمی‌گردند که مؤمن خالص یا مشرک محض باشند. بر اساس برخی از روایات اولین کسی که از امامان(ع) رجعت می‌کند، [[امام حسین(ع)]] است.<ref>میزان الحکمه، ری شهری، ج۴، ص۱۹۸۲.</ref> از امام رضا(ع) نقل شده است که فرمود: … (رجعت) حقیقت دارد در میان امت‌های پیشین نیز وجود داشته است و قرآن از آن سخن به میان آورده است<ref>مانند: بقره:۲۴۳؛ نمل:۸۳؛ غافر:۱۱.</ref> و رسول خدا(ص) فرموده است هر چه در امت‌های گذشته بوده در میان این امت نیز عیناً پیش خواهد آمد. | ||
== استمرار امامت == | == استمرار امامت == | ||
از نظر شیعه، امامت، نظامی است الهی و انقطاع ناپذیر و دوره فترت ندارد و در هر زمان و هر عصر وجود دارد. از عصر پیامبر اکرم(ص) تشکیل شده و تا به حال برقرار است و تا دنیا باقی است، برقرار خواهد بود، چنان‌که امیرالمومنین(ع) فرمود: «لا تخلو الارض من قائم لله | از نظر شیعه، امامت، نظامی است الهی و انقطاع ناپذیر و دوره فترت ندارد و در هر زمان و هر عصر وجود دارد. از عصر پیامبر اکرم(ص) تشکیل شده و تا به حال برقرار است و تا دنیا باقی است، برقرار خواهد بود، چنان‌که امیرالمومنین(ع) فرمود: «لا تخلو الارض من قائم لله بحجّة، امّا ظاهراً مشهورا، و امّا خائفا مغمورا، لئلا تبطل حجج الله و بیّناته»<ref>نهج البلاغه، حکمت، ۱۴۷، تذکره الفقها، ذهبی، ج۱، ص۱۲.</ref> زمین از قائمی (امامی) که برای خدا حجت باشد خالی نخواهد ماند (و این حجت) یا ظاهر و آشکار است یا بیمناک و مستور، برای اینکه حجت‌های خدا و بیّنات او باطل و نابود نگردد؛ بنابراین امام یا ظاهر و مشهور و در عیان در میان مردم است، همانند زمان حضور ائمه اطهار یا خایف و پنهان که در [[عصر غیبت]] چنین است و امام زمان(ع) اگر چه غائب است اما امامت جهان را بر عهده دارد. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = ادیان و مذاهب | | شاخه اصلی = ادیان و مذاهب | ||
|شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه | | شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه | ||
|شاخه فرعی۲ = عقاید شیعه | | شاخه فرعی۲ = عقاید شیعه | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
| تیترها = شد | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه =شد | | نمایه =شد | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی = | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = الف | | اولویت = الف | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:اختلافات شیعه و سنی]] | [[رده:اختلافات شیعه و سنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۸
عقایدی که اختصاص به مذهب شیعه امامیه دارند کدامند؟
از عقایدی که اختصاص به شیعه دارند می‌توان به ولایت، بداء، رجعت، و استمرار امامت اشاره کرد. عقاید دیگری مانند امامت، شفاعت، عدالت خدا، توسل و مهدویت از اعتقادات مشترک اسلامی هستند امّا در معنا و تفسیر آن اختلاف وجود دارد یا تطبیق آن بر خارج و پیدا کردن مصادیق آن مورد مناقشه و اختلاف است.
ولایت
شهید مطهری می‌گوید: «امامت [نزد شیعه علاوه بر رهبری اجتماع و مرجعیت دینی] درجه و مرتبه سومی دارد که اوج مفهوم امامت است و کتاب‌های شیعه پر است از این مطلب و آن امامت به معنای ولایت [است، یعنی] در هر دوره یک انسان کامل (امام) که حامل معنویت کلّی انسانیت است وجود دارد… بدین معنا که او یک روح کلّی است و محیط بر همه روحها (و امور عالم).
مسئله ولایت در شیعه به معنای حجت زمان است و بنابر آموزه‌های شیعه زمین خالی از حجت نیست: «و لولا الحجة لساخت الارض باهلها» (اگر حجت نباشد زمین ساکنانش را فرومی‌بلعد) یعنی هیچ وقت نبوده و نخواهد بود که زمین از یک انسان کامل (و خلیفه الهی) خالی باشد؛ و برای آن انسان کامل مقامات و درجات زیادی قائل اند و ما در اغلب زیارت‌ها که می‌خوانیم به چنین ولایت و امامتی اقرار و اعتراف می‌کنیم، یعنی معتقدیم که امام دارای چنین روح کلی است.»[۱]
بداء
قرآن کریم در این آیه از بداء یاد کرده است: ﴿یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ ۖ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ؛ خداوند هر چه را بخواهد (که قبلاً ثبت نشده است) ثبت می‌کند و کتاب مادر، (اصل و مادر همه کتاب‌ها و نوشته‌ها) منحصراً نزد اوست.﴾(رعد (۱۳):۳۹).
