دعای قاموس: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
درباره دعای قاموس توضیح دهید؟
درباره دعای قاموس توضیح دهید.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''دعای قاموس''' که '''قاموس القدرة''' و '''سیفی صغیر''' نیز خوانده می‌شود، دعایی است با محتوای عرفانی و منسوب به [[امام علی(ع)]].     
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''دعای قاموس،''' که '''قاموس القدرة''' و '''سیفی صغیر''' نیز خوانده می‌شود، دعایی با محتوای عرفانی و منسوب به [[امام علی(ع)]] است.     


خواسته اصلی دعاکننده در این دعا عزت و قوت مادی و معنوی با تکیه بر حمایت و قدرت الهی است. در این دعا حفاظتِ دعاکننده از شر دشمنان و حسودان در پناه لطف الهی درخواست گردیده است. این دعا با توجه به مضامینی که دارد مورد توجه عالمان علوم غریبه قرار گرفته است. البته سند این دعا را ضعیف دانسته‌اند.     
خواسته اصلیِ دعاکننده در این دعا عزت و قوت مادی و معنوی با تکیه بر حمایت و قدرت الهی است. در این دعا حفاظتِ دعاکننده از شر دشمنان و حسودان در پناه لطف الهی درخواست گردیده است. این دعا با توجه به مضامینی که دارد مورد توجه عالمان علوم غریبه قرار گرفته است. برخی سند این دعا را ضعیف دانسته‌اند.     


== سند ==
== معرفی ==
دعای سیفی صغیر یا قاموس اولین بار در کتاب [[صحیفه ثانیه علویه]] محدث نوری آمده است. [[محدث نوری]] در مقدمه این دعا اشاره می‌کند که این دعا را در مجامع متعدد روایی، که بعضی با ارزش و عتیق بوده‌اند، دیده است. او از اشتهار متن دعا نیز خبر می‌دهد و این اشتهار را کمتر از اشتهار [[مناجات خمس عشر]] نقل شده از [[امام سجاد(ع)]] نمی‌داند. محدث نوری با وجود این دو شاخص متذکر می‌شود که این دعا را در مآخذ قابل اعتماد ندیده است. این موضوع موجب شده است که او فقط اصل این دعا را در کتاب خود بیاورد. محدث نوری این کار را از باب [[تسامح در ادله سنن]] و به تأسی از علمای اعلامی که این دعا را در آثار خود نقل می‌کرده‌اند بر می‌شمرد.<ref>سماهیجی، عبدالله بن صالح و میرزا حسین نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ترجمهٔ سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ص ۷۳۸.</ref> [[شیخ عباس قمی]]، محدث بزرگ متأخر شیعه و شاگرد محدث نوری، نیز در کتاب دعای مشهور خود [[مفاتیح الجنان]] این دعا را آورده است. او توضیحات استاد خود را عیناً در مقدمه این دعا نقل کرده و با این کار نظر محدث نوری درباره این دعا را تأیید کرده است.<ref>عباس بن محمدرضا قمی، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۶-۱۰۷.</ref>  
دعای سیفی صغیر یا قاموس دعای کوتاهی منسوب به امام علی(ع) است. این دعا با جمله {{متن عربی|رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ|ترجمه=پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ خود وارد ساز}} آغاز می‌شود و با [[صلوات]] بر پیامبر(ص) و خاندان او پایان می‌یابد.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۷.</ref>


