ابراهیم پدر معنوی مسلمانان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۴

سؤال

آیا با استناد به آیات قرآن می‌توان گفت حضرت ابراهیم(ع) پدر معنوی مسلمانان است؟

حضرت ابراهیم(ع) در قرآن، به صراحت پدر مسلمانان معرفی شده است. در آیه ۷۸ سوره حج آمده است که به مسلمانان گفته شده که اسلام، آیین پدرتان ابراهیم است. مفسران این قول را اینطور تفسیر کرده‌اند که عرب و مسلمانان صدر اسلام، از نسل اسماعیل بودند و از این جهت قرآن، حضرت ابراهیم را پدر آنان خواند. قول دیگر این است که حضرت ابراهيم(ع) پدر حقيقى پيامبران و پدر معنوى پيروان اديان آسمانى است؛ زيرا تمام پيروان اديان آسمانى بر نبوت و عظمت او اتفاق‏نظر دارند. در آیه ۳۵ سوره ابراهیم هم، حضرت ابراهیم دعا می‌کند که فرزندانش و نسلش از بت‌پرستی‌دور باشند. «ابن» در لغت عرب همان‌طور که بر فرزند بلا فصل اطلاق می‌شود، بر فرزندان پشت‌های بعدی نیز اطلاق می‌شود. یعنی حضرت ابراهیم دعا می‌کند تمام فرزندانی که از صلب او هستند، از بت‌پرستی دور باشند.

متن آیه

﴿

وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ ۚ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ وَنِعْمَ النَّصِيرُ

حج:۷۸

﴾

«و در راه خدا جهاد کنید، و حقّ جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین (اسلام) کار سنگین و سختی بر شما قرار ندارد؛ از آیین پدرتان ابراهیم پیروی کنید؛ خداوند شما را در کتاب‌های پیشین و در این کتاب آسمانی «مسلمان» نامید، تا پیامبر گواه بر شما باشد و شما گواهان بر مردم! پس نماز را برپا دارید و زکات را بدهید و به خدا تمسّک جویید، که او مولا و سرپرست شماست! چه مولای خوب، و چه یاور شایسته‌ای!»

حضرت ابراهیم، پدر مسلمانان

قرآن در آیه ۷۸ سوره حج، حضرت ابراهیم(ع) را پدر مسلمانان معرفی می‌کند: ﴿أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ؛ پدرتان ابراهیم.﴾

در اینکه چرا قرآن حضرت ابراهیم را پدر مسلمانان معرفی می‌کند اقوال مختلفی میان مفسران گفته شده است.

مسلمانان فرزندان واقعی ابراهیم: عرب فرزند حضرت اسماعيل(ع) و بيشتر عجم فرزند حضرت اسحاق هستند و اين دو، فرزندان ابراهيم‌اند. پس غالب مردم اولاد ابراهيم‌اند.^[۱] برخی هم براین باورند که خطاب آیه با قريش است و ابراهيم(ع) پدر ايشان بود. و اگر گويند: خطاب با عرب است هم روا باشد، چه عرب از فرزندان اسماعيل‏اند.^[۲]
حضرت ابراهیم پدر معنوی: حضرت ابراهیم و حضرت پدر پدر رحمت هستند، هر دو شرایع الهی را ترویج می‌دادند؛ خدا هم این دو را با ذکری زیبا جمع کرد و گفت پدر شما هستند.^[۳] از دیگر سوی، رسول خدا(ص) پدر معنی امت اسلامی است و چون حضرت ابراهیم پدر رسول خداست، پدر مسلمانان نیز خواهد شد.^[۴] ^[۵] ابراهيم(ع) پدر حقيقى پيامبران و پدر معنوى پيروان اديان آسمانى است؛ زيرا تمام پيروان اديان آسمانى بر نبوت و عظمت او اتفاق‏نظر دارند.^[۶]
حرمت حضرت ابراهیم همانند حرمت پدر: هر چند همه مسلمانان از نسل آن حضرت نیستند؛ آما قرآن گفته است ﴿أَبِيكُمْ إِبْراهِيمَ﴾ تا بگوید حرمت حضرت ابراهیم برای شما همانند حرمت پدر است و حق معنوی او بر شما همانند حق پدر بر فرزندان می‌باشد. همانگونه که درباره زنان رسول خدا(ص) فرمود: ﴿وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ؛ و همسران او مادران آنها [= مؤمنان‌] محسوب می‌شوند.﴾(احزاب:۶‏).^[۷] ^[۸] ^[۹]

