ویژگی‌های نمازگزار واقعی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
مهمترین ویژگی نمازگزار واقعی، رعایت [[تقوا]] و ترک [[گناه|گناهان]] است. حقیقت گناه، آلودگی و تیرگی [[روح]] است و با وجود آن، به‌جا آوردن نماز واقعی که [[معراج مؤمن]] است، ممکن نیست. در [[قرآن]] نیز در کنار نماز، [[صبر]] ذکر شده است<ref>سوره بقره، آیه۴۵.</ref> که شامل صبر در برابر [[معصیت|معاصی]] و انجام ندادن آنها است. | مهمترین ویژگی نمازگزار واقعی، رعایت [[تقوا]] و ترک [[گناه|گناهان]] است. حقیقت گناه، آلودگی و تیرگی [[روح]] است و با وجود آن، به‌جا آوردن نماز واقعی که [[معراج مؤمن]] است، ممکن نیست. در [[قرآن]] نیز در کنار نماز، [[صبر]] ذکر شده است<ref>سوره بقره، آیه۴۵.</ref> که شامل صبر در برابر [[معصیت|معاصی]] و انجام ندادن آنها است. | ||
بر اساس [[آیه]] {{قرآن|نَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَر|ترجمه=یقیناً نماز از کارهای زشت، و کارهای ناپسند باز می دارد|سوره=عنکبوت|آیه=۴۵}}، انتظار از نمازگزار این است که [[فحشا]] و بدی‌ها را ترک کند. در [[روایت|روایتی]]، [[پیامبر(ص)]] کسی را که نمازش او را از فحشا و بدی بازنمی‌دارد، بی‌بهره دانسته است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۷۹، ص۱۹۸.</ref> در روایتی دیگر، [[امام صادق(ع)]] یکی از [[شرایط پذیرفته شدن نماز]] را دوری از [[شهوت|شهوات]] برای [[رضای خدا]] دانسته است. | بر اساس [[آیه]] {{قرآن|نَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَر|ترجمه=یقیناً نماز از کارهای زشت، و کارهای ناپسند باز می دارد|سوره=عنکبوت|آیه=۴۵}}، انتظار از نمازگزار این است که [[فحشا]] و بدی‌ها را ترک کند. در [[روایت|روایتی]]، [[پیامبر(ص)]] کسی را که نمازش او را از فحشا و بدی بازنمی‌دارد، بی‌بهره دانسته است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۷۹، ص۱۹۸.</ref> در روایتی دیگر، [[امام صادق(ع)]] یکی از [[شرایط پذیرفته شدن نماز]] را دوری از [[شهوت|شهوات]] برای [[رضای خدا]] دانسته است.<ref name=":0"> برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۵.</ref> | ||
=== انفاق === | === انفاق === | ||
{{اصلی|انفاق}} | {{اصلی|انفاق}} | ||
در [[سوره معارج]]<ref> | در [[سوره معارج]]<ref>سوره معارج، آیه۲۴ و ۲۵.</ref> و [[سوره ابراهیم|ابراهیم]]<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۱.</ref> در کنار دستور به نماز، به [[انفاق]] نیز دستور داده شده است. نمازگزار واقعی کسی است که در کنار مواظبت بر رفتار شخصی و عبادات خود، از محرومان جامعه فاصله نگرفته و از کمک به [[فقیر|نیازمندان]] غافل نباشد. نمازگزار واقعی، اهل انفاقِ واجب ([[زکات]] و [[خمس]]) و انفاق مستحب است. | ||
بنا بر روایتی، برخی از شرایط پذیرفته شدن نماز چنین است: سیر کردن گرسنگان، پوشاندن برهنگان و پناه دادن به بی‌پناهان.<ref name=":0" /> | بنا بر روایتی، برخی از شرایط پذیرفته شدن نماز چنین است: سیر کردن گرسنگان، پوشاندن برهنگان و پناه دادن به بی‌پناهان.<ref name=":0"/> | ||
=== اطاعت از پیامبر(ص) و امامان(ع) === | === اطاعت از پیامبر(ص) و امامان(ع) === | ||
یکی از ویژگی‌های نمازگزار واقعی اطاعت او از پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] است. | یکی از ویژگی‌های نمازگزار واقعی اطاعت او از پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] است. | ||
