ظالمان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(اصلاح ارقام)
(اصلاح ارقام، ابرابزار)
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
دیدگاه قرآن کریم در مورد ظالمین چیست، بیان فرمایید؟
دیدگاه قرآن کریم در مورد ظالمین چیست، بیان فرمایید؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}ظالمان در [[قرآن]] چند دسته هستند: بت‌پرستان، مشرکان، متجاوزان از حدود و قوانین الهی، قاتلین، کسانی که از هوا و هوس پیروی می‌کنند، افترا زنندگان، دوستان دشمنان دین، مسخره‌کنندگان و... .
{{پاسخ}}
 
ظالمان در [[قرآن]] چند دسته هستند: بت‌پرستان، مشرکان، متجاوزان از حدود و قوانین الهی، قاتلین، کسانی که از هوا و هوس پیروی می‌کنند، افترا زنندگان، دوستان دشمنان دین، مسخره‌کنندگان و... .


طبق گفته قرآن، عذاب سختی در انتظار ظالمان است و قطعا هلاک خواهند شد و جایگاه بدی در آخرت دارند.
طبق گفته قرآن، عذاب سختی در انتظار ظالمان است و قطعا هلاک خواهند شد و جایگاه بدی در آخرت دارند.


== معنای ظالم در قرآن ==
== معنای ظالم در قرآن ==
ظلم، جور و ستم، یعنی گذشتن از حد و قرار دادن هر چیزی در جایی که نباید آن جا گذاشته شود.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۳۷۳، ماده ظلم.</ref> و علاوه بر این‌ها گاهی به معنای نقص نیز می‌آید.<ref>خسروانی، علیرضا، تفسیر خسروی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۵۹.</ref> (به خاطر این به نقص ظلم گفته می‌شود که حدش باید کامل می‌بود؛ اما ناقص است). اصل ظلم کم کردن حق است.<ref>داورپناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران، کتابخانه صدر، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۵۱۲.</ref> به سیر غیرطبیعی نیز ظلم گفته می‌شود.
ظلم، جور و ستم، یعنی گذشتن از حد و قرار دادن هر چیزی در جایی که نباید آن جا گذاشته شود.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۳۷۳، ماده ظلم.</ref> و علاوه بر این‌ها گاهی به معنای نقص نیز می‌آید.<ref>خسروانی، علیرضا، تفسیر خسروی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۵۹.</ref> (به خاطر این به نقص ظلم گفته می‌شود که حدش باید کامل می‌بود؛ اما ناقص است). اصل ظلم کم کردن حق است.<ref>داورپناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران، کتابخانه صدر، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۵۱۲.</ref>


== مصادیق ظلم در قرآن ==
== مصادیق ظلم در قرآن ==
قرآن کریم بیش از ۳۰۰ مرتبه در مورد پیکار با ستم و ستمکاری سخن گفته است.<ref>دامغانی، حسین بن محمد، قاموس قرآن، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۱ش، چاپ اول، ج۲، ص۷۸.</ref> در آیات قرآن، بیش از هشتاد افراد و گروه را ستمگر نامیده است. این افراد و گروه‌ها عبارتند از:
قرآن کریم بیش از ۳۰۰ مرتبه در مورد ستم و ستم‌کاری و مبارزه با آن سخن گفته است.<ref>دامغانی، حسین بن محمد، قاموس قرآن، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۱ش، چاپ اول، ج۲، ص۷۸.</ref> برخی از مصداق‌های ستم و ستم‌کاری عبارتند از:
 
{{ستون|3}}
* '''شرک و بت‌پرستی'''
* نگه داشتن زن برای اذیت کردن.<ref>سوره بقره، آیه۲۳۱.</ref>{{یادداشت|برخی از مردان بودند که بعد از طلاق دادن زنان‌شان، به بهانه آشتی کردن دوباره با آنا ازدواج می‌کردند اما هدف‌شان این بود که زنان‌شان را اذیت کنند. «مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۷۸.» قرآن این رفتار را نه تنها ستم بر زنان و یلکه ظلم بر خویشتن نیز دانسته است: {{قرآن|وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ لا تُمْسِكُوهُنَّ ضِراراً لِتَعْتَدُوا وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ |ترجمه=و هنگامى كه زنان را طلاق داديد، و به آخرين روزهاى «عدّه» رسيدند؛ يا به طرز صحيحى آنها را نگاه داريد(و آشتى كنيد) و يا به طرز پسنديده‏اى آنها را رها سازيد! و هيچ گاه به خاطر زيان رساندن و تعدّى كردن، آنها را نگاه نداريد! و كسى كه چنين كند، به خويشتن ستم كرده است.|سوره=بقره|آیه=۲۳۱}}}}
 
