مجازات نفس: تفاوت میان نسخه‌ها
(←شرایط) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
اگر گناهی از انسان سر بزند، چگونه خود را تنبیه و مجازات کند؟ {{پایان سوال}} | اگر گناهی از انسان سر بزند، چگونه خود را تنبیه و مجازات کند؟ {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}مجازات | {{پاسخ}}مجازات نفس، شیوه‌ای [[خود تربیتی]] است که در آن فرد می‌کوشد رفتارهای بد خود را از راه تنبیه و مجازاتِ خود کاهش دهد. تنبیه‌ها می‌تواند جریمه مالی یا محروم ساختن خود از برخی امور مورد علاقه باشد. | ||
مجازات خود، باید در برنامه سه‌مرحله‌ایِ خود تربیتی انجام شده و میان گناه و تنبیه تناسب برقرار باشد. | مجازات خود، باید در برنامه [[تربیت خود|سه‌مرحله‌ایِ خود تربیتی]] انجام شده و میان گناه و تنبیه تناسب برقرار باشد. | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
مجازات یا تنبیه | مجازات یا تنبیه نفس، نوعی روش [[خود تربیتی]] است، که در آن فرد می‌کوشد رفتارهای بد خود را از طریق پیامدهای آزارنده‌ای کاهش دهد. تمامی انواعِ «تنبیه از سوی دیگری» را می‌توان در چارچوبِ «تنبیه در مورد خود» اجرا کرد. به این شیوه، «جریمه رفتاری» نیز گفته شده است. | ||
نمونه‌هایی از روش «جریمه رفتاری» چنین است: | نمونه‌هایی از روش «جریمه رفتاری» چنین است: | ||
* اعمال جریمه مالی در مورد خود؛ مانند [[صدقه]] و [[انفاق]] | * اعمال جریمه مالی در مورد خود؛ مانند [[صدقه]] و [[انفاق]]. | ||
* محروم ساختن خود از امتیاز؛ مانند محروم کردن خود از تماشای تلویزیون و لباس نو | * محروم ساختن خود از امتیاز؛ مانند محروم کردن خود از تماشای تلویزیون و لباس نو. | ||
== شرایط == | == شرایط == | ||
برای مجازات خود، شرایطی گفته شده که | برای مجازات خود، شرایطی گفته شده که عبارتند از: | ||
* تنبیه خود، باید در برنامه سه مرحله‌ای | * تنبیه خود، باید در برنامه [[تربیت خود|سه مرحله‌ای خود تربیتی]] انجام شود و در کنار آن از شیوه‌های تشویق و تقویت نفس کمک گرفته شود. طی سه مرحله خود تربیتی، فرد به رفتارهای جزئی خود دقت کرده، با الگو‌های ایده‌آل مقایسه کرده، برای رفتارهای خوب پاداش و برای رفتارهای بد مجازات در نظر می‌گیرد. | ||
* تنبیه و جریمه باید متناسب باشد؛ به این معنا که نه خارج از توان باشد و نه آن قدر سبک باشد که جنبه تنبیهی نداشته باشد. تنبیه باید با نوع کار بد و ارزش آن متناسب باشد. در تنبیه‌های دینی، مانند [[کفاره]]، قضای عبادت، [[دیه]] و [[قصاص]] این تناسب رعایت شده | * تنبیه و جریمه باید متناسب باشد؛ به این معنا که نه خارج از توان باشد و نه آن قدر سبک باشد که جنبه تنبیهی نداشته باشد. تنبیه باید با نوع کار بد و ارزش آن متناسب باشد. در تنبیه‌های دینی، مانند [[کفاره]]، قضای عبادت، [[دیه]] و [[قصاص]] این تناسب رعایت شده است. | ||
* جریمه و تنبیه، با اصل کار فاصله | * جریمه و تنبیه، با اصل کار فاصله زمانی زیادی نداشته باشد؛ زیرا احتمال دارد تنبیه‌ها و جریمه‌ها انباشته شده و فرد نسبت به حجم زیاد آن بی‌انگیزه شود. | ||
