تاریخچه برگزاری مراسم چهلم برای اموات: تفاوت میان نسخه‌ها
صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} گرفتن مراسم چهلم براي اموات و درگذشتگان از چه زماني در بين...» ایجاد کرد |
جز دو سطر آخر حذف شد چون تکرار بود. منبع برای روایتی اضافه شد |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
گرفتن مراسم چهلم | گرفتن مراسم چهلم برای اموات و درگذشتگان از چه زمانی در بین شیعیان و مخصوصاً ایرانیان مرسوم شد؟ آیا مستند دینی دارد؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
از | گرفتن مراسم چهلم برای اموات از سنت‌های مردمی است که به نظر می‌رسد با توجه به اهمیتی که برای عدد چهل در روایات وجود دارد و همچنین به واسطه مراسم [[اربعین]] که همه ساله برای [[امام حسین(ع)]] برگزار می‌شود، در بین مردم ایران که شیعه و دوستدار اهل بیت هستند رواج یافته است. | ||
==اهمیت عدد چهل بین شیعیان== | |||
از ظاهر [[قرآن]] و روایات چنین بر می‌آید که روز و عدد چهل دارای اسراری باشد خداوند در قرآن سوره بقره آیه ۵۱ می‌فرماید: با موسی چهل شب وعده گذاشتیم و او به میعادگاه برای گرفتن فرمانهای الهی آمد. یعنی مدت وعده الهی که موسی در آن به دیدار خداوند برای گرفتن دستور و الواح رفت چهل شب بود. یعنی چهل شب موسی به طور رفت و با خداوند مناجات می‌کرد. | |||
در آیه دیگری چنین آمده است: وقتی انسان به سن چهل سالگی می‌رسد از خداوند می‌خواهد توفیق شکرگزاری از نعمتهایش را به او بدهد و خواستار توفیق انجام عمل صالح از خداوند می‌شود ـ یعنی انسان در سن چهل سالگی به مرحله‌ای از رشد و [[ایمان و اراده انسان|ایمان]] می‌رسد که نوعی تکامل و بلوغ است لذا در روایات آمده هرکس تا سن چهل سالگی گناه کند و توبه نکند امکان بازگشت برای او سخت است<ref>نگاه کنید به تفسیر روح المعانی، ج۲۶، ص۱۷ و تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۳۲۹.</ref> و همچنین نقل شده هرکس که چهل سال بر او بگذرد نیکی‌هایش به بدی‌هایش غلبه نکند و جهتگیری‌هایش به سوی خوبی‌ها نباشد جایش دوزخ است.<ref>طبرسى، على بن حسن، مشكاه الأنوار، ترجمه: عطاردى، تهران، عطارد، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ص۱۵۹.</ref> | |||
یکی از محققین در این باره چنین می‌نویسد: «در فرهنگ اسلامی و در معارف عرفانی، عدد چهل (اربعین) جایگاه خاصّی دارد. حفظ کردن چهل حدیث، اخلاص چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مؤمن، چهل شب چهارشنبه و … بسیاری از این نمونه‌ها.»<ref>محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۷۴ش، ص۴۱.</ref> | |||
در اسلام عدد چهل دارای حکمتی است که آن را مهم جلوه می‌کند و در فرهنگ ایران زمین «چهل» عدد مشهوری است و در شعر و ادب فارسی نیز ترکیب‌هایی از این کلمه وجود دارد. در فرهنگ اسلامی نیز عدد چهل از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است در روایات اسلامی عدد چهل فراوان مطرح شده است: «کسی که تا ۴۰ روز خالص برای خدا شود، چشمه‌های حکمت از قلبش بر زبانش جاری می‌شود».<ref>مازندرانی، محمد صالح، شرح اصول کافی، جلد ۸، ص۴۷.</ref> | |||
در | ==تاثیر پذیری از فرهنگ اربعین امام حسین(ع)== | ||
