حجاب حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۵

سؤال

سیره و روش حفظ حجاب حضرت فاطمه(س) چگونه بود؟

درگاه‌ها

در تاریخ نقل شده است که حضرت فاطمه زهرا(س) وقتی می‌خواستند به بیرون منزل و نزد پیامبر اکرم(ص) بروند، از پوشش‌های خاصی، مثل جلباب (چادر) و برقع (روپوش صورت) استفاده می‌کردند.^[۱] علاوه بر این، یکی از حوادثی که بیانگر نوع حجاب حضرت فاطمه زهرا(س) در بیرون منزل و در مواجهه با نامحرم است، آمدن ایشان به مسجد برای دفاع از قضیه فدک است. در ماجرای فدک آمده است: وقتی ایشان تصمیم گرفتند برای دفاع از حقانیت خود در موضوع فدک اقدام کنند، با شکل خاصی از حجاب و پوشش، از منزل به مسجد آمدند. راوی داستان، شکل خاص حجاب حضرت را این گونه توصیف نموده است:

لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَی رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا‏.^[۲] حضرت زهرا(س) هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم بر سر بستند و جلباب و چادر را به گونه ای که تمام بدن آن حضرت را می‌پوشاند و گوشه‌های آن به زمین می‌رسید، به تن کردند و به همراه گروهی از نزدیکان و زنان قوم خود به سوی مسجد حرکت نمودند. هنگام سخنرانی نیز پرده نازکی بین او و مخاطبان انداخته شد.^[۳] قضیه فوق گویای آن است که پوشش بیرون از منزل حضرت «خمار» و «جلباب» بوده که قرآن به عنوان حجاب زنان دربیرون منزل و در مواجهه با نامحرم از آن یاد کرده است.

مطالعه بیشتر

مسئله حجاب، شهید مرتضی مطهری.
زن در آینه جلال و جمال، عبدالله جوادی آملی.

جستارهای وابسته

حجاب زنان در صدر اسلام

منابع

↑ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 163
↑ طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98
↑ قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.

