سوره‌های مثانی: تفاوت میان نسخه‌ها

(بارگزاری اولیه)
 
(تکمیل و بارگزاری)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
سوره های معروف به مثانی کدام ها هستند و واژه ی مثانی در اصل به چه معنا می باشد؟
سوره‌های معروف به مثانی کدام هستند و واژه مثانی در اصل به چه معنا می باشد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قرآن کریم کتاب نور و هدایت است. که از طرف خداوند متعال بر پیامبر مکرم(ص) نازل گردیده است. این کتاب مشتمل بر ۱۱۴ سوره و ۶۲۳۶ آیه، - بنابر روایتی از امام علی ((ع)) ـ می باشد.
احتمالات مختلفی برای مراد از '''سوره‌های مثانی'''، بیان شده است، سوره‌های بعد از [[سوره‌های مئین]]، سوره‌های کمتر از صد آیه، [[سوره فاتحه]] و سوره‌هایی که دارای قصه و رویدادها هستند از احتمالات سوره‌های مثانی دانسته شده است. سیوطی ۳۹ سوره را جزو سوره‌های مثانی، [[طبرسی]] ۷ سوره و برخی همه سوره‌های قرآن را سوره‌های مثانی می‌دانند.


واژه ی سوره از «سور بلد» (دیوار بلند و گرداگرد شهر) گرفته شده است، زیرا هر سوره ای آیاتی را در بر گرفته است و به آن احاطه دارد. اسامی سوره ها مانند تعداد آیات هر سوره توقيفي است و با صلاحدید شخص پیامبر اسلام نامگذاری شده است. به گروهی از سوره های قرآن، اسامی خاصی گذاشته شده که عبارتنداز:
==معنای لغوی و اصطلاحی==
'''مثانی''' در لغت از «ثنی» گرفته شده است که به معنای رد بعضی بر بعضی دیگر آمده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، چاپ اول، نشر ادب حوزه، ۱۴۰۵ ق، ج۱۴، ص۱۱۵.</ref>


سبع طوال، مئین، حوامیم، ممتحنات، مفصّلات و مثانی.<ref>معرفت، محمد هادی، علوم قرآن، قم، تمهيد، دوم، ۱۳۸۰، ص۱۱۸ ـ ۱۱۲.</ref>
==منظور از سوره‌های مثانی==
برای '''سوره‌های مثانی''' احتمالات گوناگونی بیان شده است.
* مثانی سوره‌هایی است که، بعد از [[سوره‌های مئین]] بیاید.
* سوره‌هايی که آیات آن از صد آیه کمتر باشد. این تعریف از «فرّاء» می باشد.
* سوره‌هایی که مثال های آن دو جنبه دارد؟ هم برای پند و عبرت و هم برای خیر.
* سخاوی در کتاب «جمال القراء» معتقد است که علت نامگذاری برخی سوره ها به «مثانی»، آمدن حکایات و قصه و رویدادها در این سوره‌ها می باشد. و گاهی به تمام قرآن کریم و به [[سوره فاتحه الکتاب]]، اطلاق می گردد.<ref>سیوطی، جلال الدین، الاتقان، مترجم اسلامی، محمد جعفر، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۲، ج۱، ص۲۲۱.</ref>


«مثانی» در لغت از «ثنی» گرفته شده که به معنای رد بعضی بر بعضی دیگر آمده است. ثنی الشیءَ ثنیاً؛ رد بعضه علی بعض)<ref>ابن منظور، لسان العرب، چاپ اول، نشر ادب حوزه، ۱۴۰۵ ق، ج۱۴، ص۱۱۵.</ref> علامه راغب اصفهانی، علت نامگذاری سوره های قرآن را به مثانی،در ذیل آیه ی {{قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَاک سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِي}} تکرار و مرور در اوقات مختلف که کهنه و منقطع نمی شود، می داند؛ بر عکس اشیا دیگری که بر اثر مرور و تکرار زمان مضمحل و از بین می روند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، دارالکاتب العربی، ص۷۹.</ref>
== تعداد سوره‌های مثانی==
در تعداد سوره‌های مثانی اقوال مختلفی وجود دارد.


