راه‌های افزایش ایمان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۰

سؤال

راه‌های تقویت و افزایش ایمان قلبی و باورهای دینی چیست؟

راه‌های افزایش ایمان، یاد خدا، شناخت دین، انس با قرآن، محبت به معصومان(ع) و عبادت ذکر شده است.

یاد خدا، اطمینان قلبی آورده و در پی آن باورهای دینی محکم می‌شود. انس با قرآن، انسان را زیر پوشش ولایت الهی قرار داده و راه نفوذ وسوسه‌های شیطان را می‌بندد. رفتن به محضر عالمان دین و شرکت در مراسمات دینی نیز، در تقویت باورهای دینی تأثیرگذار دانسته شده است.

یاد خدا و شناخت دین

یاد خدا، یکی از راه‌های تقویت ایمان و باورهای دینی است؛ چنان‌که بر پایه قرآن،^{[یادداشت ۱]} یاد خدا اطمینان و آرامش قلب می‌آورد و هر گاه انسان به مقام اطمینان قلبی برسد، باورهای دینی او محکم می‌شود.

یکی از راه‌های تقویت ایمان، شناخت درست دین است. هر اندازه انسان، دین را بهتر و درست‌تر بشناسد، بهتر و بیشتر می‌تواند در برابر هجوم تبلیغات دین‌زدایی، مقاومت کند. اگر باورهای دینی انسان، مستند و محکم نباشد، نمی‌تواند در برابر این هجوم، مقاومت کند.

محاسبه نفس و توبه

محاسبه نفس یعنی انسان خوب و بد اعمال و رفتار خود در طول روز را ارزیابی کند. برای اعمال خوب سجده شکر و برای اعمال بد توبه واقعی به جای آورد. در کنار محاسبه نفس، مراقبه نیز لازم است؛ یعنی انسان در طی روز، مراقب اعمال خود باشد.

برای توبه دو پایه اصلی وجود دارد: پشیمانی نسبت به گناهان و تصمیم جدی به اینکه به گناهان بازنگردد.^[۱] شرایط قبولی توبه، «بازگرداندن حقوق مردم» و «ادای حقوق الهی» است. شب زنده‌داری به جهت سخت بودن می‌تواند نقش موثری در خارج شدن از حال و هوای گناه داشته باشد.^[۲]

انس با قرآن

بر پایه آیه ﴿وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا؛ و هنگامی که آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان افزوده می‌شود﴾^[۳] انس با قرآن یکی از راه‌های تقویت ایمان است. در قرآن سفارش شده است هر مقدار که برای شما مقدور است قرآن تلاوت کنید.^[۴] آیت‌الله جوادی آملی، مرجع و مفسّر شیعه، در تفسیر این آیه گفته است حتی اگر معنای آیات درک نشود نیز، خواندن قرآن عبادت است.^[۵] به باور آیت‌الله جوادی آملی، انس با قرآن انسان را به مقام صالحان رسانده و راه را برای وسوسه اهریمن می‌بندد.^[۵] انس با قرآن، انسان را زیر پوشش ولایت الهی می‌برد؛ بنابراین، وسوسه‌های تبلیغات سوء، بر باورهای دینی او اثر نمی‌گذارد.

بر پایه روایات، تأثیر انس با قرآن در سن جوانی و نوجوانی بیشتر است. در روایت آمده است: کسی که در سن جوانی قرآن بخواند، قرآن با خون و گوشت او، آمیخته می‌شود.^[۶]

محبت

یکی از راه‌های تقویت ایمان، محبت به خدا و دوستان خدا (مانند پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)) است. شهید مرتضی مطهری، یکی از بزرگترین امتیازات شیعه بر دیگر مذاهب را این دانسته که پایه و زیربنای اصلی مذهب شیعه، محبت است.^[۷] یکی از دلیل‌ها بر نقش محبت در تقویت باورهای دینی را، فداکاری یاران امام حسین(ع) در کربلا دانسته‌اند؛ زیرا عشق و محبت آنها باعث شد، در راه حمایت از او شهید شوند. امام صادق(ع) نیز، دین را همان «محبّت» دانسته است.^[۸]

