«سجین» و «علیین» در سوره مطففین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۱

سؤال

در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور آیهٔ شریفهٔ ۷ و ۸ که در آن واژهٔ از سجین استفاده شد، چیست؟ و در آیهٔ ۱۹ نیز منظور از علیین چیست؟ آیا این دو کتاب با قرآن کریم متفاوت است؟ در آن‌ها از چه سخن گفته شده است؟

سجیین و علیین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم امده است و نام کتاب هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در ان می نویسند.

علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ ﴿ثم رددناه اسفل‌السافلین﴾^[۱] بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.^[۲]

مطالعه بیشتر

۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.

۲ـ تفسیر احسن الحدیث، ناصر مکارم شیرازی، ج۲، ص۱۳۲.

۳ـ پرتوی از قرآن، محمود طالقانی، ج۳، ص۳۴۱.

منابع

↑ تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.
↑ المیزان، ج۷، ص۳۸۱.

[1] تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.

[2] المیزان، ج۷، ص۳۸۱.

[۱]

[۲]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور آیهٔ شریفهٔ ۷ و ۸ که در آن واژهٔ از سجین استفاده شد، چیست؟ و در آیهٔ ۱۹ نیز منظور از علیین چیست؟ آیا این دو کتاب با قرآن کریم متفاوت است؟ در آن‌ها از چه سخن گفته شده است؟
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}
+{{پاسخ}}سجیین و علیین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم امده است و نام کتاب هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در ان می نویسند.
-معنای اصلی کتاب همان صحیفه ای است که پاره ای مطالب در قالب خطوط دستی یا چاپی در آن گنجانیده شده است؛ ولی در قرآن کریم، این معنی توسعه یافته و در اشباه و نظایر نوشته هم به کار رفته است تا آن جا که کتاب محفوظ را که نه صفحه ای دارد و نه با قلم چیزی در آن نوشته شده است، کتاب گفته است؛ بنابراین، در قرآن کریم، کلمهٔ کتاب فراتر از معنای لغوی است و در سه قسم استفاده شده است:
-اول: کتاب‌هایی که مشتمل بر شرایع دین بوده و از سوی خداوند متعال به انبیای الهی نازل گشته. مانند کتابی که بر حضرت نوح(ع) نازل شده که آیه {{قرآن|و انزل معهم الکتاب بالحق}}<ref>بقره / ۲۱۳.</ref> به آن اشاره دارد و کتابی که بر حضرت ابراهیم و موسی ـ علیهما السلام ـ نازل شده: {{قرآن|صحف ابراهیم و موسی}}<ref>اعلی / ۱۹.</ref> و کتابی که بر حضرت عیسی(ع) نازل شده است: {{قرآن|و آتیناه الانجیل فیه هدی و نور}}<ref>مائده / ۴۶.</ref> و کتاب قرآن کریم که بر حضرت محمد(ص) نازل شده است. مانند: {{قرآن|تلک آیات الکتاب و قرآن مبین}}<ref>حجر / ۱.</ref> یا {{قرآن|نزل به الروح الامین علی قلبک لتکون من المنذرین بلسان عربی مبین}}<ref>شعراء / ۱۹۵–۱۹۲.</ref> و آیات دیگری که مراد از کتاب در آن آیات قرآن کریم می‌باشد.}}<ref>طباطبائی، سیّد محمد حسین، المیزان، ترجمه، موسوی همدانی، محمد باقر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۳۴۹.</ref>
-دوم: کتابی که جزئیات نظام عالم و حوادث واقعه در آن ضبط می‌شود، از برخی آیات استفاده می‌شود که این کتاب‌ها چند قسم اند: یکی آن کتابی که مطالب نوشته شده در آن به هیچ وجه تغییر نمی‌کند. مانند کتاب در آیه {{قرآن|و ما یعزب عن ربک من مثقال ذره فی الارض و لا فی السماء و لا اصغر من ذلک و لا اکبر الا فی کتاب مبین.<ref>یونس / ۶۱: و هیچ چیز در زمین و آسمان از پروردگار تو مخفی نمی‌ماند حتی به اندازه سنگینی ذره ای و نه کوچکتر از آن و نه بزرگ‌تر مگر اینکه در کتاب آشکار ثبت است.</ref>
+علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ {{قرآن|ثم رددناه اسفل‌السافلین}}<ref>تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.</ref> بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.<ref>المیزان، ج۷، ص۳۸۱.</ref>
-و آیهٔ {{قرآن|و عندنا کتاب حفیظ}}<ref>ق / ۴: و نزد ما کتابی است که همه چیز در آن محفوظ است.</ref> و… که این کتاب گاهی برای همه موجودات و حوادث است و گاهی به جزئیات پرداخته می‌شود. مانند: {{قرآن|و ما کان لنفس ان تموت الا باذن الله کتاباً موجّلاً}}<ref>آل عمران / ۱۴۵: هیچ‌کس جز به فرمان خدا نمی‌میرد، سر نوشتی است تعیین شده.</ref> که این نوع کتاب برای هر فردی جداگانه می‌باشد.
-قسم دیگر کتابی است که گاهی تغییر می‌پذیرد هم چنان‌که در آیه: ی {{قرآن|یمحوالله ما یشاء و یثبت و عنده ام الکتاب}}<ref>رعد / ۳۹: خداوند هر چه را بخواهد محو و هر چه را بخواهد اثبات می‌کند و ام الکتاب (لوح محفوظ) نزد اوست.</ref> که خداوند برخی چیزها را بعد از نوشتن محو کرده و برخی را ثابت نگه می‌دارد.}}<ref>المیزان، ج۷، ص۳۵۲.</ref>
-سوم: سومین نوع کتابی که در قرآن کریم به آن اشاره شده است و سئوال مورد نظر نیز مربوط به آن است، کتابی است که اعمال بندگان را از خوب و بد در آن می‌نویسند و آیات راجع به این قسم خود بر چند نوع است:
-۱. کتاب مختص هر فرد: خداوند متعال در این باره می‌فرماید: {{قرآن|و کلّ انسان الزمناه طائره فی عنقه و نخرج له یوم القیامه کتابا یلقاه منشورا<ref>اسراء / ۱۳: و هر انسانی اعمالش را بر گردنش آویخته‌ایم و روز قیامت، کتابی برای او بیرون می‌آوریم که آن را در برابر خود گشوده می‌بیند.</ref> و آیه {{قرآن|یوم تجد کل نفس ما عملت من خیر محضرا و ما عملت من سوء}}<ref>آل عمران / ۳۰: روزی که هر کس آنچه را از کار نیک و بدانجام داده حاضر می‌بیند.</ref> و آیات دیگر…
-۲. کتاب مختص امت‌ها: گاهی کتاب مخصوص یک امت است؛ یعنی کتاب‌های هر فرد در یک امت را در یک کتاب (و به اصطلاح امروزه در یک قفسه جداگانه) قرار داده‌اند. مانند آیهٔ {{قرآن|و تری کلّ امّه جاثیه کل امّه تدعی الی کتابها}}.<ref>در آن روز هر امتی را می‌بینی که بر زانو نشسته، هر امتی به سوی کتابش خوانده می‌شود.</ref>
-۳. کتاب مشترک همهٔ مردم: سومین کتابی که اعمال مردم در آن ضبط می‌شود، کتاب همگانی است. مانند آیه ی: {{قرآن|هذا کتابنا ینطق علیکم بالحق انا کنا نستنسخ ما کنتم تعلمون}}<ref>جاثیه / ۲۹: این کتاب ماست که بحق با شما سخن می‌گوید، ما آنچه را انجام می‌دادید می نوشتیم.</ref>
-خود این کتاب که اعمال همهٔ مردم در آن نوشته شده است، به دو قسم تقسیم می‌شود:
-یک: نیکوکاران دو: زشت کاران.
-خداوند در سورهٔ مصففین در آیات ۷ تا ۱۹ به این نوع کتاب اشاره دارد که می‌فرماید: {{قرآن|کلا ان کتاب الفجار لفی سجین…}} تا آنجا که می‌فرماید: {{قرآن|کلا ان کتاب الابرار لفی علیین…}}<ref>المیزان، ج۷، ص۳۵۱.</ref> بنابراین، در قرآن کریم، سه نوع کتاب کلی داریم که عبارتند از: ۱. کتاب وحی، ۲. کتاب مربوط به حوادث عالم، ۳. کتابی که نامه عمل بندگان خداست.
-و هر کدام از این کتاب‌ها انواع مختلفی دارند و کتاب مورد نظر سؤال از قسم سوم کتاب است؛ یعنی کتابی که نامهٔ اعمال بندگان در آن ثبت می‌شود و هیچ ارتباطی با قرآن کریم ندارد و تنها اعمال خوب یا بد انسان‌ها در آن نوشته شده است و سخن دیگری ندارد.
-اما این که مراد از «سجین» و «علیین» چیست؟، علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ {{قرآن|ثم رددناه اسفل‌السافلین}}<ref>تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.</ref> بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.<ref>المیزان، ج۷، ص۳۸۱.</ref>
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
+== مطالعه بیشتر ==
 ۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.