[[اربعین]] در فرهنگ عاشورا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است؛ از این رو شیعیان و ایرانیان همانگونه که برای امام حسین(ع) همه ساله اربعین [[شهادت]] را عزاداری می‌کنند، در چهلمین روز درگذشت اموات خویش نیز مراسمی به یادبود این عزیزان برگزار می‌کنند. در تاریخ اسلام از نخستین اربعین عزاداری بر کشته یا شهیدی، پیش از شهادت امام حسین(ع) اطلاعی در دست نیست. در تاریخ و سیره نبوی هم در این باب نمونه‌ای نقل نشده است حتی بر شخص پیامبر(ص)، [[حضرت زهرا(س)]]، امام علی و امام حسن(ع) اربعین گزارش نشده است و سرآغاز آن از عزاداری بر امام حسین(ع) است».<ref>نشریه خراسان، بحث «اربعین از دیدگاه مورخین» حجت الاسلام حیدری آقائی، ۸/۲/۱۳۸۲.</ref> مهمترین نکته درباره اربعین، روایت امام حسن عسکری(ع) است. حضرت در روایتی که در منابع مختلف نقل شده است فرموده‌اند: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: ۱. خواندن ۵۱ رکعت [[نماز از نگاه مولانا|نماز]] (۱۷ رکعت نماز واجب + ۳۴ رکعت نوافل) ۲. [[زیارت اربعین]] ۳. انگشتری در دست راست ۴. سجده بر خاک ۵. بلند خواندن بسم الله در نماز»<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۵۱.</ref> «این حدیث تنها مدرکی است که جدای از خود زیارت اربعین که در ادعیه و منابع دعا آمده به اربعین امام حسین(ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است.<ref>جعفریان رسول، نشریه رسالت، نشریه اربعین امام حسین(ع)، عدد چهل، ۱۶/۱/۸۳.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
==مطالعه بیشتر== | |||
* تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید الشهدا(ع)، شهید آیت الله قاضی طباطبائی. | |||
* فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص۴۱. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی =تاریخ | ||
|شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ =تاریخ تمدن اسلامی | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ =آداب سنن عبادات فرهنگ | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی نویسنده = | ||
| تکمیل = | | ارزیابی کمی = | ||
| اولویت = | | تکمیل = | ||
| کیفیت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت =ج | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]] | |||
{{#seo: | |||
|title=پیشینه و فلسفه برگزاری مراسم چهلم برای درگذشتگان - دلیل چهلم گرفتن برای اموات - ویکی پاسخ | |||
|title_mode=Replaced Title | |||
|keywords=سنت چهلم در فرهنگ اسلامی و ایرانی سابقه‌ای دیرینه دارد؛ آیینی برای یادبود درگذشتگان که ریشه در باورهای دینی، اجتماعی و عرفانی دارد. | |||
|description=مراسم چهلم اموات | |||
}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۰۸
گرفتن مراسم چهلم برای اموات و درگذشتگان از چه زمانی در بین شیعیان و مخصوصاً ایرانیان مرسوم شد؟ آیا مستند دینی دارد؟
گرفتن مراسم چهلم برای اموات از سنت‌های مردمی است که به نظر می‌رسد با توجه به اهمیتی که برای عدد چهل در روایات وجود دارد و همچنین به واسطه مراسم اربعین که همه ساله برای امام حسین(ع) برگزار می‌شود، در بین مردم ایران که شیعه و دوستدار اهل بیت هستند رواج یافته است.
اهمیت عدد چهل بین شیعیان
از ظاهر قرآن و روایات چنین بر می‌آید که روز و عدد چهل دارای اسراری باشد خداوند در قرآن سوره بقره آیه ۵۱ می‌فرماید: با موسی چهل شب وعده گذاشتیم و او به میعادگاه برای گرفتن فرمانهای الهی آمد. یعنی مدت وعده الهی که موسی در آن به دیدار خداوند برای گرفتن دستور و الواح رفت چهل شب بود. یعنی چهل شب موسی به طور رفت و با خداوند مناجات می‌کرد.
