زندگانی علی بن الحسین (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

    بدون خلاصۀ ویرایش
    (ابرابزار)
     
    (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    {{در دست ویرایش|کاربر=Shamloo }}
    {{شروع متن}}
    {{شروع متن}}
    {{سوال}}
    {{سوال}}
    ایده اصلی کتاب پس از پنجاه سال دکتر سید جعفر شهیدی درباره قیام امام حسین(ع) چیست؟
    کتاب «زندگانی علی بن الحسین(ع)» اثر سید جعفر شهیدی با چه موضوع، هدف و انگیزه‌ای نوشته شده است؟
    {{پایان سوال}}
    {{پایان سوال}}
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    {{جعبه اطلاعات کتاب
      | عنوان                  =زندگانی علی بن الحسین(ع)
      | عنوان                  =زندگانی علی بن الحسین(ع)
      | تصویر                  =
      | تصویر                  =زندگانی علی بن الحسین.webp
      | اندازه تصویر          =
      | اندازه تصویر          =
      | توضیح_تصویر        =کتابی تحلیلی درباره تاریخ زندگی امام سجاد(ع)
      | توضیح_تصویر        =کتابی تحلیلی درباره تاریخ زندگی امام سجاد(ع)
      | نام‌های دیگر        =
      | نام‌های دیگر        =
      | نویسنده              =سید جعفر شهیدی
      | نویسنده              =سید جعفر شهیدی
      | تاریخ نگارش        =
      | تاریخ نگارش        =۱۳۶۵ش
      | موضوع                =سیره نگاری ائمه(ع)
      | موضوع                =سیره نگاری ائمه(ع)
      | سبک                  =تحلیلی
      | سبک                  =تحلیلی
    خط ۲۱: خط ۲۰:
      | طراح جلد              =
      | طراح جلد              =
      | تعداد جلد              =
      | تعداد جلد              =
      | تعداد صفحات          =
      | تعداد صفحات          =۲۳۰
      | قطع                    =وزیری
      | قطع                    =وزیری
      | مجموعه                =
      | مجموعه                =
    خط ۲۷: خط ۲۶:
      | ناشر                    =دفتر نشر فرهنگ اسلامی
      | ناشر                    =دفتر نشر فرهنگ اسلامی
      | محل نشر            =تهران
      | محل نشر            =تهران
      | تاریخ نشر            =
      | تاریخ نشر            =۱۳۶۵ش
      | نوبت چاپ            =
      | نوبت چاپ            =
      | شمارگان              =
      | شمارگان              =
    خط ۳۸: خط ۳۷:
      | نسخه الکترونیکی  =
      | نسخه الکترونیکی  =
    }}
    }}
    ==موضوع، علت نگارش و جایگاه==
    کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) نوشته سید جعفر شهیدی کتابی تحلیلی درباره زندگی امام سجاد(ع) است. نویسنده در ضمن مقدمه این کتاب عنوان کرده که هدف او از نگارش این کتاب رفع تصویر ناصوابی است که از امام سجاد(ع) در آینه ذهن شیعیان ترسیم شده است؛ تصویری که در آن امام سجاد(ع) به شخصیتی همیشه بیمار تقلیل یافته و اثری از شاخصه های ارزشمند امامت در او وجود ندارد.


    نویسنده کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) در فصول مختلف این کتاب کوشیده است تا نشان دهد که امام سجاد(ع) نماد کامل از یک امام معصوم شیعی است؛ امامی که، با قطع نظر از مقام شامخ امامت و عصمت كه شيعه به آن معتقد است، شخصیتی بزرگوار است که در عمر خود وظیفه تعليم مسائل دینی، ارشاد عملى، دستگيرى بى‌منت از درماندگان، محبت به مستمندان و زيردستان، مبارزه تبلیغی با ستمگران، خشوع به‌درگاه پروردگار جهان برعهده داشته است. علاوه بر این موارد کتاب دعایی (صحیفه سجادیه) از او به جا مانده است که نمونه کاملی از فصاحت و دستوری عملی برای عابدان حقیقی است.
    {{پاسخ}}
    '''زندگانی علی بن الحسین(ع)''' کتابی تحلیلی درباره زندگی [[امام سجاد(ع)]]، امام چهارم [[شیعیان]] است. نویسنده این کتاب سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷–۱۳۸۶ش) مورخ، ادیب، مترجم و استاد زبان و ادب فارسی در دانشگاه تهران است. این کتاب در سال ۱۳۶۵ش برنده جایزه کتاب سال [[جمهوری اسلامی ایران]] شده است.