[[محمد سند|محمد سَنَد]]، فقیه معاصر شیعه و متخصص [[رجال]] و [[درایه]] حدیث، درباره جایگاه سندی دعای قاموس بر اهمیت و لزوم استناد دعا به معصومین(ع) به دلیل [[عصمت]] و اطلاع آنان بر حقایق امور تأکید می‌کند. او با اتکا به [[قاعده من بلغ]] توسل به متون دعایی که به لحاظ سندی قابل استناد به معصوم(ع) نیستند را ممکن می‌داند. از نظر او دعای قاموس هم شامل این قاعده است.<ref>محمد السند، منهج التکامل الروحی، بیروت، دارالمهجة البیضاء، ص ۲۰۲-۲۰۳.</ref>   
دعای قاموس یا سیفی صغیر اولین بار در کتاب [[صحیفه ثانیه علویه]] تألیف محدث نوری (وفات ۱۳۲۰ق) آمده است. [[محدث نوری]] در مقدمه این دعا اشاره کرده که این دعا را در منابع متعدد روایی دیده است. او از مشهور بودن متن دعا نیز خبر داده و این شهرت را کمتر از شهرت [[مناجات خمس عشر|دعای مناجات خمس عشر]] نقل شده از [[امام سجاد(ع)]] نمی‌داند. البته محدث نوری متذکر شده که این دعا را در منابع قابل اعتماد ندیده و نقل اصل این دعا در کتابش را از باب [[تسامح در ادله سنن]] و با تأسی از علمای اعلام دانسته است.<ref>سماهیجی، عبدالله بن صالح و میرزا حسین نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ترجمهٔ سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ص ۷۳۸.</ref>
 
[[شیخ عباس قمی]]، محدث متاخر شیعه و شاگرد محدث نوری، نیز در کتاب دعای مشهور خود [[مفاتیح الجنان]] این دعا را آورده است. او توضیحات استاد خود را عیناً در مقدمه این دعا نقل کرده و با این کار نظر محدث نوری درباره این دعا را تأیید کرده است.<ref>قمی، شیخ عباس،  کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۶-۱۰۷.</ref>
 
[[محمد سند|محمد سَنَد]]، فقیه معاصر شیعه و متخصص [[رجال]] و [[درایه]] حدیث، درباره جایگاه سندی دعای قاموس بر اهمیت و لزوم استناد دعا به معصومین(ع) به دلیل [[عصمت]] و اطلاع آنان بر حقایق امور تأکید می‌کند. او براساس [[قاعده من بلغ|قاعده مَن بَلَغ]] توسل به دعایی که به لحاظ سندی قابل استناد به معصوم(ع) نیست را ممکن می‌داند. از نظر او دعای قاموس هم شامل این قاعده است.<ref>محمد السند، منهج التکامل الروحی، بیروت، دارالمهجة البیضاء، ص ۲۰۲-۲۰۳.</ref>   


== محتوا و مضامین ==
== محتوا و مضامین ==
دعای سیفی صغیر یا قاموس دعای کوتاهی است. این دعا با جمله {{متن عربی|ربِّ اَدْخلنی فی لُجَّةِ اَحَدِیَّتِک|ترجمه=پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ خود وارد ساز}} آغاز می‌شود و با [[صلوات]] بر پیامبر(ص) و خاندان او پایان می‌یابد.<ref>عباس بن محمدرضا قمی، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۷.</ref> متن دعا حاوی مضامین توحیدی در قالب عباراتی فخیم و پیچیده است که شباهت به برخی دیگر از دعاهای امام علی(ع) از جمله [[دعای صباح]] دارد. این موضوع باعث توجه و علاقه برخی عرفای شیعه معاصر به این دعا شده است. [[سید محمدحسین حسینی طهرانی]]، از علما و عرفای معاصر، این دعا را دارای مضامین عالی توحیدی می‌داند. او معتقد است که عظمت مقام عبودیت امیرالمؤمنین(ع) در این دعا ظهور و بروز دارد.<ref>سید محمدصادق حسینی طهرانی، نور مجرد (یادنامه آیت الله سید محمدحسین حسینی طهرانی)، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ج ۲، ص ۳۶۰.</ref>  
دعای قاموس حاوی مضامین توحیدی در قالب عباراتی پیچیده است که شباهت به برخی دیگر از دعاهای امام علی(ع) از جمله [[دعای صباح]] دارد. این موضوع باعث توجه و علاقه برخی عارفان شیعه معاصر به این دعا شده است. [[سید محمدحسین حسینی طهرانی]]، از علما و عرفای معاصر، این دعا را دارای مضامین عالی توحیدی می‌داند. او معتقد است که عظمت مقام عبودیت امام علی(ع) در این دعا ظهور و بروز دارد.<ref>حسینی طهرانی، محمدصادق، نور مجرد (یادنامه آیت الله سید محمدحسین حسینی طهرانی)، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ج ۲، ص۳۶۰.</ref>   
 
