نماز در ادیان الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۲

سؤال

آیا نماز در شریعت ادیان دیگر مانند یهودیت و مسیحیت نیز بوده است؟ به چه شکلی انجام می‌شود؟

نماز در ادیان الهی یکی از مناسک مهم بوده است. بر اساس قرآن، حضرت موسی(ع) و حضرت عیسی(ع) مأمور به خواندن نماز شده‌اند. بنابرقرآن در زمان حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) نیز نماز وجود داشته است.

در مورد کیفیت نماز در ادیان الهی اینطور آمده است:

نماز یهودیان دو نوع است: فردی مانند نماز شهرت، مینحا و معاریو. نماز جماعت که کمتر از ده نفر نباید باشد. در نماز جماعت همه نماز گذاران ذكرها را با هم تكرار مي‌كنند. بخش‌هاي اندكي از نماز توسط پيش نماز تنهايي خوانده مي‌شود.

نماز مسیحیان همانند نماز حضرت عیسی دارای سه بخش است که در بخش نخست برای خود، در بخش دوم برای شاگردان خود و در بخش سوم برای همه مؤمنان دعا کرد. در اين نماز فرقي ندارد که نمازگزار ايستاده يا نشسته باشد؛ در حال سجده يا رکوع و چشمانش بسته يا باز باشد.

بر اساس قرآن در دروان حضرت ابراهیم(ع) نمازی مرسوم بوده است که دارای رکوع و سجده بوده و نماز جماعت نیز برگزار می‌شده است.

در دین یهودیت

سخنان خداوند با حضرت موسی هنگام حضور در کوه طور در ابتدای سوره طه ذکر شده است، در یکی از این آیات، خدا به حضرت موسی دستور به خواندن نماز می‌دهد. ﴿إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي؛ همانا! من خدایم که جز من معبودی نیست، پس مرا بپرست و نماز را برای یاد من برپا دار﴾(طه:۱۴)

در آیه دیگری نیز خداوند ذیل دستوراتی، به خواندن نماز اشاره می‌کند. ﴿وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ؛ و به موسی و برادرش وحی کردیم که خانه هایی در سرزمین مصر برای قوم خود فراهم آورید، و خانه هایتان را روبروی هم قرار دهید، و نماز را برپا دارید، و مؤمنان را [به رهایی از چنگال فرعونیان] مژده ده.﴾(یونس:۸۷)

نماز یهودیان دو نوع است:

نمازهاي واجب فردي: یک) نماز شهرت: از سپيده دم تا يك سوم روز. دو) نماز مينحا: از ظهر تا اندكي قبل از غروب. سه) نماز معاريو: پس از غروب آفتاب تا طلوع ماه.^[۱]

نماز جماعت: نماز جماعت با دست كم دَه نفر برپا مي‌شود، به اين دَه تن (نصاب) يا (مينيان) گفته مي‌شود. همه نماز گذاران ذكرها را با هم تكرار مي‌كنند. بخش‌هاي اندكي از نماز توسط پيش نماز تنهايي خوانده مي‌شود.^[۲]

در دین مسیحیت

در هنگام سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره، توصیه به نماز خواندن از جانب خدا ذکر شده است. ﴿وَ أَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا؛ و مرا تا زنده ام به نماز و زکات سفارش کرده است.﴾(مریم) در آیه دیگری خطاب به حضرت مریم اینطور ذکر شده است که ﴿يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ؛ ای مریم! فروتنانه برای پروردگارت به طاعت برخیز و سجده به جای آور و با رکوع کنندگان رکوع کن.﴾(آل عمران:۴۳).