    شهیدی روش کار خود در نگارش کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) را استناد انتقادی به منابع دسته اول درباره امام سجاد(ع) و اتکای بر تحلیل عقلی و نه عاطفی از رخدادها توصیف کرده است. شهیدی خود عنوان کرده که تلاش کرده تا کتابش مفاهیمی درباره امام سجاد(ع) به انسان امروزی عرضه کند که فهم ارزش‌های آن برای او آسان باشد. در نهایت شهیدی کار خود در این کتاب را هرچه نزدیک تر شدن به واقعیت حیات امام(ع) عنوان کرده و ادعایی درباره درست بودن تمام این روایت نداشته است. به گفته نویسنده، کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) تکامل‌یافته کتابی با عنوان ''چراغ روشن در دنیای تاریک'' است که شهیدی آن را در سال ۱۳۳۵ش به‌چاپ رسانده بود. کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) در سال ۱۳۶۵ش به‌عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.  
    نویسنده در ضمن مقدمهٔ کتاب زندگانی [[علی بن الحسین(ع)]] عنوان کرده که هدف او از نگارش این کتاب رفع تصویر ناصوابی است که از امام(ع) در ذهن شیعیان ترسیم شده است؛ تصویری که در آن حضرت به شخصیتی همیشه بیمار تقلیل یافته و اثری از شاخصه‌های ارزشمند [[امامت]] در او وجود ندارد. نویسنده کتاب در فصول مختلف این کتاب کوشیده تا نشان دهد که امام سجاد(ع) نماد کاملی از یک [[امام معصوم]] شیعه با صفاتی برجسته است.


    ==نویسنده==
    شهیدی روش کار خود در نگارش کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) را استناد انتقادی به منابع دست اول درباره امام سجاد(ع) و اتکای بر تحلیل عقلی و نه عاطفی از رخدادها توصیف کرده است.
     
    == نویسنده ==
    سید جعفر شهیدی، مورخ، ادیب، مترجم و استاد زبان و ادب فارسی در دانشگاه تهران بود. او دارای نشان درجه یک علمی (۱۳۷۴ش) است و سه بار در سال‌های ۱۳۶۱ش، برای تصحیح کتاب دُرّه نادره، در سال ۱۳۶۲ش، به‌خاطر تألیف کتاب زندگانی حضرت زهراء(س) و در سال ۱۳۶۹ش، برای ترجمه نهج‌البلاغه برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است.<ref>انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر سید جعفر شهیدی، با مقدمه مهدی محقق، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۸ش، ص۲۴۹.</ref>
    سید جعفر شهیدی، مورخ، ادیب، مترجم و استاد زبان و ادب فارسی در دانشگاه تهران بود. او دارای نشان درجه یک علمی (۱۳۷۴ش) است و سه بار در سال‌های ۱۳۶۱ش، برای تصحیح کتاب دُرّه نادره، در سال ۱۳۶۲ش، به‌خاطر تألیف کتاب زندگانی حضرت زهراء(س) و در سال ۱۳۶۹ش، برای ترجمه نهج‌البلاغه برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است.<ref>انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر سید جعفر شهیدی، با مقدمه مهدی محقق، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۸ش، ص۲۴۹.</ref>


    سید جعفر شهیدی در سال ۱۲۹۷ش در بروجرد به‌دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در بروجرد و تهران گذراند و در سال ۱۳۲۰ش برای گذراندن تحصیلات دینی به نجف رفت. در نجف، به درجه [[اجتهاد]] رسید، ولی در سال ۱۳۲۷ش به‌دلیل بیماری چشم مجبور به بازگشت به ایران شد. پس از بازگشت به ایران، تحصیلات دانشگاهی را پی گرفت و در سال ۱۳۳۵ش لیسانش زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۴۰ش به درجه دکتری در این رشته رسید. پس از اخذ مدرک دکتری در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.<ref>نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۱.</ref> شهیدی از همکاران دهخدا در نگارش لغت‌نامه بود و پس از مرگ محمد معین در سال ۱۳۵۰ش به ریاست مؤسسه لغت‌نامه دهخدا رسید.<ref>افشار، ایرج، «شهیدی در قلمرو زبان فارسی»، در نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۵۵-۵۶.</ref>
    سید جعفر شهیدی در سال ۱۲۹۷ش در بروجرد به‌دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در بروجرد و تهران گذراند و در سال ۱۳۲۰ش برای گذراندن تحصیلات دینی به نجف رفت. در نجف، به درجه [[اجتهاد]] رسید، ولی در سال ۱۳۲۷ش به‌دلیل بیماری چشم مجبور به بازگشت به ایران شد. پس از بازگشت به ایران، تحصیلات دانشگاهی را پی گرفت و در سال ۱۳۳۵ش لیسانش زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۴۰ش به درجه دکتری در این رشته رسید. پس از اخذ مدرک دکتری در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.<ref>نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۱.</ref> شهیدی از همکاران دهخدا در نگارش لغت‌نامه بود و پس از مرگ محمد معین در سال ۱۳۵۰ش به ریاست مؤسسه لغت‌نامه دهخدا رسید.<ref>افشار، ایرج، «شهیدی در قلمرو زبان فارسی»، در نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۵۵–۵۶.</ref>
     