در آیه {{قرآن|وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُول|ترجمه=و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید، و پیامبر را اطاعت کنید.|سوره=نور|آیه=۵۶}} پس از امر به نماز و [[زکات]]، دستور اطاعت از پیامبر(ص) صادر شده است، که بر اساس دیگر آیات، شامل اطاعت از [[امامان(ع)]] نیز می‌شود. | در آیه {{قرآن|وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُول|ترجمه=و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید، و پیامبر را اطاعت کنید.|سوره=نور|آیه=۵۶}} پس از امر به نماز و [[زکات]]، دستور اطاعت از پیامبر(ص) صادر شده است، که بر اساس دیگر آیات،<ref>سوره نساء، آیه۵۹.</ref> شامل اطاعت از [[امامان(ع)]] نیز می‌شود. | ||
=== امر به معروف و نهی از منکر === | === امر به معروف و نهی از منکر === | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
رعایت آداب ظاهری نماز، یکی از ویژگی‌های نمازگزار واقعی است. آداب ظاهری نماز، شامل رعایت [[شرایط نماز|شرایط]] و [[احکام نماز|احکام فقهی]] آن است؛ مانند طهارت ظاهری بدن، لباس و مکان، صحت [[وضو]]، [[اجزاء نماز|اجزاء]] و [[اذکار نماز]]. | رعایت آداب ظاهری نماز، یکی از ویژگی‌های نمازگزار واقعی است. آداب ظاهری نماز، شامل رعایت [[شرایط نماز|شرایط]] و [[احکام نماز|احکام فقهی]] آن است؛ مانند طهارت ظاهری بدن، لباس و مکان، صحت [[وضو]]، [[اجزاء نماز|اجزاء]] و [[اذکار نماز]]. | ||
بنا بر روایت، کسی که نمازهایش را بی‌سبب به تأخیر اندازد و حدود آنها را حفظ نکند، نماز را ضایع کرده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۳، ص۹۰، کتاب الصلوه، ابواب المواقیت باب ۳، حدیث ۱۷.</ref> | بنا بر روایت، کسی که نمازهایش را بی‌سبب به تأخیر اندازد و حدود آنها را حفظ نکند، نماز را ضایع کرده است.<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۰، کتاب الصلوه، ابواب المواقیت باب ۳، حدیث ۱۷.</ref> | ||
=== رعایت آداب باطنی === | === رعایت آداب باطنی === | ||
نماز دارای آدابی باطنی است که نمازگزار واقعی باید آنها را رعایت کند. برای نماز غیر از صورت ظاهری، حقیقت و باطنی است که دارای آدابی مخصوص به خود است. این آداب اگر رعایت نشود، نمازِ معنوی ناقص می‌شود.<ref> | نماز دارای آدابی باطنی است که نمازگزار واقعی باید آنها را رعایت کند. برای نماز غیر از صورت ظاهری، حقیقت و باطنی است که دارای آدابی مخصوص به خود است. این آداب اگر رعایت نشود، نمازِ معنوی ناقص می‌شود.<ref> موسوی خمینی، روح الله، آداب نماز، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی (ره)، چاپ اول، ۱۳۷۰، ص۲–۵.</ref> | ||
برخی از آداب باطنی نماز چنین است: | برخی از آداب باطنی نماز چنین است: | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==== حضور قلب ==== | ==== حضور قلب ==== | ||
{{اصلی|حضور قلب در نماز}} | {{اصلی|حضور قلب در نماز}} | ||
یکی از مهمترین آداب باطنی نماز، [[حضور قلب]] است. بر اساس روایتی از [[امام صادق(ع)]]، نماز یا مقداری از نماز پذیرفته می‌شود که در آن نمازگزار حضور قلب دارد.<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۲، ص۳۲۷، باب ۲۴، حدیث ۲.</ref> | یکی از مهمترین آداب باطنی نماز، [[حضور قلب]] است. بر اساس روایتی از [[امام صادق(ع)]]، نماز یا مقداری از نماز پذیرفته می‌شود که در آن نمازگزار حضور قلب دارد.<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوری، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۲۷، باب ۲۴، حدیث ۲.</ref> | ||
یکی از مراتب حضور قلب این است که قلب نمازگزار در وقت [[عبادت]]، از همه چیز غیر از [[یاد خدا]] غافل شود و با جان و قلب، خود را در محضر خدا ببیند. در روایتی، پیامبر(ص) سفارش کرده خدا را عبادت کن چنانچه گویا او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی او تو را می‌بیند.<ref> | یکی از مراتب حضور قلب این است که قلب نمازگزار در وقت [[عبادت]]، از همه چیز غیر از [[یاد خدا]] غافل شود و با جان و قلب، خود را در محضر خدا ببیند. در روایتی، پیامبر(ص) سفارش کرده خدا را عبادت کن چنانچه گویا او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی او تو را می‌بیند.<ref>طوسى، محمد بن الحسن، الأمالي، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، مجلس۱۹، ص۵۲۵، حدیث۱.</ref> | ||