محدث نوری از توجه «ارباب الطِلِسمات و التَسخیرات» (افرادی که به [[علوم غریبه]] می‌پردازند) به این دعا به دلیل مضامین خاص آن خبر داده است. توجه طرفداران علوم غریبه به این دعا بوسیله شرح‌هایی که بر این دعا نوشته‌اند، مشخص شده است. محدث نوری افزوده که این افراد برای این دعا آثار عجیبی برشمرده‌اند. محدث نوری از نقل این شروح و آثار به دلیل عدم اعتماد به این مطالب خودداری کرده است.<ref>سماهیجی، عبدالله بن صالح و میرزا حسین نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ترجمهٔ سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ص ۷۳۸.</ref>


محدث نوری از توجه «ارباب الطلسمات و التسخیرات» (افرادی که به [[علوم غریبه]] می‌پردازند) به این دعا به دلیل مضامین خاص آن خبر داده است. توجهی که از خلال شروح غریبی که بر این دعا نوشته‌اند مشخص می‌شود. او افزوده است که این افراد برای این دعا آثار عجیبی برشمرده‌اند. محدث نوری از نقل این شروح و آثار به دلیل عدم اعتماد به این مطالب خودداری کرده است.<ref>سماهیجی و نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ص ۷۳۸.</ref>
==متن دعا==
==متن دعا==
{{نقل قول دوقلو تاشو
{{نقل قول دوقلو تاشو
|تیتر=دعای قاموس
|تیتر=دعای قاموس
|عنوان ستون چپ=ترجمه
|عنوان ستون چپ=ترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ، وَطَمْطَامِ يَمِّ وَحْدانِيَّتِكَ، وَقَوِّنِى بِقُوَّةِ سَطْوَةِ سُلْطانِ فَرْدانِيَّتِكَ، حَتَّىٰ أَخْرُجَ إِلىٰ فَضَاءِ سَعَةِ رَحْمَتِكَ، وَفِى وَجْهِى لَمَعاتُ بَرْقِ الْقُرْبِ مِنْ آثارِ حِمايَتِكَ، مَهِيباً بِهَيْبَتِكَ، عَزِيزاً بِعِنايَتِكَ، مُتَجَلِّلاً مُكَرَّماً بِتَعْلِيمِكَ وَتَزْكِيَتِكَ، وَأَلْبِسْنِى خِلَعَ الْعِزَّةِ وَالْقَبُولِ، وَسَهِّلْ لِى مَناهِجَ الْوُصْلَةِ وَالْوُصُولِ، وَتَوِّجْنِى بِتاجِ الْكَرامَةِ وَالْوَقارِ، وَأَلِّفْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَحِبَّائِكَ فِى دارِ الدُّنْيا وَدارِ الْقَرارِ، وَارْزُقْنِى مِنْ نُورِ اسْمِكَ هَيْبَةً وَسَطْوَةً تَنْقادُ لِىَ الْقُلُوبُ وَالْأَرْواحُ، وَتَخْضَعُ لَدَىَّ النُّفُوسُ وَالْأَشْباحُ، يَا مَنْ ذَلَّتْ لَهُ رِقابُ الْجَبابِرَةِ، وَخَضَعَتْ لَدَيْهِ أَعْناقُ الْأَكاسِرَةِ، لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجٰا مِنْكَ إِلّا إِلَيْكَ، وَلَا إِعانَةَ إِلّا بِكَ، وَلَا اتِّكاءَ إِلّا عَلَيْكَ؛ ادْفَعْ عَنِّى كَيْدَ الْحاسِدِينَ، وَظُلُماتِ شَرِّ الْمُعانِدِينَ، وَارْحَمْنِى تَحْتَ سُرادِقَاتِ عَرْشِكَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ، أَيِّدْ ظاهِرِى فِى تَحْصِيلِ مَراضِيكَ، وَنَوِّرْ قَلْبِى وَسِرِّى بِالاطِّلاعِ عَلىٰ مَناهِجِ مَساعِيكَ، إِلٰهِى كَيْفَ أَصْدُرُ عَنْ بابِكَ بِخَيْبَةٍ مِنْكَ، وَقَدْ وَرَدْتُهُ عَلىٰ ثِقَةٍ بِكَ ؟! وَكَيْفَ تُؤْيِسُنِى مِنْ عَطائِكَ وَقَدْ أَمَرْتَنِى بِدُعائِكَ ؟!وَهَا أَنَا مُقْبِلٌ عَلَيْكَ، مُلْتَجِئٌ إِلَيْكَ، باعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَعْدائِى كَما باعَدْتَ بَيْنَ أَعْدائِى، اخْتَطِفْ أَبْصارَهُمْ عَنِّى بِنُورِ قُدْسِكَ وَجَلالِ مَجْدِكَ، إِنَّكَ أَنْتَ اللّٰهُ الْمُعْطِى جَلائِلَ النِّعَمِ الْمُكَرَّمَةِ لِمَنْ نَاجَاكَ بِلَطائِفِ رَحْمَتِكَ، يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ سَيِّدِنا وَنَبِيِّنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ.
| بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ، وَطَمْطَامِ يَمِّ وَحْدانِيَّتِكَ، وَقَوِّنِى بِقُوَّةِ سَطْوَةِ سُلْطانِ فَرْدانِيَّتِكَ، حَتَّىٰ أَخْرُجَ إِلىٰ فَضَاءِ سَعَةِ رَحْمَتِكَ، وَفِى وَجْهِى لَمَعاتُ بَرْقِ الْقُرْبِ مِنْ آثارِ حِمايَتِكَ، مَهِيباً بِهَيْبَتِكَ، عَزِيزاً بِعِنايَتِكَ، مُتَجَلِّلاً مُكَرَّماً بِتَعْلِيمِكَ وَتَزْكِيَتِكَ
|به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است؛ پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ات و در میان اقیانوس یکتایی‌ات وارد ساز و با نیروی چیرگی سلطنت فرد و تنهایت، توانمند گردان تا به فضای بی‌کران رحمتت درآیم، درحالی‌که در چهره‌ام درخشندگی‌های پرتو قرب از آثار حمایتت فروزان باشد و به شوکتت پرشکوه باشم و به توجهت توانمند باشم و به آموزش و پرورشت بزرگ و بزرگوار باشم،
| به نام خداوند بخشنده مهربان. پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ات و در میان اقیانوس یکتایی‌ات وارد ساز و با نیروی چیرگی سلطنت فرد و تنهایت، توانمند گردان تا به فضای بی‌کران رحمتت درآیم، درحالی‌که در چهره‌ام درخشندگی‌های پرتو قرب از آثار حمایتت فروزان باشد و به شوکتت پرشکوه باشم و به توجهت توانمند باشم و به آموزش و پرورشت بزرگ و بزرگوار باشم
خدایا لباس‌های توانمندی و قبولی را بر من بپوشان و برایم راه‌های پیوند و پیوستگی را هموار کن و به تاج کرامت و وقار تاجدارم نما و میان من و شیفتگانت در دنیا و آخرت پیوند انداز و از نور نامت شوکت و قوّتی به من عطا کن که دل‌ها و جان‌ها مطیع من گردند و نفوس و بدن‌ها نزد من فروتن شوند،
| وَأَلْبِسْنِى خِلَعَ الْعِزَّةِ وَالْقَبُولِ، وَسَهِّلْ لِى مَناهِجَ الْوُصْلَةِ وَالْوُصُولِ، وَتَوِّجْنِى بِتاجِ الْكَرامَةِ وَالْوَقارِ، وَأَلِّفْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَحِبَّائِكَ فِى دارِ الدُّنْيا وَدارِ الْقَرارِ، وَارْزُقْنِى مِنْ نُورِ اسْمِكَ هَيْبَةً وَسَطْوَةً تَنْقادُ لِىَ الْقُلُوبُ وَالْأَرْواحُ، وَتَخْضَعُ لَدَىَّ النُّفُوسُ وَالْأَشْباحُ،
ای آن‌که گردن گردنکشان برایش خوار گشته و پادشاهان در پیشگاهش فروتن شده‌اند، پناهگاه و راه رهایی از تو جز به تو نیست و کمکی نیست جز به‌وسیله تو و تکیه‌گاهی نیست جز بر تو؛ خدایا! بداندیشی حسودان و تیرگی‎های شرّ دشمنان را از من دور کن و به من زیر سراپرده‌های عرشت رحمت آر، ای گرامی‌ترین گرامیان، ظاهر هستی‌ام را در به دست آوردن خشنودی‌ات نیرومند کن و قلب و نهادم را با آگاهی بر راه‌های رسیدن به پیشگاهت روشن ساز.
| خدایا لباس‌های توانمندی و قبولی را بر من بپوشان و برایم راه‌های پیوند و پیوستگی را هموار کن و به تاج کرامت و وقار تاجدارم نما و میان من و شیفتگانت در دنیا و آخرت پیوند انداز و از نور نامت شوکت و قوّتی به من عطا کن که دل‌ها و جان‌ها مطیع من گردند و نفوس و بدن‌ها نزد من فروتن شوند
خدایا چگونه از در خانه‌ات مأیوس و ناامید بازگردم درحالی‌که با اعتماد به تو وارد آن شدم و چگونه از عطایت ناامیدم می‌کنی درحالی‌که مرا به دعا در پیشگاهت فرمان دادی،
