برزخ: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
معنای لفظی و اصطلاحی برزخ چیست؟
برزخ چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
[[ارتباط اهل برزخ با اهل دنیا]]  
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''برزخ''' را عالمی دانسته‌اند که با مرگ انسان، آغاز می‌شود و تا روز قیامت ادامه دارد. عالم برزخ تفاوت‌هایی با [[قیامت]] دارد از جمله اینکه در برزخ [[بدن مثالی]] و در قیامت [[معاد جسمانی]] وجود دارد. همچنین شفاعت ائمه، تنها در قیامت دانسته شده و در برزخ، شفاعت اهل‌بیت وجود ندارد.


[[برزخ متصل و برزخ منفصل]]  
در روایات با تعبیر قبر از عالم برزخ یاد شده است؛ [[امام علی(ع)]]، برزخ را همان قبر دانسته و معتقد است اهل گمراهی، زندگی تلخی در آنجا داشته و در [[عذاب]] هستند.


[[تفاوت برزخ با عالم مثال]]  
محققان توصیفات برزخ در روایات را بسیار شبیه به توصیفات [[عالم مثال]] دانسته و معتقدند این دو، اشاره به یک حقیقت خارجی دارند. براساس روایات شیعه، در برزخ، دیدار و ملاقات ارواح با یکدیگر  و با اهل دنیا، ممکن دانسته شده است.


[[تفاوت برزخ و قیامت]]  
== حقیقت برزخ ==
{{همچنین ببینید|تفاوت برزخ با عالم مثال|تفاوت برزخ و قیامت|برزخ متصل و برزخ منفصل}}
عالم برزخ را از آغاز [[مرگ]] تا [[قیامت|روز قیامت]] دانسته‌اند.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۲، ح ۳.</ref> [[قرآن]] نیز برای جهان میان دنیا و آخرت، از تعبیر برزخ استفاده کرده است:


[[دیدار با دوستان و اقوام در برزخ]]
{{قرآن|ترجمه=تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می‌گوید: پروردگار من! مرا بازگردانید! شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم! چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌گوید. پشت سر آنان '''برزخی''' است تا روزی که برانگیخته شوند!|سوره=مومنون|آیه=100-99}} قرآن در موارد دیگری نیز به برزخ اشاره کرده است.<ref>سوره بقره، آیه۱۵۴. سوره مریم، آیه ۶۲. سوره مؤمن، آیه۱۱.</ref>


[[کیفرها و پاداش‌ها در برزخ]]  
محققان توصیفات برزخ در روایات را بسیار شبیه به توصیفات [[عالم مثال]] دانسته و معتقدند این دو، اشاره به یک حقیقت خارجی دارد. [[امام صادق(ع)]] در پاسخ شخصی که خیال می‌کرد، روح پس از مرگ در قالب پرنده‌ای منتقل می‌شود، کرامت مؤمن را بالاتر از آن دانست که در قالب پرنده‌ای قرار داده شود. امام، ارواح مؤمنان را در بدن‌هایی مانند بدن‌های دنیایی آنها دانست.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح۱.</ref>


[[گذشت زمان در برزخ]]
تفاوت‌هایی بین دو عالم برزخ و [[قیامت]] ذکر شده که وجود [[بدن مثالی]] در برزخ<ref>سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۱، ج۲، ص۲۴۰.</ref> و [[معاد جسمانی]] در قیامت<ref>سبحانی، جعفر، منشور جاوید، مؤسسه سیدالشهدا، چ۱، ۱۳۶۹، ج۹، ص۱۴۰.</ref> از جمله تفاوت‌ها است. همچنین روایات [[ائمه(ع)]] این نکته را روشن می‌کند که [[شفاعت]] در عالم برزخ شامل حال افراد گنه‌کار و گرفتار نمی‌شود و تنها به روز قیامت اختصاص است. [[امام صادق(ع)]] ابراز داشته‌اند که شیعیان، با شفاعت [[پیامبر(ص)]] و امامان معصوم(ع) در قیامت، همه اهل [[بهشت]] خواهند بود، اما از اوضاع شیعیان در برزخ، ابراز ناراحتی کردند.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۴۲.</ref>