* شرک و پرستش غیر خدا.<ref>سوره بقره، آیه۵۴. سوره بقره، آیه۱۶۵. سوره اعراف، آیه۱۴۸. سوره حج، آیه۷۱.</ref>
با توجه به این که مشرک از حد خود می‌گذرد و برای خداوند شریک قائل می‌شود و در واقع اعتقادش را بر محوری پایه‌گذاری می‌کند که نادرست می‌باشد، لذا در قرآن کریم از شرک به عنوان ظلم یاد شده است. لقمان حکیم وقتی فرزندش را موعظه می‌کرد، فرمود: پسرم چیزی را همتای خدا قرار مده که شرک ظلم بزرگی است.<ref>سوره لقمان، آیه۱۳. سوره یونس، آیه۱۰۶. سوره ابراهیم، آیه۷۲. سوره انبیاء، آیه۲۹. سوره حج، ایه۷۱. سوره بقره، آیه۵۱ و ۵۴ و ۹۲ و ۱۶۵ و… .</ref>
* تغییر سخنان خدا.<ref>سوره بقره، آیه۵۹.</ref>
 
* کفران نعمت.<ref>سوره بقره، آیه۵۷. سوره ابراهیم، آیه۳۴.</ref>
* '''تجاوز از حدود و قوانین الهی'''
* تجاوز از حدود الهی.<ref>سوره بقره، آیه۲۲۹. سوره مائده، آیه۱۰۷.</ref>
 
* کفر‌ورزی.<ref>سوره بقره، آیه۲۵۴. سوره انفال، آیه۵۴.</ref>
خداوند متعال وقتی مسائل مربوط به خانواده را بیان می‌دارد در آخر می‌فرماید: این‌ها حدود و قوانین الهی است از آن تجاوز نکنید و هر کسی از آن تجاوز کند، ستمگر است.<ref>بقره / ۲۲۹؛ بقره / ۲۳۱؛ مائده / ۴۵؛ طلاق / ۱.</ref>
* تکذیب نشانه‌های الهی.<ref>سوره اسراء، آیه۵۹.</ref>
 
* یاری‌کنندگان ظالمان.<ref>سوره انعام، آیه۱۲۹.</ref>
* '''تخلف از دستورات الهی'''
* خوردن مال یتیم.<ref>سوره نساء، آیه۱۰.</ref>
 
* دروغ بستن به خدا و پیامبران.<ref>سوره آل عمران، آیه۹۴. سوره هود، آیه۱۸.</ref>
خداوند متعال می‌فرماید: و گفتیم ای آدم! تو با همسرت در بهشت سکونت کن و از خود نعمت‌های آن از هر جا می‌خواهید گوارا بخورید، اما نزدیک این درخت نشوید که از ستمگران خواهید شد.<ref>بقره / ۳۵؛ اعراف / ۱۹.</ref> در این آیات تخلف از دستور الهی، ظلم قلمداد شده است.
* تکذیب‌کردن و مخالفت با پیامبران الهی.<ref>سوره نحل، آیه۱۱۳. سوره انعام، آیه۳۳. سوره ابراهیم، آیه۱۳.</ref>
 
* داوری غیر الهی.<ref>سوره نور، آیه۵۰.</ref>
* '''قتل نفس'''
* تهمت‌زدن به پیامبران.<ref>سوره فرقان، آیه۸.</ref>
 
* ایمان نیاوردن.<ref>سوره عنکبوت، آیه۱۴. سوره ابراهیم، آیه۲۷.</ref>
در داستان فرزندان حضرت آدم، وقتی به برادرش گفت که من تو را خواهم کشت به برادرش در جواب گفت: من می‌خواهم تو با گناه من و خودت بازگردی (بار هر گناه خود و مرا با کشتنم برداری) و از دوزخیان گردی و همین است پاداش ستمکاران.<ref>مائده / ۲۹–۲۷.</ref>
* انکار آیات الهی.<ref>سوره عنکبوت، آیه۴۹.</ref>
 
* مسخره‌ و طرد مومنان.<ref>سوره انعام، آیه۵۲. سوره حجرات، آیه۱۱.</ref>
* '''جلوگیری از ذکر الهی'''
* دوستان ستم‌گران.<ref>سوره ممتحنه۰، آیه۱۱.</ref>
 
* ارتداد.<ref>سوره آل عمران، آیه۸۶.</ref>
خداوند متعال کسانی را که جلو ذکر خدا و عبادت بندگان را می‌گیرند، ظالم‌ترین افراد معرفی کرده و می‌فرمایند: کیست ستمکارتر از آن کس که از بردن نام خدا در مساجد او جلوگیری کرد و سعی در ویرانی آن‌ها نمود؟! شایسته نیست آنان جز با ترس و وحشت وارد این کانون‌های عبادت شوند، بهره آن‌ها در دنیا رسوایی و در آخرت عذاب بزرگ خداوند است.<ref>بقره / ۱۱۴.</ref>
* بدکاران.<ref>سوره آل عمران، آیه۱۹۲. سوره شوری، آیه۲۲.</ref>
 