در اصطلاح نیز واژه ی «مثانی» به تعابیر گوناگونی بیان شده است:
جلال الدین سیوطی این سوره‌ها را جزو سوره‌های مثانی می‌داند:
{{ستون|۵}}
* [[سوره احزاب]]
* [[سوره حج]]
* [[سوره قصص]]
* [[سوره نمل]]
* [[سوره نور]]
* [[سوره انفال]]
* [[سوره مریم]]
* [[سوره عنکبوت]]
* [[سوره روم]]
* [[سوره یس]]
* [[سوره فرقان]]
* [[سوره رعد]]
* [[سوره سبأ]]
* [[سوره ابراهیم]]
*‌ [[سوره محمد]]
* [[سوره لقمان]]
* [[ سوره زمر]]
* [[سوره مؤمنون]]
* [[سوره زخرف]]
* [[سوره سجده]]
* [[سوره شوری]]
* [[سوره احقاف]]
* [[سوره جاثیه]]
* [[سوره دخان]]
* [[سوره فتح]]
* [[سوره حشر]]
* [[سوره سجده]]
* [[سوره طلاق]]
* [[سوره قلم]]
* [[سوره حجرات]]
* [[سوره ملک]]
* [[سوره تغابن]]
* [[سوره منافقون]]
* [[سوره جمعه]]
* [[سوره صف]]
* [[سوره نوح]]
* [[سوره مجادله]]
* [[سوره ممتحنه]]
* [[سوره تحریم]]<ref>سیوطی، الاتقان، ج۱، ص۲۲۴.</ref>
{{پایان}}
[[شیخ طبرسی]]، سوره‌های مثانی را به دنبال هفت سوره‌ی طولانی می داند که اول سوره‌های مثانی، [[سوره یونس|یونس]] و آخرش [[سوره نحل|نحل]] می‌باشد که شامل [[سوره یونس]]، [[سوره هود|هود]]، [[سوره یوسف|یوسف]]، [[سوره رعد|رعد]]، [[سوره ابراهیم|ابراهیم]]، [[سوره حجر|حجر]] و [[سوره نحل|نحل]] است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، بیروت، موسسه اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۱، ص۴۲.</ref>


۱ـ مثانی سوره هایی است که بعد از سوره های «مئون (مئین: دويست ۲۰۰) بیاید».
برخی، همه ی سوره های قرآنی را «مثانی» می دانند، زیرا اخبار و قصه‌ها در آن تکرار شده است.<ref>زرکشی، البرهان فی العلوم القرآن، قاهره، داراحیا، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۱، ص۲۴۵.</ref>


۲ـ سوره هايی که آیات آن از صد آیه کمتر باشد. این تعریف از «فرّاء» می باشد.
۳ـ سوره هایی که مثال های آن دو جنبه دارد؟ هم برای پند و عبرت و هم برای خیر. این نظریه از «نکزاوی» است.
۴ـ سخاوی در کتاب «جمال القراء» معتقد است که علت نامگذاری برخی سوره ها به «مثانی»، آمدن حکایات و قصه و رویدادها در این سوره ها می باشد. و گاهی به تمام قرآن کریم و به سوره ی فاتحه الکتاب، اطلاق می گردد.<ref>سیوطی، جلال الدین، الاتقان، مترجم اسلامی، محمد جعفر، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۲، ج۱، ص۲۲۱.</ref>
جلال الدین سیوطی در «الاتقان» از این سوره ها به مثانی یاد می کند:
احزاب، حج، قصص، نمل، نور، انفال، مریم، عنکبوت، روم، یس، فرقان، رعد، سبأ، ابراهیم، محمد، لقمان، زمر، مؤمن، زخرف، سجده، شوری (حمعسق)، احقاف، جاثیه، دخان، فتح، حشر، سجده، طلاق، قلم، حجرات، ملک (تبارک)، تغابن، منافقون، جمعه، صف، نوح، مجادله، ممتحنه و تحریم.<ref>همان، ص۲۲۴.</ref>
شیخ طبرسی، سوره های مثانی را به دنبال هفت سوره ی طولانی می داند که اول سوره های مثانی یونس و آخرش نحل می باشد که شامل سوره ی، یونس، هود، یوسف، رعد، ابراهیم، حجر و نحل است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، بیروت، موسسه اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۱، ص۴۲.</ref>
برخی، همه ی سوره های قرآنی را «مثانی» می دانند، زیرا اخبار و قصه ها در آن تکرار شده است.<ref>زرکشی، البرهان فی العلوم القرآن، قاهره، داراحیا، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۱، ص۲۴۵.</ref>
بنابر این، واژه ی «مثانی» در لغت به معنای ردّ و پشت چیزی آمده و در اصطلاح قرآنی به سوره هایي گفته می شود که بعد از سوره هایي که آیات دویست گانه دارند یا کمتر از صد آیه داشته باشند یا مثال های آن، دو جنبه دارد یا آمدن حکایات، رویدادها و قصه ها یا به تمام قرآن و یا تنها به سوره ی فاتحه الکتاب، گفته شده است.
سیوطی ۳۹ سوره و طبرسی هفت سوره و برخی همه ی سوره ها را «سور مثانی» می گویند و قدر متیّقن همه ی این ها همان سوره ی فاتحهالکتاب است که به مثانی معروف است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
==مطالعه بیشتر==
 