عالم برزخ از آغاز مرگ تا روز قیامت است.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۲، ح ۳.</ref> قرآن جهان میان دنیا و آخرت، راتعبیر برزخ یاد کرد است:
=== قبر و برزخ ===
بیشتر آیاتی که از قبر سخن گفته و به [[پرسش در قبر از بدن مادی یا مثالی|مراحل قبر]] پرداخته‌اند را به دنیایی فراتر از قبر ظاهری معنا کرده‌اند.<ref>المفردات، ص۳۹۰.</ref> در روایات نیز از عالم برزخ به قبر تعبیر شده است.<ref>حسن‌زاده، عیون مسائل نفس، ج۲، ص۳۶۵.</ref> [[امام علی(ع)]]، برزخ را همان قبر دانسته و معتقد است اهل گمراهی، زندگی تلخی در آنجا داشته و در [[عذاب]] هستند.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۶، ص۲۱۸.</ref> امام صادق(ع) برزخ را از زمان مرگ تا آخرت معرفی کرده<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۲، ح۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار ج۶، ص۲۶۷.</ref> که نشان از یکی بودن قبر و برزخ است.


{{قرآن|ترجمه=تا زمانى كه مرگ يكى از آنان فرارسد، مى‏گويد: «پروردگار من! مرا بازگردانيد! * شايد در آنچه ترك كردم (و كوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم!» چنين نيست! اين سخنى است كه او به زبان مى‏گويد. پشت سر آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته شوند!|سوره=مومنون|آیه=۹۹-۱۰۰}}
== کیفرها و پاداش‌ها در برزخ ==
{{همچنین ببینید|کیفرها و پاداش‌ها در برزخ}}
در برزخ به مانند آخرت، نعمت‌ها و عذاب‌هایی وجود دارد؛ [[قرآن]] از زبان شخص مومنی که به دست قومش [[شهید]] و وارد بهشت شده، نقل می‌کند: {{قرآن|ترجمه=ای کاش قوم من می‌دانستند که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی‌داشتگان قرار داده است.|سوره=یس|آیه=۲۶–۲۷}} [[طبرسی]] از مفسران شیعه معتقد است این آیه، دلالت بر نعمت‌های برزخ دارد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۶۵۹.</ref> آیات دیگری نیز وجود دارد که اشاره به نعمت‌ها و عذاب‌ها در برزخ دارد. علاوه بر این آیات، روایات نیز از عذاب‌ها و نعمت‌های برزخی سخن گفته‌اند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح۲. مجلسی، محمد باقر، حق الیقین، ص۴۷۷.</ref>


در این آیه، به جهان پس از مرگ و پیش از رستاخیز، برزخ تعبیر شده است؛ زیرا اولا: حد فاصل میان دو جهان است و ثانیاً: حائل و مانع است از برگشت انسان‌ها به دنیا، هر چند آرزوی برگشت دارند.
== ارتباط با دیگران در برزخ ==
{{همچنین ببینید|ارتباط اهل برزخ با اهل دنیا|دیدار با دوستان و اقوام در برزخ}}
روایات مختلفی در ملاقات ارواح [[ایمان|مومنان]] و [[کافر|کافران]] در برزخ با اهل دنیا نقل شده است که در [[کتاب کافی]] از مهم‌ترین منابع حدیثی شیعه، باب جداگانه‌ای به آن اختصاص داده شده است.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۳۰.</ref>


موارد دیگری نیز قرآن کریم به برزخ اشاره شده است.<ref>ر.ک.: بقره: ۱۵۴; (وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ ); مریم: ۶۲، (لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً إِلاّ سَلاماً وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَه وَ عَشِیًّا ); مؤمن: ۱۱، (قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوج مِنْ سَبِیل ) و مؤمن: ۴۶، (النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).</ref>
همچنین براساس روایات شیعه، در برزخ، دیدار و ملاقات ارواح با یکدیگر امکان دارد. از [[امام صادق(ع)]] نقل شده که ارواح در برزخ، یکدیگر را می‌شناسند و از همدیگر می‌پرسند.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، قم، ج۵، ص۴۵۹.</ref>
 
بر اساس منابع اسلامی، انسان‌ها پس از مرگ و پیش از قیامت، به عالمی دیگر می‌روند و به مقتضای آنچه در دنیا کسب کرده‌اند; در نعمت یا عذاب زندگی می‌کنند. بسیاری از مفسران، آیاتی را که از زنده بودن شهیدان و روزی خوردن آنها خبر می‌دهد، به برزخ تفسیر کرده‌اند.
 