* کشتن افراد بی‌گناه.<ref>سوره مائده، آیه۲۹.</ref>
یادآوری این نکته ضروری است که، خراب کردن مسجد به این نیست که کسی سقف و دیوار آن را ویران سازد، که هر کسی با عمل و کارهای نسنجیده‌اش باعث شود افرادی از مسجد کنار بمانند و دلسرد گردند، ظالم‌ترین فرد است. چون با باورهای مردم بازی کرده است.
* زیرسلطه یهودیان و مسیحیان رفتن.<ref>سوره مائده، آیه۵۱.</ref>
 
* پسر خدا دانستن حضرت عیسی.<ref>سوره مائده، آیه۷۲.</ref>
* '''کتمان شهادت'''
* شهادت و قسم دروغ.<ref>سوره مائده، آیه۱۰۷.</ref>
 
* منافقین.<ref>سوره توبه، آیه۴۷. سوره حشر، آیه۱۷.</ref>
خداوند کسی را که شهادت ندهد نیز همانند ویران‌کنندهٔ مسجد، ستمکارترین شخص دانسته و می‌فرماید: و چه کسی ستمکارتر است از آن کس که گواهی و شهادت الهی را که نزد اوست، کتمان می‌کند و خدا از اعمال شما غافل نیست.<ref>بقره / ۱۴۰؛ مائده / ۱۰۷.</ref> چون با شهادت ندادن حقوق مردم پایمال می‌شود.
* درخواست‌کنندگان عذاب الهی.<ref>سوره انعام، آیه۵۸.</ref>
 
* ایرادگرفتن به آیات الهی.<ref>سوره انعام، آیه۶۸.</ref>
* '''پیروی از هوی و هوس'''
* ترک‌ امر به معروف و نهی از منکر.<ref>سوره انعام، آیه۱۲۹.</ref>
 
* گمراه‌کردن مردم.<ref>سوره انعام، آیه۱۴۴.</ref>
خداوند متعال به رسول خدا(ص) می‌فرماید: که اگر از هوی و هوس اهل کتاب پیروی کنی از ستمکاران خواهی شد.<ref>بقره / ۱۴۵؛ قصص / ۵۰؛ روم / ۲۹.</ref> و آیاتی دیگر از قرآن کریم نیز پیروی از هوی و هوس را، ظلم قلمداد کرده‌اند.
* فساد در زمین.<ref>سوره اعراف، آیه۵.</ref>
 
* گناه و بی‌تقوایی.<ref>سوره اعراف، آیه۴۱. سوره غافر، آیه۱۸. سوره مریم، آیه۷۲.</ref>
* '''افترا و تکذیب'''
* گرایش به سمت باطل.<ref>سوره توبه، آیه۱۰۹. سوره هود، آیه۳۱.</ref>
 
* پرداخت ‌نکردن خمس و زکات.<ref>سوره انعام، آیه۱۲۹.</ref>
افترا زدن و تکذیب حق نیز جزو ستمکارترین کارها است که آیات فراوانی به آن هشدار داده است.<ref>انعام / ۲۱؛ آل عمران / ۹۴؛ انعام / ۲۱ و ۹۳ و ۱۴۴ و ۱۵۷؛ اعراف / ۳۷ و ۴۰ و ۴۱ و ۱۷۷ و…</ref>
* همجنس‌بازی.<ref>سوره هود، آیه۸۳.</ref>
 
* دزدی.<ref>سوره یوسف، آیه۷۵.</ref>
* '''مسخره کنندگان'''
* پیروی از شیطان.<ref>سوره ابراهیم، آیه۲۲. سوره کهف، آیه۵۰.</ref>
 
* لجاجت در برابر حق و توجه نکردن به دعوت الهی.<ref>سوره اسراء، آیه۸۲. سوره انبیا، آیه۱۱. سوره انبیاء، آیه۴۶. سوره شوری، آیه۲۱.</ref>
خداوند متعال مسخره‌کنندگان حقیقت و آیات الهی را در زمرهٔ ظالمان قرار داده و می‌فرماید: و هرگاه کسانی را دیدی که آیات ما را مسخره می‌کنند، از آنها روی بگردان تا به سخن دیگری بپردازند و اگر شیطان از یاد تو ببرد، هرگز پس از یاد آمدن با این جمعیت ستمگر منشین.<ref>انعام / ۶۸.</ref>
* کارگزاران طاغوت.<ref>سوره کهف، آیه۲۹.</ref>
 