بداء در اصل به معنای «آشکار شدن چیزی از کسی» است، و معنای اصطلاحی بداء آشکار شدن امری از خداوند متعال است که برای انسان‌ها مجهول بوده و خلاف آن را تصوّر می‌کردند[۲] (اظهار بعد الخفاء)
شهید مطهری می‌گوید: «معنی بداء (در اصطلاح کلام شیعه) این است که در برنامه قضا و قدر الهی تجدید نظر رخ بدهد. مقصود این است که در حوادث تاریخی بشر، خدا برای پیش و پس رفتن تاریخ بشر صورت قطعی معیّن نکرده است. یعنی ای انسان تو خودت مجری قضا و قدر الهی هستی، این تو هستی که تاریخ را می‌توانی جلو ببری، می‌توانی عقب ببری. می‌توانی نگاه داری، هیچ چیزی، نه از ناحیه طبیعت، نه از نظر ابزارهای زندگی و نه از نظر مشیّت الهی بر تاریخ حکومت نمی‌کند.»[۳]
رجعت
رجعت به معنای بازگشت است و در کلام شیعی معنای رجعت این است که پیش از قیام قیامت در ادامه حکومت حضرت مهدی(ع) دوران رجعت فرا می‌رسد و جمعی از نیکان و هم چنین گروهی از بدان از هر زمان به دنیا بر می‌گردند، نیکان برای دیدن دولت کریمه اهل بیت و رسیدن به آرزوی حکومت عدل و دریافت برخی از پاداش‌هایی که خداوند مقدر کرده در دنیا به آنها عطا کند، و بدکاران و کفار معاند، برای عقوبت و عذاب در دنیا.
امام صادق(ع) می‌فرماید: «إنّ الرجعة لیست بعامة و هی خاصة لا یرجع الا من محض الایمان محضا او محض الشرک محضا»[۴] رجعت همگانی نیست بلکه خاص است و فقط کسانی به دنیا بازمی‌گردند که مؤمن خالص یا مشرک محض باشند. بر اساس برخی از روایات اولین کسی که از امامان(ع) رجعت می‌کند، امام حسین(ع) است.[۵] از امام رضا(ع) نقل شده است که فرمود: … (رجعت) حقیقت دارد در میان امت‌های پیشین نیز وجود داشته است و قرآن از آن سخن به میان آورده است[۶] و رسول خدا(ص) فرموده است هر چه در امت‌های گذشته بوده در میان این امت نیز عیناً پیش خواهد آمد.
استمرار امامت
از نظر شیعه، امامت، نظامی است الهی و انقطاع ناپذیر و دوره فترت ندارد و در هر زمان و هر عصر وجود دارد. از عصر پیامبر اکرم(ص) تشکیل شده و تا به حال برقرار است و تا دنیا باقی است، برقرار خواهد بود، چنان‌که امیرالمومنین(ع) فرمود: «لا تخلو الارض من قائم لله بحجّة، امّا ظاهراً مشهورا، و امّا خائفا مغمورا، لئلا تبطل حجج الله و بیّناته»[۷] زمین از قائمی (امامی) که برای خدا حجت باشد خالی نخواهد ماند (و این حجت) یا ظاهر و آشکار است یا بیمناک و مستور، برای اینکه حجت‌های خدا و بیّنات او باطل و نابود نگردد؛ بنابراین امام یا ظاهر و مشهور و در عیان در میان مردم است، همانند زمان حضور ائمه اطهار یا خایف و پنهان که در عصر غیبت چنین است و امام زمان(ع) اگر چه غائب است اما امامت جهان را بر عهده دارد.
مطالعه بیشتر
- رجعت از نظر شیعه، نجم الدین طبسی.
- گفتمان مهدویت، آیت الله صافی گلپایگانی.
- اوائل المقالات، شیخ مفید قدس سرّه.
منابع
- ↑ امامت و رهبری، علامّه شهید مطهری، ص۵۶، انتشارات صدرا.
- ↑ اوائل المقالات، شیخ مفید قدس سرّه، ص۸۰.
- ↑ تکامل اجتماعی انسان، علامه مطهری، ص۱۶.
- ↑ میزان الحکمه، ری شهری، ج۴، ص۱۹۸۴.
- ↑ میزان الحکمه، ری شهری، ج۴، ص۱۹۸۲.
- ↑ مانند: بقره:۲۴۳؛ نمل:۸۳؛ غافر:۱۱.
- ↑ نهج البلاغه، حکمت، ۱۴۷، تذکره الفقها، ذهبی، ج۱، ص۱۲.