آرزوی مرگ از حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا طلب مرگ توسط حضرت فاطمه(س)، با توصیه به صبر منافات ندارد؟
آیا حضرت فاطمه(س)، طلب مرگ کردند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|فاطمی}}
{{درگاه|فاطمی}}
حدیث طلب مرگ توسط حضرت زهرا(س)، تنها در کتاب بحار الانوار نقل شده است و علامه مجلسی تأکید می‌کند که این روایت مدرک قابل اعتمادی ندارد. بر فرض پذیرش حدیث، این مطلب در خلال شعر و در ضمن ملاقات حضرت فاطمه(س) با زنان مدینه، در سوگواری پدر و بیان تیرگی و ظلمت آن دوران بیان شده است.
'''طلب مرگ توسط حضرت فاطمه(س)''' به‌صورت شعر و در سوگواری پس از [[وفات پیامبر اسلام]] بیان شد:
 
{{شعر|يَا إِلَهِي عَجِّلْ‏ وَفَاتِي‏ سَرِيعاً|فَلَقَدْ تَنَغَّصَتِ الْحَيَاةُ يَا مَوْلَائِي‏| خداوندا، مرگ مرا سریع‌تر برسان |زیرا که زندگی‌ام به تیرگی گراییده است}}
برخی از بزرگان در بیان مقام [[صبر]] می‌فرمایند، صبر به معنای خودداری از شکایت به مخلوق است و بیان شکایت به خدای متعال و اظهار ضعف به [[خدا]] با صبر منافاتی ندارد چنان‌که در قرآن، حضرت ایوب و یعقوب - علیهم السلام- این شکایت را به خداوند عرضه داشته‌اند. علاوه بر این صبر در مواردی که امر به دفاع و عدم تحمل مصیبت شده است، مانند ظلمی که از طرف کسی بر انسان وارد شده است، جایز نیست و صبر و انفعال مذموم و قبیح می‌باشد. بر این اساس اگر دعای حضرت فاطمه(س)، صحیح باشد، اولا ایشان شکایت خویش را به خدای متعال عرضه داشته است و ثانیاً برای دفاع از ولایت، بوده است.
این بیت بخشی از شعری است که فاطمه(س)‌ آن‌را در ذیل گفتاری در جمع زنان مدینه و در سوگ پیامبر اسلام بیان داشت.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۴-۱۷۸، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.</ref>
 
== سند حدیث طلب مرگ توسط فاطمه زهرا(س) ==
تنها منبعی که در آن به نقل از [[حضرت فاطمه(س)]] جمله «یا الهی عجل وفاتی سریعاً» وجود دارد، [[کتاب بحارالانوار]] است که مرحوم [[علامه مجلسی]] نیز قبل از ذکر خبر تأکید می‌کنند که این روایت، مدرک قابل اعتمادی ندارد.
 
== طلب مرگ در شعر ==
بر اساس همین روایت این جمله، یک مصرع از یک شعر است که حضرت صدیقه طاهره ـ سلام الله علیها ـ آن را در ضمن سخنان خویش در جمع زنان [[مدینه]] ایراد فرموده‌اند و شعر غالباً همراه با مبالغه و برای بیان شدت مصیبت می‌باشد.
 
نکته مهم‌تر این است که این اشعار در مصیبت حضرت رسول(ص) می‌باشد و حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ پس از آنکه می‌فرمایند: ای پدر اگر منبرت را می‌دیدی مشاهده می‌کردی که بر بالای آن تیرگی و ظلمت جانشین نور شده است، سپس این بیت را ذکر می‌کنند: «یا الهی عجل وفاتی سریعاً فلقد تنغّصٍت الحیاه یا مولائی» ای خدای من مرگ مرا سریعتر برسان چرا که‌ای مولای من زندگی‌ام به تیرگی گراییده است.» حضرت فاطمه(س) با این دو جمله هدفی بالاتر از ذکر مصیبت دارند و آن مبارزه با بنایی است که در [[سقیفه]] پی‌ریزی شده بود.<ref>نگاه کنید به مجلسی، محمد تقی، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۷۴، باب۷، ح۱۵.</ref>