* سنگدلی.<ref>سوره حج، آیه۵۳.</ref>
در آیهٔ دیگر مسخره کردن دیگران را نشانه ستمکاری می‌دانند و همگان را بیم می‌دهد تا گرفتار عذاب الهی نشوند.<ref>حجرات / ۱۱.</ref>
* پیروی از هوا‌و‌هوس.<ref>سوره قصص، آیه۵۰.</ref>
 
*غفلت.<ref>سوره زمر، آیه۲۴.</ref>
* '''طرد کردن مؤمنان از اطراف خود'''
* تکبر.<ref>سوره احقاف، آیه۱۰.</ref>
 
* عالمان بی‌عمل.<ref>سوره جمعه، آیه۵.</ref>
خداوند متعال از این که عده‌ای به خاطر نداشتن جاه و مقام دنیایی از اجتماع رانده شوند، هشدار داده و این را ظلمی بر جامعه می‌داند و لذا می‌فرماید: و کسانی را که صبح و شام خدا را می‌خوانند و جز ذات پاک او نظری ندارند، از خود دور مکن. نه چیزی از حساب آن‌ها بر توست و نه چیزی از حساب تو بر آن‌ها، اگر آن‌ها را طرد کنی، از ستمگران خواهی بود.<ref>انعام / ۵۲.</ref>
* تحریف‌کنندگان کتاب الهی.<ref>سوره جمعه، آیه۷.</ref>
 
* بخل‌ورزی.<ref>سوره حدید، آیه۲۴.</ref>
* '''هجرت نکردن از سرزمین‌های کفر'''
* طغیان‌گری.<ref>سوره انسان، آیه۳۱.</ref>
* خیانت‌ در امانات.<ref>سوره احزاب، آیه۷۲.</ref>
{{پایان}}


اگر کسی در کشوری زندگی کند که نمی‌تواند به وظایف دینی خود عمل کند یا در محله و منطقه‌ای است که تبلیغ دین در آن کم رنگ است و مؤمنان نمی‌توانند به وظایف دینی آگاه گردند، بایستی از آنجا مهاجرت کنند وگرنه بر خویشتن ستم کرده‌اند: {{قرآن|کسانی که فرشتگان روح آن‌ها را گرفتند در حالی که به خویشتن ستم کرده بودند، به آن‌ها گفتند: شما در چه حالی بودید؟ گفتند: ما در سرزمین خود تحت فشار مستضعف بودیم. فرشتگان گفتند: مگر سرزمین خدا پهناور نبود که مهاجرت کنید؟! جایگاه آن‌ها دوزخ است و سرانجام بدی دارند.<ref>سوره نساء، آیه۹۷.</ref>}}
== آثار ظلم در قرآن==
{{ستون|3}}
* گرفتار عذاب در دنیا و آخرت.<ref>سوره کهف، آیه۸۷.</ref>
* عذاب سخت و همیشگی در قیامت.<ref>سوره یونس، آیه۵۴. سوره بقره، آیه۱۶۵. سوره یونس، آیه۵۲. سوره سبا، آیه۴۲. سوره زخرف، آیه۶۵. سوره طور، آیه۴۷. سوره فرقان، آیه۱۹. سوره کهف، آیه۲۹. سوره صافات، آیه۶۳. سوره شوری، آیه۴۵. سوره حشر/سوره۵۹، آیه۱۷.</ref>
* همراه و همنشین شیطان در دوزخ.<ref>سوره زخرف، آیه۳۹.</ref>
* بخشودن نشدن، هلاکت و پذیرفته نشدن عذرشان.<ref>سوره نساء، آیه۱۶۸-۱۶۷. سوره یونس، آیه۱۳. سوره انعام، آیه۲۱. سوره آل عمران، آیه۸۶. سوره روم، آیه۵۷.</ref>
* باقی ماندن نسل نامناسب از آنها.<ref>سوره انعام، آیه۴۵.</ref>
* شفاعت نشدن.<ref>سوره مومنون، آیه۲۷.</ref>
* ویران شدن خانه و شهر ستم‌کاران.<ref>سوره نمل، آیه۵۲.</ref>
* سخت جان کندن.<ref>سوره انعام، آیه۹۳. سوره نساء، آیه۹۷. سوره نحل، آیه۲۸.</ref>
* جایگاه بد اخروی و گرفتار خواری شدن.<ref>سوره آل عمران، آیه۱۵۱. سوره آل عمران، آیه۱۹۲. سوره قصص، آیه۴۰.</ref>
* به لعنت خدا رسیدن.<ref>سوره اعراف، آیه۴۴.</ref>
{{پایان}}