در آیه دیگری چنین آمده است: وقتی انسان به سن چهل سالگی می‌رسد از خداوند می‌خواهد توفیق شکرگزاری از نعمتهایش را به او بدهد و خواستار توفیق انجام عمل صالح از خداوند می‌شود ـ یعنی انسان در سن چهل سالگی به مرحله‌ای از رشد و ایمان می‌رسد که نوعی تکامل و بلوغ است لذا در روایات آمده هرکس تا سن چهل سالگی گناه کند و توبه نکند امکان بازگشت برای او سخت است[۱] و همچنین نقل شده هرکس که چهل سال بر او بگذرد نیکی‌هایش به بدی‌هایش غلبه نکند و جهتگیری‌هایش به سوی خوبی‌ها نباشد جایش دوزخ است.[۲]
یکی از محققین در این باره چنین می‌نویسد: «در فرهنگ اسلامی و در معارف عرفانی، عدد چهل (اربعین) جایگاه خاصّی دارد. حفظ کردن چهل حدیث، اخلاص چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مؤمن، چهل شب چهارشنبه و … بسیاری از این نمونه‌ها.»[۳]
در اسلام عدد چهل دارای حکمتی است که آن را مهم جلوه می‌کند و در فرهنگ ایران زمین «چهل» عدد مشهوری است و در شعر و ادب فارسی نیز ترکیب‌هایی از این کلمه وجود دارد. در فرهنگ اسلامی نیز عدد چهل از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است در روایات اسلامی عدد چهل فراوان مطرح شده است: «کسی که تا ۴۰ روز خالص برای خدا شود، چشمه‌های حکمت از قلبش بر زبانش جاری می‌شود».[۴]
تاثیر پذیری از فرهنگ اربعین امام حسین(ع)
اربعین در فرهنگ عاشورا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است؛ از این رو شیعیان و ایرانیان همانگونه که برای امام حسین(ع) همه ساله اربعین شهادت را عزاداری می‌کنند، در چهلمین روز درگذشت اموات خویش نیز مراسمی به یادبود این عزیزان برگزار می‌کنند. در تاریخ اسلام از نخستین اربعین عزاداری بر کشته یا شهیدی، پیش از شهادت امام حسین(ع) اطلاعی در دست نیست. در تاریخ و سیره نبوی هم در این باب نمونه‌ای نقل نشده است حتی بر شخص پیامبر(ص)، حضرت زهرا(س)، امام علی و امام حسن(ع) اربعین گزارش نشده است و سرآغاز آن از عزاداری بر امام حسین(ع) است».[۵] مهمترین نکته درباره اربعین، روایت امام حسن عسکری(ع) است. حضرت در روایتی که در منابع مختلف نقل شده است فرموده‌اند: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: ۱. خواندن ۵۱ رکعت نماز (۱۷ رکعت نماز واجب + ۳۴ رکعت نوافل) ۲. زیارت اربعین ۳. انگشتری در دست راست ۴. سجده بر خاک ۵. بلند خواندن بسم الله در نماز»[۶] «این حدیث تنها مدرکی است که جدای از خود زیارت اربعین که در ادعیه و منابع دعا آمده به اربعین امام حسین(ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است.[۷]
مطالعه بیشتر
- تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید الشهدا(ع)، شهید آیت الله قاضی طباطبائی.
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص۴۱.
منابع
- ↑ نگاه کنید به تفسیر روح المعانی، ج۲۶، ص۱۷ و تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۳۲۹.
- ↑ طبرسى، على بن حسن، مشكاه الأنوار، ترجمه: عطاردى، تهران، عطارد، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ص۱۵۹.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۷۴ش، ص۴۱.
- ↑ مازندرانی، محمد صالح، شرح اصول کافی، جلد ۸، ص۴۷.
- ↑ نشریه خراسان، بحث «اربعین از دیدگاه مورخین» حجت الاسلام حیدری آقائی، ۸/۲/۱۳۸۲.
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۵۱.
- ↑ جعفریان رسول، نشریه رسالت، نشریه اربعین امام حسین(ع)، عدد چهل، ۱۶/۱/۸۳.