| يَا مَنْ ذَلَّتْ لَهُ رِقابُ الْجَبابِرَةِ، وَخَضَعَتْ لَدَيْهِ أَعْناقُ الْأَكاسِرَةِ، لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجٰا مِنْكَ إِلّا إِلَيْكَ، وَلَا إِعانَةَ إِلّا بِكَ، وَلَا اتِّكاءَ إِلّا عَلَيْكَ؛ ادْفَعْ عَنِّى كَيْدَ الْحاسِدِينَ، وَظُلُماتِ شَرِّ الْمُعانِدِينَ، وَارْحَمْنِى تَحْتَ سُرادِقَاتِ عَرْشِكَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ، أَيِّدْ ظاهِرِى فِى تَحْصِيلِ مَراضِيكَ، وَنَوِّرْ قَلْبِى وَسِرِّى بِالاطِّلاعِ عَلىٰ مَناهِجِ مَساعِيكَ
اینک به تو روی آورده‌ام و از تو پناه می‌جویم، بین من و دشمنانم دوری انداز، چنان‌که بین دشمنانم دوری انداختی، به نور پاک و عظمت و بزرگواری‌ات دیدگان دشمنانم را از دیدن من نابینا کن، به یقین تو، خدای عطابخش نعمت‌های بزرگ و باارزش به بندگان رازو و نیاز خویش هستی که با لطائف رحمتت تو را می‌خوانند، ای زنده، ای پاینده‌، ای صاحب بزرگی و مهمان‌نوازی و درود خدا بر مولای ما و پیامبر ما محمّد و بر همه خاندان پاک و پاکیزه‌اش.}}
| ای آن‌که گردن گردنکشان برایش خوار گشته و پادشاهان در پیشگاهش فروتن شده‌اند، پناهگاه و راه رهایی از تو جز به تو نیست و کمکی نیست جز به‌وسیله تو و تکیه‌گاهی نیست جز بر تو؛ خدایا! بداندیشی حسودان و تیرگی‎های شرّ دشمنان را از من دور کن و به من زیر سراپرده‌های عرشت رحمت آر، ای گرامی‌ترین گرامیان، ظاهر هستی‌ام را در به دست آوردن خشنودی‌ات نیرومند کن و قلب و نهادم را با آگاهی بر راه‌های رسیدن به پیشگاهت روشن ساز
| إِلٰهِى كَيْفَ أَصْدُرُ عَنْ بابِكَ بِخَيْبَةٍ مِنْكَ، وَقَدْ وَرَدْتُهُ عَلىٰ ثِقَةٍ بِكَ ؟! وَكَيْفَ تُؤْيِسُنِى مِنْ عَطائِكَ وَقَدْ أَمَرْتَنِى بِدُعائِكَ؟!
| خدایا چگونه از در خانه‌ات مأیوس و ناامید بازگردم درحالی‌که با اعتماد به تو وارد آن شدم و چگونه از عطایت ناامیدم می‌کنی درحالی‌که مرا به دعا در پیشگاهت فرمان دادی
| وَهَا أَنَا مُقْبِلٌ عَلَيْكَ، مُلْتَجِئٌ إِلَيْكَ، باعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَعْدائِى كَما باعَدْتَ بَيْنَ أَعْدائِى، اخْتَطِفْ أَبْصارَهُمْ عَنِّى بِنُورِ قُدْسِكَ وَجَلالِ مَجْدِكَ، إِنَّكَ أَنْتَ اللّٰهُ الْمُعْطِى جَلائِلَ النِّعَمِ الْمُكَرَّمَةِ لِمَنْ نَاجَاكَ بِلَطائِفِ رَحْمَتِكَ، يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ سَيِّدِنا وَنَبِيِّنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ
|اینک به تو روی آورده‌ام و از تو پناه می‌جویم، بین من و دشمنانم دوری انداز، چنان‌که بین دشمنانم دوری انداختی، به نور پاک و عظمت و بزرگواری‌ات دیدگان دشمنانم را از دیدن من نابینا کن، به یقین تو، خدای عطابخش نعمت‌های بزرگ و باارزش به بندگان رازو و نیاز خویش هستی که با لطائف رحمتت تو را می‌خوانند، ای زنده، ای پاینده‌، ای صاحب بزرگی و مهمان‌نوازی و درود خدا بر مولای ما و پیامبر ما محمّد و بر همه خاندان پاک و پاکیزه‌اش}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۲: خط ۴۲:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
  | شاخه فرعی۱ = دعا
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
خط ۴۶: خط ۵۶:
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =   
  | بازبینی نویسنده =   
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج
خط ۵۲: خط ۶۲:
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[Category:دعا]]
[[رده:دعا]]
[[رده:دعا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۴