    از شهیدی آثار مختلفی در زمینه‌های تألیف، تصحیح و ترجمه بر جای مانده است؛ زندگانی علی بن الحسین(ع)، زندگانی حضرت زهرا(س)، [[پس از پنجاه سال (کتاب)|پس از پنجاه سال]]، آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)، تاریخ تحلیلی اسلام و ترجمه نهج‌البلاغه از جمله آثار او هستند.<ref>نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲–۳.</ref> شهیدی در سال ۱۳۸۶ش درگذشت و در امامزاده عبدالله شهر ری به‌خاک سپرده شد.<ref>«[https://www.mehrnews.com/news/622647/اشک-در-فقدان-استادی-که-برای-مهجوری-زبان-فارسی-می-گریست اشک در فقدان استادی که برای مهجوری زبان فارسی می‌گریست]»، در تارنمای خبرگزاری مهر، درج ۲۶ دی ۱۳۸۶ش، درج: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
     
    == موضوع، علت نگارش و جایگاه ==
    کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) نوشته سید جعفر شهیدی کتابی تحلیلی درباره زندگی [[امام سجاد(ع)]] قلمداد شده است.<ref>براتی، عبدالعلی، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/470803/سیری-در-کتابشناسی-امام-سجاد-علیه-السلام?q=سیری%20در%20کتاب%20شناسی%20امام%20سجاد%20(ع)&score=29.88911&rownumber=1 سیری در کتابشناسی امام سجاد(ع)]»، فرهنگ کوثر، شماره ۵۷، بهار ۱۳۸۳ش، ص۱۴۰.</ref> نویسنده در ضمن مقدمه این کتاب عنوان کرده که هدفش از نگارش این کتاب رفع تصویر ناصوابی است که از امام سجاد(ع) در ذهن شیعیان ترسیم شده است؛ تصویری که در آن امام سجاد(ع) به شخصیتی همیشه بیمار تقلیل یافته و اثری از شاخصه‌های ارزشمند [[امامت]] در او وجود ندارد.<ref>شهیدی، سید جعفر، زندگانی علی بن الحسین(ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۷ش، ص۴–۵.</ref>
     
    نویسنده کتاب در فصول مختلف کوشیده است تا نشان دهد امام سجاد(ع) نماد کاملی از یک امام معصوم شیعه است؛ امامی که با قطع نظر از مقام برجسته امامت و [[عصمت]] که شیعه به آن معتقد است، شخصیتی بزرگوار است که در عمر خود وظیفه تعلیم مسائل دینی، ارشاد عملی، دستگیری بی‌منت از درماندگان، محبت به مستمندان و زیردستان، مبارزه تبلیغی با ستمگران و خشوع به درگاه پروردگار جهان را برعهده خود داشته است. علاوه بر این موارد کتاب دعای [[صحیفه سجادیه]] از او به‌جا مانده که نمونه کاملی از فصاحت و دستوری عملی برای عابدان حقیقی است.<ref name=":0">شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۵.</ref>
     
    شهیدی روش کار خود در نگارش کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) را استناد انتقادی به منابع دست اول درباره امام سجاد(ع) و اتکای بر تحلیل عقلی و نه عاطفی از رخدادها توصیف کرده است. او عنوان کرده که کوشیده تا در کتابش مفاهیمی درباره امام سجاد(ع) عرضه کند که فهم ارزش‌های آن برای انسان امروزی آسان باشد. در نهایت، شهیدی کار خود در این کتاب را هرچه نزدیک‌تر شدن به واقعیت حیات امام(ع) عنوان کرده و ادعایی درباره درست بودن تمام این روایت نداشته است. به گفته نویسنده، کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) تکامل یافته کتابی با عنوان ''چراغ روشن در دنیای تاریک'' است<ref name=":0"/> که شهیدی آن را در سال ۱۳۳۵ش به‌چاپ رسانده بود.<ref>نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲.</ref> کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) در سال ۱۳۶۵ش به‌عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.<ref>«[https://ketabsal.ketab.ir/Forms/CourseChosenBookDetails.aspx?ID=13702&Course= زندگانی علی بن الحسین(ع)]»، تارنمای جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران. بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
     
