برافروختن آتش از دریا

سؤال

اینکه در قرآن آمده است: در روز قیامت دریاها آتش می‌گیرد، یعنی چه؟

متن آیات

﴿وَ اِذا البِحارُ سُجِّرَتْ؛ در آن هنگام که دریاها برافروخته شود.﴾(تکویر:۶)

﴿و اِذا البِحارُ فُجِّرَتْ؛ و آنگاه که دریاها منفجر گردند.﴾(انفطار:۳)

﴿وَ الْبَحر الْمَسجور؛ و دریای مملو و برافروخته.﴾(طور:۶)

معنای برافروخته شدن دریاها

سجر به معنای افروختن آتش، پر کردن، تشدید کردن آتش، سرخ کردن تنور، انداختن هیزم در آتش و … آمده است.

برافروخته شدن دریاها در این آیات به دو معناست: ۱. روز قیامت از دریاها آتش افروخته می‌شود. ۲. روز قیامت دریاها پر از آتش می‌شود.

تعبیر برافروخته شدن آتش از دریاها با یافته‌های دانش روز سازگاری دارد. آب از دو ماده «اکسیژن» و «هیدروژن» ترکیب یافته که هر دو قابل اشتعال است. بعید نیست که در آستانه قیامت آب دریاها چنان تحت فشار قرار گیرند، که تجزیه شده و تبدیل به یک پارچه آتش گردند. ممکن است زلزله‌های آستانه قیامت و متلاشی شدن کوه‌ها سبب پر شدن دریاها گردد. یا سنگ‌های آسمانی در آن‌ها فرو ریزد و پر شود و آب‌های متلاطم آن بر صفحه خشکی‌ها جاری گردد و همه چیز را غرق کند.

قرآن به صراحت از آسمان مانند فلز مذاب داغ در قیامت سخن گفته است: ﴿يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُ كَالْمُهْلِ؛ همان روز كه آسمان همچون فلز گداخته مى‌‏شود.﴾(معارج:6) در این صورت دیگر دریایی نخواهد ماند و همه تبخیر خواهند گردید، شاید منظور از انفجار و شکافته شدن نیز همان باشد، که در آیات اولیه سوره انفطار آمده است. تحوّل بس عظیمی است که اقیانوس‌ها که کران تا کران، سطح زمین را گرفته‌اند، به هوا می‌روند و بستر آنها مکشوف می‌گردد.

اگر چه امروز همه چیز بر ما معلوم نیست، که چه عاملی سبب افروختن دریاها خواهد شد، ولی آن عامل هر چه باشد، به قدری شدید است که آب دریاها را خواهد سوزاند و از زمین، برهوتی بیش برجای نخواهد ماند.

امیرمومنان(ع) به سیمای قیامت اشاره می‌کند: «و تَجُرُّ اِلي نارٍ سَجَرَها جَبّارُها لِغَضَبِهِ؛ امّا مرا به آتش دوزخ مي‌خواني كه خداي جبارش با خشم خود، آن را گداخته است.»

قوانین طبیعی حاکم در قیامت مانند آتش گرفتن دریاها و … معلوم نیست که حتماً همین قوانین فعلی طبیعت باشد. بلکه ممکن است در آن موقع قوانین دیگری بر جهان طبیعت حاکم شود: ﴿يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ؛ در آن روز كه اين زمين به زمين ديگر، و آسمانها (به آسمانهاى ديگرى) مبدل مى‏شود، و آنان در پيشگاه خداوند واحد قهار ظاهر مى‏گردند!﴾(ابراهیم:۴۸) در قیامت تحولات و دگرگونی‌های بنیادی در سراسر هستی صورت می‌گیرد. کوچک‌ترین تحوّل در آن، تبدیل شدن دریا به آتش است.