محبت اگر همراه با شناخت به باورهای دینی باشد، ایمانِ فرد را قوی‌تر خواهد کرد.^[۹]

کسی که فردی را برای خود، انسان کامل شمرده و شیفته اخلاق و روحیات او شود، تحت تأثیر او قرار می‌گیرد. به عقیده اهل عرفان، محبت به پاکان مانند دستگاه خودکاری، خودبه‌خود بدی‌ها را جمع می‌کند و بیرون می‌ریزد. در این رابطه، توسل به آنها، زیارت آنها و هدیه دادن کارهای خوب به آنها باعث تقویت ایمان می‌شود.^[۱۰]

زیارت و ملاقات برادران دینی و علمای دینی و مؤمنان حقیقی نیز باعث رشد محبت و ایمان می‌شود.^[۱۱]

عبادت و نیایش

عبادت (مانند نماز‌های واجب)، نیایش و انس مداوم با مناجات‌های الهی، در تقویت باورهای دینی اثرگذار است.^[۱۲]

عبادت‌های روزانه مثل نمازهای واجب، نماز شب و عبادت‌های موسمی مثل روزه، حج و اعتکاف اگر با شرایط خود انجام شوند باعث تقویت ایمان خواهند شد.^[۱۳] آنچه در دعا و نیایش اهمیت دارد باور به فقر و تهیدستی خودمان و بی‌نیازی و توانایی خداوند است.^[۱۴]

رفتن به محضر عالمان دین و استفاده از علم و بهره گرفتن از رفتارهای اخلاقی آنان نیز، در استحکام ایمان مؤثر دانسته شده است.^[۱۲]

منابع

↑ مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، صدرا، چاپ بیستم، ۱۳۷۸ش، ص۴۵.
↑ برگرفته از مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، صدرا، چاپ بیستم، ۱۳۷۸ش، ص۶۷.
↑ انفال:۲.
↑ مزمل:۲۰.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ جوادی آملی، عبدالله، قرآن در قرآن، تفسیر موضوعی 1، قم، نشر مؤسسه اسراء، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش، ص۲۳۷–۲۴۰.
↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، با ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، نشر علمیه الاسلامیه، ج۴، ص۴۰۵، کتاب فضل قرآن، باب حامل قرآن، ج۴.
↑ مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی، انتشارات صدرا، چاپ پنجم، ۱۳۶۶ش، ص۴۳.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۰.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۰.
↑ دیلمی، احمد آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۸.
↑ دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۵۰.
↑ ^۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، گفتارهای معنوی، نشر صدرا، چاپ نوزدهم، ۱۳۷۸ش.
↑ دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۰.
↑ دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۶.

↑ ﴿أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مى‏ يابد﴾(رعد:۲۸)

[2] مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، صدرا، چاپ بیستم، ۱۳۷۸ش، ص۴۵.

[3] برگرفته از مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، صدرا، چاپ بیستم، ۱۳۷۸ش، ص۶۷.

[4] انفال:۲.

[5] مزمل:۲۰.

[:1-6] ۵٫۰ ^۵٫۱ جوادی آملی، عبدالله، قرآن در قرآن، تفسیر موضوعی 1، قم، نشر مؤسسه اسراء، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش، ص۲۳۷–۲۴۰.

[7] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، با ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، نشر علمیه الاسلامیه، ج۴، ص۴۰۵، کتاب فضل قرآن، باب حامل قرآن، ج۴.

[8] مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی، انتشارات صدرا، چاپ پنجم، ۱۳۶۶ش، ص۴۳.

[9] طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۰.

[10] طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۰.

[11] دیلمی، احمد آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۸.

[12] دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۵۰.

[:0-13] ۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، گفتارهای معنوی، نشر صدرا، چاپ نوزدهم، ۱۳۷۸ش.

[14] دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۰.

[15] دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۶.