* '''دوستی با دشمنان دین'''
== ستم‌گرترین‌ها ==
در بین افراد و گروه‌هایی که در قرآن کریم به عنوان ظالم نامیده شده‌اند، چند گروه در صف «ستم‌گرترین‌ها» قرار دارند که عبارتند از:
#مانع ذکر خدا در مساجد شدن و تلاش برای ویرانی مساجد: {{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ وَ سَعى‏ في‏ خَرابِها أُولئِكَ ما كانَ لَهُمْ أَنْ يَدْخُلُوها إِلاَّ خائِفينَ لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ|ترجمه= كيست ستم‌كارتر از آن كس كه از بردن نام خدا در مساجد او جلوگيرى كرد و سعى در ويرانى آنها نمود؟!|سوره=بقره|آیه=۱۱۴}}
# کتمان‌کنندگان شهادت: {{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ |ترجمه= و چه كسى ستم‌كارتر است از آن كس كه گواهى و شهادت الهى را كه نزد اوست، كتمان مى‌‏كند؟!|سوره= بقره|آیه=۱۴۰}}
# تکذیب‌کنندگان آیات الهی و افترازنندگان به خداوند: {{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ| ترجمه=چه كسى ستم‌كارتر است از آن كس كه بر خدا دروغ بسته [همتايى براى او قائل شده‏]، و يا آيات او را تكذيب كرده است؟!|سوره= انعام| آیه=۲۱}}
# مدعیان دروغین: کسانی‌که به دروغ می‌گویند به من وحی می‌شود: {{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْ‏ءٌ |ترجمه=چه كسى ستم‌كارتر است از كسى كه دروغى به خدا ببندد، يا بگويد: بر من، وحى فرستاده شده، در حالى كه به او وحى نشده است.|سوره= انعام| آیه=۹۳}}
# دروغ بستن به خدا برای گمراه‌کنندگان مردم: {{قرآن| فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً لِيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ| ترجمه= پس چه كسى ستمكارتر است از آن كس كه بر خدا دروغ مى‏بندد، تا مردم را از روى جهل گمراه سازد؟!|سوره =انعام| آیه=۱۴۴}} قرآن در آیات دیگر نیز دروغ بستن به خدا را ستم‌کارتر از همه یاد کرده است.<ref>سوره اعراف، آیه۳۷.</ref><ref>سوره یونس، آیه۱۷.</ref> <ref>سوره هود، آیه۱۸.</ref><ref>سوره کهف، آیه۱۵.</ref> <ref>سوره عنکبوت، آیه۶۸.</ref> <ref>سوره زمر، آیه۳۲.</ref> <ref>سوره صف، آیه۷.</ref>
# رویگردانی از آیات الهی: {{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآياتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْها وَ نَسِيَ ما قَدَّمَتْ يَداهُ|ترجمه= چه كسى ستم‌كارتر است از آن كس كه آيات پروردگارش به او تذكّر داده شده، و از آن روى گرداند، و آنچه را با دست‌هاى خود پيش فرستاد فراموش كرد؟!|سوره=کهف|آیه=۵۷}} آیات دیگر نیز ستم‌کارتر بودن روی‌گردانی از آیات خدا آمده است.<ref>سوره انعام، آیه۱۵۷.</ref> <ref>سوره سجده، آیه۲۲.</ref>
# قوم نوح به خاطر انکار نبوت و ایمان نیاوردن به خدا:{{قرآن|وَ قَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ کانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغی‏ |ترجمه=و نیز قوم نوح را پیش از آنها، چرا که آنان از همه ستم‌کارتر و طغیان‌گرتر بودند.|سوره=نجم|آیه=۵۲}}


مؤمنان نباید افرادی را که دشمنی آشکار با اسلام دارند به دوستی بگیرند، البته ارتباط با دشمنان و برخورد اسلامی غیر از دوستی است، خداوند متعال بارها مؤمنان را هشدار داده که ضمن برخورد اسلامی، از دوستی با دشمنان دین خود داری کنید وگرنه از ستم کاران خواهید شد.<ref>مائده / ۵۱؛ توبه / ۲۳؛ هود / ۱۱۳؛ کهف / ۵۰؛ ممتحنه / ۹.</ref>{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


خط ۷۴: خط ۹۸:


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|2}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
خط ۸۲: خط ۱۰۶:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =-
  | شناسه = شد
  | تیترها =-
  | تیترها = شد
  | ویرایش =شد
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =شد
  | لینک‌دهی =شد
خط ۹۳: خط ۱۱۷:
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج
  | کیفیت =ج
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۱

سؤال

دیدگاه قرآن کریم در مورد ظالمین چیست، بیان فرمایید؟


ظالمان در قرآن چند دسته هستند: بت‌پرستان، مشرکان، متجاوزان از حدود و قوانین الهی، قاتلین، کسانی که از هوا و هوس پیروی می‌کنند، افترا زنندگان، دوستان دشمنان دین، مسخره‌کنندگان و... .

طبق گفته قرآن، عذاب سختی در انتظار ظالمان است و قطعا هلاک خواهند شد و جایگاه بدی در آخرت دارند.