[1] صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 163

[2] طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98

[3] قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی =تاریخ
- |شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
- |شاخه فرعی۲ =سیره نبوی
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
 سیره و روش حفظ حجاب حضرت فاطمه(س) چگونه بود؟
@@ خط ۱۱: / خط ۶: @@
 {{پاسخ}}
-بر اساس روایاتی که [[خطبه فدکیه]] را بیان کرده‌اند، [[حضرت فاطمه(س)]] برای پوشش خود، از خِمار به معنای مقنعه و جِلْباب، لباسی که تمام بدن را می‌پوشاند استفاده می‌کردند. به گفته حضرت زهرا(س)، بهترین زنان کسانی هستند که [[نامحرم]] آنها را نبیند.
+{{درگاه|فاطمی}}
+در تاریخ نقل شده است که [[حضرت فاطمه زهرا(س)]] وقتی می‌خواستند به بیرون منزل و نزد [[پیامبر اکرم(ص)]] بروند، از پوشش‌های خاصی، مثل جلباب (چادر) و برقع (روپوش صورت) استفاده می‌کردند.<ref>صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 163</ref> علاوه بر این، یکی از حوادثی که بیانگر نوع حجاب حضرت فاطمه زهرا(س) در بیرون منزل و در مواجهه با نامحرم است، آمدن ایشان به مسجد برای دفاع از قضیه فدک است. در ماجرای فدک آمده است: وقتی ایشان تصمیم گرفتند برای دفاع از حقانیت خود در موضوع فدک اقدام کنند، با شکل خاصی از حجاب و پوشش، از منزل به مسجد آمدند. راوی داستان، شکل خاص حجاب حضرت را این گونه توصیف نموده است:
-زنان در زمان [[جاهلیت]]، روسری خود را از پشت سر می‌بستند، که باعث می‌شد گردن و بخشی از سینه آنها دیده شود. پس از [[اسلام]]، [[قرآن]] به اصلاح این روش پرداخته و دستور داد زنان، آن قسمت‌ها را نیز بپوشانند.
-==آیات حجاب==
-زنان در زمان [[جاهلیت]]، روسری خود را از پشت می‌بستند، به گونه‌ای که گردن و قسمتی از سینه و گودی پایین گردن و گوشواره دیده می‌شد. آیه [[نزول قرآن|نازل]] شد و دستور داد که در مقابل [[نامحرم]]، روسری و مقنعه خود را محکم ببندند، به گونه‌ایی که گردن، سینه، موها و زینت‌های گوش و سینه (گوشواره و گردنبند) پوشیده شود:
-* {{قرآن|وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ| ترجمه = و زنان مؤمن را بگو تا چشم‌ها را بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آنچه قهرا ظاهر می‌شود (بر بیگانه) آشکار نسازند، و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند.}}<ref>(نور:۳۱).</ref> [[تفسیر|مفسران]] در توضیح این آیه، معتقدند منظور از زینت‌های آشکار، صورت و دست‌ها (تا مچ) است.<ref>فخر رازی، تفسیر کبیر، دارالفکر، بیروت، ۲۰۰۲م، ج۱۲، ص۲۰۶ و ۲۰۷ ـ طبرسی، مجمع البیان، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۹۹۲م، ج۷، ص۱۸۲ ـ در تفاسیر دیگر مثل تفسیر نور و تفسیر المیزان ذیل این آیه به این مطالب اشاره شده است.</ref> بیشتر مفسران و لغت‌شناسان، واژه خُمُر را به «مقنعه‌ها» معنا کرده‌اند؛ و مراد از «جُیُوب» را، قسمت بالای سینه جایی که متصل به گردن است دانسته‌اند.<ref>فخر رازی، تفسیر کبیر، ص ۲۰۷ ـ طبرسی، مجمع البیان، ۱۸۲ ـقزوینی، سید محمد کاظم، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحدم بصیرتی، قم، ۱۴۱۴ هـ ق، ص۲۹۹ ـ المنجد فی اللغه ماده «خمر» و «جلباب».</ref>
-* {{قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ| سوره = احزاب| آیه = ۵۹| ترجمه = ای پیغمبر (گرامی) با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند، که این کار برای اینکه آنها (به عفّت و حرّیت) شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوس رانان) آزار نکشند بسیار نزدیکتر است.}} «جلباب» پوششی است که با آن تمام بدن پوشانده می‌شود؛ مانند چادر یا مانتوهای بلند که تا روی پا است؛ بنابراین از آیات گفته‌شده استفاده می‌شود پوشاندن سر و سینه و گردن و تمام بدن برای زنان مؤمن [[واجب]] است.
-==حجاب از دیدگاه حضرت فاطمه(س) ==
-در [[حدیث|احادیث]] متعددی، [[حضرت فاطمه(س)]] بهترین زنان را کسانی معرفی می‌کند که مردان را نبینند و مردان هم آنها را نبینند.''<ref>رحمانی همدانی، احمد، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، مرضیه، تهران، ۱۳۷۲ هـ. ش، ص۲۵۷ و ۲۵۸، قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۳۲.</ref>
-بر اساس روایتی از [[امام سجاد(ع)]]، شخص نابینایی اجازه خواست تا وارد خانه حضرت فاطمه(س) شود، حضرت به سرعت [[حجاب]] برتن کردند. او در پاسخ به [[پیامبر(ص)]] که از چراییِ بر تن کردن حجاب پرسیده بود پاسخ داد: اگر او مرا نمی‌بیند من که او را می‌بینم و همچنین او بوی مرا استشمام می‌کند.
-حضرت زهرا(س)، در جریان [[خطبه فدکیه]]، وقتی به [[مسجدالنبی]] رفته و در مقابل مردان [[مهاجرین|مهاجر]] و [[انصار]]، سخنرانی می‌کند،<ref>منظور [[خطبه فدکیه]] است که در [[مسجد النبی]] ایراد شد.</ref> هم حجاب را به‌طور کامل رعایت می‌کند و هم هنگام سخنرانی پرده نازکی بین او و مخاطبان انداخته می‌شود.<ref>قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.</ref>
-بر پایه روایات، پوشش حضرت فاطمه(ص) در ماجرای خطبه فدکیه عبارت بود از خِمار (مقنعه) که با آن سر پوشانده می‌شد و جِلْباب، که با آن تمام بدن پوشانده می‌شد.
+لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَی رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا‏.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98</ref> حضرت زهرا(س) هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم بر سر بستند و جلباب و چادر را به گونه ای که تمام بدن آن حضرت را می‌پوشاند و گوشه‌های آن به زمین می‌رسید، به تن کردند و به همراه گروهی از نزدیکان و زنان قوم خود به سوی مسجد حرکت نمودند. هنگام سخنرانی نیز پرده نازکی بین او و مخاطبان انداخته شد.<ref>قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.</ref>
+قضیه فوق گویای آن است که پوشش بیرون از منزل حضرت «خمار» و «جلباب» بوده که قرآن به عنوان حجاب زنان دربیرون منزل و در مواجهه با نامحرم از آن یاد کرده است.
 {{مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بیشتر ==
+== مطالعه بیشتر ==
 * مسئله حجاب، شهید مرتضی مطهری.
 * زن در آینه جلال و جمال، عبدالله جوادی آملی.
-==جستارهای وابسته==
+== جستارهای وابسته ==
 * [[حجاب زنان در صدر اسلام]]
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی =تاریخ
+ | شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
+ | شاخه فرعی۲ =حضرت فاطمه(س)
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
- | شناسه = شد
+| شناسه = شد
- | تیترها =شد
+| تیترها = شد
- | ویرایش =شد
+| ویرایش = شد
- | لینک‌دهی =
+| لینک‌دهی = شد
- | ناوبری =
+| ناوبری =
- | نمایه =
+| نمایه = شد
- | تغییر مسیر =
+| تغییر مسیر = شد
- | ارجاعات =
+| ارجاعات =
- | بازبینی =شد
+| بازبینی = شد
- | تکمیل =
+| تکمیل =
- | اولویت =ج
+| اولویت = ج
- | کیفیت =ج
+| کیفیت = د
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:حجاب]]
+[[رده:سیره حضرت فاطمه(س)]]