[1] ﴿أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مى‏ يابد﴾(رعد:۲۸)

[یادداشت ۱]

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی = اخلاق
- |شاخه فرعی۱ = ایمان
- |شاخه فرعی۲ =
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
-راه هاي تقويت و افزايش ايمان قلبي و باورهاي ديني را معرفي کنید؟
+راه‌های تقویت و افزایش ایمان قلبی و باورهای دینی چیست؟
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}
+{{پاسخ}}راه‌های افزایش ایمان، [[یاد خدا]]، شناخت [[دین]]، انس با [[قرآن]]، محبت به [[معصومان(ع)]] و [[عبادت]] ذکر شده است.
-براي تقويت ايمان و باورهاي ديني، راه‌ها و روش‌هاي متعدد و گوناگون وجود دارد كه در اينجا به چند نمونه از مهم ترین این راه ها اشاره مي‌شود:
-۱. يكي از بهترين راه‌هاي تقويت ايمان و باورهاي ديني، ياد و ذكر مداوم خداوند است؛ زیرا ياد خداوند موجب اطمينان قلب مي‌شود و هر گاه انسان به مقام اطمينان قلبي برسد و به اصطلاح صاحب «قلب مطمئنه» شود، باورهاي ديني او چون فولاد آب ديده محكم و پرتوان مي‌شود؛ لذا خداي سبحان فرمود: {{قرآن|الا بذكر الله تطمئن القلوب<ref>رعد/ ۲۸.</ref> }}آگاه باشيد كه با ياد خدا دلها اطمينان و آرامش پيدا مي‌كند.
+یاد خدا، اطمینان قلبی آورده و در پی آن باورهای دینی محکم می‌شود. انس با قرآن، انسان را زیر پوشش ولایت الهی قرار داده و راه نفوذ وسوسه‌های [[شیطان]] را می‌بندد. رفتن به محضر عالمان دین و شرکت در مراسمات دینی نیز، در تقویت باورهای دینی تأثیرگذار دانسته شده است.
-۲. راه ديگري كه براي تقويت باورهاي ديني و در واقع تقويت ايمان و اعتقادات وجود دارد، شناخت درست دين است؛ زيرا هر اندازه انسان دين را بهتر و درست‌تر بشناسد و باورهاي ديني و مذهبي بر اساس شناخت درست از دين شكل بگيرد و پديد آيد؛ بهتر و بيشتر مي‌تواند در برابر هجوم تبليغات دين‌زدايي جهان معاصر، مقاومت كند و اگر پايه‌هاي معرفت ديني انسان قوي نبوده و باورهاي ديني انسان، مستند و محكم نباشد و هر باور و اعتقاد ديني تكيه‌گاهي در قرآن و روايات صحيح و مباني كلامي و فلسفي به همراه نداشته باشد،‌ در برابر هجمه تندباد حوادث و تبليغات دين‌زدايي عصر جديد، تاب مقاومت نخواهد داشت.
+==یاد خدا و شناخت دین==
+{{اصلی|یاد خدا}}
+یاد خدا، یکی از راه‌های تقویت ایمان و باورهای دینی است؛ چنان‌که بر پایه [[قرآن]]،<ref group="یادداشت">{{قرآن|أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ|ترجمه=آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مى‏ يابد}}(رعد:۲۸)</ref> یاد خدا اطمینان و آرامش قلب می‌آورد و هر گاه انسان به مقام اطمینان قلبی برسد، باورهای دینی او محکم می‌شود.
-۳. راه سوم براي قوي شدن باورهاي ديني و مذهبي، راه محبت و عشق است. به دليل نقش مهم عشق و محبت در تقويت باورهاي ديني و مذهبي است كه بزرگان، همواره بر عنصر محبت (دوستي خدا، پيامبر و اهل بيت (ع)) اصرار دارند؛ از جمله شهيد مطهري در اين باره مي‌گويد: از بزرگترين امتيازات شيعه بر ساير مذاهب اين است كه پايه و زيربناي اصلي آن، محبت است و اساساً تشيع، مذهب عشق و شيفتگي است. عنصر محبت در تشيع، دخالت تام دارد. تاريخ تشيع با نام يك سلسله از شيفتگان و جانبازان سراز پا نشناخته، توأم است.<ref>مطهري، مرتضي، جاذبه و دافعه علي، انتشارات صدرا، چاپ پنجم، ۱۳۶۶ ش، ص ۴۳.</ref>
