آداب دعا

سؤال

درباره جایگاه دعا در آیات قرآن و احادیث توضیح دهید.

درگاه‌ها

قرآن سفارش کرده است دعا، آهسته و پنهانی و با تضرع و خشوع خوانده شود.

آهسته و پنهانی سخن گفتن

انسان هر چه دعا را آهسته‌تر بخواند، ادب دعاء را بهتر رعایت کرده است.

برای دعا خواندن آداب و دستوراتی رسیده است. از مهم‌ترین آنها این است که: دعا را با تضرع و پنهانی بخوانیم، بدون آن که آواز بلند کنیم و برای دیگران مزاحمت ایجاد شود یا تظاهر به دعا و هیاهو بشود.

﴿وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ؛ پروردگارت را در دل خود، از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، یاد کن؛ و از غافلان مباش!﴾(اعراف:۲۰۵)

﴿ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛ پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید که او از حدگذرندگان را دوست نمی‌دارد.﴾(اعراف:۵۵)

پیامبر خدا(ص) بهترین یاد کردن [از خدا]، یاد کردن نهانی است. آن شب که مرا به آسمان بردند، … به من ندا دادند که: «... ای محمّد! هر گاه کسی از امّتت غم‌هایش بسیار شد، نهانی مرا بخواند».

تضرع و خشوع

.

۴۱ احزاب. ذکر کثیر

آداب دعا در روایات

برای دعا کردن آداب زیادی در روایات وارد شده است. از جمله دعا کردن با حالت خضوع و تذلّل، به زبان آوردن حاجت، تکرار کردن دعا و پا فشاری نمودن برخواسته، اخلاص در دعا و توجه به ذات حق تعالی با همه وجود و روی‌گردانی از غیر او، توسل جستن به محمّد و آل محمّد(ص) و درود فرستادن بر ایشان در آغاز، میان و پایان دعا، ستایش و ثنا گفتن خداوند متعال و اعتراف به تقصیرات خود در مقام بندگی و استغفار از آنها قبل از دعا، تحصیل معرفت صحیح به خداوند متعال، قصد تقرب داشتن از دعا، حسن ظن داشتن به اجابت از جانب خداوند، دعا کردن با آرامش قلب و سکون اعضا و جوارح و پرهیز از شتابزدگی و نداشتن دغدغه‌ای جز دعا در محضر پروردگار، بلند نکردن صدا هنگام دعا و در خلوت دعا کردن، انصاف داشتن در دعا، به معنای خواستن آنچه که بر حسب شأن او برایش روا است.

مطالعه بیشتر

• دعا در قرآن، سید کمال حیدری، ترجمه محمد علی سلطانی، انتشارات سخن.
• عبادت و دنیا، مرتضی مطهری، انتشارات صدرا.