حضرت ابراهیم(ع) در آیه ۳۵ سوره ابراهیم دعا می‌کند که فرزندانش از بت‌پرستی دور باشند: ﴿وَ إِذْ قالَ إِبْراهيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْني‏ وَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ؛ (به ياد آوريد) زمانى را كه ابراهيم گفت: پروردگارا! اين شهر [مكّه‏] را شهر امنى قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار!﴾

كلمه ﴿وَ بَنِيَّ﴾ تمامى فرزندانى را كه از نسل او پديد آيند شامل مى‏شود و آنها عبارتند از دودمان اسماعيل و اسحاق. كلمه" ابن" در لغت عرب همانطور كه بر فرزند بلا فصل اطلاق مى‏شود، بر فرزندان پشت‌هاى بعدى نيز اطلاق مى‏شود.^[۱۰]

مطالعه بیشتر

پدر پیامبران در قرآن، حبیب الله عباسی.

منابع

↑ طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۵۴.
↑ ابوالفتوح رازى، حسين بن على، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۳۶۳.
↑ فخر رازى، محمد بن عمر، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۵۸.
↑ نسفى، عبدالله بن احمد، تفسير النسفى مدارك التنزيل و حقايق التاويل، بیروت، دار النفائس، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۱۶۹.
↑ زين‏الدين رازى، محمد بن ابى‏بكر، اسئله القرآن المجيد و أجوبتها من غرائب آي التنزيل، بیروت، المكتبه العصريه، چاپ اول، ۱۴۲۳ق، ص۲۱۶.
↑ مغنيه، محمدجواد، تفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۵۷۶.
↑ طبرانى، سليمان بن احمد، التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم، اردن - اربد، دار الكتاب الثقافي، چاپ اول، ۲۰۰۸م، ج۴، ص۳۵۸.
↑ طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، بی‌تا، ج۷، ص۳۴۴.
↑ ثعلبى، احمد بن محمد، الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۳۶.
↑ طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۰۱.

[1] طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۵۴.

[2] ابوالفتوح رازى، حسين بن على، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۳۶۳.

[3] فخر رازى، محمد بن عمر، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۵۸.

[4] نسفى، عبدالله بن احمد، تفسير النسفى مدارك التنزيل و حقايق التاويل، بیروت، دار النفائس، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۱۶۹.

[5] زين‏الدين رازى، محمد بن ابى‏بكر، اسئله القرآن المجيد و أجوبتها من غرائب آي التنزيل، بیروت، المكتبه العصريه، چاپ اول، ۱۴۲۳ق، ص۲۱۶.

[6] مغنيه، محمدجواد، تفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۵۷۶.

[7] طبرانى، سليمان بن احمد، التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم، اردن - اربد، دار الكتاب الثقافي، چاپ اول، ۲۰۰۸م، ج۴، ص۳۵۸.

[8] طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، بی‌تا، ج۷، ص۳۴۴.

[9] ثعلبى، احمد بن محمد، الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۳۶.