    == محتوا ==
    کتاب زندگانی علی بن الحسین از یک مقدمه و بیست بخش تشکیل شده است؛ در این بخش‌ها مطالب زیر مورد بحث قرار گرفته است:<ref>شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۲۰۹–۲۱۱.</ref>
     
    {{ستون|۲}}
    * توضیحی در باب لقب‌های امام سجاد(ع) و تحلیلی درباره هویت مادر او؛
    * نقد روایت‌ها درباره زمان تولد امام(ع)؛
    * وضع ایالت‌های مسلمان‌نشین در دوران نوجوانی امام(ع)؛
    * امام سجاد(ع) و [[واقعه کربلا]]؛
    * مسیر کاروان از [[کوفه]] به [[شام]]؛
    * تحلیلی از روحیه مردم شام و پندار آنان درباره اسیران؛
    * خاندان پیغمبر در کاخ [[یزید]] و گفت‌وگوی یزید با امام(ع)؛
    * خطبه امام(ع) در مسجد دمشق؛
    * انعکاس [[حادثه کربلا]] در کوفه؛
    * آثار [[واقعه حرّه]] در [[مدینه]]؛
    * نمونه برجسته تربیت عملی امام در اجتماع آن روز؛
    * بزرگواری امام(ع) در برخورد با نادانان و تربیت آنان از این راه؛
    * عبادت امام(ع) و مناجات‌های او؛
    * بخشش‌های امام(ع)؛
    * بردباری برابر ناملایمات؛
    * نپرداختن به غیر مسائل علمی و عبادت؛
    * حرمت‌نهادن به عالمان؛
    * گفتارهای کوتاه امام؛
    * [[رساله حقوق]]؛
    * [[صحیفه سجادیه]] و بحثی درباره آن؛
    * رحلت امام(ع)؛
    * فرزندان امام(ع).
    {{پایان}}
     
    {{پایان پاسخ}}


    از شهیدی آثار مختلفی در زمینه‌های تألیف، تصحیح و ترجمه بر جای مانده است. [[زندگانی علی بن الحسین(ع) (کتاب)|زندگانی علی بن الحسین(ع)]]، زندگانی حضرت زهرا(س)، پس از پنجاه سال، آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)، تاریخ تحلیلی اسلام و  ترجمه نهج‌البلاغه از جمله آثار او هستند.<ref>نامه شهیدی، ص۲-۳.</ref> شهیدی در سال ۱۳۸۶ش درگذشت و در امامزاده عبدالله شهرری به‌خاک سپرده شد.<ref>«[https://www.mehrnews.com/news/622647/%D8%A7%D8%B4%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%AC%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA اشک در فقدان استادی که برای مهجوری زبان فارسی می‌گریست]»، در تارنمای خبرگزاری مهر، درج ۲۶ دی ۱۳۸۶ش، درج: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
    ==محتوا==
    == منابع ==
    == منابع ==
    {{پانویس|۲}}
    {{پانویس|۲}}
    خط ۶۰: خط ۹۷:
      | شاخه فرعی۳ =
      | شاخه فرعی۳ =
    }}
    }}
    {{تکمیل مقاله
    {{ارزیابی
      | شناسه =
      | شناسه = شد
      | تیترها =
      | عکس = شد
      | ویرایش =
      | درگاه = شد
      | لینک‌دهی =
      | ادبیات = شد
      | ناوبری =
      | پیوند = شد
      | نمایه =
      | ناوبری = شد
      | تغییر مسیر =
      | تغییرمسیر = شد
      | ارجاعات =
      | ارجاعات = شد
      | بازبینی =
      | ارزیابی کمی = شد
      | تکمیل =
      | ارزیابی کیفی = شد
      | اولویت =
      | اولویت = د
      | کیفیت =
      | کیفیت = خوب
    }}
    }}
    {{پایان متن}}
    {{پایان متن}}

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۰۰

    سؤال

    کتاب «زندگانی علی بن الحسین(ع)» اثر سید جعفر شهیدی با چه موضوع، هدف و انگیزه‌ای نوشته شده است؟