معنای ظالم در قرآن

ظلم، جور و ستم، یعنی گذشتن از حد و قرار دادن هر چیزی در جایی که نباید آن جا گذاشته شود.[۱] و علاوه بر این‌ها گاهی به معنای نقص نیز می‌آید.[۲] (به خاطر این به نقص ظلم گفته می‌شود که حدش باید کامل می‌بود؛ اما ناقص است). اصل ظلم کم کردن حق است.[۳]

مصادیق ظلم در قرآن

قرآن کریم بیش از ۳۰۰ مرتبه در مورد ستم و ستم‌کاری و مبارزه با آن سخن گفته است.[۴] برخی از مصداق‌های ستم و ستم‌کاری عبارتند از:

  • نگه داشتن زن برای اذیت کردن.[۵][یادداشت ۱]
  • شرک و پرستش غیر خدا.[۶]
  • تغییر سخنان خدا.[۷]
  • کفران نعمت.[۸]
  • تجاوز از حدود الهی.[۹]
  • کفر‌ورزی.[۱۰]
  • تکذیب نشانه‌های الهی.[۱۱]
  • یاری‌کنندگان ظالمان.[۱۲]
  • خوردن مال یتیم.[۱۳]
  • دروغ بستن به خدا و پیامبران.[۱۴]
  • تکذیب‌کردن و مخالفت با پیامبران الهی.[۱۵]
  • داوری غیر الهی.[۱۶]
  • تهمت‌زدن به پیامبران.[۱۷]
  • ایمان نیاوردن.[۱۸]
  • انکار آیات الهی.[۱۹]
  • مسخره‌ و طرد مومنان.[۲۰]
  • دوستان ستم‌گران.[۲۱]
  • ارتداد.[۲۲]
  • بدکاران.[۲۳]
  • کشتن افراد بی‌گناه.[۲۴]
  • زیرسلطه یهودیان و مسیحیان رفتن.[۲۵]
  • پسر خدا دانستن حضرت عیسی.[۲۶]
  • شهادت و قسم دروغ.[۲۷]
  • منافقین.[۲۸]
  • درخواست‌کنندگان عذاب الهی.[۲۹]
  • ایرادگرفتن به آیات الهی.[۳۰]
  • ترک‌ امر به معروف و نهی از منکر.[۳۱]
  • گمراه‌کردن مردم.[۳۲]
  • فساد در زمین.[۳۳]
  • گناه و بی‌تقوایی.[۳۴]
  • گرایش به سمت باطل.[۳۵]
  • پرداخت ‌نکردن خمس و زکات.[۳۶]
  • همجنس‌بازی.[۳۷]
  • دزدی.[۳۸]
  • پیروی از شیطان.[۳۹]
  • لجاجت در برابر حق و توجه نکردن به دعوت الهی.[۴۰]
  • کارگزاران طاغوت.[۴۱]
  • سنگدلی.[۴۲]
  • پیروی از هوا‌و‌هوس.[۴۳]
  • غفلت.[۴۴]
  • تکبر.[۴۵]
  • عالمان بی‌عمل.[۴۶]
  • تحریف‌کنندگان کتاب الهی.[۴۷]
  • بخل‌ورزی.[۴۸]
  • طغیان‌گری.[۴۹]
  • خیانت‌ در امانات.[۵۰]


آثار ظلم در قرآن

  • گرفتار عذاب در دنیا و آخرت.[۵۱]
  • عذاب سخت و همیشگی در قیامت.[۵۲]
  • همراه و همنشین شیطان در دوزخ.[۵۳]
  • بخشودن نشدن، هلاکت و پذیرفته نشدن عذرشان.[۵۴]
  • باقی ماندن نسل نامناسب از آنها.[۵۵]
  • شفاعت نشدن.[۵۶]
  • ویران شدن خانه و شهر ستم‌کاران.[۵۷]
  • سخت جان کندن.[۵۸]
  • جایگاه بد اخروی و گرفتار خواری شدن.[۵۹]
  • به لعنت خدا رسیدن.[۶۰]


ستم‌گرترین‌ها

در بین افراد و گروه‌هایی که در قرآن کریم به عنوان ظالم نامیده شده‌اند، چند گروه در صف «ستم‌گرترین‌ها» قرار دارند که عبارتند از:

  1. مانع ذکر خدا در مساجد شدن و تلاش برای ویرانی مساجد: ﴿وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ وَ سَعى‏ في‏ خَرابِها أُولئِكَ ما كانَ لَهُمْ أَنْ يَدْخُلُوها إِلاَّ خائِفينَ لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ؛ كيست ستم‌كارتر از آن كس كه از بردن نام خدا در مساجد او جلوگيرى كرد و سعى در ويرانى آنها نمود؟!﴾(بقره:۱۱۴)
  2. کتمان‌کنندگان شهادت: ﴿وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ؛ و چه كسى ستم‌كارتر است از آن كس كه گواهى و شهادت الهى را كه نزد اوست، كتمان مى‌‏كند؟!﴾(بقره:۱۴۰)
  3. تکذیب‌کنندگان آیات الهی و افترازنندگان به خداوند: ﴿وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ؛ چه كسى ستم‌كارتر است از آن كس كه بر خدا دروغ بسته [همتايى براى او قائل شده‏]، و يا آيات او را تكذيب كرده است؟!﴾(انعام:۲۱)
  4. مدعیان دروغین: کسانی‌که به دروغ می‌گویند به من وحی می‌شود: ﴿وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْ‏ءٌ؛ چه كسى ستم‌كارتر است از كسى كه دروغى به خدا ببندد، يا بگويد: بر من، وحى فرستاده شده، در حالى كه به او وحى نشده است.﴾(انعام:۹۳)
  5. دروغ بستن به خدا برای گمراه‌کنندگان مردم: ﴿فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً لِيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ؛ پس چه كسى ستمكارتر است از آن كس كه بر خدا دروغ مى‏بندد، تا مردم را از روى جهل گمراه سازد؟!﴾(انعام:۱۴۴) قرآن در آیات دیگر نیز دروغ بستن به خدا را ستم‌کارتر از همه یاد کرده است.[۶۱][۶۲] [۶۳][۶۴] [۶۵] [۶۶] [۶۷]
  6. رویگردانی از آیات الهی: ﴿وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآياتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْها وَ نَسِيَ ما قَدَّمَتْ يَداهُ؛ چه كسى ستم‌كارتر است از آن كس كه آيات پروردگارش به او تذكّر داده شده، و از آن روى گرداند، و آنچه را با دست‌هاى خود پيش فرستاد فراموش كرد؟!﴾(کهف:۵۷) آیات دیگر نیز ستم‌کارتر بودن روی‌گردانی از آیات خدا آمده است.[۶۸] [۶۹]
  7. قوم نوح به خاطر انکار نبوت و ایمان نیاوردن به خدا:﴿وَ قَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ کانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغی‏؛ و نیز قوم نوح را پیش از آنها، چرا که آنان از همه ستم‌کارتر و طغیان‌گرتر بودند.﴾(نجم:۵۲)


مطالعه بیشتر

  • پژوهشی در مفهوم ظلم در نگاه قرآن با رویکرد فقهی و اخلاقی، صدیق گیوی.
  • ظلم شناسی با تکیه بر آیات و روایات، علیرضا آزادی.
  • نکته‌های قرآنی درباره ظلم و ستم، عباسعلی کامرانیان.