[10] طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۰۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-آیا پیامبران و امامان معصوم طبق آیه ۳۵ سوره ابراهیم پدران معنوی مسلمین جهان هستند؟
+آیا با استناد به آیات قرآن می‌توان گفت حضرت ابراهیم(ع) پدر معنوی مسلمانان است؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-خدای متعال، آفریننده و هستی‌بخش هرچیزی جز خودش است یعنی اولاً: هر موجودی هستی خود را لحظه به لحظه از او دریافت می‌کند، نه از خود هستی دارد و نه از شئ دیگری می‌تواند هستی بگیرد. ثانیاً: کمال‌بخش همه مخلوقات است و هر موجودی کمالات شایسته خود را از او می‌یابد. ربوبیت تکوینی الهی اقتضاء دارد که انسان از راه اراده و اختیار خویش کمال یابد و کامل شود. همچنین مقتضی آن است که زمینه کمال‌جوئی و کمال‌یابی، در دسترس بشر باشد، انسانی که باید با حسن اختیار خود، راه استکمال را بپوید، باید زمینه انتخاب و گزینش، از طرف خدای متعال برای او فراهم شده باشد.
+[[حضرت ابراهیم(ع)]] در قرآن، به صراحت پدر مسلمانان معرفی شده است. در آیه ۷۸ سوره حج آمده است که به مسلمانان گفته شده که اسلام، آیین پدرتان ابراهیم است. مفسران این قول را اینطور تفسیر کرده‌اند که عرب و مسلمانان صدر اسلام، از نسل اسماعیل بودند و از این جهت قرآن، حضرت ابراهیم را پدر آنان خواند. قول دیگر این است که حضرت ابراهيم(ع) پدر حقيقى پيامبران و پدر معنوى پيروان اديان آسمانى است؛ زيرا تمام پيروان اديان آسمانى بر نبوت و عظمت او اتفاق‏نظر دارند. در آیه ۳۵ سوره ابراهیم هم، حضرت ابراهیم دعا می‌کند که فرزندانش و نسلش از بت‌پرستی‌دور باشند. «ابن» در لغت عرب همان‌طور که بر فرزند بلا فصل اطلاق می‌شود، بر فرزندان پشت‌های بعدی نیز اطلاق می‌شود. یعنی حضرت ابراهیم دعا می‌کند تمام فرزندانی که از صلب او هستند، از بت‌پرستی دور باشند.
-پس ربوبیت تشریعی الهی از ربوبیت تکوینی الهی جدا نیست بلکه فرع و نتیجه آن است، چون هستی انسان و اراده او وکمالاتی که می‌یابد و همیشه نعمت‌ها و مواهبی که می‌تواند در راه رسیدن به کمالات حقیقی خویش از آن‌ها بهره‌گیرد، همگی از خداست، باید احکام و قوانین حاکم برزندگی فردی و اجتماعی انسان هم فقط از جانب او جعل و وضع شود، در نتیجه هیچ‌کس حق قانون‌گذاری و تشریع برای انسان‌ها ندارد، مگر این که از طرف خدای متعال اذن و اجازه چنین کاری را یافته باشد.}}<ref>. مصباح یزدی، محمدتقی، معارف قرآن، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۷، ج۹، با تلخیص.</ref> به همین مناسبت است که خداوند امت اسلامی را فرزند پیامبران {{قرآن|وَ اجْنُبْنِی وَ بَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ<ref>. ابراهیم/۳۵.</ref>}} مرا و فرزندانم را از پرستش بت‌ها ثابت قدم بگردان. و حضرت ابراهیم را پدر امت اسلامی {{قرآن|مِلَّه أَبِیکُمْ إِبْراهِیمَ<ref>. حج/۷۸.</ref>}} معرفی می‌کند؛ زیرا وظیفه پدر علاوه بر انعقاد نطفه، تربیت و اصلاح فرزند می‌باشد به همین خاطر پیامبر(ص) را ابا المؤمنین، یعنی پدر مؤمنین نامگذاری کرده‌اند.
+== متن آیه ==
+{{قرآن بزرگ|وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ ۚ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ وَنِعْمَ النَّصِيرُ
+| سوره = حج
+| آیه = ۷۸}}
+{{متن عربی| و در راه خدا جهاد کنید، و حقّ جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین (اسلام) کار سنگین و سختی بر شما قرار ندارد؛ از آیین پدرتان ابراهیم پیروی کنید؛ خداوند شما را در کتاب‌های پیشین و در این کتاب آسمانی «مسلمان» نامید، تا پیامبر گواه بر شما باشد و شما گواهان بر مردم! پس نماز را برپا دارید و زکات را بدهید و به خدا تمسّک جویید، که او مولا و سرپرست شماست! چه مولای خوب، و چه یاور شایسته‌ای!}}