+یکی از راه‌های تقویت ایمان، شناخت درست [[دین]] است. هر اندازه انسان، دین را بهتر و درست‌تر بشناسد، بهتر و بیشتر می‌تواند در برابر هجوم تبلیغات دین‌زدایی، مقاومت کند. اگر باورهای دینی انسان، مستند و محکم نباشد، نمی‌تواند در برابر این هجوم، مقاومت کند.
+==محاسبه نفس و توبه==
+[[محاسبه نفس]] یعنی انسان خوب و بد اعمال و رفتار خود در طول روز را ارزیابی کند. برای اعمال خوب [[سجده شکر]] و برای اعمال بد [[توبه]] واقعی به جای آورد. در کنار محاسبه نفس، [[مراقبه]] نیز لازم است؛ یعنی انسان در طی روز، مراقب اعمال خود باشد.
- بهترين دليل بر نقش عشق و محبت در تحكيم باورهاي ديني، ايثار و فداكاري ياران امام حسين (ع) در كربلاست. يعني عشق و محبت آنان سبب شد كه آنگونه در ركاب آن حضرت جان خود را فدا كنند و بگويند: اگر هزار بار كشته شويم و زنده شويم، باز هم از حمايت و همراهي شما دست برنمي‌داريم.
-بنابراين عشق و محبت، نقش بسيار مهمّي در تقويت ايمان و باورهاي ديني و مذهبي دارد و هر اندازه عشق و محبت همراه با شناخت و معرفت انسان به باورهاي ديني و مذهبي، بيشتر باشد، باور ديني او قوي‌تر خواهد بود. برهمين اساس امام صادق (ع) فرمود: «هل الدين الّا الحبّ»؛<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، بيروت، نشر موسسه الاعلمي، ۱۴۰۳ ق، ج ۱۱، ص ۱۶۰.</ref> يعني آيا دين غير از محبت است.
+برای [[توبه]] دو پایه اصلی وجود دارد: پشیمانی نسبت به [[گناه|گناهان]] و تصمیم جدی به اینکه به گناهان بازنگردد.<ref> مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، صدرا، چاپ بیستم، ۱۳۷۸ش، ص۴۵.</ref> شرایط قبولی توبه، «بازگرداندن [[حق الناس|حقوق مردم]]» و «ادای [[حق الله|حقوق الهی]]» است. [[شب زنده‌داری]] به جهت سخت بودن می‌تواند نقش موثری در خارج شدن از حال و هوای گناه داشته باشد.<ref>برگرفته از مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، صدرا، چاپ بیستم، ۱۳۷۸ش، ص۶۷.</ref>
+==انس با قرآن==
+بر پایه آیه {{قرآن|وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا| ترجمه = و هنگامی که آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان افزوده می‌شود
+}}<ref>انفال:۲.</ref> انس با [[قرآن]] یکی از راه‌های تقویت ایمان است. در قرآن سفارش شده است هر مقدار که برای شما مقدور است قرآن تلاوت کنید.<ref>مزمل:۲۰.</ref> آیت‌الله جوادی آملی، مرجع و مفسّر شیعه، در تفسیر این آیه گفته است حتی اگر معنای آیات درک نشود نیز، خواندن قرآن عبادت است.<ref name=":1" /> به باور آیت‌الله جوادی آملی، انس با قرآن انسان را به مقام صالحان رسانده و راه را برای وسوسه اهریمن می‌بندد.<ref name=":1">جوادی آملی، عبدالله، قرآن در قرآن، تفسیر موضوعی 1، قم، نشر مؤسسه اسراء، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش، ص۲۳۷–۲۴۰.</ref> انس با قرآن، انسان را زیر پوشش ولایت الهی می‌برد؛ بنابراین، وسوسه‌های تبلیغات سوء، بر باورهای دینی او اثر نمی‌گذارد.
-۴. راه ديگر براي تقويت ايمان و باورهاي ديني، انس با قرآن است؛ لذا در قرآن كريم فرمود: {{قرآن|اذا تليت عليهم آياته زادتهم ايماناً؛<ref>انفال/ ۲.</ref> }}يعني مؤمنان راستين هنگام استماع و شنيدن آيات الهي ايمان آنها افزوده مي‌گردد.