==== خشوع و طمأنینه ==== | ==== خشوع و طمأنینه ==== | ||
خشوع به معنای خضوع و فروتنی کامل در برابر عظمت و بزرگی خدا است. در آیه ۱ و ۲ [[سوره مؤمنون]]، مؤمنانِ رستگار کسانی دانسته شده‌اند که نمازشان را با خشوع می‌خوانند. در روایتی از امام صادق(ع) نیز، یکی از شرایط پذیرفته شدن نماز، فروتنی و خاکساری در برابر بزرگی خدا معرفی شده است.<ref name=":0" /> | خشوع به معنای خضوع و فروتنی کامل در برابر عظمت و بزرگی خدا است. در آیه ۱ و ۲ [[سوره مؤمنون]]، مؤمنانِ رستگار کسانی دانسته شده‌اند که نمازشان را با خشوع می‌خوانند. در روایتی از امام صادق(ع) نیز، یکی از شرایط پذیرفته شدن نماز، فروتنی و خاکساری در برابر بزرگی خدا معرفی شده است.<ref name=":0"/> | ||
طمأنینه یکی دیگر از ویژگی‌های نمازگزار واقعی است که آرامش قلب و اطمینان خاطر او هنگام نماز است. | طمأنینه یکی دیگر از ویژگی‌های نمازگزار واقعی است که آرامش قلب و اطمینان خاطر او هنگام نماز است. | ||
==== محافظت از نماز ==== | ==== محافظت از نماز ==== | ||
در سوره‌های [[سوره معارج|معارج]]<ref> | در سوره‌های [[سوره معارج|معارج]]<ref>سورع معارج، آیه۴۴.</ref> و [[سوره مؤمنون|مؤمنون]]<ref>سوره مؤمنون، آیه۹.</ref>، یکی از ویژگی‌های مؤمن محافظت از نماز دانسته شده است. مراد از محافظت، حفظ نماز در همه مسائل و مراتب نماز است، که یکی از مراتب آن، حفظ نماز از [[وسوسه شیطان|وسوسه‌های شیطان]] است. شیطان [[قسم|قسم خورده]] است [[انسان|انسان‌ها]] را فریب داده و [[گمراهی|گمراه]] کند؛ از این رو همواره، در کمین مؤمنان است. بنابراین، انسان باید بر نماز و عبادات خود مواظبت داشته باشد. | ||
==== نشاط و بهجت ==== | ==== نشاط و بهجت ==== | ||
یکی از آداب باطنی نماز این است که فرد نماز را با نشاط و بهجت خوانده و در حال خستگی به‌جا نیاورد.<ref>امام خمینی، آداب الصلوة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، | یکی از آداب باطنی نماز این است که فرد نماز را با نشاط و بهجت خوانده و در حال خستگی به‌جا نیاورد.<ref>امام خمینی، آداب الصلوة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۴ش، ص۲۳.</ref> در [[قرآن]] نیز گفته شده نماز در حال مستی، که فرد نمی‌داند چه می‌گوید خوانده نشود: {{قرآن|يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ|سوره=نساء|آیه=۴۳}} بر اساس روایتی، [[امام حسن عسکری(ع)]] فرموده است: «هنگامی که قلب‌ها نشاط و بهجت دارند به آنها امانت بسپارید و وقتی که گریزان‌اند آنها را واگذارید».<ref>شهيد اول، محمد بن مكى، الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة، قم، انتشارات زائر، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۴۶.</ref> | ||
</ref> در [[قرآن]] نیز گفته شده نماز در حال مستی، که فرد نمی‌داند چه می‌گوید خوانده نشود | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۲
ویژگی‌های یک نمازگزار واقعی چیست؟
ویژگی‌های نمازگزار واقعی در درون نماز، آداب ظاهری نماز مانند احکام و شرایط نماز است و آداب باطنی آن، حضور قلب، فروتنی در برابر خدا، نشاط، حفظ نماز از وسوسه‌های شیطان و خواندن نماز، تنها برای خوشنودی خدا است. همچنین ویژگی‌های نمازگزار واقعی در خارج از حال نماز، تقوا، ترک گناهان، انفاق، اطاعت از پیامبر(ص) و اولیای الهی و امر به معروف و نهی از منکر است.