بلندترین نماز حضرت عیسی(ع) آخرین نمازی است که با شاگردان خود به‌جا آورد. این نماز به سه بخش تقسیم می‌شود؛ اوّل دعا برای خودش، دوم دعا برای محافظت شاگردانش و سوم دعا به جهت مؤمنانی که از آن زمان تا آخر الزمان ایمان خواهند آورد. این نماز نسبت به سایر نمازهای وی، دارای اهمیت بیشتری دانسته شده است.^[۳] در اين نماز فرقي ندارد که نمازگزار ايستاده يا نشسته باشد؛ در حال سجده يا رکوع و چشمانش بسته يا باز باشد.^[۴]

نماز حضرت ابراهیم

بنا بر آیه ﴿وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ؛ و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه ام را برای طواف کنندگان و اعتکاف کنندگان و رکوع کنندگان وسجده گذاران پاکیزه کنید.﴾(بقره:۱۲۵) نماز در زمان حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) وجود داشته و دارای رکوع و سجده بوده است.

جستارهای وابسته

روزه در ادیان آسمانی

منابع

↑ کتاب مقدس، عهد عتیق، كتاب ارمياء: فصل۳، آیه۱۴.
↑ تلمود، ص۱۰۲. دايره المعارف، يهود، يهوديت، و صهيونيسم، ص۲۴۵. گنجينه‌اي از تلمود، ترجمه فريدون گرگاني، تهران، نشر فريبا، ۱۳۵۰ش ص۱۰۳.
↑ قاموس، کتاب مقدّس، ص۸۸۹.
↑ قاموس کتاب مقدس، جيمز هاکس، ص۳۸۴.

[1] کتاب مقدس، عهد عتیق، كتاب ارمياء: فصل۳، آیه۱۴.

[2] تلمود، ص۱۰۲. دايره المعارف، يهود، يهوديت، و صهيونيسم، ص۲۴۵. گنجينه‌اي از تلمود، ترجمه فريدون گرگاني، تهران، نشر فريبا، ۱۳۵۰ش ص۱۰۳.

[3] قاموس، کتاب مقدّس، ص۸۸۹.

