|
|
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi}}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| خط ۵: |
خط ۴: |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| | {{درگاه|زن و خانواده|واژه‌ها}} |
| | نشوز به معنای انجام ندادن [[وظایف زناشویی]] از طرف زن یا شوهر است. همچنین وقتی زن بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن از شوهر، در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود. |
|
| |
|
| سوال: نشوز زن در آيۀ۳۴ سوره نساء «وَ اللَّاتىِ تخََافُونَ نُشُوزَهُنَّ» به چه معني است و شامل چه مواردی می‌شود؟
| | اگر امتناع زن از لذت بردن جنسیِ شوهر، مشروع باشد، نشوز زن تحقق نمی‌یابد؛ مانند زمان [[حیض|عادت زنانگی]]، یا وقتی که پزشک او را از آمیزش منع کرده است. |
| جواب:
| |
| آيۀ ۳۴ سوره نساء، آیه¬ای است که در آن به مسئله نشوز زن اشاره شده است. این آیه می¬فرماید: «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلىَ النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلىَ بَعْضٍ وَ بِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّلِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَ اللَّاتىِ تخََافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فىِ الْمَضَاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُواْ عَلَيهِْنَّ سَبِيلاً إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلِيًّا كَبِيرًا.»
| |
|
| |
| نشوز در اصطلاح فقهاء عبارت از عدم انجام وظايف ناشى از زناشوئى از طرف زن يا شوهر مي¬باشد.
| |
| در صورتى كه زن تمكين ننمايد -يعنى يكى از تكاليفى را كه در اثر زناشوئى عهده‌دار است انجام ندهد- ناشزه ميگردد<ref>ر ک امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۴۲۵ ه ق، ج۳، ص: ۵۴۴ ؛ محمدتقی بهجت، استفتاءات ، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ه ق ، ج۴، ص: ۷۱.</ref> (ناشزه مشتق از نشز بمعنى خوددارى كردن است و مصدر آن نشوز مي¬باشد)
| |
| هرگاه زن يكى از تكاليف مشترك و يا اختصاصى خود را انجام ندهد، مانند آنكه به نظافت خود نپردازد و آرايش ننمايد كه موجب تنفر شوهر را از خود فراهم آورد موجب نشوز او می¬گردد؛ همچنين است هرگاه زن مانع از نزديكى جنسى شوهر يا استمتاعات ديگر با خود شود و يا بدون اجازۀ شوهر از منزل خود خارج گردد؛ اما اطاعت ننمودن زن از شوهر در ساير كارهائى كه مربوط به روابط زناشوئى نمي¬باشد، مانند جاروب كردن منزل، آشپزى نمودن، رختخواب انداختن، خياطى و دوخت و دوز نمودن و امثال آنها موجب نشوز او نمي¬گردد. <ref>رک امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۴۲۵ ه ق، ج۳، ص: ۵۴۴ . «نشوز» در زوجه، خروج او از اطاعت شوهر است كه بر زن واجب مى‌شود، از اينكه خود را تمكين نكند و چيزهايى را كه تنفرآور است و ضديّت با تمتع و لذت بردن از او دارد از خود برطرف نكند؛ بلكه ترك نظافت و آرايش خود با اينكه شوهر آنها را مى‌خواهد از اين قبيل است و همچنين است خروج او از خانه او بدون اذنش و غير اينها. و در جايى كه اطاعت از او واجب نيست ترك آن موجب تحقق نشوز نمى‌باشد؛ پس اگر زن از خدمات خانه و حوائج مرد كه به تمتع بردن او ارتباط ندارد خوددارى نمايد نشوز تحقق پيدا نمى‌كند از قبيل جارو كردن يا خياطى يا غذا پختن يا غير اينها، حتى آب دادن و پهن كردن رختخواب؛ و نیز رک: میرزای قمی، جامع الشتات في أجوبه السؤالات، تهران: کیهان، ۱۴۱۳ ه ق، ج۴، ص۴۹۴؛ و ر ک فاضل هندى، كشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحكام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۴۱۶ ه ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref>
| |
| البته گاهی امتناع زن، مشروع می¬باشد که در این موارد عدم تمکین، نشوز محسوب نمی¬شود. از جملۀ مواردى كه امتناع زن از وظايف زناشوئى، در اثر مانعِ مشروع مي¬باشد عبارت است از:
| |
| ۱- در صورتى كه شوهر منزل مناسب با وضعيت زن براى سكونت او اختيار نكند. در اين صورت زن مي¬تواند به خانۀ شوهر نرود.<ref>ر.ک: فاضل هندى، كشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحكام، ج۷، ص: ۵۲۴، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۴۱۶ ه ق.</ref>
| |
| ۲- در صورتى كه زن بيمار گردد و نزديكى جنسى با شوهر را پزشك منع نمايد و يا در عادت زنانگى باشد، زن مي¬تواند و یا باید از نزديكى خوددارى نمايد.