    زندگانی علی بن الحسین(ع)
    زندگانی علی بن الحسین (کتاب)
    کتابی تحلیلی درباره تاریخ زندگی امام سجاد(ع)
    اطلاعات کتاب
    نویسندهسید جعفر شهیدی
    تاریخ نگارش۱۳۶۵ش
    موضوعسیره نگاری ائمه(ع)
    سبکتحلیلی
    زبانفارسی
    تعداد صفحات۲۳۰
    قطعوزیری
    اطلاعات نشر
    ناشردفتر نشر فرهنگ اسلامی
    محل نشرتهران
    تاریخ نشر۱۳۶۵ش


    زندگانی علی بن الحسین(ع) کتابی تحلیلی درباره زندگی امام سجاد(ع)، امام چهارم شیعیان است. نویسنده این کتاب سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷–۱۳۸۶ش) مورخ، ادیب، مترجم و استاد زبان و ادب فارسی در دانشگاه تهران است. این کتاب در سال ۱۳۶۵ش برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است.

    نویسنده در ضمن مقدمهٔ کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) عنوان کرده که هدف او از نگارش این کتاب رفع تصویر ناصوابی است که از امام(ع) در ذهن شیعیان ترسیم شده است؛ تصویری که در آن حضرت به شخصیتی همیشه بیمار تقلیل یافته و اثری از شاخصه‌های ارزشمند امامت در او وجود ندارد. نویسنده کتاب در فصول مختلف این کتاب کوشیده تا نشان دهد که امام سجاد(ع) نماد کاملی از یک امام معصوم شیعه با صفاتی برجسته است.

    شهیدی روش کار خود در نگارش کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) را استناد انتقادی به منابع دست اول درباره امام سجاد(ع) و اتکای بر تحلیل عقلی و نه عاطفی از رخدادها توصیف کرده است.

    نویسنده

    سید جعفر شهیدی، مورخ، ادیب، مترجم و استاد زبان و ادب فارسی در دانشگاه تهران بود. او دارای نشان درجه یک علمی (۱۳۷۴ش) است و سه بار در سال‌های ۱۳۶۱ش، برای تصحیح کتاب دُرّه نادره، در سال ۱۳۶۲ش، به‌خاطر تألیف کتاب زندگانی حضرت زهراء(س) و در سال ۱۳۶۹ش، برای ترجمه نهج‌البلاغه برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است.[۱]

    سید جعفر شهیدی در سال ۱۲۹۷ش در بروجرد به‌دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در بروجرد و تهران گذراند و در سال ۱۳۲۰ش برای گذراندن تحصیلات دینی به نجف رفت. در نجف، به درجه اجتهاد رسید، ولی در سال ۱۳۲۷ش به‌دلیل بیماری چشم مجبور به بازگشت به ایران شد. پس از بازگشت به ایران، تحصیلات دانشگاهی را پی گرفت و در سال ۱۳۳۵ش لیسانش زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۴۰ش به درجه دکتری در این رشته رسید. پس از اخذ مدرک دکتری در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.[۲] شهیدی از همکاران دهخدا در نگارش لغت‌نامه بود و پس از مرگ محمد معین در سال ۱۳۵۰ش به ریاست مؤسسه لغت‌نامه دهخدا رسید.[۳]

    از شهیدی آثار مختلفی در زمینه‌های تألیف، تصحیح و ترجمه بر جای مانده است؛ زندگانی علی بن الحسین(ع)، زندگانی حضرت زهرا(س)، پس از پنجاه سال، آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)، تاریخ تحلیلی اسلام و ترجمه نهج‌البلاغه از جمله آثار او هستند.[۴] شهیدی در سال ۱۳۸۶ش درگذشت و در امامزاده عبدالله شهر ری به‌خاک سپرده شد.[۵]

    موضوع، علت نگارش و جایگاه

    کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) نوشته سید جعفر شهیدی کتابی تحلیلی درباره زندگی امام سجاد(ع) قلمداد شده است.[۶] نویسنده در ضمن مقدمه این کتاب عنوان کرده که هدفش از نگارش این کتاب رفع تصویر ناصوابی است که از امام سجاد(ع) در ذهن شیعیان ترسیم شده است؛ تصویری که در آن امام سجاد(ع) به شخصیتی همیشه بیمار تقلیل یافته و اثری از شاخصه‌های ارزشمند امامت در او وجود ندارد.[۷]