سؤال

درباره دعای قاموس توضیح دهید.

درگاه‌ها
واژه-ها.png


دعای قاموس، که قاموس القدرة و سیفی صغیر نیز خوانده می‌شود، دعایی با محتوای عرفانی و منسوب به امام علی(ع) است.

خواسته اصلیِ دعاکننده در این دعا عزت و قوت مادی و معنوی با تکیه بر حمایت و قدرت الهی است. در این دعا حفاظتِ دعاکننده از شر دشمنان و حسودان در پناه لطف الهی درخواست گردیده است. این دعا با توجه به مضامینی که دارد مورد توجه عالمان علوم غریبه قرار گرفته است. برخی سند این دعا را ضعیف دانسته‌اند.

معرفی

دعای سیفی صغیر یا قاموس دعای کوتاهی منسوب به امام علی(ع) است. این دعا با جمله «رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ؛ پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ خود وارد ساز» آغاز می‌شود و با صلوات بر پیامبر(ص) و خاندان او پایان می‌یابد.[۱]

دعای قاموس یا سیفی صغیر اولین بار در کتاب صحیفه ثانیه علویه تألیف محدث نوری (وفات ۱۳۲۰ق) آمده است. محدث نوری در مقدمه این دعا اشاره کرده که این دعا را در منابع متعدد روایی دیده است. او از مشهور بودن متن دعا نیز خبر داده و این شهرت را کمتر از شهرت دعای مناجات خمس عشر نقل شده از امام سجاد(ع) نمی‌داند. البته محدث نوری متذکر شده که این دعا را در منابع قابل اعتماد ندیده و نقل اصل این دعا در کتابش را از باب تسامح در ادله سنن و با تأسی از علمای اعلام دانسته است.[۲]

شیخ عباس قمی، محدث متاخر شیعه و شاگرد محدث نوری، نیز در کتاب دعای مشهور خود مفاتیح الجنان این دعا را آورده است. او توضیحات استاد خود را عیناً در مقدمه این دعا نقل کرده و با این کار نظر محدث نوری درباره این دعا را تأیید کرده است.[۳]