| |
| ۳- هرگاه زن براى انجام تكاليف مذهبى واجب، اجازۀ بيرون رفتن از منزل، از شوهر بخواهد و شوهر اجازه ندهد، زن مي¬تواند خارج شود و اين امر موجب نشوز او نمي¬گردد، مانند آنكه زن مستطيع شود و بخواهد به حج برود و يا برای انجام غسل واجب به حمام برود.
| |
| ۴- هرگاه پزشك خروج زن را از منزل براى مداوا لازم بداند و شوهر اجازه ندهد، زن مي¬تواند خارج گردد و اين امر از موارد نشوز نمي¬باشد، مانند آنكه زن مبتلا به بيمارى گردد كه بايد براى مداوا به بيمارستان يا خارج از كشور برود.
| |
| ۵- در صورتى كه شوهر به يكى از امراض واگير دار مبتلا گردد، زن مي¬تواند تا حدودى كه از سرايت آن مصون بماند از شوهر دورى بجويد.<ref>ماده «۱۱۲۷» قانون مدنی:«هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به يكى از امراض مقاربتى گردد، زن حق خواهد داشت كه از نزديكى با او امتناع نمايد و امتناع بعلت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود».</ref>
| |
| ۶- در صورتى كه بودن زن با شوهر در يك منزل خوف ضرر بدنى يا مالى يا شرافتى براى زن داشته باشد او مي¬تواند منزل را ترك كند و به منزل ديگرى برود.<ref>محمدتقی بهجت، محمدتقی بهجت، استفتاءات ، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ق، ج۴، ص۱۲۴.</ref>
| |
| ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی ایران در این باره مقرر می¬دارد: «اگر بودن زن با شوهر در يك منزل متضمن خوف ضرر بدني و يا مالي يا شرافتي براي زن باشد زن مي‌تواند مسكن عليحده اختيار كند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محكمه حكم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام كه زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر‌عهده شوهر خواهد بود.»
| |
| ۷- در مدت بين عقد و عروسى، زن مستحق نفقه مي¬باشد، مگر آنكه ثابت شود كه زن حاضر براى آمدن به خانۀ شوهر نبوده است، كه در اين صورت ناشزه ميگردد. همچنين است هرگاه تأخير عروسى از زمان عقد به توافق زوجين باشد، زيرا ظاهر در توافق آنست كه زن حق نفقۀ خود را براى مدت مزبور ساقط نموده است.<ref>محمدتقی بهجت، محمدتقی بهجت، استفتاءات ، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ق، ج۴، ص۴۵۶.</ref>
| |
| نتیجه اینکه زن دو وظيفه واجب نسبت به شوهر دارد يكي تمكين در مسايل زناشويي است و ديگري بدون اجازه از منزل خارج نشدن. اگر در هر كدام كوتاهي كند از نظر فقهي ناشزه محسوب مي گردد و نفقه ندارد.
