پیامبر بودن حضرت خضر

سؤال

آیا حضرت خضر پیامبر بود؟

پیامبر بودن حضرت خضر مورد اختلاف عالمان اسلامی است. در قرآن کریم، از حضرت خضر نامی به میان نیامده است. ولی در داستان سفر موسی(ع) و بنده‌ای از بندگان خداوند، اکثر مفسران آن بنده را خضر می‌دانند.

• برخی از اندیشمندان اسلامی بر این باورند که حضرت خضر یکی از انبیای الهی است.
• برخی معتقدند هیچ دلیل قرآنی و روایی مبنی بر نبی بودن خضر وجود ندارد و علم لدنی او به سبب آن بود که خضر طبق گفته قرآن بنده صالح خداوند بود.
• برخی روایات اسلامی، خضر را از علمای الهی دانسته‌اند.
• برخی نیز خضر را یکی از یاران ذوالقرنین دانسته‌اند که خود ذوالقرنین پیامبر نبود و یارانش نیز پیامبر نیستند.

شخصیت‌شناسی خضر

درباره شخصیت و مقام خضر بین دانشمندان اسلامی اختلاف است. در قرآن کریم، از حضرت خضر نامی به میان نیامده است. ولی در آیات ۶۵ تا ۸۲ سوره کهف داستان اسرارآمیز درباره موسی و بنده‌ای از بندگان خداوند حکایت می‌کند که بیشتر مفسران معتقدند این «بنده خدا»، خضر بوده است.

خضر بنده‌ای از بندگان خدا همراه با رحمت و علم الهی

قرآن کریم همراه حضرت موسی را بنده‌ای از بندگان الهی دانسته است که خدا به او رحمت و علم داده است: ﴿فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَيْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً﴾(کهف:۶۵) «علم» نیز مانند «رحمت»، علمی است که غیر خدا در آن دخالتی ندارد و از راه اکتساب و استدلال به دست نمی‌آید. دلیل بر این مطلب جمله ﴿مِنْ لَدُنَّا﴾ است که می‌رساند مختص به اولیای الهی است و از آخر آیات استفاده می‌شود که مقصود از آن، علم به تأویل حوادث است.

خضر پیامبری الهی

برخی روایات اسلامی، خضر پيامبری دانسته است که حقّ تعالى او را به سوى قومش فرستاد، وى ايشان را به توحيد، اقرار به فرستادگان الهی و كتب آسمانى دعوت نمود، از نشانه‏‌ها و معجزات آن حضرت اين بود كه هيچ گاه بالاى چوب خشك يا زمين ساده بى‏‌گياهى نمى‏‌نشست مگر آن كه بلافاصله آن چوب يا خاك سبز مى‏‌شد و به خاطر همين او را خضر ناميدند. روایات دیگری نیز خضر را پیامبر الهی دانسته‌اند.

خضر عالمی الهی

روایاتی در نقل داستان حضرت موسی و بنده صالح الهی، از وی به عنوان عالم نام برده‌اند. یکی از پرسش‌ها هم همین است که چرا حضرت موسی پیامبر از فردی که پیامبر نبود، دانش آموخت و علما این را دلیل بر نقص حضرت موسی نمی‌دانند؛ زیرا این هم دستور الهی بود که خدا داده بود. برخی از مفسران نیز تصریح کرده‌اند که فردی ملاقات کننده با حضرت موسی عالمی به نام خضر بود.

خضر از یاران ذوالقرنین

ذو القرنين بنده صالحى بود كه خداى تعالى او را حجّتى بر عبادش قرار داد، امّا او پيامبر نبود، خداوند او را در زمين قدرت داد و از هر چيزى بدو سببى داد؛ خضر یکی از یاران ذوالقرنین بود که موفق شد از آب حیات بنوشد و عمر طولانی داشته باشد.

جستارهای وابسته

• داستان حضرت موسی(ع) و خضر