[4] قاموس کتاب مقدس، جيمز هاکس، ص۳۸۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش}}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-آیا نماز در شریعت پیامبران گذشته، مثل حضرت عیسی و حضرت موسی ـ علیهما السلام ـ هم بوده است؟ کیفیت آن به چه شکلی بوده است؟
+آیا نماز در شریعت ادیان دیگر مانند یهودیت و مسیحیت نیز بوده است؟ به چه شکلی انجام می‌شود؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
+[[نماز در ادیان الهی]] یکی از مناسک مهم بوده است. بر اساس [[قرآن]]، [[حضرت موسی(ع)]] و [[حضرت عیسی(ع)]] مأمور به خواندن نماز شده‌اند. بنابرقرآن در زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل(ع)]] نیز نماز وجود داشته است.
-== در آئین یهود ==
+در مورد کیفیت نماز در ادیان الهی اینطور آمده است:
-در این‌جا ابتدا از قرآن به عنوان متقن‌ترین منبعی که خبر از گذشتگان داده است، شواهدی را درباره نماز در شریعت حضرت موسی(ع) خواهیم آورد.
-وقتی حضرت موسی(ع) در راه رسالت الهی با همسرش از وطن هجرت نمود و سر به بیابان گذاشت و در تاریکی و ظلمت شب، به طوفان و باران برخورد کرد و به خاطر سختی‌ها و مشکلات فراوان دستخوش اضطراب و ناراحتی گشت، پروردگار مهربان برای آرامش او به او وحی نمود که: {{قرآن|اننی انّا اللّه لا اله الاّ انا فاعبدنی و اقم الصلوه لذکری}}<ref>طه/ ۱۴.</ref> یعنی همانا من اللّه هستم و معبودی جز من نیست، پس مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من بپادار.
+نماز یهودیان دو نوع است: فردی مانند نماز شهرت، مینحا و معاریو. نماز جماعت که کمتر از ده نفر نباید باشد. در نماز جماعت همه نماز گذاران ذكرها را با هم تكرار مي‌كنند. بخش‌هاي اندكي از نماز توسط پيش نماز تنهايي خوانده مي‌شود.
-در این آیه پس از بیان عبادت خدای یکتا، به حضرت موسی، مسئله نماز یادآوری شده است. در آیه ای دیگر به موسی و برادرش هارون دستور داده شده که: «شما و پیروانتان در مصر منزل گیرید و خانه‌هایتان را قبله و معبد قرار دهید و نماز به پا دارید.»}}<ref>یونس/ ۸۷.</ref> در این آیه هم، خطاب به موسی و هارون به پا داشتن نماز مطرح گردیده است.
+نماز مسیحیان همانند نماز حضرت عیسی دارای سه بخش است که در بخش نخست برای خود، در بخش دوم برای [[حواریون|شاگردان خود]] و در بخش سوم برای همه [[مؤمن|مؤمنان]] دعا کرد. در اين نماز فرقي ندارد که نمازگزار ايستاده يا نشسته باشد؛ در حال سجده يا رکوع و چشمانش بسته يا باز باشد.
-اما در مورد چگونگی اقامه نماز در میان بنی اسرائیل، در کتاب اشعیا، فصل چهل و پنجم، آیه ۲۴ معین شده است.
+بر اساس قرآن در دروان حضرت ابراهیم(ع) نمازی مرسوم بوده است که دارای رکوع و سجده بوده و [[نماز جماعت]] نیز برگزار می‌شده است.
-در بنی اسرائیل معمول بوده است که رکوع و سجود و تشهد و خم کردن زانویی، نداشته و ندارند و جمیعاً عباداتشان به صورت گروهی است که چهارزانو می‌نشینند و بسیار دو زانو نشستن را بد می‌دانند و از آن اعراض کرده و می‌کنند و بچّه‌ها را از ابتدا از نشستن دو زانو منع می‌کنند.<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ۲۲۷.</ref>
+==در دین یهودیت==
+سخنان خداوند با حضرت موسی هنگام حضور در [[کوه طور]] در ابتدای [[سوره طه]] ذکر شده است، در یکی از این آیات، خدا به حضرت موسی دستور به خواندن نماز می‌دهد. {{قرآن|إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي|ترجمه=همانا! من خدایم که جز من معبودی نیست، پس مرا بپرست و نماز را برای یاد من برپا دار|سوره=طه|آیه=۱۴}}
-بالاخره در کتاب گنجینه تلمود چنین نتیجه‌گیری شده: «دانشمندان یهود، دعا و نماز را چیزی بزرگتر و والاتر از در خواستی برای رفع احتیاجات مادّی می‌دانند در عین حال که تقاضای زندگی جسمانی را از یاد نبرده‌اند.