* تنبیه‌ها ضامن اجرایی داشته باشد. برای نمونه، [[قسم]] و [[عهد]] یا قرارداد بستن با مشاور اخلاقی و استاد می‌تواند ضمانت اجرایی ایجاد کند.<ref>حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، چاپ اول، ۱۳۸۱، ص۱۰۶.</ref> | * تنبیه‌ها ضامن اجرایی داشته باشد. برای نمونه، [[قسم]] و [[عهد]] یا قرارداد بستن با مشاور اخلاقی و استاد می‌تواند ضمانت اجرایی ایجاد کند.<ref>حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، چاپ اول، ۱۳۸۱، ص۱۰۶.</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی = اخلاق | |||
| شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس | |||
| شاخه فرعی۲ = محاسبه نفس | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه =شد | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی = شد | |||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[ar:معاقبة النفس]] | |||
[[es:Castigar el ego]] | |||
[[رده:خودسازی]] | |||
[[رده:فضایل اخلاقی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۷
سؤال
اگر گناهی از انسان سر بزند، چگونه خود را تنبیه و مجازات کند؟
مجازات نفس، شیوه‌ای خود تربیتی است که در آن فرد می‌کوشد رفتارهای بد خود را از راه تنبیه و مجازاتِ خود کاهش دهد. تنبیه‌ها می‌تواند جریمه مالی یا محروم ساختن خود از برخی امور مورد علاقه باشد.
مجازات خود، باید در برنامه سه‌مرحله‌ایِ خود تربیتی انجام شده و میان گناه و تنبیه تناسب برقرار باشد.
تعریف
مجازات یا تنبیه نفس، نوعی روش خود تربیتی است، که در آن فرد می‌کوشد رفتارهای بد خود را از طریق پیامدهای آزارنده‌ای کاهش دهد. تمامی انواعِ «تنبیه از سوی دیگری» را می‌توان در چارچوبِ «تنبیه در مورد خود» اجرا کرد. به این شیوه، «جریمه رفتاری» نیز گفته شده است.
نمونه‌هایی از روش «جریمه رفتاری» چنین است:
- اعمال جریمه مالی در مورد خود؛ مانند صدقه و انفاق.
- محروم ساختن خود از امتیاز؛ مانند محروم کردن خود از تماشای تلویزیون و لباس نو.
شرایط
برای مجازات خود، شرایطی گفته شده که عبارتند از:
- تنبیه خود، باید در برنامه سه مرحله‌ای خود تربیتی انجام شود و در کنار آن از شیوه‌های تشویق و تقویت نفس کمک گرفته شود. طی سه مرحله خود تربیتی، فرد به رفتارهای جزئی خود دقت کرده، با الگو‌های ایده‌آل مقایسه کرده، برای رفتارهای خوب پاداش و برای رفتارهای بد مجازات در نظر می‌گیرد.
- تنبیه و جریمه باید متناسب باشد؛ به این معنا که نه خارج از توان باشد و نه آن قدر سبک باشد که جنبه تنبیهی نداشته باشد. تنبیه باید با نوع کار بد و ارزش آن متناسب باشد. در تنبیه‌های دینی، مانند کفاره، قضای عبادت، دیه و قصاص این تناسب رعایت شده است.
- جریمه و تنبیه، با اصل کار فاصله زمانی زیادی نداشته باشد؛ زیرا احتمال دارد تنبیه‌ها و جریمه‌ها انباشته شده و فرد نسبت به حجم زیاد آن بی‌انگیزه شود.
- تنبیه‌ها ضامن اجرایی داشته باشد. برای نمونه، قسم و عهد یا قرارداد بستن با مشاور اخلاقی و استاد می‌تواند ضمانت اجرایی ایجاد کند.[۱]
جستارهای وابسته
مطالعه بیشتر
- دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف.
- حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
منابع
- ↑ حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، چاپ اول، ۱۳۸۱، ص۱۰۶.