-دلیل دیگری که پیامبران و امامان معصوم پدران معنوی مسلمین جهان هستند از ادامه آیه {{قرآن|فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَ مَنْ عَصانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَحِیمٌ<ref>ابراهم/۳۶.</ref> فهمیده می‌شود که تفسیر جمله قبلی است که عرض کرد {{قرآن|واجنبی و بنی ان نعبد الاصنام}}<ref>ابراهم/۳۵.</ref> به این معنی که مراد از فرزندان را در آیه بود توسعه و تخصیص می‌دهد. فرزندان خود را به عموم پیروانش تفسیر نموده و فرزندان واقعی خود را به همان پیروان تخصیص زده و عاصیان ایشان را از فرزندی خود خارج می‌کند… و چون به‌طور قطع می‌دانیم که او برای مشرکینی که از صلب اویند دعا نمی‌کند و نیز خدای تعالی فرموده نزدیک‌تر به ابراهیم کسانی هستند که پیرویش کردند و این پیغمبر است، و کسانی که به این پیغمبر ایمان آوردند.<ref>آل عمران/۶۸.</ref> کانّه خواسته است بگوید هر که در عمل به شریعت من و مشی بر طبق سیره من، مرا پیروی کند، او به من ملحق است و به منزله فرزندان من خواهد بود، و من ای خدا از تو مسألت می‌دارم خود را و ایشان را از این که بت بپرستیم و هر که در عمل به شریعتم نافرمانی کند یا در بعضی از آنها عصیان ورزد چه از فرزندانم باشد و چه غیر ایشان، خدایا او را به من ملحق مفرما، و من از تو درخواست نمی‌کنم که او را هم از شرک دور بداری، بلکه او را به رحمت و مغفرت خودت می‌سپارم.
+== حضرت ابراهیم، پدر مسلمانان ==
+قرآن در آیه ۷۸ [[سوره حج]]، حضرت ابراهیم(ع) را پدر مسلمانان معرفی می‌کند: {{قرآن|أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ|ترجمه=پدرتان ابراهیم.}}
-نکته دیگری که ممکن است از کلام ابراهیم(ع) استفاده شود این است که درباره پیروانش عرض کرد: «از من است» اما نسبت به آن‌ها که عصیان کردند، سکوت کرد که این خود ظهور دارد در این که خواسته است همه پیروانش را که تا آخر دنیا بیایند، پسر خوانده خود کند و همه آن‌هایی را که نافرمانیش کنند بیگانه معرفی نماید، هرچند که از صلب خودش باشند، گو اینکه این احتمال هم هست که خواسته است متابعین خود را پسرخوانده خود معرفی نماید، و نسبت به عاصیان خود سکوت کرده، چون سکوت دلالت صریحی بر نفی ندارد و در صورتی که آیه شریفه بر این معنا دلالت داشته باشد اشکالی از جهت عقل وجود ندارد، زیرا لازم نیست که ولادت طبیعی ملاک در نسب از حیث نفی و اثبات باشد و هیچ امتی را هم سراغ نداریم که در اثبات و نفی نسب، تنها به مسئله ولادت طبیعی اکتفا کند بلکه تا آنجا که تاریخ نشان می‌دهد در این نسبت تصرف نموده، جایی توسعه و جایی محدودیت قائل شده است همچنان‌که اسلام برای مثال پسرخوانده، زنازاده، فرزند کافر، و مرتد را نفی نموده، و آنان را فرزند نمی‌داند ولی در مقابل بچه‌ای که از زنی دیگر شیر خورده یا متولد در بستر زناشوئی را فرزند می‌داند، همچنین در قرآن پسر نوح را رسماً از پسری نوح نفی کرد.<ref>. هود/۴۸.</ref>
+در اینکه چرا قرآن حضرت ابراهیم را پدر مسلمانان معرفی می‌کند اقوال مختلفی میان مفسران گفته شده است.
+# '''مسلمانان فرزندان واقعی ابراهیم:''' عرب فرزند حضرت اسماعيل(ع) و بيشتر عجم فرزند حضرت اسحاق هستند و اين دو، فرزندان ابراهيم‌اند. پس غالب مردم اولاد ابراهيم‌اند.<ref>طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۵۴.</ref> برخی هم براین باورند که خطاب آیه با قريش است و ابراهيم(ع) پدر ايشان بود. و اگر گويند: خطاب با عرب است هم روا باشد، چه عرب از فرزندان اسماعيل‏اند.<ref>ابوالفتوح رازى، حسين بن على، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۳۶۳.</ref>
+# '''حضرت ابراهیم پدر معنوی:''' حضرت ابراهیم و حضرت پدر پدر رحمت هستند، هر دو شرایع الهی را ترویج می‌دادند؛ خدا هم این دو را با ذکری زیبا جمع کرد و گفت پدر شما هستند.<ref>فخر رازى، محمد بن عمر، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۵۸.</ref> از دیگر سوی، رسول خدا(ص) پدر معنی امت اسلامی است و چون حضرت ابراهیم پدر رسول خداست، پدر مسلمانان نیز خواهد شد.<ref>نسفى، عبدالله بن احمد، تفسير النسفى مدارك التنزيل و حقايق التاويل، بیروت، دار النفائس، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۱۶۹.</ref> <ref>زين‏الدين رازى، محمد بن ابى‏بكر، اسئله القرآن المجيد و أجوبتها من غرائب آي التنزيل، بیروت، المكتبه العصريه، چاپ اول، ۱۴۲۳ق، ص۲۱۶.</ref> ابراهيم(ع) پدر حقيقى پيامبران و پدر معنوى پيروان اديان آسمانى است؛ زيرا تمام پيروان اديان آسمانى بر نبوت و عظمت او اتفاق‏نظر دارند.<ref>مغنيه، محمدجواد، تفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۵۷۶.</ref>