* بحارالانوار، ج۸۹، ص۲۸.
۱ـ بحارالانوار، ج۸۹، ص۲۸.
* تبیان، ج۱، ص۲۳، ج۶، ص۳۵۳.
 
۲ـ تبیان، ج۱، ص۲۳، ج۶، ص۳۵۳.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


خط ۵۱: خط ۸۱:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه =  
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =  
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۱۵ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۴۴

سؤال

سوره‌های معروف به مثانی کدام هستند و واژه مثانی در اصل به چه معنا می باشد؟

احتمالات مختلفی برای مراد از سوره‌های مثانی، بیان شده است، سوره‌های بعد از سوره‌های مئین، سوره‌های کمتر از صد آیه، سوره فاتحه و سوره‌هایی که دارای قصه و رویدادها هستند از احتمالات سوره‌های مثانی دانسته شده است. سیوطی ۳۹ سوره را جزو سوره‌های مثانی، طبرسی ۷ سوره و برخی همه سوره‌های قرآن را سوره‌های مثانی می‌دانند.

معنای لغوی و اصطلاحی

مثانی در لغت از «ثنی» گرفته شده است که به معنای رد بعضی بر بعضی دیگر آمده است.[۱]

منظور از سوره‌های مثانی

برای سوره‌های مثانی احتمالات گوناگونی بیان شده است.

  • مثانی سوره‌هایی است که، بعد از سوره‌های مئین بیاید.
  • سوره‌هايی که آیات آن از صد آیه کمتر باشد. این تعریف از «فرّاء» می باشد.
  • سوره‌هایی که مثال های آن دو جنبه دارد؟ هم برای پند و عبرت و هم برای خیر.
  • سخاوی در کتاب «جمال القراء» معتقد است که علت نامگذاری برخی سوره ها به «مثانی»، آمدن حکایات و قصه و رویدادها در این سوره‌ها می باشد. و گاهی به تمام قرآن کریم و به سوره فاتحه الکتاب، اطلاق می گردد.[۲]

تعداد سوره‌های مثانی

در تعداد سوره‌های مثانی اقوال مختلفی وجود دارد.

جلال الدین سیوطی این سوره‌ها را جزو سوره‌های مثانی می‌داند:

شیخ طبرسی، سوره‌های مثانی را به دنبال هفت سوره‌ی طولانی می داند که اول سوره‌های مثانی، یونس و آخرش نحل می‌باشد که شامل سوره یونس، هود، یوسف، رعد، ابراهیم، حجر و نحل است.[۴]

برخی، همه ی سوره های قرآنی را «مثانی» می دانند، زیرا اخبار و قصه‌ها در آن تکرار شده است.[۵]


مطالعه بیشتر

  • بحارالانوار، ج۸۹، ص۲۸.
  • تبیان، ج۱، ص۲۳، ج۶، ص۳۵۳.


منابع

  1. ابن منظور، لسان العرب، چاپ اول، نشر ادب حوزه، ۱۴۰۵ ق، ج۱۴، ص۱۱۵.
  2. سیوطی، جلال الدین، الاتقان، مترجم اسلامی، محمد جعفر، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۲، ج۱، ص۲۲۱.
  3. سیوطی، الاتقان، ج۱، ص۲۲۴.
  4. طبرسی، مجمع البیان، بیروت، موسسه اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۱، ص۴۲.
  5. زرکشی، البرهان فی العلوم القرآن، قاهره، داراحیا، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۱، ص۲۴۵.