بیشتر آیاتی که از قبر سخن گفته‌اند و به احوالات و مراحل قبر پرداخته‌اند را به دنیایی فراتر از قبر ظاهری معنا کرده‌اند.<ref>المفردات، ص۳۹۰.</ref> حضرت علی(ع) پس از تلاوت آیه‌ی (وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ)، فرمود: برزخ همان قبر است و برای (اهل گمراهی) زندگی تلخی است و در عذاب هستند. به خدا سوگند! قبر باغی از باغ‌های بهشت یا جایگاه پستی از جایگاه‌های پست جهنم است.<ref>بحارالانوار، ج۶، ص۲۱۸.</ref>
 
در برخی روایات از عالم برزخ و مثال، به قبر تعبیر شده است.<ref>حسن‌زاده، عیون مسائل نفس، ج۲، ص۳۶۵.</ref> از آنجا که فاصله ی محسوس میان دنیا در برابر و رستاخیز، قبر ظاهری قرار دارد، ائمه(ع) برای تفهیم عالم برزخ از واژه ی قبر استفاده کرده‌اند. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «والله اتخوف علیکم فی البرزخ»، قلت: «و ما البرزخ؟» قال: «القبر منذحین موته الی یوم القیامه; یعنی برزخ همان قبر است از آغاز مرگ تا روز رستاخیز».<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۲، ح ۳; و بحارالانوار ج۶، ص۲۶۷.</ref>
 
از این گونه تعبیرها، به خوبی معلوم می‌شود، قبر در بینش دینی همان برزخ است. علت اینکه روایات، به جای برزخ از لفظ قبر استفاده کرده‌اند، عبارت اند از:
 
۲. بیشتر مردم زمان ائمه(ع) افکارشان از محدوده ی مشاهدات حسی تجاوز نمی‌کرد و بالاتر از محدوده ی قبر ظاهری را درک نمی‌کردند. از این رو ائمه(ع) برای تفهیم برزخ، از لفظ قبر بهره گرفته‌اند. در ابتدا، اگر قبر را برزخ می‌گویند، به سبب این است که یک فاصله ی مادی مکانی، بین مرگ تا رستاخیز است. وگرنه ارواح (پس از مرگ) در خانه‌های بهشت و ارواح کفار در حضر موت ساکن هستند.<ref>محمد مظاهری، الانسان و عالم البرزخ، ص۵۱.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۴۷: خط ۴۴:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}


{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۴

سؤال

برزخ چیست؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


برزخ را عالمی دانسته‌اند که با مرگ انسان، آغاز می‌شود و تا روز قیامت ادامه دارد. عالم برزخ تفاوت‌هایی با قیامت دارد از جمله اینکه در برزخ بدن مثالی و در قیامت معاد جسمانی وجود دارد. همچنین شفاعت ائمه، تنها در قیامت دانسته شده و در برزخ، شفاعت اهل‌بیت وجود ندارد.

در روایات با تعبیر قبر از عالم برزخ یاد شده است؛ امام علی(ع)، برزخ را همان قبر دانسته و معتقد است اهل گمراهی، زندگی تلخی در آنجا داشته و در عذاب هستند.

محققان توصیفات برزخ در روایات را بسیار شبیه به توصیفات عالم مثال دانسته و معتقدند این دو، اشاره به یک حقیقت خارجی دارند. براساس روایات شیعه، در برزخ، دیدار و ملاقات ارواح با یکدیگر و با اهل دنیا، ممکن دانسته شده است.