+# '''حرمت حضرت ابراهیم همانند حرمت پدر:''' هر چند همه مسلمانان از نسل آن حضرت نیستند؛ آما قرآن گفته است {{قرآن|أَبِيكُمْ إِبْراهِيمَ}} تا بگوید حرمت حضرت ابراهیم برای شما همانند حرمت پدر است و حق معنوی او بر شما همانند حق پدر بر فرزندان می‌باشد. همانگونه که درباره زنان رسول خدا(ص) فرمود: {{قرآن|وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ|ترجمه= و همسران او مادران آنها [= مؤمنان‌] محسوب می‌شوند.|سوره= احزاب|آیه=۶‏}}.<ref>طبرانى، سليمان بن احمد، التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم، اردن - اربد، دار الكتاب الثقافي، چاپ اول، ۲۰۰۸م، ج۴، ص۳۵۸.</ref> <ref>طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، بی‌تا، ج۷، ص۳۴۴.</ref> <ref>ثعلبى، احمد بن محمد، الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۳۶.</ref>
-در روایاتی که از ائمه اهلبیت(ع) به ما رسیده، این تفسیر تأیید شده است از جمله در روایتی از امام باقر(ع) می‌خوانیم: «من احبّنا فهو مناّ اهل‌البیت قلت جعلت فداک: منکم؟ قال و الله، اما سمعت قول ابراهیم من تبعنی فانه منّی» هرکس ما را دوست دارد (و به سیره ما عمل کند) از ماست، گفتم: فدایت شوم. براستی از شماست؟ فرمود بخدا سوگند از ما است، آیا گفتار ابراهیم را نشنیده‌ای که می‌گوید هرکس از من پیروی کند او از من است.<ref>. عیاشی، محمد، تفسیر العیاش، تهران، انتشارات علمیه، ۱۳۸۰ه‍. ق، ج۲، ص۲۳۱.</ref> و در حدیث دیگری از رسول اکرم(ص) می‌خوانیم: «انا و علی ابوا هذه الامه انا و علی موالیاً هذه الامه»<ref>. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ه‍. ق؛ ج۳۶، ص۱۱.</ref> من و علی پدران این امت هستیم من و علی سرپرستان این امت هستیم.
+حضرت ابراهیم(ع) در آیه ۳۵ [[سوره ابراهیم]] دعا می‌کند که فرزندانش از بت‌پرستی دور باشند: {{قرآن|وَ إِذْ قالَ إِبْراهيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْني‏ وَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ |ترجمه= (به ياد آوريد) زمانى را كه ابراهيم گفت: پروردگارا! اين شهر [مكّه‏] را شهر امنى قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار!}}
+كلمه {{قرآن|وَ بَنِيَّ}} تمامى فرزندانى را كه از نسل او پديد آيند شامل مى‏شود و آنها عبارتند از دودمان اسماعيل و اسحاق. كلمه" ابن" در لغت عرب همانطور كه بر فرزند بلا فصل اطلاق مى‏شود، بر فرزندان پشت‌هاى بعدى نيز اطلاق مى‏شود.<ref>طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۰۱.</ref>
-و در مورد ائمه حدیثی از امام باقر(ع) توسط جابر نقل شده از قول خداوند؛ {{قرآن|وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ<ref>. بلد/۳.</ref>}} قسم به پدر و فرزندان یعنی «علیاً و ما ولد من الائمه(ع)»<ref>. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ه‍. ق، ج۲۳، ص۲۶۸، باب۱۵.</ref> که منظور حضرت علی است و ائمه که از او متولد می‌شوند. با توجه به احادیث ذکر شده نشان می‌دهد که مکتب و پیوند برنامه‌ها سبب ورود به خانواده از نظر معنوی می‌شود.
 {{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
+== مطالعه بیشتر==
+* پدر پیامبران در قرآن، حبیب الله عباسی.
-== مطالعه بیشتر ==
-۱. تفسیر نمونه، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، ج۱۰، ص۳۶۲، دارالکتب الاسلامیه.
-۲. معارف قرآن، مصباح یزدی، ج۹، پژوهش امام خمینی.
-۳. تفسیر المیزان، طباطبایی، انتشارات اسراء، ج۱۲، ص۱۰۱.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}
@@ خط ۳۶: / خط ۳۶: @@
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =شد
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
@@ خط ۴۶: / خط ۴۶: @@
   | بازبینی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت =ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}