+در آیه دیگری نیز خداوند ذیل دستوراتی، به خواندن نماز اشاره می‌کند. {{قرآن|وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ|ترجمه=و به موسی و برادرش وحی کردیم که خانه هایی در سرزمین مصر برای قوم خود فراهم آورید، و خانه هایتان را روبروی هم قرار دهید، و نماز را برپا دارید، و مؤمنان را [به رهایی از چنگال فرعونیان] مژده ده.|سوره=یونس|آیه=۸۷}}
-== در آئین مسیحیت ==
+نماز یهودیان دو نوع است:
-خداوند در آیات متعدّدی چندین بار از حضرت عیسی(ع) سخن به میان آورده است. آنگاه که حضرت مریم ـ علیهما السلام ـ به معجزه خداوند، بدون داشتن همسر حامله گردید و فرزندش حضرت عیسی(ع) را به دنیا آورد. این وضع حمل موجب شگفتی و حتّی باعث تهمت ناروا به او گردید که در این هنگام مریم به فرمان خدا سکوت کرده و تنها کاری که انجام داد این بود که اشاره به نوزادش کرد و افراد ماجرا جو را به طرف گهواره عیسی(ع) ارجاع داد. امّا این کار بیشتر تعجّب آن‌ها را برانگیخت و برخی آن را حمل بر سخریه گرفته و خشمناک شدند ولی این حال چندان به طول نکشید، چرا که آن نوزاد زبان به سخن گشود و گفت: {{قرآن|انّی عبداللّه آتانی الکتاب و جعلنی نبیّا و جعلنی مبارکا این ما کنت و اوصانی بالصلاه و الزکاه ما دمت حیّاً<ref>مریم/ ۳۰.</ref> به درستی که من بنده خدایم به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر قرار داده است، مرا هر کجا باشم مایه برکت گردانید و تا زنده ام به زکات و نماز سفارش کرد.
-== چگونگی نماز در امت‌های پیش از اسلام ==
+* '''نمازهاي واجب فردي:''' یک) نماز شهرت: از سپيده دم تا يك سوم روز. دو) نماز مينحا: از ظهر تا اندكي قبل از غروب. سه) نماز معاريو: پس از غروب آفتاب تا طلوع ماه.<ref>کتاب مقدس، عهد عتیق، كتاب ارمياء: فصل۳، آیه۱۴.</ref>
-این آیه به خوبی مؤیّد این مطلب می‌باشد که در شریعت آسمانی حضرت عیسی(ع)، نماز و اقامه آن، از واجبات مهمّی بوده که از طرف خداوند از ابتدای تولّد به آن حضرت توصیه شده بود و مادرش حضرت مریم(ع) هم از طرف فرشتگان امر به اقامه نماز شده بود.
-چنانچه از جمله پندهای حضرت عیسی(ع) در انجیل است: «به حقّ برایتان می‌گویم، چیزی بالاتر از نماز از نظر شرافت اخروی و یاری کننده تر بر حوادث دنیوی نیست و چیزی نزدیک تر از آن به خداوند رحمان نیست، پس مداومت بر آن نمایید و آن را زیاد بشمرید؛ و هر کار شایسته‌ای نزدیک می‌کند (ما را) به خدا، پس نماز به سوی او نزدیک کننده تر است و برگزیده تر، در نزد اوست.»<ref>تحف العقول، ص۵۰۸.</ref>
+* '''نماز جماعت:''' نماز جماعت با دست كم دَه نفر برپا مي‌شود، به اين دَه تن (نصاب) يا (مينيان) گفته مي‌شود. همه نماز گذاران ذكرها را با هم تكرار مي‌كنند. بخش‌هاي اندكي از نماز توسط پيش نماز تنهايي خوانده مي‌شود.<ref>تلمود، ص۱۰۲. دايره المعارف، يهود، يهوديت، و صهيونيسم، ص۲۴۵. گنجينه‌اي از تلمود، ترجمه فريدون گرگاني، تهران، نشر فريبا، ۱۳۵۰ش ص۱۰۳.</ref>
-بلندترین نمازی که مسیح به جا می‌آورد و نسبت به سایر نمازها اهمیّتش بیشتر است همان نماز آخری است که حضرتش با شاگردان خود بجا آورد، که به سه قسم تقسیم می‌شود. اوّل دعا به جهت خودش فی نفسه، دوم دعائی که به جهت محافظت شاگردان خود فرمود، سوم دعا به جهت مؤمنین که از آن وقت تا آخر الزمان ایمان خواهند آورد.<ref>قاموس، کتاب مقدّس، ص۸۸۹.</ref>
+==در دین مسیحیت==
+در هنگام سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره، توصیه به نماز خواندن از جانب خدا ذکر شده است. {{قرآن|وَ أَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا|ترجمه=و مرا تا زنده ام به نماز و زکات سفارش کرده است.|سوره=مریم|آيه=۳۰}} در آیه دیگری خطاب به [[حضرت مریم]] اینطور ذکر شده است که {{قرآن|يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ|ترجمه=ای مریم! فروتنانه برای پروردگارت به طاعت برخیز و سجده به جای آور و با رکوع کنندگان رکوع کن.|سوره=آل عمران|آیه=۴۳}}.
-اما در مورد این که قبل از اسلام به چه نحو نماز می‌خواندند، آیا تمام امت‌های گذشته یک جور نماز می‌خواندند یا نمازهای آنها متفاوت بوده است، در چه وقت یا چه تعداد و با چه اذکاری نماز می‌خواندند، چیز زیادی نمی‌دانیم اما بعضی نکات را که می‌توان با توجه به آیات و روایات بدست آورد از جمله این که:
+بلندترین نماز حضرت عیسی(ع) آخرین نمازی است که با [[حواریون|شاگردان خود]] به‌جا آورد. این نماز به سه بخش تقسیم می‌شود؛ اوّل [[دعا]] برای خودش، دوم دعا برای محافظت شاگردانش و سوم دعا به جهت [[مؤمن|مؤمنانی]] که از آن زمان تا [[آخر الزمان]] ایمان خواهند آورد. این نماز نسبت به سایر نمازهای وی، دارای اهمیت بیشتری دانسته شده است.<ref>قاموس، کتاب مقدّس، ص۸۸۹.</ref> در اين نماز فرقي ندارد که نمازگزار ايستاده يا نشسته باشد؛ در حال سجده يا رکوع و چشمانش بسته يا باز باشد.<ref>قاموس کتاب مقدس، جيمز هاکس، ص۳۸۴.</ref>
-نماز آنها رکوع و سجود داشته است. آیه ۱۲۵ بقره می‌گوید: «ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف‌کنندگان و مجاوران و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان پاک و منزه کنید». علامه طباطبایی در اینجا می‌گوید: «گویا مراد از رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان نمازگزاران می‌باشد»<ref>. طباطبائی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، انتشارات اسلامی، ۱۳۶۳، ج۱، ص۴۲۳.</ref> و به جای این که نمازگزار بگوید، گفت «رکوع کننده و سجده‌کننده» چون این دو حالت در نماز عبودیت و خضوع بنده را بیشتر متجلی می‌کنند و دو حالت شاخص و بارز نمازگزار می‌باشند.
+==نماز حضرت ابراهیم==
+بنا بر آیه {{قرآن|وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ|ترجمه=و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه ام را برای طواف کنندگان و اعتکاف کنندگان و رکوع کنندگان وسجده گذاران پاکیزه کنید.|سوره=بقره|آیه=۱۲۵}} نماز در زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل(ع)]] وجود داشته و دارای [[رکوع]] و [[سجده]] بوده است.
-بر امت‌های پیشین پنجاه نماز در پنجاه وقت واجب بوده است. امام موسی بن جعفر ـ علیهما السّلام ـ از پدرانش نقل می‌کند که شب معراج خداوند به پیامبر(ص) فرمود: بر امت‌های گذشته پنجاه نماز در پنجاه وقت واجب بود و … آنها را از امت تو برداشتم.»
+==جستارهای وابسته==
-نمازهای آنها در سفر و حضر به یک اندازه بود. چرا که در حدیثی پیامبر(ص) می‌فرمایند: خدا به من و امت من هدیه‌ای داده است که به سایر امت‌ها نداده است و این کرامتی از جانب خدا نسبت به ما بوده است. سؤال کردند: ای رسول خدا آنچه چیزی می‌باشد، فرمود: «این که روزه را در سفر افطار می‌کنید و نماز را کوتاه و شکسته به جای می‌آورید و اگر کسی چنین نکند، هدیه خدای عزوجل را رد کرده و نپذیرفته است.»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۲۸۸.</ref>
+*[[روزه در ادیان آسمانی]]
-آنها نیز نمازشان را به جماعت به جا می‌آوردند. طبق روایتی باید تعدادشان به یازده نفر می‌رسید تا بتوانند نماز را به صورت جماعت بخوانند. «در سنت ابراهیم و اسحاق این بود که نماز را به جماعت نمی‌خواندند تا این که ۱۱ نفر شوند، یکی امام باشد و ده نفر مأموم»<ref>. همان، ج۱۲، ص۲۲۴.</ref> اما در اسلام برای اقامه نماز جماعت دو نفر هم کافی است.
+==منابع==
-خلاصه اظهار عبودیت با افعال و اذکار خاصی که نماز نامیده می‌شود در همه امت‌ها بوده است اما کیفیت و کمیت آن متفاوت بوده است.
-<span></span>
-== منابع ==
 {{پانویس|۲}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = اخلاق
-|شاخه فرعی۱ = عبادات
+| شاخه فرعی۱ = عبادات
-|شاخه فرعی۲ = نماز
+| شاخه فرعی۲ = نماز
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = شد
-  | تیترها =
+  | تیترها = شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش = شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه =شد
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت = ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}
+<references />