محققان به این نکته توجه داده‌اند که ساقط شدنِ وجوبِ نماز، به معنای قبول شدن و داشتن اثرات روحی متعدد آن نیست. ممکن است نماز، اقامه شود، تکلیف ساقط شود، اما پذیرفته نگردد؛ زیرا مقامِ پذیرشِ عمل جایگاه بلندی است که برای رسیدن به آن باید شرایط را در حد امکان، تحصیل نمود.
بیرون از نماز
ویژگی‌هایی که نمازگزار واقعی، بیرون از نماز باید داشته باشد گوناگون است؛ برخی از آنها چنین است:
تقوا و ترک گناه
مهمترین ویژگی نمازگزار واقعی، رعایت تقوا و ترک گناهان است. حقیقت گناه، آلودگی و تیرگی روح است و با وجود آن، به‌جا آوردن نماز واقعی که معراج مؤمن است، ممکن نیست. در قرآن نیز در کنار نماز، صبر ذکر شده است[۱] که شامل صبر در برابر معاصی و انجام ندادن آنها است.
بر اساس آیه ﴿نَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَر؛ یقیناً نماز از کارهای زشت، و کارهای ناپسند باز می دارد﴾(عنکبوت:۴۵)، انتظار از نمازگزار این است که فحشا و بدی‌ها را ترک کند. در روایتی، پیامبر(ص) کسی را که نمازش او را از فحشا و بدی بازنمی‌دارد، بی‌بهره دانسته است.[۲] در روایتی دیگر، امام صادق(ع) یکی از شرایط پذیرفته شدن نماز را دوری از شهوات برای رضای خدا دانسته است.[۳]
انفاق
در سوره معارج[۴] و ابراهیم[۵] در کنار دستور به نماز، به انفاق نیز دستور داده شده است. نمازگزار واقعی کسی است که در کنار مواظبت بر رفتار شخصی و عبادات خود، از محرومان جامعه فاصله نگرفته و از کمک به نیازمندان غافل نباشد. نمازگزار واقعی، اهل انفاقِ واجب (زکات و خمس) و انفاق مستحب است.
بنا بر روایتی، برخی از شرایط پذیرفته شدن نماز چنین است: سیر کردن گرسنگان، پوشاندن برهنگان و پناه دادن به بی‌پناهان.[۳]
اطاعت از پیامبر(ص) و امامان(ع)
یکی از ویژگی‌های نمازگزار واقعی اطاعت او از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است.
در آیه ﴿وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُول؛ و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید، و پیامبر را اطاعت کنید.﴾(نور:۵۶) پس از امر به نماز و زکات، دستور اطاعت از پیامبر(ص) صادر شده است، که بر اساس دیگر آیات،[۶] شامل اطاعت از امامان(ع) نیز می‌شود.
امر به معروف و نهی از منکر
نمازگزار واقعی اهل امر به معروف و نهی از منکر است. او افزون بر مراقبت از اعمال خود، نسبت به رفتار خانواده، بستگان و افراد جامعه بی‌اعتنا نیست و آنها را به خوبی‌ها امر کرده و از بدی‌ها نهی می‌کند. بر پایه آیه ۱۷ سوره لقمان، حضرت لقمان(ع) فرزند خود را پس از امر به نماز، به امر به معروف و نهی از منکر دستور داد.
درون نماز
برخی از ویژگی‌هایی که نمازگزار واقعی، درون نماز باید داشته باشد چنین است:
رعایت آداب ظاهری
رعایت آداب ظاهری نماز، یکی از ویژگی‌های نمازگزار واقعی است. آداب ظاهری نماز، شامل رعایت شرایط و احکام فقهی آن است؛ مانند طهارت ظاهری بدن، لباس و مکان، صحت وضو، اجزاء و اذکار نماز.