== صبر در دیدگاه بزرگان ==
این گفتار در منابع متقدم وجود ندارد. [[علامه مجلسی]] عالم شیعی قرن یازدهم در [[کتاب بحارالانوار]] این مطلب را نقل کرده است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۴-۱۸۰.</ref> او در ابتدای این خبر آورده که آن‌را در کتابی دیده و مشتاق نقل آن گردیده است اگرچه او را از جایی که بتوان بر آن اعتماد کرده باشد، نگرفته است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۴.</ref>
[[امام خمینی]] مقامات [[ائمه(ع)]] و [[انبیاء]](ع) را بالاتر از صبر می‌داند و توصیه و توصیف به صبر را جزو مقامات بشر می‌داند، ایشان می‌فرماید: آنچه درباره ائمه(ع) آمده است، یا صبر بر آلام جسمانی است که به مقتضای طبع بشری باعث تأثر می‌شود یا صبر بر فراق محبوب است که از مقامات محبین می‌باشد و سپس به نقل از عبد الرزاق کاشانی می‌فرماید: منظور از صبر خودداری از شکایت به مخلوق است و الّا شکایت به حق تعالی و اظهار جزع در درگاه خداوند با صبر منافاتی ندارد، چنان‌که [[حضرت ایوب]] به [[خداوند]] شکایت کرده است که: {{قرآن|أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ}} ـ (ص/۴۱) که خدایا شیطان مرا گرفتار سختی و درد کرده است، یا [[حضرت یعقوب]] که می‌گویند: {{قرآن|إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَحُزْنِي إِلَى اللَّه}} (یوسف/۸۶) یعنی من شکایت حزن و اندوه خود را فقط به خدا می‌برم. از سیره انبیاء عظام و ائمه معصومین(ع) نیز چنین ظاهر می‌شود که با آنکه مقامات آن‌ها بالاتر از صبر از رضاء و تسلیم بوده است با این‌ حال از دعا و عجز و تضرع خودداری نمی‌کردند و این مخالف مقامات روحانیه نیست.<ref>موسوی خمینی، سید روح الله، چهل حدیث، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، چاپ سوم، ۱۳۶۸، ص۲۲۲–۲۲۳، ح۱۶.</ref>


[[علامه طباطبایی]] فرموده است، صبر در مصیبت‌هایی خوب و حسن است که امر به دفاع و امتناع از تحمل مصیبت‌ها نشده باشد، مانند ظلمی که در حق آبرو و جان انسان‌ها بشود که در این موارد صبر جایز نیست و مقاومت در برابر این امور لازم است پس آنچه که برابر آن باید صبر کرد مصیبت‌های طبیعی مثل مرگ و مرض و غیره می‌باشد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۱، ج۱۹، ص۳۰۴.</ref>
براساس آیات قرآن، [[حضرت مریم(س)]] در شرایط سخت زایمان<ref>طیب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۸، ص۴۳۱، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.</ref> و ترس از تهمت دیگران<ref name=":2">مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۱، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.</ref> [[آرزوی مرگ از حضرت مریم(س)|آرزوی مرگ]] کرد.<ref>سوره مریم، آیه۲۳.</ref> [[محمدجواد مغنیه]] از مفسران معاصر شیعی معتقد است این نوع کلمات و تعابیر برای هر انسانی که در شرايط سخت قرار گرفته، طبیعی است و تا زمانی که از روی شک در دین نباشد، اشکالی ندارد.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ج۵، ص۱۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۲۴ق.</ref>
==جستارهای وابسته==
* [[آرزوی مرگ از سوی حضرت مریم(س)]]
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۴۲: خط ۳۰:
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =   
  | بازبینی نویسنده =   
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت = ب
  | اولویت = ج
  | کیفیت = الف
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۸

سؤال

آیا حضرت فاطمه(س)، طلب مرگ کردند؟

درگاه‌ها
فاطمیه.png


طلب مرگ توسط حضرت فاطمه(س) به‌صورت شعر و در سوگواری پس از وفات پیامبر اسلام بیان شد:

يَا إِلَهِي عَجِّلْ‏ وَفَاتِي‏ سَرِيعاً فَلَقَدْ تَنَغَّصَتِ الْحَيَاةُ يَا مَوْلَائِي‏
خداوندا، مرگ مرا سریع‌تر برسان زیرا که زندگی‌ام به تیرگی گراییده است

این بیت بخشی از شعری است که فاطمه(س)‌ آن‌را در ذیل گفتاری در جمع زنان مدینه و در سوگ پیامبر اسلام بیان داشت.[۱]

این گفتار در منابع متقدم وجود ندارد. علامه مجلسی عالم شیعی قرن یازدهم در کتاب بحارالانوار این مطلب را نقل کرده است.[۲] او در ابتدای این خبر آورده که آن‌را در کتابی دیده و مشتاق نقل آن گردیده است اگرچه او را از جایی که بتوان بر آن اعتماد کرده باشد، نگرفته است.[۳]

براساس آیات قرآن، حضرت مریم(س) در شرایط سخت زایمان[۴] و ترس از تهمت دیگران[۵] آرزوی مرگ کرد.[۶] محمدجواد مغنیه از مفسران معاصر شیعی معتقد است این نوع کلمات و تعابیر برای هر انسانی که در شرايط سخت قرار گرفته، طبیعی است و تا زمانی که از روی شک در دین نباشد، اشکالی ندارد.[۷]

منابع

  1. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۴-۱۷۸، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  2. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۴-۱۸۰.
  3. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۴.
  4. طیب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۸، ص۴۳۱، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.
  5. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۱، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.
  6. سوره مریم، آیه۲۳.
  7. مغنیه، تفسیر الکاشف، ج۵، ص۱۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۲۴ق.