+بر پایه روایات، تأثیر انس با قرآن در سن جوانی و نوجوانی بیشتر است. در روایت آمده است: کسی که در سن جوانی قرآن بخواند، قرآن با خون و گوشت او، آمیخته می‌شود.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، با ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، نشر علمیه الاسلامیه، ج۴، ص۴۰۵، کتاب فضل قرآن، باب حامل قرآن، ج۴.</ref>
-استاد جوادي آملي در اين باره نكاتي آموزنده دارد؛ از جمله مي‌گويد: بهترين راه صلاح، اُنس با قرآن است. به همين دليل مي‌فرمايد: {{قرآن|فاقرؤوا ما تيسر من القرآن؛<ref>مزمل/ ۲۰.</ref> }}يعني آن مقدار كه براي شما ميسور است، قرآن تلاوت كنيد و با اين كتاب الهي مأنوس باشيد. حتي اگر معناي بعضي از آيات براي شما روشن نشد، نگوييد خواندن بدون ادراك چه اثري دارد، چون قرآن كلام آدمي نيست كه اگر كسي معنايش را نداند، خواندنش بي‌ثمر باشد؛ بلكه قرآن نور الهي است و خواندن آن عبادت است؛ هر چند معناي آن هم درك نشود. قرآن حبل (ريسمان) الهي است كه اُنس با آن و تدبر در آن و ايمان و عمل به آن انسان را بالا مي‌برد و به مقام صالحين ملحق مي‌سازد. تحت ولايت الله قرار مي‌دهد. اگر انسان مشمول ولايت الله بود، امورش را خدا اداره مي‌كند و در آن مقام ديگر راهي براي وسوسه و رخنه اهريمن نيست.<ref>جوادي آملي، عبدالله، قرآن در قرآن، تفسير موضوعي ۱، قم، نشر موسسه اسراء، چاپ دوم، ۱۳۷۸ ش، ص ۲۳۷ ـ ۲۴۰.</ref>
+==محبت==
+یکی از راه‌های تقویت ایمان، [[محبت]] به خدا و دوستان خدا (مانند [[پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت(ع)]]) است. [[شهید مرتضی مطهری]]، یکی از بزرگترین امتیازات [[شیعه]] بر دیگر مذاهب را این دانسته که پایه و زیربنای اصلی مذهب شیعه، محبت است.<ref>مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی، انتشارات صدرا، چاپ پنجم، ۱۳۶۶ش، ص۴۳.</ref> یکی از دلیل‌ها بر نقش محبت در تقویت باورهای دینی را، فداکاری یاران [[امام حسین(ع)]] در [[کربلا]] دانسته‌اند؛ زیرا عشق و محبت آنها باعث شد، در راه حمایت از او [[شهید]] شوند. [[امام صادق(ع)]] نیز، دین را همان «محبّت» دانسته است.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۰.</ref>
-انس و تلاوت قرآن، چون انسان را زير پوشش ولايت الهي مي‌برد، وسوسه‌هاي تبليغات سوء، بر باورهاي ديني او اثر نمي‌كند؛ به خصوص اگر قرآن در فصل شكوفاي عمر، يعني سن جواني و نوجواني خوانده شود؛ لذا در روايات آمده: كسي که در سن جواني قرآن بخواند، قرآن با خون و گوشت او ـ يعني خمير مايه وجودي او ـ آميخته مي‌شود.<ref>کليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، با ترجمه سيدهاشم رسولي محلاتي، نشر علميه الاسلاميه، ج۴، ص ۴۰۵، كتاب فضل قرآن، باب حامل قرآن، ح۴.</ref>
+محبت اگر همراه با شناخت به باورهای دینی باشد، ایمانِ فرد را قوی‌تر خواهد کرد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۰.</ref>
-بدون ترديد كسي كه معارف قرآن با خميره وجودي او آميخته شده باشد، تندباد شبهات و به تعبير مقام معظم رهبري: «شبيخون فرهنگي» بيگانگان، نمي‌تواند در باورهاي ديني او خلل و اضطراب ايجاد كند. (درباره تأثير و آثار تلاوت قرآن به منبع ذيل مراجعه شود).<ref>همان، ص ۳۹۴ تا ۴۴۶.</ref>