حقیقت برزخ

عالم برزخ را از آغاز مرگ تا روز قیامت دانسته‌اند.[۱] قرآن نیز برای جهان میان دنیا و آخرت، از تعبیر برزخ استفاده کرده است:

﴿تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می‌گوید: پروردگار من! مرا بازگردانید! شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم! چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌گوید. پشت سر آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند!(مومنون:100-99) قرآن در موارد دیگری نیز به برزخ اشاره کرده است.[۲]

محققان توصیفات برزخ در روایات را بسیار شبیه به توصیفات عالم مثال دانسته و معتقدند این دو، اشاره به یک حقیقت خارجی دارد. امام صادق(ع) در پاسخ شخصی که خیال می‌کرد، روح پس از مرگ در قالب پرنده‌ای منتقل می‌شود، کرامت مؤمن را بالاتر از آن دانست که در قالب پرنده‌ای قرار داده شود. امام، ارواح مؤمنان را در بدن‌هایی مانند بدن‌های دنیایی آنها دانست.[۳]

تفاوت‌هایی بین دو عالم برزخ و قیامت ذکر شده که وجود بدن مثالی در برزخ[۴] و معاد جسمانی در قیامت[۵] از جمله تفاوت‌ها است. همچنین روایات ائمه(ع) این نکته را روشن می‌کند که شفاعت در عالم برزخ شامل حال افراد گنه‌کار و گرفتار نمی‌شود و تنها به روز قیامت اختصاص است. امام صادق(ع) ابراز داشته‌اند که شیعیان، با شفاعت پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) در قیامت، همه اهل بهشت خواهند بود، اما از اوضاع شیعیان در برزخ، ابراز ناراحتی کردند.[۶]

قبر و برزخ

بیشتر آیاتی که از قبر سخن گفته و به مراحل قبر پرداخته‌اند را به دنیایی فراتر از قبر ظاهری معنا کرده‌اند.[۷] در روایات نیز از عالم برزخ به قبر تعبیر شده است.[۸] امام علی(ع)، برزخ را همان قبر دانسته و معتقد است اهل گمراهی، زندگی تلخی در آنجا داشته و در عذاب هستند.[۹] امام صادق(ع) برزخ را از زمان مرگ تا آخرت معرفی کرده[۱۰] که نشان از یکی بودن قبر و برزخ است.

کیفرها و پاداش‌ها در برزخ

در برزخ به مانند آخرت، نعمت‌ها و عذاب‌هایی وجود دارد؛ قرآن از زبان شخص مومنی که به دست قومش شهید و وارد بهشت شده، نقل می‌کند: ﴿ای کاش قوم من می‌دانستند که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی‌داشتگان قرار داده است.(یس:۲۶–۲۷) طبرسی از مفسران شیعه معتقد است این آیه، دلالت بر نعمت‌های برزخ دارد.[۱۱] آیات دیگری نیز وجود دارد که اشاره به نعمت‌ها و عذاب‌ها در برزخ دارد. علاوه بر این آیات، روایات نیز از عذاب‌ها و نعمت‌های برزخی سخن گفته‌اند[۱۲]

ارتباط با دیگران در برزخ

روایات مختلفی در ملاقات ارواح مومنان و کافران در برزخ با اهل دنیا نقل شده است که در کتاب کافی از مهم‌ترین منابع حدیثی شیعه، باب جداگانه‌ای به آن اختصاص داده شده است.[۱۳]

همچنین براساس روایات شیعه، در برزخ، دیدار و ملاقات ارواح با یکدیگر امکان دارد. از امام صادق(ع) نقل شده که ارواح در برزخ، یکدیگر را می‌شناسند و از همدیگر می‌پرسند.[۱۴]

منابع

  1. کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۲، ح ۳.
  2. سوره بقره، آیه۱۵۴. سوره مریم، آیه ۶۲. سوره مؤمن، آیه۱۱.
  3. کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح۱.
  4. سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۱، ج۲، ص۲۴۰.
  5. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، مؤسسه سیدالشهدا، چ۱، ۱۳۶۹، ج۹، ص۱۴۰.
  6. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۴۲.
  7. المفردات، ص۳۹۰.
  8. حسن‌زاده، عیون مسائل نفس، ج۲، ص۳۶۵.
  9. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۶، ص۲۱۸.
  10. کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۲، ح۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار ج۶، ص۲۶۷.
  11. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۶۵۹.
  12. کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح۲. مجلسی، محمد باقر، حق الیقین، ص۴۷۷.
  13. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۳۰.
  14. کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، قم، ج۵، ص۴۵۹.