محمد سَنَد، فقیه معاصر شیعه و متخصص رجال و درایه حدیث، درباره جایگاه سندی دعای قاموس بر اهمیت و لزوم استناد دعا به معصومین(ع) به دلیل عصمت و اطلاع آنان بر حقایق امور تأکید می‌کند. او براساس قاعده مَن بَلَغ توسل به دعایی که به لحاظ سندی قابل استناد به معصوم(ع) نیست را ممکن می‌داند. از نظر او دعای قاموس هم شامل این قاعده است.[۴]

محتوا و مضامین

دعای قاموس حاوی مضامین توحیدی در قالب عباراتی پیچیده است که شباهت به برخی دیگر از دعاهای امام علی(ع) از جمله دعای صباح دارد. این موضوع باعث توجه و علاقه برخی عارفان شیعه معاصر به این دعا شده است. سید محمدحسین حسینی طهرانی، از علما و عرفای معاصر، این دعا را دارای مضامین عالی توحیدی می‌داند. او معتقد است که عظمت مقام عبودیت امام علی(ع) در این دعا ظهور و بروز دارد.[۵]

محدث نوری از توجه «ارباب الطِلِسمات و التَسخیرات» (افرادی که به علوم غریبه می‌پردازند) به این دعا به دلیل مضامین خاص آن خبر داده است. توجه طرفداران علوم غریبه به این دعا بوسیله شرح‌هایی که بر این دعا نوشته‌اند، مشخص شده است. محدث نوری افزوده که این افراد برای این دعا آثار عجیبی برشمرده‌اند. محدث نوری از نقل این شروح و آثار به دلیل عدم اعتماد به این مطالب خودداری کرده است.[۶]

متن دعا

دعای قاموس
مـتـنترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ، وَطَمْطَامِ يَمِّ وَحْدانِيَّتِكَ، وَقَوِّنِى بِقُوَّةِ سَطْوَةِ سُلْطانِ فَرْدانِيَّتِكَ، حَتَّىٰ أَخْرُجَ إِلىٰ فَضَاءِ سَعَةِ رَحْمَتِكَ، وَفِى وَجْهِى لَمَعاتُ بَرْقِ الْقُرْبِ مِنْ آثارِ حِمايَتِكَ، مَهِيباً بِهَيْبَتِكَ، عَزِيزاً بِعِنايَتِكَ، مُتَجَلِّلاً مُكَرَّماً بِتَعْلِيمِكَ وَتَزْكِيَتِكَ به نام خداوند بخشنده مهربان. پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ات و در میان اقیانوس یکتایی‌ات وارد ساز و با نیروی چیرگی سلطنت فرد و تنهایت، توانمند گردان تا به فضای بی‌کران رحمتت درآیم، درحالی‌که در چهره‌ام درخشندگی‌های پرتو قرب از آثار حمایتت فروزان باشد و به شوکتت پرشکوه باشم و به توجهت توانمند باشم و به آموزش و پرورشت بزرگ و بزرگوار باشم
وَأَلْبِسْنِى خِلَعَ الْعِزَّةِ وَالْقَبُولِ، وَسَهِّلْ لِى مَناهِجَ الْوُصْلَةِ وَالْوُصُولِ، وَتَوِّجْنِى بِتاجِ الْكَرامَةِ وَالْوَقارِ، وَأَلِّفْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَحِبَّائِكَ فِى دارِ الدُّنْيا وَدارِ الْقَرارِ، وَارْزُقْنِى مِنْ نُورِ اسْمِكَ هَيْبَةً وَسَطْوَةً تَنْقادُ لِىَ الْقُلُوبُ وَالْأَرْواحُ، وَتَخْضَعُ لَدَىَّ النُّفُوسُ وَالْأَشْباحُ، خدایا لباس‌های توانمندی و قبولی را بر من بپوشان و برایم راه‌های پیوند و پیوستگی را هموار کن و به تاج کرامت و وقار تاجدارم نما و میان من و شیفتگانت در دنیا و آخرت پیوند انداز و از نور نامت شوکت و قوّتی به من عطا کن که دل‌ها و جان‌ها مطیع من گردند و نفوس و بدن‌ها نزد من فروتن شوند
يَا مَنْ ذَلَّتْ لَهُ رِقابُ الْجَبابِرَةِ، وَخَضَعَتْ لَدَيْهِ أَعْناقُ الْأَكاسِرَةِ، لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجٰا مِنْكَ إِلّا إِلَيْكَ، وَلَا إِعانَةَ إِلّا بِكَ، وَلَا اتِّكاءَ إِلّا عَلَيْكَ؛ ادْفَعْ عَنِّى كَيْدَ الْحاسِدِينَ، وَظُلُماتِ شَرِّ الْمُعانِدِينَ، وَارْحَمْنِى تَحْتَ سُرادِقَاتِ عَرْشِكَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ، أَيِّدْ ظاهِرِى فِى تَحْصِيلِ مَراضِيكَ، وَنَوِّرْ قَلْبِى وَسِرِّى بِالاطِّلاعِ عَلىٰ مَناهِجِ مَساعِيكَ ای آن‌که گردن گردنکشان برایش خوار گشته و پادشاهان در پیشگاهش فروتن شده‌اند، پناهگاه و راه رهایی از تو جز به تو نیست و کمکی نیست جز به‌وسیله تو و تکیه‌گاهی نیست جز بر تو؛ خدایا! بداندیشی حسودان و تیرگی‎های شرّ دشمنان را از من دور کن و به من زیر سراپرده‌های عرشت رحمت آر، ای گرامی‌ترین گرامیان، ظاهر هستی‌ام را در به دست آوردن خشنودی‌ات نیرومند کن و قلب و نهادم را با آگاهی بر راه‌های رسیدن به پیشگاهت روشن ساز
إِلٰهِى كَيْفَ أَصْدُرُ عَنْ بابِكَ بِخَيْبَةٍ مِنْكَ، وَقَدْ وَرَدْتُهُ عَلىٰ ثِقَةٍ بِكَ ؟! وَكَيْفَ تُؤْيِسُنِى مِنْ عَطائِكَ وَقَدْ أَمَرْتَنِى بِدُعائِكَ؟! خدایا چگونه از در خانه‌ات مأیوس و ناامید بازگردم درحالی‌که با اعتماد به تو وارد آن شدم و چگونه از عطایت ناامیدم می‌کنی درحالی‌که مرا به دعا در پیشگاهت فرمان دادی
وَهَا أَنَا مُقْبِلٌ عَلَيْكَ، مُلْتَجِئٌ إِلَيْكَ، باعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَعْدائِى كَما باعَدْتَ بَيْنَ أَعْدائِى، اخْتَطِفْ أَبْصارَهُمْ عَنِّى بِنُورِ قُدْسِكَ وَجَلالِ مَجْدِكَ، إِنَّكَ أَنْتَ اللّٰهُ الْمُعْطِى جَلائِلَ النِّعَمِ الْمُكَرَّمَةِ لِمَنْ نَاجَاكَ بِلَطائِفِ رَحْمَتِكَ، يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ سَيِّدِنا وَنَبِيِّنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ اینک به تو روی آورده‌ام و از تو پناه می‌جویم، بین من و دشمنانم دوری انداز، چنان‌که بین دشمنانم دوری انداختی، به نور پاک و عظمت و بزرگواری‌ات دیدگان دشمنانم را از دیدن من نابینا کن، به یقین تو، خدای عطابخش نعمت‌های بزرگ و باارزش به بندگان رازو و نیاز خویش هستی که با لطائف رحمتت تو را می‌خوانند، ای زنده، ای پاینده‌، ای صاحب بزرگی و مهمان‌نوازی و درود خدا بر مولای ما و پیامبر ما محمّد و بر همه خاندان پاک و پاکیزه‌اش


منابع

  1. قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۷.
  2. سماهیجی، عبدالله بن صالح و میرزا حسین نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ترجمهٔ سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ص ۷۳۸.
  3. قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۶-۱۰۷.
  4. محمد السند، منهج التکامل الروحی، بیروت، دارالمهجة البیضاء، ص ۲۰۲-۲۰۳.
  5. حسینی طهرانی، محمدصادق، نور مجرد (یادنامه آیت الله سید محمدحسین حسینی طهرانی)، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ج ۲، ص۳۶۰.
  6. سماهیجی، عبدالله بن صالح و میرزا حسین نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ترجمهٔ سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ص ۷۳۸.