منابع

  1. ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۳۷۳، ماده ظلم.
  2. ↑ خسروانی، علیرضا، تفسیر خسروی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۵۹.
  3. ↑ داورپناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران، کتابخانه صدر، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۵۱۲.
  4. ↑ دامغانی، حسین بن محمد، قاموس قرآن، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۱ش، چاپ اول، ج۲، ص۷۸.
  5. ↑ سوره بقره، آیه۲۳۱.
  6. ↑ سوره بقره، آیه۵۴. سوره بقره، آیه۱۶۵. سوره اعراف، آیه۱۴۸. سوره حج، آیه۷۱.
  7. ↑ سوره بقره، آیه۵۹.
  8. ↑ سوره بقره، آیه۵۷. سوره ابراهیم، آیه۳۴.
  9. ↑ سوره بقره، آیه۲۲۹. سوره مائده، آیه۱۰۷.
  10. ↑ سوره بقره، آیه۲۵۴. سوره انفال، آیه۵۴.
  11. ↑ سوره اسراء، آیه۵۹.
  12. ↑ سوره انعام، آیه۱۲۹.
  13. ↑ سوره نساء، آیه۱۰.
  14. ↑ سوره آل عمران، آیه۹۴. سوره هود، آیه۱۸.
  15. ↑ سوره نحل، آیه۱۱۳. سوره انعام، آیه۳۳. سوره ابراهیم، آیه۱۳.
  16. ↑ سوره نور، آیه۵۰.
  17. ↑ سوره فرقان، آیه۸.
  18. ↑ سوره عنکبوت، آیه۱۴. سوره ابراهیم، آیه۲۷.
  19. ↑ سوره عنکبوت، آیه۴۹.
  20. ↑ سوره انعام، آیه۵۲. سوره حجرات، آیه۱۱.
  21. ↑ سوره ممتحنه۰، آیه۱۱.
  22. ↑ سوره آل عمران، آیه۸۶.
  23. ↑ سوره آل عمران، آیه۱۹۲. سوره شوری، آیه۲۲.
  24. ↑ سوره مائده، آیه۲۹.
  25. ↑ سوره مائده، آیه۵۱.
  26. ↑ سوره مائده، آیه۷۲.
  27. ↑ سوره مائده، آیه۱۰۷.
  28. ↑ سوره توبه، آیه۴۷. سوره حشر، آیه۱۷.
  29. ↑ سوره انعام، آیه۵۸.
  30. ↑ سوره انعام، آیه۶۸.
  31. ↑ سوره انعام، آیه۱۲۹.
  32. ↑ سوره انعام، آیه۱۴۴.
  33. ↑ سوره اعراف، آیه۵.
  34. ↑ سوره اعراف، آیه۴۱. سوره غافر، آیه۱۸. سوره مریم، آیه۷۲.
  35. ↑ سوره توبه، آیه۱۰۹. سوره هود، آیه۳۱.
  36. ↑ سوره انعام، آیه۱۲۹.
  37. ↑ سوره هود، آیه۸۳.
  38. ↑ سوره یوسف، آیه۷۵.
  39. ↑ سوره ابراهیم، آیه۲۲. سوره کهف، آیه۵۰.
  40. ↑ سوره اسراء، آیه۸۲. سوره انبیا، آیه۱۱. سوره انبیاء، آیه۴۶. سوره شوری، آیه۲۱.
  41. ↑ سوره کهف، آیه۲۹.
  42. ↑ سوره حج، آیه۵۳.
  43. ↑ سوره قصص، آیه۵۰.
  44. ↑ سوره زمر، آیه۲۴.
  45. ↑ سوره احقاف، آیه۱۰.
  46. ↑ سوره جمعه، آیه۵.
  47. ↑ سوره جمعه، آیه۷.
  48. ↑ سوره حدید، آیه۲۴.
  49. ↑ سوره انسان، آیه۳۱.
  50. ↑ سوره احزاب، آیه۷۲.
  51. ↑ سوره کهف، آیه۸۷.
  52. ↑ سوره یونس، آیه۵۴. سوره بقره، آیه۱۶۵. سوره یونس، آیه۵۲. سوره سبا، آیه۴۲. سوره زخرف، آیه۶۵. سوره طور، آیه۴۷. سوره فرقان، آیه۱۹. سوره کهف، آیه۲۹. سوره صافات، آیه۶۳. سوره شوری، آیه۴۵. سوره حشر/سوره۵۹، آیه۱۷.
  53. ↑ سوره زخرف، آیه۳۹.
  54. ↑ سوره نساء، آیه۱۶۸-۱۶۷. سوره یونس، آیه۱۳. سوره انعام، آیه۲۱. سوره آل عمران، آیه۸۶. سوره روم، آیه۵۷.
  55. ↑ سوره انعام، آیه۴۵.
  56. ↑ سوره مومنون، آیه۲۷.
  57. ↑ سوره نمل، آیه۵۲.
  58. ↑ سوره انعام، آیه۹۳. سوره نساء، آیه۹۷. سوره نحل، آیه۲۸.
  59. ↑ سوره آل عمران، آیه۱۵۱. سوره آل عمران، آیه۱۹۲. سوره قصص، آیه۴۰.
  60. ↑ سوره اعراف، آیه۴۴.
  61. ↑ سوره اعراف، آیه۳۷.
  62. ↑ سوره یونس، آیه۱۷.
  63. ↑ سوره هود، آیه۱۸.
  64. ↑ سوره کهف، آیه۱۵.
  65. ↑ سوره عنکبوت، آیه۶۸.
  66. ↑ سوره زمر، آیه۳۲.
  67. ↑ سوره صف، آیه۷.
  68. ↑ سوره انعام، آیه۱۵۷.
  69. ↑ سوره سجده، آیه۲۲.
  1. ↑ برخی از مردان بودند که بعد از طلاق دادن زنان‌شان، به بهانه آشتی کردن دوباره با آنا ازدواج می‌کردند اما هدف‌شان این بود که زنان‌شان را اذیت کنند. «مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۷۸.» قرآن این رفتار را نه تنها ستم بر زنان و یلکه ظلم بر خویشتن نیز دانسته است: ﴿وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ لا تُمْسِكُوهُنَّ ضِراراً لِتَعْتَدُوا وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ؛ و هنگامى كه زنان را طلاق داديد، و به آخرين روزهاى «عدّه» رسيدند؛ يا به طرز صحيحى آنها را نگاه داريد(و آشتى كنيد) و يا به طرز پسنديده‏اى آنها را رها سازيد! و هيچ گاه به خاطر زيان رساندن و تعدّى كردن، آنها را نگاه نداريد! و كسى كه چنين كند، به خويشتن ستم كرده است.﴾(بقره:۲۳۱)
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=ظالمان_در_قرآن&oldid=78940»