بنا بر روایت، کسی که نمازهایش را بی‌سبب به تأخیر اندازد و حدود آنها را حفظ نکند، نماز را ضایع کرده است.[۷]
رعایت آداب باطنی
نماز دارای آدابی باطنی است که نمازگزار واقعی باید آنها را رعایت کند. برای نماز غیر از صورت ظاهری، حقیقت و باطنی است که دارای آدابی مخصوص به خود است. این آداب اگر رعایت نشود، نمازِ معنوی ناقص می‌شود.[۸]
برخی از آداب باطنی نماز چنین است:
حضور قلب
یکی از مهمترین آداب باطنی نماز، حضور قلب است. بر اساس روایتی از امام صادق(ع)، نماز یا مقداری از نماز پذیرفته می‌شود که در آن نمازگزار حضور قلب دارد.[۹]
یکی از مراتب حضور قلب این است که قلب نمازگزار در وقت عبادت، از همه چیز غیر از یاد خدا غافل شود و با جان و قلب، خود را در محضر خدا ببیند. در روایتی، پیامبر(ص) سفارش کرده خدا را عبادت کن چنانچه گویا او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی او تو را می‌بیند.[۱۰]
خشوع و طمأنینه
خشوع به معنای خضوع و فروتنی کامل در برابر عظمت و بزرگی خدا است. در آیه ۱ و ۲ سوره مؤمنون، مؤمنانِ رستگار کسانی دانسته شده‌اند که نمازشان را با خشوع می‌خوانند. در روایتی از امام صادق(ع) نیز، یکی از شرایط پذیرفته شدن نماز، فروتنی و خاکساری در برابر بزرگی خدا معرفی شده است.[۳]
طمأنینه یکی دیگر از ویژگی‌های نمازگزار واقعی است که آرامش قلب و اطمینان خاطر او هنگام نماز است.
محافظت از نماز
در سوره‌های معارج[۱۱] و مؤمنون[۱۲]، یکی از ویژگی‌های مؤمن محافظت از نماز دانسته شده است. مراد از محافظت، حفظ نماز در همه مسائل و مراتب نماز است، که یکی از مراتب آن، حفظ نماز از وسوسه‌های شیطان است. شیطان قسم خورده است انسان‌ها را فریب داده و گمراه کند؛ از این رو همواره، در کمین مؤمنان است. بنابراین، انسان باید بر نماز و عبادات خود مواظبت داشته باشد.
نشاط و بهجت
یکی از آداب باطنی نماز این است که فرد نماز را با نشاط و بهجت خوانده و در حال خستگی به‌جا نیاورد.[۱۳] در قرآن نیز گفته شده نماز در حال مستی، که فرد نمی‌داند چه می‌گوید خوانده نشود: ﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ﴾(نساء:۴۳) بر اساس روایتی، امام حسن عسکری(ع) فرموده است: «هنگامی که قلب‌ها نشاط و بهجت دارند به آنها امانت بسپارید و وقتی که گریزان‌اند آنها را واگذارید».[۱۴]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ سوره بقره، آیه۴۵.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۷۹، ص۱۹۸.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۵.
- ↑ سوره معارج، آیه۲۴ و ۲۵.
- ↑ سوره ابراهیم، آیه۳۱.
- ↑ سوره نساء، آیه۵۹.
- ↑ حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۰، کتاب الصلوه، ابواب المواقیت باب ۳، حدیث ۱۷.
- ↑ موسوی خمینی، روح الله، آداب نماز، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی (ره)، چاپ اول، ۱۳۷۰، ص۲–۵.
- ↑ شیخ صدوق، علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوری، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۲۷، باب ۲۴، حدیث ۲.
- ↑ طوسى، محمد بن الحسن، الأمالي، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، مجلس۱۹، ص۵۲۵، حدیث۱.
- ↑ سورع معارج، آیه۴۴.
- ↑ سوره مؤمنون، آیه۹.
- ↑ امام خمینی، آداب الصلوة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۴ش، ص۲۳.
- ↑ شهيد اول، محمد بن مكى، الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة، قم، انتشارات زائر، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۴۶.