-۵. عبادت و نيايش و انس مداوم با مناجات‌هاي الهي و تشرف به محضر بزرگان و علماي راستين و استفاده از بركات علمي و معنوي و انفاس قُدسي آنان، در استحكام و تقويت باورهاي ديني و مذهبي نقش مؤثر دارد.<ref>مطهري، مرتضي، آزادي معنوي، جديد گفتارهاي معنوي، نشر صدرا، چاپ نونزدهم، ۱۳۷۸ ش.</ref>
+کسی که فردی را برای خود، [[انسان کامل]] شمرده و شیفته اخلاق و روحیات او شود، تحت تأثیر او قرار می‌گیرد. به عقیده اهل [[عرفان]]، محبت به پاکان مانند دستگاه خودکاری، خودبه‌خود بدی‌ها را جمع می‌کند و بیرون می‌ریزد. در این رابطه، [[توسل]] به آنها، [[زیارت]] آنها و هدیه دادن کارهای خوب به آنها باعث تقویت ایمان می‌شود.<ref>دیلمی، احمد آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۸.</ref>
-۶. و بالاخره، خلاصه و فشرده همه مطالب ياد شده آن است كه تمسك به قرآن و عترت، در همه ادوار و زمانها، مهمترين، بلكه تنها راه تقويت و حافظ عقايد و باورهاي ديني و مذهبي است؛ لذا در حديثي كه شيعه و سني آن را از پيامبر نقل كرده اند حضرت فرمود: «انّي تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي اهل بيتي ما اِن تمسكتم بهما لن تضلّوا بعدي ابداً»؛<ref>فضائل الخمسه من الصحاح السته، قم، نشر مجمع جهاني اهلبيت، ۱۴۲۲ ق، ج ۲، ص ۱، مقدمه و ص ۵۲.</ref> من دو چيز گرانبها يعني كتاب خدا و عترت خود را ميان شما به يادگار گذاشته‌ام، اگر به آن دو تمسك نماييد، هرگز بعد از من دچار گمراهي نمي‌شويد.
-{{پایان پاسخ}}
+زیارت و ملاقات برادران دینی و [[عالم|علمای]] دینی و [[مؤمن|مؤمنان]] حقیقی نیز باعث رشد محبت و ایمان می‌شود.<ref>دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۵۰.</ref>
+==عبادت و نیایش==
+{{اصلی|عبادت}}
+عبادت (مانند [[نماز|نماز‌های واجب]])، نیایش و انس مداوم با [[مناجات|مناجات‌های الهی]]، در تقویت باورهای دینی اثرگذار است.<ref name=":0" />
+عبادت‌های روزانه مثل [[نماز]]های واجب، [[نماز شب]] و عبادت‌های موسمی مثل [[روزه]]، [[حج]] و [[اعتکاف]] اگر با شرایط خود انجام شوند باعث تقویت ایمان خواهند شد.<ref> دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۰.</ref> آنچه در [[دعا]] و نیایش اهمیت دارد باور به [[فقر]] و تهیدستی خودمان و بی‌نیازی و توانایی [[خدا|خداوند]] است.<ref>دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر معارف، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۶.</ref>
+رفتن به محضر عالمان دین و استفاده از علم و بهره گرفتن از رفتارهای [[اخلاق|اخلاقی]] آنان نیز، در استحکام ایمان مؤثر دانسته شده است.<ref name=":0">مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، گفتارهای معنوی، نشر صدرا، چاپ نوزدهم، ۱۳۷۸ش.</ref>
 ==منابع==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی = اخلاق
+ | شاخه فرعی۱ = ایمان
+ | شاخه فرعی۲ =
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =شد
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه =شد
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر =شد
-  | بازبینی =
+ | ارجاعات =
-  | تکمیل =
+ | بازبینی نویسنده =
-  | اولویت =
+  | بازبینی = شد
-  | کیفیت =
+  | تکمیل =
+  | اولویت =
+  | کیفیت =
 }}
 {{پایان متن}}
+<references group="یادداشت" />
+<references />
+[[رده:فضایل اخلاقی]]