    نویسنده کتاب در فصول مختلف کوشیده است تا نشان دهد امام سجاد(ع) نماد کاملی از یک امام معصوم شیعه است؛ امامی که با قطع نظر از مقام برجسته امامت و عصمت که شیعه به آن معتقد است، شخصیتی بزرگوار است که در عمر خود وظیفه تعلیم مسائل دینی، ارشاد عملی، دستگیری بی‌منت از درماندگان، محبت به مستمندان و زیردستان، مبارزه تبلیغی با ستمگران و خشوع به درگاه پروردگار جهان را برعهده خود داشته است. علاوه بر این موارد کتاب دعای صحیفه سجادیه از او به‌جا مانده که نمونه کاملی از فصاحت و دستوری عملی برای عابدان حقیقی است.[۸]

    شهیدی روش کار خود در نگارش کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) را استناد انتقادی به منابع دست اول درباره امام سجاد(ع) و اتکای بر تحلیل عقلی و نه عاطفی از رخدادها توصیف کرده است. او عنوان کرده که کوشیده تا در کتابش مفاهیمی درباره امام سجاد(ع) عرضه کند که فهم ارزش‌های آن برای انسان امروزی آسان باشد. در نهایت، شهیدی کار خود در این کتاب را هرچه نزدیک‌تر شدن به واقعیت حیات امام(ع) عنوان کرده و ادعایی درباره درست بودن تمام این روایت نداشته است. به گفته نویسنده، کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) تکامل یافته کتابی با عنوان چراغ روشن در دنیای تاریک است[۸] که شهیدی آن را در سال ۱۳۳۵ش به‌چاپ رسانده بود.[۹] کتاب زندگانی علی بن الحسین(ع) در سال ۱۳۶۵ش به‌عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.[۱۰]

    محتوا

    کتاب زندگانی علی بن الحسین از یک مقدمه و بیست بخش تشکیل شده است؛ در این بخش‌ها مطالب زیر مورد بحث قرار گرفته است:[۱۱]

    • توضیحی در باب لقب‌های امام سجاد(ع) و تحلیلی درباره هویت مادر او؛
    • نقد روایت‌ها درباره زمان تولد امام(ع)؛
    • وضع ایالت‌های مسلمان‌نشین در دوران نوجوانی امام(ع)؛
    • امام سجاد(ع) و واقعه کربلا؛
    • مسیر کاروان از کوفه به شام؛
    • تحلیلی از روحیه مردم شام و پندار آنان درباره اسیران؛
    • خاندان پیغمبر در کاخ یزید و گفت‌وگوی یزید با امام(ع)؛
    • خطبه امام(ع) در مسجد دمشق؛
    • انعکاس حادثه کربلا در کوفه؛
    • آثار واقعه حرّه در مدینه؛
    • نمونه برجسته تربیت عملی امام در اجتماع آن روز؛
    • بزرگواری امام(ع) در برخورد با نادانان و تربیت آنان از این راه؛
    • عبادت امام(ع) و مناجات‌های او؛
    • بخشش‌های امام(ع)؛
    • بردباری برابر ناملایمات؛
    • نپرداختن به غیر مسائل علمی و عبادت؛
    • حرمت‌نهادن به عالمان؛
    • گفتارهای کوتاه امام؛
    • رساله حقوق؛
    • صحیفه سجادیه و بحثی درباره آن؛
    • رحلت امام(ع)؛
    • فرزندان امام(ع).



    منابع

    1. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر سید جعفر شهیدی، با مقدمه مهدی محقق، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۸ش، ص۲۴۹.
    2. نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۱.
    3. افشار، ایرج، «شهیدی در قلمرو زبان فارسی»، در نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۵۵–۵۶.
    4. نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲–۳.
    5. «اشک در فقدان استادی که برای مهجوری زبان فارسی می‌گریست»، در تارنمای خبرگزاری مهر، درج ۲۶ دی ۱۳۸۶ش، درج: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.
    6. براتی، عبدالعلی، «سیری در کتابشناسی امام سجاد(ع)»، فرهنگ کوثر، شماره ۵۷، بهار ۱۳۸۳ش، ص۱۴۰.
    7. شهیدی، سید جعفر، زندگانی علی بن الحسین(ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۷ش، ص۴–۵.
    8. پرش به بالا به: ۸٫۰ ۸٫۱ شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۵.
    9. نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲.
    10. «زندگانی علی بن الحسین(ع)»، تارنمای جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران. بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۳ش.
    11. شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۲۰۹–۲۱۱.