| |
|
| |
|
| {{پایان پاسخ}}
| | == مفهوم‌شناسی == |
| | نشوز به معنای انجام ندادن [[وظایف زناشویی]] از طرف زن یا شوهر است.<ref name=":0">امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۵ق.، ج۳، ص۵۴۴؛ بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۷۱.</ref> |
| | |
| | === نشوز زن === |
| | به زنی که وظایف زناشویی خود را انجام ندهد ناشِزه گفته شده است.<ref name=":0" /> |
| | |
| | به فتوای [[امام خمینی]]، وقتی زن مانع از [[آمیزش|نزدیکی شوهر]] یا مانع از دیگر بهره‌های جنسی از او شود، نشوز زن تحقق می‌یابد. همچنین وقتی بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن زن از شوهر، در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود.<ref name=":1">امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۵۴۴. </ref> |
| | |
| | همچنین اگر زن به نظافت خود نپردازد و [[آرایش زنان|آرایش]] نکند، طوری که باعث تنفر شوهر از خود شود، موجب نشوز او می‌گردد.<ref name=":1" /> |
| | |
| | === نشوز مرد === |
| | نشوز مرد به معنای التزام نداشتن او به پرداخت حقوق واجب زن، مانند [[نفقه]] و [[حق القسم|حق هم‌خوابیِ واجب]] است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن ، فرهنگ قرآن ، ج۳۰، ص۴۳۷.</ref> |
| | |
| | == موارد عدم نشوز == |
| | گاهی امتناع زن از لذت بردن جنسیِ شوهر از او، مشروع است. در این موارد نشوز زن تحقق نمی‌یابد. این موارد عبارتند از: |
| | |
| | * در صورتی که شوهر خانه مناسب با شأن زن برای او فراهم نکند؛ در این صورت زن می‌تواند به خانه شوهر نرود.<ref>فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref> |
| | * در صورتی که زن بیمار شود و پزشک نزدیکی جنسی با شوهر را منع کند، زن می‌تواند از نزدیکی خودداری کند. |
| | * اگر زن در [[حیض|عادت زنانگی]] باشد، باید از نزدیکی خودداری کند. |
| | * هرگاه زن برای انجام تکالیف [[واجب]]، از شوهر اجازه بیرون رفتن از خانه بگیرد و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود و این باعث نشوز او نمی‌شود؛ مانند آنکه زن [[استطاعت|مستطیع]] شود و بخواهد به [[حج]] برود. |
| | * هرگاه پزشک خروج زن را از منزل برای درمان لازم بداند و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود. |
| | * در صورتی که شوهر به یکی از بیماری‌های واگیردار مبتلا شود، زن می‌تواند تا اندازه‌ای که از سرایت آن ایمن بماند، از شوهر دوری کند.<ref>ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی.</ref> |
| | * در صورتی که بودن زن با شوهر در یک منزل، ترس از ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن داشته باشد، او می‌تواند منزل را ترک کند و به منزل دیگری برود.<ref>بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۱۲۴.</ref> این حکم در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی جمهوری ایران نیز آمده است. |
| {{مطالعه بیشتر}} | | {{مطالعه بیشتر}} |
|
| |
|
| == مطالعه بیشتر == | | == مطالعه بیشتر == |
| * مسکنی، مهدی، نشوز را بشناسید تا با عشق زندگی کنید: بررسی تطبیقی نشوز از منظر فقه امامیه و حقوق مدنی، تهران: عقیل، ۱۳۸۷ش. | | * مسکنی، مهدی، نشوز را بشناسید تا با عشق زندگی کنید: بررسی تطبیقی نشوز از منظر فقه امامیه و حقوق مدنی، تهران، عقیل، ۱۳۸۷ش. |
| {{پایان مطالعه بیشتر}}
| | |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| خط ۳۵: |
خط ۴۲: |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = تربیت و مشاوره | | | شاخه اصلی = تربیت و مشاوره |
| |شاخه فرعی۱ = خانواده | | | شاخه فرعی۱ = خانواده |
| |شاخه فرعی۲ = ازدواج | | | شاخه فرعی۲ = ازدواج |
| |شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه = شد |
| | تیترها = | | | تیترها = شد |
| | ویرایش = | | | ویرایش = شد |
| | لینک‌دهی = | | | لینک‌دهی = شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر = شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | | بازبینی نویسنده = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت = ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت = ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |